Phương pháp tiếp cận mới làm tăng hiệu quả thu thập số liệu GIS trên thực địa (Phần 2)
Bên cạnh thông tin về vị trí và hiện trạng, các đối tượng được lựa chọn bắt buộc phải có thêm thông tin về chiều cao. Dưới đây là danh mục các đối tượng bắt buộc phải xác định vị trí và ghi nhận thông tin tình trạng, các đối tượng cần ghi nhận thông tin tình trạng được đánh dấu bằng ký tự C, các đối tượng phải có thêm thông tin chiều cao được đánh dấu bằng ký tự E.
|
STT
|
Đối tượng
|
STT
|
Đối tượng
|
|
1
|
Rào chắn đường sắt
|
11
|
Cấu trúc vệ sinh môi trường
|
|
2
|
Gạch bó vỉa hè (C)
|
12
|
Đường dành cho bộ hành (C)
|
|
3
|
Cấu trúc hệ thống cấp thoát nước
|
13
|
Biển báo chỉ dẫn (C)
|
|
4
|
Các cửa cấp thoát nước
|
14
|
Vạch kẻ báo hiệu giao thông
|
|
5
|
Hệ thống đường ống cấp thoát nước
|
15
|
Hệ thống đường mòn
|
|
6
|
Hàng rào
|
16
|
Hệ thống cây xanh (C, E)
|
|
7
|
Loại đất và mục đích sử dụng
|
17
|
Điểm đỗ xe công cộng
|
|
8
|
Các khu vực nguy hiểm
|
18
|
Các điểm vui chơi giải trí, công viên
|
|
9
|
Hệ thống chiếu sáng đô thị (C, E)
|
19
|
Hệ thống biển quảng cáo
|
|
10
|
Phân loại mặt đường (C)
|
20
|
Chợ và các khu mua sắm
|
|
STT
|
Đối tượng
|
STT
|
Đối tượng
|
|
1
|
Rào chắn đường sắt
|
11
|
Cấu trúc vệ sinh môi trường
|
|
2
|
Gạch bó vỉa hè (C)
|
12
|
Đường dành cho bộ hành (C)
|
|
3
|
Cấu trúc hệ thống cấp thoát nước
|
13
|
Biển báo chỉ dẫn (C)
|
|
4
|
Các cửa cấp thoát nước
|
14
|
Vạch kẻ báo hiệu giao thông
|
|
5
|
Hệ thống đường ống cấp thoát nước
|
15
|
Hệ thống đường mòn
|
|
6
|
Hàng rào
|
16
|
Hệ thống cây xanh (C, E)
|
|
7
|
Loại đất và mục đích sử dụng
|
17
|
Điểm đỗ xe công cộng
|
|
8
|
Các khu vực nguy hiểm
|
18
|
Các điểm vui chơi giải trí, công viên
|
|
9
|
Hệ thống chiếu sáng đô thị (C, E)
|
19
|
Hệ thống biển quảng cáo
|
|
10
|
Phân loại mặt đường (C)
|
20
|
Chợ và các khu mua sắm
|
Dự án nên bắt đầu từ đâu?
Bước thứ nhất là việc xác định khu vực triển khai dự án. Ví dụ, dự án sẽ tiến hành xác định vị trí và thông tin thuộc tính các đối tượng ở khu vực công cộng, khu vực thuộc sở hữu tư nhân hay cả hai? Có nên tiến hành làm thử nghiệm trên một khu vực nhỏ để xác định kinh phí và thời gian triển khai hay không?
Bước thứ hai là xác định vị trí tốt nhất để bắt đầu thực hiện. Điểm bắt đầu này có vai trò khá quan trọng, bởi đây là cơ hội để luyện tập tất cả các thao tác đối với nhóm làm việc thực địa. Cần xác định xem dự án sẽ bắt đầu ở khu vực dân cư đông đúc hay thưa thớt? Ở khu vực có mật độ đối tượng dày đặc hay ít đối tượng cần quan tâm? Ở khu vực có nhiều công trình mới xây dựng hay khu vực ít có biến động hơn?
Bước thứ ba là xác định xem thời gian cần thiết để kết thúc dự án? Nhanh hay chậm? Khung thời gian cho từng hợp phần dự án? Khung thời gian có được sử dụng để xác định nguồn vốn đầu tư hay không?
Khu vực triển khai dự án thử nghiệm của thành phố Wellington
Khu vực thử nghiệm đã lựa chọn để khởi động dự án được đặt tên là KHU VỰC DỰ ÁN THỬ NGHIỆM. Khu vực này được lựa chọn bới một số lý do, thứ nhất là khu vực có thể xác định được kích thước và diện tích một cách chính xác, dựa theo số đối tượng tính trung bình trên toàn khu cũng có thể tính toán được. Thứ hai khu vực triển khai dự án thử nghiệm là khu vực có mật độ xây dựng pha trộn giữa thành thị và nông thôn, giữa cũ và mới để từ đó có thể đưa ra các phép tính toán, so sánh về sự phát triển và thay đổi.
Khung thời gian tiến hành được xác định là 14 ngày, đây được coi là chỉ dẫn buộc phải bám theo. Để đảm bảo đáp ứng yêu cầu về mặt thời gian, đã xác định cần sử dụng hai nhóm ngoại nghiệp. Nhóm thứ nhất sẽ chịu trách nhiệm về tất cả các vị trí mặt phẳng ngang (toạ độ) và nhóm thứ hai sẽ chịu trách nhiệm xác định độ cao của các điểm này.
Sau khi hoàn tất dự án thử nghiệm trên khu vực đã chọn, Phòng GIS chịu trách nhiệm tính toán chính xác thời gian và kinh phí triển khai để có thể áp dụng tính thời gian và kinh phí cho toàn bộ phần còn lại của thành phố Wellington.
Nên lựa chọn sử dụng loại thiết bị nào?
Khi lựa chọn trang thiết bị, một trong những câu hỏi luôn được đặt ra là “ Độ chính xác mặt phẳng của phép đo ”. Độ chính xác vị trí mà dự án cần đạt là bao nhiêu? Sai số như thế nào là hợp lý? 20 cm hay 10 cm có đủ đáp ứng không? Liệu dự án có chấp nhận sai số 100 cm không? Có cần độ chính xác cao đủ để xác định khoảng cách giữa các đối tượng sẽ thu thập thông tin hay chỉ cần độ chính xác phục vụ cho thống kê đối tượng đơn thuần?
GPS chắc chắn sẽ là thiết bị chủ lực phục vụ cho thu thập số liệu thực địa. Tuy nhiên dự án cũng phải trả lời hàng loạt câu hỏi liên quan đến thiết bị định vị vệ tinh GPS, chắc chắn rằng bất kỳ dự án thu thập số liệu nào, khi triển khai thực tiễn đều sẽ đối diện với những câu hỏi tương tự. Chủng loại máy GPS nào phù hợp nhất cho dự án? Nên sử dụng cấu hình thông thường kết hợp máy thu GPS và thiết bị thu ghi số liệu cầm tay hay sử dụng thiết bị GPS có tích hợp sẵn máy tính và phần mềm? Phương tiện di chuyển trong quá trình thu số liệu thực địa là gì? Nhân viên thực địa sẽ đi bộ trên toàn khu vực, sử dụng xe ATV, xe golf hay xe bán tải?
Các thiết bị sử dụng cho dự án thử nghiệm của thành phố Wellington
Khi xem xét độ chính xác mặt phẳng của các đối tượng cần đo trên thực tế, chúng ta có thể so sánh trực tiếp giữa giá thành và độ chính xác. Về cơ bản giá thành và độ chính xác là hai đại lượng tỷ lệ thuận, yêu cầu về độ chính xác càng cao, chi phí mua sắm thiết bị đáp ứng cũng sẽ cao, ngoài ra thời gian và yêu cầu nhân lực cũng cao hơn. Giá thành của thiết bị phần cứng và phần mềm cũng chênh lệch khá nhiều phụ thuộc vào tên hiệu của nhà cung cấp giải pháp.
Đối với nguồn số liệu phục vụ cho mục đích xây dựng bản đồ và cơ sở dữ liệu địa lý, độ chính xác mặt phẳng nằm trong giới hạn +/- 15 cm là đảm bảo. Đối với số liệu độ cao, độ chính xác đạt nằm trong khoảng 1 cm là chấp nhận được.
Đối với các vị trí cần xác định toạ độ thoả mãn yêu cầu về độ chính xác mặt phẳng nêu trên, Phòng GIS thành phố đã xác định rõ, các máy thu GPS cầm tay cao cấp ngày nay có thể cung cấp số liệu vị trí trên mặt phẳng đáp ứng hoàn toàn yêu cầu đề ra ở mức giá hợp lý. Dự án thử nghiệm của thành phố Wellington đã quyết định chọn thiết bị GPS cầm tay Trimble GeoExplorerXH, thoả mãn cả yêu cầu về độ chính xác và giá thành hợp lý. Độ chính xác mặt phẳng của phép định vị bằng máy Trimble GeoExplorerXH có thể đạt tới 8 cm. Ngoài ra, dự án cũng đặt mua thêm các phụ kiện khác cho máy GPS Trimble GeoExplorerXH như ăng ten ngoài đi kèm với sào đo chuẩn, phần mềm thu ghi số liệu Trimble TerraSync Professional, phần mềm xử lý số liệu Trimble Pathfinder Office và thuê dịch vụ cung cấp số liệu hiệu chỉnh phân sai thời gian thực từ mạng tham chiếu ảo VRS (VRS Now Real Time Kinematic).
