Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52320', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '64629', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61786', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62381', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '63187', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '80684', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '437', 'name' => 'Phá vỡ kỷ lục về khoảng cách viễn tải lượng tử', 'code' => null, 'alias' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nhà vật lý tại Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) vừa phá vỡ kỷ lục viễn tải lượng tử khi có thể truyền thông tin từ một photon tới một photon khác trên chặng đường hơn 102 km cáp sợi quang – xa gấp bốn lần so với kỷ lục cũ.</div> <div> <br /> Viễn tải lượng tử được xây dựng dựa trên rối lượng tử. Khi các phân tử hạ nguyên tử gần nhau bị vướng vào nhau, chúng sẽ dính với nhau mãi mãi, ngay cả khi bị tách khỏi nhau. Khi một phân tử này truyền thông tin lượng tử cho phân tử khác, về bản chất đó chính là phân tử tự thực hiện viễn tải lượng tử cho nó.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (14).jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> Để phá vỡ kỷ lục về khoảng cách, các nhà khoa học ở NIST đã phải dùng đến một máy dò rất nhạy cảm. Marty Stevens, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chỉ có khoảng 1% trong số các photon có thể đi qua sợi quang dài 100km. Chúng tôi sẽ không thể thực hiện được thí nghiệm này nếu không có những máy dò mới kia, chúng có thể đo được tín hiệu rất yếu này.”</div> <div> </div> <div> Mục đích cuối cùng của viễn tải lượng tử nhằm thực hiện mật mã lượng tử. Dưới đây là một định nghĩa của tạp chí Physics World:</div> <div> </div> <div> Mật mã lượng tử bao gồm hai phần tử cùng có chung một chiếc chìa khóa bí mật được tạo ra từ việc sử dụng các trạng thái của các phân tử lượng tử chẳng hạn như photon. Khi đó, các bên tham gia liên lạc có thể trao đổi thông điệp cho nhau bằng các phương thức thông thường nhưng với mức độ an ninh được bảo đảm tuyệt đối nhờ việc mã hóa thông tin bằng chiếc chìa khóa bí mật. Nếu có kẻ nghe lén muốn tìm cách chặn chiếc chìa khóa đó sẽ phải phá hủy các trạng thái lượng tử, và như vậy kẻ đó sẽ tự động để lộ tung tích của mình. Về lý thuyết, không thể lấy trộm những thông tin được mã hóa theo phương pháp này. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi rất nhiều người đang nóng lòng muốn nó trở thành khả thi. Nhưng trước tiên, các nhà khoa học sẽ phải nghiên cứu cách thực hiện viễn tải lượng tử một cách tin cậy hơn nữa, và ở khoảng cách xa hơn nữa. Các nhà khoa học ở NIST hiện đang nghiên cứu tạo ra nhiều máy dò nhạy cảm hơn để thực hiện được điều đó. </div> <div> </div> <div> Trang Bùi dịch theo washingtonpost.com</div> ', 'images' => '20160701092843176ed7e7db753ce84127d40491513441.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '60501', 'slug' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '763', 'rght' => '764', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '436', 'name' => 'CES 2015: Cảm biến và kết nối ', 'code' => null, 'alias' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Gắn cảm biến vào tất cả các thiết bị, kết nối mọi vật dụng trên nền tảng Internet là điều mà người ta nhận thấy rõ ràng trong CES 2015 – Hội chợ hàng điện tử tiêu dùng quốc tế diễn ra trong năm ngày từ 4-9/1 tại Las Vegas, Mỹ.</div> <div> <br /> <strong>Mọi vật đều thông minh</strong></div> <div> </div> <div> Khi những người tham dự CES thường xuyên bắt đầu cảm thấy chán vì năm nào cũng quen thuộc với sự góp mặt của các tập đoàn điện tử như Sony, LG, SamSung... cùng những sản phẩm “dễ đoán” như TV LED thì năm nay, họ có dịp ngạc nhiên với một xu hướng: “Internet of things” – vạn vật kết nối trong các thiết bị gia dụng.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail (1).jpg" style="width: 150px; height: 84px;" /></div> <div> </div> <div> Theo dự báo, phải mất vài chục năm nữa, viễn cảnh về vạn vật kết nối mới trở thành hiện thực, khi ấy, tất cả các vật dụng xung quanh con người đều được gắn một máy tính và kết nối với nhau trên nền tảng internet. Tuy nhiên, tại hội chợ công nghệ CES, người ta thấy viễn cảnh này không xa đến thế, hàng trăm vật dụng gắn liền với sinh hoạt hằng ngày của con người đều trở nên “thông minh”: bàn chải Bluetooth điều chỉnh để người dùng không chà răng quá mạnh; bình sữa trẻ em hướng dẫn người dùng góc độ cầm chai chuẩn xác; ấm pha trà/cà phê cho phép pha và điều chỉnh nhiệt độ đồ uống từ xa; bóng đèn được điều chỉnh bằng wifi qua điện thoại thông minh kết hợp loa và camera chống trộm, ổ cắm điện chỉ truyền điện khi nhận được phích cắm; vòng cổ cho vật nuôi thông báo địa điểm và tình trạng của chúng cho người chủ qua ứng dụng di động, pedal xe đạp có gắn GPS và các cảm biến cho phép xác định vị trí của xe, đo khoảng cách tới địa chỉ cần đến đồng thời theo dõi tốc độ đạp xe, cảnh báo khi xe bị trượt bánh… Các thiết bị trên đều được kết nối wifi và xử lý thông tin bằng một ứng dụng trên di động, nhờ vậy, các dữ liệu về hiệu quả hoạt động của người dùng sẽ được gửi về điện thoại thông minh của họ. Ví dụ, với bình sữa trẻ em nói trên, bố mẹ có thể biết được lượng sữa và thời gian ăn của con khi “giao phó” cho người trông trẻ hoặc với chiếc bàn chải Bluetooth, người sử dụng có thể nhận được thông tin đánh giá về cách đánh răng của mình trên điện thoại thông minh.</div> <div> </div> <div> Không chỉ nổi bật với các vật dụng “internet of things” gần gũi hằng ngày, CES 2015 còn được chú ý với những thiết bị đeo trên người (wearables). Khi Apple thông báo sẽ tung ra đồng hồ thông minh vào năm nay, không có gì lạ khi những sản phẩm đeo trên người trở nên phổ biến và trở thành xu hướng ở hội chợ hàng điện tử tiêu dùng 2015. Phần lớn những sản phẩm này đều được sử dụng để đo lường sự vận động và sức khỏe của người dùng, đồng thời phân tích những dữ liệu này và gửi tới các thiết bị di động thông minh bằng wifi hoặc Bluetooth: các đồng hồ đeo tay và tai nghe theo dõi bước đi, giấc ngủ, cảm xúc; mũ đọc “sóng não” để đo độ thư dãn của người đội và nếu phát hiện thấy người đội căng thẳng, sẽ gửi dữ liệu qua một ứng dụng của điện thoại thông minh để bật một bản nhạc jazz xoa dịu và thư giãn người dùng. Ngoài ra, một chiếc nhẫn có tên gọi là Ring của công ty Logbar ở Nhật, vào năm 2014 từng gọi vốn từ cộng đồng thành công với gần 900.000 USD (gấp bốn lần so với dự kiến) trên nền tảng Kickstarter, cho phép người đeo chỉ cần “viết lên không khí” để ra lệnh đóng/mở rèm cửa, bật/tắt hệ thống đèn và TV, thậm chí có thể viết chữ trên điện thoại, máy tính bảng từ xa.</div> <div> </div> <div> “Vạn vật kết nối không phải là khoa học viễn tưởng mà là thực tế khoa học”, Boo-Keun Yoon, tổng giám đốc của SamSung, phát biểu tại CES 2015. Ông cho biết, internet of things sẽ biến đổi cách mà chúng ta sống: “ Mỗi người là trung tâm thế giới công nghệ của riêng họ và vạn vật kết nối sẽ tự khắc thích nghi và biến đổi theo cách người ta muốn”.</div> <div> </div> <div> <strong>Cảm biến thống trị</strong></div> <div> </div> <div> Những năm gần đây, CES dần thay đổi diện mạo: với tên gọi là một hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng nhưng năm nay, ngạc nhiên là có những công ty có vẻ chẳng liên quan gì tới lĩnh vực này cũng có gian hàng dựng ở đây: các tập đoàn ô tô như Ford, Toyota, Chervolet, Mercedes Benz; các công ty thời trang như Adidas, Ralph Lauren…, thậm chí cả chuỗi cửa hàng ăn nhanh Mc Donnald và hãng truyền hình CBS cũng tới đây góp mặt.</div> <div> </div> <div> Ngày đầu tiên của CES 2015 là một loạt các bài phát biểu đến từ chủ tịch của những tập đoàn sản xuất ô tô lớn trên thế giới. Họ giới thiệu và thậm chí còn cho phép người đến dự thử ngồi trên dòng xe mới tưởng như chỉ có trong phim viễn tưởng: xe tự lái. Giờ đây, tài xế chỉ cần đặt điểm đến và ngồi ở băng ghế sau để xe của mình tự động di chuyển, tránh các chướng ngại vật trên đường và tự tìm chỗ đỗ xe khi tới nơi. Các công ty thời trang tới CES 2015 để giới thiệu các mẫu quần áo thể thao: từ mũ cho đến tất đều được gắn cảm biến để theo dõi và điều chỉnh lượng mồ hôi, máu lưu thông, nhịp tim của người tập thể thao và thông báo cho họ về chế độ luyện tập thông qua các thiết bị di động. Những hãng truyền hình, giải trí và chuỗi nhà hàng ăn nhanh Mc Donalds tới CES 2015 để tìm cách nâng cấp dịch vụ của mình bằng cách tích hợp công nghệ, đặc biệt là các hãng truyền hình, giải trí. Sự xuất hiện của Oculus Rift với thiết bị cho phép người dùng tương tác với thế giới game ảo như thực được Facebook mua lại với giá 2 tỷ USD trong năm 2014 khiến nhiều sản phẩm tương tự xuất hiện trong CES 2015. Bây giờ, không chỉ bước vào thế giới game, các sản phẩm mới cho phép người dùng bước vào và tương tác trực tiếp với cả các chương trình TV đòi hỏi các hãng truyền hình phải tạo ra các show truyền hình tương tác mới trong tương lai. Bên cạnh đó, hết thời người dùng phải “dò kênh” để tìm chương trình mình thích, với công nghệ phân tích dữ liệu người dùng quen thuộc vẫn được sử dụng bởi các trang web xem video trực tuyến, người dùng hiện nay sẽ được “gợi ý chính xác” mình nên xem gì trước khi đưa ra quyết định.</div> <div> </div> <div> <strong>CES – con quái vật khó hiểu</strong></div> <div> </div> <div> Với diện tích trưng bày là 2.000 ha - tương đương với 35 sân bóng đá và có 3.500 công ty tham gia trưng bày sản phẩm, và tổ chức từ sáng đến đêm liên tục trong năm ngày từ 4-9/1 vừa qua, CES (Consumer Electronic Show) là hội chợ hàng điện tử tiêu dùng lớn nhất thế giới thế giới. Tuy nhiên, việc trưng bày sản phẩm ở CES không hề hào nhoáng như người ta vẫn tưởng tượng. Đỗ Hoài Nam, CEO của SeeSpace, từng tới CES 2014 để giới thiệu InAir (thiết bị kết hợp giữa TV và internet, tự nhận diện, “bóc tách” dữ liệu từ các chương trình TV để kết nối với các trang liên quan trên Internet, thêm thông tin cho người dùng), chia sẻ: “CES như một sở thú! Vô số những thứ láo nháo, những sản phẩm giá trị đã ít lại còn thường bị lẫn lộn trong bể những thứ láo nháo ấy”.</div> <div> </div> <div> Anh cho biết, với những công ty sản xuất (product companies), CES là bắt buộc nên gần như ai cũng phải trưng bày sản phẩm của mình ở hội chợ công nghệ này. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hầu hết các công ty chỉ chạy theo xu hướng mà không có tầm nhìn. “Điều này làm CES trở thành một cái chợ hỗn loạn và náo nhiệt nhưng tìm kiếm cái thực sự hay thì rất khó”, anh nói.</div> <div> </div> <div> Những tập đoàn lớn như Samsung, Intel… sẵn sàng tiêu hàng chục triệu USD cho những ngày ở Las Vegas nhằm tạo bàn đạp để có thể tung ra các sản phẩm trong năm. Tuy nhiên, với các công ty nhỏ hơn thì anh Hoài Nam cho rằng, cần phải cân nhắc kỹ bởi có rất nhiều công ty tới CES để rồi chứng kiến đầy những sản phẩm “me too”, tức là giống hệt mình. Khi đó, họ mới nhận ra đã bỏ một khoản tiền lớn để đóng góp vào sự “láo nháo” chứ không hề đem lại một kết quả nào cho mình.“</div> <div> </div> <div> Sai lầm nghiêm trọng nhất mà rất nhiều công ty mắc phải là đến CES chỉ là để góp vào sự “láo nháo” nhưng lại quảng cáo bản thân là sản phẩm giá trị. Sản phẩm chưa sẵn sàng nhưng vẫn đưa lên để cạnh tranh với sản phẩm đã hoàn thiện rồi”. Theo anh, tuy cũng có những công ty chưa có sản phẩm nhưng vẫn đến CES để tự đánh giá so với mặt bằng chung và có những chiến lược hiệu quả hơn cho sản phẩm nhưng nên đến CES với sản phẩm hoàn chỉnh thay vì sản phẩm dở dang. “Tóm lại, CES là một con ‘quái vật’ hết sức khó hiểu. Trừ khi có mục đích rất cụ thể thì nhìn chung là không nên tới. Apple là một ví dụ, họ từ chối tới CES nhưng năm nào cũng tạo ra tiếng vang khi tung ra sản phẩm”.</div> <div> </div> <div> Tại CES 2015, Misfit Wearables và Bkav là hai công ty Việt Nam tham gia trưng bày sản phẩm. Misfit được biết đến với Shine - sản phẩm đeo trên người nhỏ gọn như đồng xu để theo dõi hoạt động và giấc ngủ của người đeo từng gọi được 100.000USD trên trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo ngay trong 10 giờ đồng hồ đầu tiên. Tại hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng năm nay, Misfit kết hợp với hãng thời trang Swarovski tạo ra hai phiên bản có chức năng giống như Shine nhưng vỏ được làm bằng pha lê màu trắng và pha lê màu tím, riêng phiên bản pha lê tím có thể hoạt động nhờ ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Tuy ở CES năm nay, theo tờ The Washington Post xu hướng thiết bị đeo trên người được coi là nỗi thất vọng lớn với những sản phẩm “giông giống nhau”, Misfit là một trong số rất ít các công ty đem lại hi vọng cho thị trường nhờ hợp tác thiết kế với một hãng thời trang cao cấp. Ngoài Misfit, lần đầu tiên Bkav tham gia CES với hai sản phẩm: thiết bị nhà thông minh đã được sử dụng rộng rãi tại các căn hộ cao cấp gần đây và điện thoại thông minh do công ty tự thiết kế và chế tạo. Tuy nhiên, sản phẩm được trưng bày ở CES 2015 mới chỉ là phiên bản thử nghiệm. </div> ', 'images' => '20160701092758bb4df4040cf296bb8e3e4e090827da37.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61191', 'slug' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '761', 'rght' => '762', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '435', 'name' => 'Vũ trụ là số?', 'code' => null, 'alias' => 'vu-tru-la-so', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Tạp chí Scientific American số tháng 2/2012 có đăng bài viết « Is Space Digital » của Michael Moyer về một thí nghiệm đang được tiến hành ở Chicago bởi Craig Hogan( Giám đốc Trung tâm Vật lý thiên văn và các hạt cơ bản, Phòng thí nghiệm gia tốc Quốc gia Fermi, GS Đại học Chicago, Illinois ) nhằm đo tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) biểu hiện mối liên quan sâu xa giữa thông tin, vật chất và không thời gian . Nếu tồn tại tiếng ồn toàn ảnh thì theo Craig Hogan vũ trụ của chúng ta là số (digital) và chúng ta có một hình mẫu (paradigm ) mới cho vũ trụ quan của thế kỷ 21. Vũ trụ không liên tục mà là gián đoạn gồm bằng những bit thông tin. Vũ trụ 3D đột sinh (emerge) từ những bit thông tin chứa trên một mặt 2D.</span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <p> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/hogan.jpg" width="180" /><br /> <br /> <strong><em>Craig HOGAN</em></strong></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Thế nào là phương pháp toàn ảnh (holography) ?</strong><br /> <br /> Như chúng ta biết trong quang học có phương pháp ghi <u>một vật thể 3 chiều bằng một ảnh 2 chiều</u> (hologram).Kỹ thuật này gọi là holography (phương pháp toàn ảnh). Chữ holography có gốc từ tiếng Hy lạp holos whole ( toàn thể ) + graphe writing (ghi ảnh). Đây là một phương pháp chụp ảnh hiện đại. Holography được sáng chế năm 1948 bởi nhà vật lý người Hung Dennis Gabor (1900-1079), nhờ thành tích này ông được nhận giải Nobel năm 1971.<br /> <br /> <strong>Entropy và diện tích chân trời sự cố của lỗ đen</strong><br /> <br /> Jacob Bekenstein chứng minh rằng khi một lượng vật chất rơi vào lỗ đen thì entropy của lỗ đen tăng lên để bù trừ vào entropy do lượng vật chất mất đi. Nói cách khác entropy của lỗ đen và vật chất chung quanh không giảm, đó là định luật 2 trong nhiệt động học lỗ đen. Năm 1970 Hawking & Demetrious Christodoulou (đại học Princeton) độc lập với nhau chứng minh rằng A - diện tích lỗ đen, ở chân trời sự cố (event horizon) không giảm theo thời gian: <span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">t<sub>2</sub> > t<sub>1</sub> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">®</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>2</sub>) </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">³</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>1</sub>)</span>, từ đó Jacob Bekenstein có cơ sở để đồng nhất entropy với A (thêm một hệ số là 1/4), xem hình 1.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="268" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-1.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 1. Entropy của một lỗ đen tỷ lệ với diện tích bề mặt của chân trời sự cố (tức ranh giới có vào mà không có ra đối với mọi vật, kể cả ánh sáng khi rơi vào lỗ đen). Một lỗ đen với diện tích chân trời sự cố là A (trong đơn vị diện tích Planck = 10 – 66 cm 2) sẽ có A / 4 đơn vị entropy. Xét từ quan điểm thông tin diện tích chân trời được phủ bởi các bit 1 và 0, mỗi bit chiếm 4 đơn vị diện tích Planck.</em></font></span></center> <br /> <center> <div align="left"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Hai loại entropy (thống kê & thông tin)</strong></span></div> </center> <center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Như chúng ta biết, entropy được biểu diễn qua số trạng thái lượng tử theo công thức:<br /> <img alt="" height="49" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/congthuc2.png" width="102" /></span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><em>s- số chiều không gian.</em><br /> <br /> Năm 1948 nhà toán học người Mỹ Claude E. Shannon đã đưa vào thông tin khái niệm entropy. Entropy thông tin trong một thông điệp là số bit cần thiết để mã hoá thông điệp đó. Khái niệm entropy của Shannon làm xích gần vật lý thống kê với thông tin.<br /> <br /> John Archibald Wheeler quan niệm rằng <em><strong>“thế giới vật lý là được cấu tạo bằng thông tin với năng lượng và vật chất chỉ là những yếu tố dẫn, những sản phẩm phụ (incidentals)”.</strong></em><br /> <br /> Theo Bekenstein: <strong><em>“Entropy nhiệt động và entropy Shannon là tương đương , số cấu hình tính theo entropy Boltzmann phản ảnh số lượng thông tin Shannon mà chúng ta cần có để thu xếp một cấu hình"</em></strong> của vật chất và năng lượng.<br /> <br /> Sự khác nhau giũa entropy nhiệt động học của vật lý và entropy thông tin của Shannon chỉ là vấn đề đơn vị đo. Entropy nhiệt động học tính bằng đơn vị năng lượng chia cho nhiệt độ trong khi entropy Shannon lại không có thứ nguyên là “bit” của thông tin do đó sự khác nhau chỉ là vấn đề quy ước.<br /> <br /> Bekenstein đã giải quyết vấn đề nghịch lý thông tin trong lỗ đen nhờ phát hiện rằng entropy của lỗ đen –có nghĩa là nội dung thông tin của lỗ đen- tỷ lệ với diện tích chân trời.<br /> <br /> <strong>Nguyên lý toàn ảnh (Holographic principle) </strong><br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh được gợi ý ( inspired) từ nhiệt động học lỗ đen và tổng quát hóa cho mọi vật.Trong lỗ đen mọi thông tin của lỗ đen đều được mã hóa trên mặt biên chân trời sự cố (event horizon).Đây là xuất phát điểm của nguyên lý toàn ảnh.<br /> <br /> Các nhà vật lý Leonard Susskind và Gerard’t Hooft muốn tổng quát hóa nguyên lý toàn ảnh từ lỗ đen (Jacob Bekenstein & Stephen Hawking) sang toàn vũ trụ. <br /> <br /> Năm1993 Gerard ‘t Hooft đề ra nguyên lý holographic: <em><strong>theo nguyên lý này tồn tại một vật lý nD trên mặt biên (không gian n chiều) mô tả được hoàn toàn vật lý (n+1)D của hệ nằm trong mặt biên (không gian n+1 chiều).</strong></em><br /> <br /> Theo nguyên lý holographic các quy luật vật lý trên mặt biên (xem là hologram) mô tả tương tác giữa các hạt như quark, gluon trong khi các quy luật vật lý của không gian nằm trong mặt biên được mô tả bởi lý thuyết siêu dây như thế có chứa cả hấp dẫn.<br /> <br /> Năm 1997, tác giả Maldacena (đại học Harvard) đã thực hiện nguyên lý holography nhờ thiết lập mối quan hệ sau[1] :<br /> <br /> Một vũ trụ mô tả bởi lý thuyết siêu dây (như vậy có hấp dẫn) trong một không-thời gian <em><strong>anti-de Sitter 5 chiều</strong></em> tương đương với một lý thuyết trường lượng tử conform (không chứa hấp dẫn) trên mặt biên 4 chiều của không-thời gian đó (xem hình 2). </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="394" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-2.png" width="500" /><br /> <br /> <em><font color="#0000FF">Hình 2 . Lý thuyết trường conform (CFT) trên mặt biên (hologram ) tương đương với lý thuyết dây có hấp dẫn trong không gian anti-de Sitter ( ánh xạ holographic : AdS / CFT )</font></em></span></center> <p style="text-align: justify;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì sao mà nguyên lý toàn ảnh trở nên quan trọng cho vật lý lượng tử?</span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì bài toán số một hiện nay của vật lý là thống nhất được hai lý thuyết lớn nhất của thời đại: lý thuyết lượng tử và lý thuyết tương đối rộng thu được nhiều tia sáng từ nguyên lý toàn ảnh. <br /> <br /> Có thể tóm tắt ý tưởng chính của nguyên lý toàn ảnh như sau: thông tin của một vùng không gian có hấp dẫn có thể mã hoá không có hấp dẫn trên mặt biên của vùng không gian đó, nói cách khác có thể thiết lập một mối tương quan giữa các đại lương trên mặt biên với các đại lượng trong vùng. <br /> <br /> Yếu tố quan trọng ở đây là thông tin.<br /> <br /> Từ kỹ thuật đến sinh học, vật lý, thông tin đóng vai trò quan trọng. Các protein không thể nào tổng hợp được nếu không có thông tin từ DNA. Nguyên lý toàn ảnh khẳng định rằng entropy của một khối lượng bình thường (không phải lỗ đen) cũng tỷ lệ với diện tích chứ không phải thể tích. Thể tích chỉ là ảo ảnh và vũ trụ thật sự là một hologram đẳng cấu (isomorphic) với thông tin được “ghi khắc” trên mặt biên. <br /> <br /> <strong>Làm thế nào để biết là chúng ta đang ở trong một hologram?<br /> Tiếng ồn toàn ảnh là gì?</strong><br /> <br /> Craig Hogan đã viết nhiều bài báo tiên đoán sự tồn tại của một tiếng ồn gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) có thể ghi đo được. Tiếng ồn này là biểu hiện của một loại bất định kích cỡ Planck nếu tồn tại một hologram của vũ trụ (xem thêm [2]). Dường như các nhà thực nghiệm đã ghi đo được tiếng ồn này với tần số 300 và 1500 Hertz .<br /> <br /> Craig Hogan cho rằng nếu nhìn sâu vào những phân chia vô cùng nhỏ của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được chiếm đầy bởi một tiếng ồn nội tại gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise). <br /> <br /> Tiếng ồn đó xuất phát từ những bit. Chúng ta có khả năng phát hiện tiếng ồn số đó của vũ trụ và tiếng ồn đó chúng tỏ rằng vũ trụ là một vũ trụ số ( universe is digital) [3].<br /> <br /> Khi đi vào cấu trúc sâu của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được cấu tạo không phải bằng vật chất và năng lượng mà lại bằng những bit. Thông tin hoạt động trên những bit và từ những bit đó tạo nên vũ trụ.<br /> <br /> Craig Hogan kiến thiết một thí nghiệm để phát hiện tiếng ồn toàn ảnh.Và nếu vũ trụ được cấu tạo như thế nghĩa là từ các bit thông tin thì diều này sẽ làm thay đổi kiến trúc của vũ trụ.Craig Hogan nghiên cứu những kích cỡ mà ở đấy thông tin tồn tại như những bit (information lives as bits).<br /> <br /> Hấp dẫn lượng tử dẫn đến độ dài Planck l P = 1,616.10 -33 cm, ánh sáng đi qua độ dài đó trong thời gian t P= l P /c = 5.10 -44 sec.<br /> <br /> Kích cỡ Planck là kích cỡ nhỏ nhất. Và những bit cơ bản của thông tin nằm trong kích cỡ Planck. <br /> <br /> Leonard Susskind phát biểu rằng chính thông tin làm nên sụ khác nhau giữa các đối tượng.<br /> Theo nguyên lý holographic (nguyên lý toàn ảnh ) nếu ném một vật vào lỗ đen thì vật ấy có thể biến mất song thông tin về vật đó được ghi lại trên một mặt nằm quanh lỗ đen. Thông tin không bao giờ mất. Theo nguyên lý toàn ảnh vũ trụ 3D của chúng ta đột sinh từ thông tin đã được in trên một mặt 2D gọi là tờ ánh sáng (light sheet). Tờ ánh sáng đây là chân trời sự cố của vũ trụ. Chúng ta thực tế là một hình chiếu (projection) Tờ ánh sáng (light sheet) 2D theo nguyên lý toàn ảnh chứa các thông tin về tọa độ của mỗi hạt nằm trong tờ, mỗi electron, quark và neutrino và mọi lực tương tác giữa chúng. Tờ ánh sáng chiếu mọi thông tin nằm trong tờ ra ngoài vũ trụ và tạo nên mọi điều chúng ta thấy. Vũ trụ đột sinh từ các bit 0 và 1. Các nhà khoa học cho rằng vũ trụ hoạt động như một máy tính, thông tin đã tạo nên thế giới vật lý song máy tính đó vẫn còn là một hộp đen đối với họ.<br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh có thể là sụ thống nhất của lượng tử và hấp dẫn. Nguyên lý toàn ảnh là một kim chỉ đường đến hấp dẫn lượng tử.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là vũ trụ số thì đây là một kim chỉ đường tiếp theo dẫn đến hấp dẫn lượng tử. Trong một vũ trụ số không gian bản thân đã được lượng tử hóa, không gian đột sinh từ những bit lượng tử gián đoạn ở kích cỡ Planck. <br /> <br /> Nếu không gian là lượng tử thì phải chịu sự bất định (incertainties) của CHLT(Cơ học lượng tử). Ta sẽ có những thăng giáng dạng bọt (foamlike fluctations).<br /> <br /> Vì rằng thể tích của vũ trụ rộng lớn hơn diện tích chân trời Hogan hiểu rằng để có cùng một số bit như trên diện tích chân trời thì vũ trụ phải được cấu tạo bởi những hạt (grain) lớn hơn độ dài Planck nói cách khác vũ trụ của chúng ta phải bị nhòe đi (blurry), mờ đi (hình 3). Tương tự như khi ta xem TV ta thấy mọi vật dường như đều mịn nhưng nếu nhìn sâu vào đó ta sẽ có những pixels.<br /> <br /> Thực hiện những thí nghiệm với năng lượng tương ứng với kích cỡ Planck là điều vô vọng vì chúng ta cần những máy gia tốc lớn bằng cả Thiên hà. Song nghiên cứu những thăng giáng do tiếng ồn toàn ảnh là điều khả thi vì kích cỡ của chúng chỉ bằng khoảng 10 -16 m.<br /> <br /> Nếu chúng ta nằm trong một hologram, ta có thể biết được điều đó bằng cách đo độ mờ này.<br /> Báo NewScientist viết rằng có thể vũ trụ là một hologram khổng lồ.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="321" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-3.png" width="249" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình3. Nếu chúng ta nằm trong một hologram thì chúng ta có thể kiểm nghiệm được điều đó bằng cách đo độ mờ toàn ảnh (tương tự như độ mờ của một ảnh chiếu).</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Nếu xét những vùng không gian rất nhỏ ở kích cỡ Planck dưới quan điểm lượng tử, tất nhiên ta phải có theo CHLT (cơ học lượng tử) một hệ thức chứa độ dài Planck l P . Trong giả thuyết của mình Hogan đưa ra hệ thức<br /> <br /> [z1,z2] = l P L <br /> <br /> Như vậy có một sự thay đổi trong CHLT theo đó toán tử tọa độ <em><strong>(position operators)</strong></em> tại những thời điểm khác nhau có thể không giao hoán và giao hoán tử tỷ lệ với l P và quãng đường đi L.<br /> <br /> Trong đó z1, z2 là tọa độ theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng nối liền hai điểm 1 & 2 và L=khoảng cách không gian giữa 2 điểm 1 & 2.<br /> <br /> Trong CHLT thì giao hoán tử trên bằng không. Từ giao hoán tử trên người ta thu được hệ thức bất định<br /> <br /> Δz1 Δ z2 > l P L/2 <br /> <br /> Các hệ thức này dẫn đến một độ mờ bằng ∆z 2 > lPL. Đây là nguồn gốc<em><strong> tiếng ồn toàn ảnh</strong></em>.<br /> Tiếng ồn đó theo Hogan chính là độ mờ (fuzziness) của cấu trúc của không thời gian ở độ phân giải Planck. <em><strong>Vậy tiếng ồn toàn ảnh chính là độ mờ liên quan đến bất định theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng.</strong></em><br /> <br /> <strong>Holometer (holographic interferometer)- giao thoa kế toàn ảnh </strong><br /> <br /> Nếu thông tin về nội vùng của các lỗ đen được mã hóa trên chân trời sự cố thì rất có thể là mọi thông tin về vũ trụ của chúng ta được mã hóa trên tờ ánh sáng gọi là chân trời của vũ trụ <em><strong>(Universe's horizon).</strong></em><br /> <br /> Đây có thể nói là một giả thuyết cần kiểm nghiệm, giả thuyết này được xây dựng từ mối tương tự với lỗ đen.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là một hình chiếu toàn ảnh từ chân trời vũ trụ thì hình chiếu đó sẽ bị mờ (fuzzy). Mặc dầu mọi thông tin để tạo nên vũ trụ được mã hóa trong những bit kích cỡ Planck trên chân trời vũ trụ, các bit đó trong phép chiếu sẽ được phóng đại theo thời gian giống như một tia ánh sáng xuất phát từ một máy chiếu lên bức tường. Chính độ mờ này (fuzziness) là điều mà Hogan cho là tiếng ồn trong GEO600 . <br /> <br /> GEO600 là một dự án hợp tác giữa Viện Vật lý hấp dẫn Max Planck, Đại học Leibniz Hannover, Đại học Cardiff, Đại học Glashow và Đại học Birmingham. GEO600 là một detector dài 600 m, xây dựng tại Hannover (Đức) có mục tiêu tìm sóng hấp dẫn phát ra từ những thiên thể như sao neutron, lỗ đen. Hiện nay GEO600 chưa tìm ra sóng hấp dẫn song phát hiện một tiếng ồn không giải thích được trong detector của họ.<br /> <br /> Tại Fermilab Hogan xây dựng một thiết bị gọi là toàn ảnh ký (holometer) cũng để ghi tiếng ồn ấy.<br /> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="339" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-4.png" width="500" /></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <font color="#0000FF"><em>Hình 4. Giao thoa ký toàn ảnh (holographic interferometer= holometer)</em></font></span></p> </center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Máy toàn ảnh ký gồm hai giao thoa ký riêng biệt (xem hình 4 ) kết dính với nhau. Trong mỗi giao thoa ký một tia ánh sáng được tách làm đôi và đi theo hai hướng khác nhau. Sau khi đập vào một cái gương các tia sáng lại kết tụ với nhau và độ lệch pha sẽ được đo.<br /> <br /> Nhờ có hai giao thoa ký các nhà nghiên cứu có thể so sánh các kết quả đo. Mọi tiếng ồn với tần suất cao sẽ được ghi nhận như là sự run rẩy của không thời gian hay nói cách khác đó là tiếng ồn toàn ảnh.<br /> <br /> Tiếng ồn này có tần số khoảng 1 triệu chu kỳ trong một sec. Nếu quả tiếng ồn này tồn tại thì thế giới 3D là hình chiếu từ bản chất thực tại 2D của vũ trụ. <br /> <br /> Tính chất phỏng đoán đó lộ rõ hơn ở những khoảng cách lớn. Một thiết bị như holometer có thể đo những khoảng cách theo chiều thẳng góc và đó là đối tượng của một loại bất định mới. Tiếng ồn đó sẽ được thu vào trong một detector.<br /> <br /> Trên hình 5 ta có đồ thị tiếng ồn toàn ảnh biểu diễn <em><strong>căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.</strong></em></span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="421" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-5.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 5. Đường “tiếng ồn toàn ảnh “ biểu diễn căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.Trục hoành là log của kích thước L của thiết bị( là khoảng đường đi của ánh sáng). Các giao thoa kế laser tham chiếu là :LISA Laser Interferometer Space Antenna, LIGO Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory, GEO600 Laser interferometer với cánh tay dài 600 m.</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Kết luận</strong><br /> <br /> Thí nghiệm trên holometer đang tiếp tục tiến hành và nếu tiếng ồn toàn ảnh được khẳng định thì đây là một bước ngoặt quan trong trong vật lý: vũ trụ của chúng ta là số (digital), nghĩa là thực thể cơ bản là nhũng bit thông tin còn vật chất và năng lượng chỉ là những vật dẫn, những sản phẩm tiếp theo. Điều đó cũng có nghĩa là không thời gian không còn liên tục mà gián đoạn nghĩa là tự động được lượng tử hóa. Đây là một ý tưởng dẫn đường đến hấp dẫn lượng tử, một sự thống nhất thuyết lượng tử và hấp dẫn. Mọi vật 3D của thế giới chúng ta đột sinh (emerge) từ các bit thông tin ở độ phân giải Planck nằm trên biên 2D của vũ trụ.<br /> <br /> <u><strong>Tài liệu tham khảo & chú thích</strong></u><br /> <br /> [1] Không gian anti de Sitter (AdS) n chiều là không gian hyperbolic n chiều tương tự như không gian Lorentz có độ cong âm. Nhóm conform=nhóm đối xứng gồm các biến đổi kích thước không thời gian+biến đổi Lorentz.Không gian AdS và biến đổi conform xuất hiện trong ánh xạ AdS / CFT ( Anti de Sitter / conform Field Theory ). <br /> <br /> [2] Cao Chi , Vật lý hiện đại , những vấn đề thời sự từ Bigbounce đến vũ trụ toàn ảnh, chương VIII/4, NXB Tri thức, 2011.<br /> <br /> [3] Nhiều nhà vật lý chủ trương một khả năng khác là tồn tại những chiều dư (extra dimensions) ngoài không thời gian thông thường (như nhiều lý thuyết đã khẳng định). Những chiều dư này có thể gây nên dộ mờ của không gian 3 chiều trong những vùng rất nhỏ kích cỡ Planck.</span></p> </center> </center> </div> ', 'images' => '20160701092658dbb77b62ae881389d42bc4b906066292.png', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '81651', 'slug' => 'vu-tru-la-so', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '759', 'rght' => '760', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '434', 'name' => 'Học sinh lớp 12 sáng chế thiết bị “Bạn đã ngồi sai tư thế”', 'code' => null, 'alias' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-“ban-da-ngoi-sai-tu-the”', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một học sinh lớp 12 đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập. <br /> <br /> </div> <div> Thấy nhiều bạn bè vì ngồi sai tư thế trong khi học tập nên bị vẹo cột sống, cận thị... Tâm đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Nguyễn Duy Tâm (học sinh lớp 12TL1, Trường THPT Nguyễn Huệ, TP Tuy Hòa, Phú Yên) đã đặt tên cho sáng chế của mình là “Thiết bị đa năng chống khuyết tật học đường và hỗ trợ học tập”.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (13).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Cảnh báo thế ngồi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Đó là thiết bị hình hộp chữ nhật bằng nhựa, lớn hơn chiếc hộp đựng bút, thước kẻ của học sinh một chút, có hai “con mắt” cảm ứng được kéo nhô lên ở giữa chiếc hộp để quan sát “thân chủ” và dẫn tín hiệu về bộ vi xử lý Arduino nhằm điều khiển toàn bộ thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> <strong>Giúp học sinh rất thiết thực</strong></div> <div> </div> <div> Ông Dương Bình Luyện - trưởng phòng giáo dục trung học Sở GD-ĐT tỉnh Phú Yên - nhận xét thiết bị của Nguyễn Duy Tâm đã đạt đến mức như một sản phẩm hoàn thiện. “Thiết bị gọn nhẹ nhưng tích hợp rất nhiều tính năng, thiết thực giúp học sinh chống lại các căn bệnh học đường thường gặp, đồng thời hỗ trợ để học sinh học tập tốt hơn.</div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói..</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài bốn chức năng chính trên, thiết bị của Nguyễn Duy Tâm còn có bốn chức năng hỗ trợ mà “nhà sáng chế” trẻ này gọi là “thước kẻ thông minh”. Chiếc hộp của Tâm có thể thông tin chính xác về thông số môi trường như ánh sáng, độ ẩm, CO2..; là “chiếc đồng hồ luyện thi” để học sinh tự cài đặt thời gian 15, 45 phút nhằm thực hành phân phối thời gian làm bài kiểm tra; là thước đo góc chuẩn xác và là thiết bị đo vật thể để đo những vật kích thước to lớn, ở xa theo thuật toán hình học phẳng, hình học không gian.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Tâm kể bạn sáng chế thiết bị này là vì thấy nhiều bạn bè bị cận thị, vẹo cột sống trong quá trình học tập nhưng không được cảnh báo để chỉnh sửa, giảm thiểu các khuyết tật trên. “Ý tưởng thì có từ khi học lớp 9, nhưng em mới có điều kiện thực hiện từ giữa năm 2014 mà thôi” - Tâm cho hay. Vốn là học sinh ở huyện miền núi Sông Hinh (Phú Yên), năm 2014 Tâm tham gia Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc nhưng không đoạt giải chính thức.</div> <div> </div> <div> </div> <div> May mắn là tại hội thi ấy, Tâm quen với Ngô Huỳnh Ngọc Khánh (học sinh Trường THPT Nguyễn Huệ, đoạt giải nhất quốc gia hội thi năm 2014 với sáng chế “Robot đa năng”). Tâm đã xin cha mẹ (làm nông dân ở Sông Hinh) chuyển đến Trường THPT Nguyễn Huệ ở TP Tuy Hòa để học tập nhằm được Khánh hướng dẫn về lập trình máy tính.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Từ tháng 5-2014, Tâm cặm cụi nghiên cứu, lập trình, cưa cắt, hàn tiện, lắp ráp... để tháng 1-2015, sản phẩm hoàn thành giai đoạn 1 và đoạt giải nhất Hội thi sáng tạo KHCN học sinh phổ thông tỉnh Phú Yên. Mới đây, sản phẩm này đã được trao giải nhì toàn cuộc Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc năm 2015.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Với kết quả này, Tâm đủ điều kiện được tuyển thẳng vào ĐH. “Đã có hai trường ĐH liên lạc đề nghị em về học, nhưng có lẽ em sẽ chọn vào lớp sinh viên tài năng của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG TP.HCM) hoặc Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM” - Tâm cho hay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Tám tính năng của thiết bị</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng chính</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Tự động phát hiện và cảnh báo khi học sinh ngồi sai tư thế.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Tương tác với thiết bị khác để phát âm thanh cảnh báo bằng lời nói và thay nguồn sáng đèn LED bằng đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Nhắc học sinh nghỉ ngơi thị giác sau mỗi 45 phút.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Tiết kiệm năng lượng: tự động tắt đèn bàn nếu người dùng rời vị trí ngồi sau 6 giây và tự động bật sáng khi người dùng trở lại.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng hỗ trợ học tập</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Thông báo thông số môi trường: nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ CO2, ôxy...</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Đồng hồ luyện thi: giúp học sinh cài đặt thời gian 15 phút, 45 phút, 60 phút, 90 phút... và nhắc bằng tín hiệu để chủ động phân phối thời gian làm bài.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Thước đo góc: tự động tính toán góc xoay với độ chính xác tuyệt đối.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Đo vật thể như cột cờ, tượng đài... bằng thuật toán hình học mặt phẳng, hình học không gian.</div> ', 'images' => '2016070109260130ac3fb164060f0b17c6cc119c2d33eb.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52092', 'slug' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '757', 'rght' => '758', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '433', 'name' => '10 thí nghiệm có tính đột phá ', 'code' => null, 'alias' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div id="dnn_ctr390_ModuleContent" style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> <div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; padding: 2px;"> <p align="justify" style="font-size: 10pt;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Đó là những thí nghiệm không đòi hỏi những trang thiết bị đắt tiền, phức tạp nhưng mang lại những phát kiến khoa học góp phần quan trọng vào sự phát triển của nhân loại.</span></p> </div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm hai khe áp dụng cho sự giao thoa của electron</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Cả Newton và Young đều quan niệm không đầy đủ về bản chất của ánh sáng. Đến đầu thế kỷ 20, Max Planck (và sau đó là Einstein) chỉ ra rằng, ánh sáng phát xạ và hấp thụ không phải liên tục mà gián đoạn theo từng lượng tử gọi là photon. Bên <img align="left" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/1tn.jpg" style="width: 129px; height: 159px;" width="129" />cạnh đó các thí nghiệm lại tiếp tục chỉ ra rằng ánh sáng có tính chất sóng. <br /> Vài thập kỷ sau, thuyết lượng tử được phát triển đã dung hòa hai quan niệm đối nghịch này và chỉ ra rằng cả hai đều…đúng: photon và những hạt hạ nguyên tử khác (electron, proton…) đều thể hiện lưỡng tính sóng-hạt.<br /> Để kiểm nghiệm ý tưởng này, các nhà vật lý thường sử dụng thí nghiệm của Young, trong đó thay vì chùm sáng thì họ sử dụng chùm electron cho đi qua hai khe hẹp nhỏ gần nhau. Tuân theo những định luật của cơ học lượng tử, chùm hạt này giao thoa, tạo thành những vân sáng, tối xen kẽ giống như những vân tạo bởi ánh sáng. Và như vậy khẳng định: các hạt hành xử giống như…sóng.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm rơi tự do của Galileo (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="210" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/2.jpg" style="width: 149px; height: 210px;" width="149" />Trước khoảng thời gian cuối những năm 1500, quan niệm của Aristotle khiến mọi người đều nhất mực tin rằng vật nặng rơi nhanh hơn vật nhẹ. Kết luận này được Nhà thờ chuẩn y và tiếp tục thống trị trong suốt kỷ nguyên tối.<br /> Galileo Galilei, giáo sư toán học ở Đại học Pisa, đã làm nên một điều phi thường giúp thay đổi nhận thức của chúng ta về vạn vật, và thí nghiệm của ông đã trở thành một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử khoa học. <br /> Trong thí nghiệm, Galilei đã thả hai vật có khối lượng khác nhau từ tháp nghiêng Pisa. Kết quả hai vật rơi xuống đất trong cùng một khoảng thời gian, và như vậy bác bỏ quan niệm của Aristotle. Chính thách thức đối với Aristotle đã khiến ông bị đuổi việc. Nhưng quan trọng hơn cả, Galilei đã chỉ ra rằng, những tri thức khoa học phải được đúc kết từ quy luật khách quan của tự nhiên chứ không phải bằng niềm tin.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giọt dầu của Millikan (Năm 1910)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/3.jpg" style="width: 140px; height: 159px;" width="140" />Từ thời cổ đại, con người đã biết đến điện khi quan sát những tia chớp trong những trận mưa giông hay những tia sáng li ti xuất hiện khi cọ xát tấm dạ len vào bàn tay. Năm 1887, nhà vật lý người Anh J. J. Thomson cho rằng, điện tích bao gồm những hạt mang điện âm gọi là electron. Sau đó, năm 1909, nhà khoa học người Mỹ Robert Millikan đã nảy ra ý tưởng đo điện tích của những hạt này.<br /> Trong thí nghiệm, ông đã phun những giọt dầu vào một buồng trong suốt. Ở đỉnh và đáy là những tấm kim loại gắn vào một bộ pin điện để tạo ra một bản mang điện dương và bản còn lại mang điện âm.<br /> Lúc đầu, giọt dầu không tích điện và rơi dưới tác dụng của trọng lực. Sau đó ông cho những hạt này “nhiễm điện” bằng việc rọi một chùm tia rơnghen để iôn hóa. Vì mang điện nên những giọt dầu sẽ rơi nhanh hơn do chịu thêm tác dụng của điện trường. Quan sát hết giọt dầu này đến giọt dầu khác khi thay đổi hiệu điện thế, Millikan đi đến kết luận: điện tích có một giá trị không đổi. Từ việc so sánh khoảng thời gian rơi của giọt dầu khi mang điện và chưa mang điện ông đã tính ra đơn vị điện tích nhỏ nhất là e = 1,63.10-19C.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm thanh xoắn của Cavendish (Năm 1798)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="204" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/6.jpg" style="width: 151px; height: 204px;" width="151" />Một trong những đóng góp khác của Newton là lý thuyết hấp dẫn. Lý thuyết này phát biểu rằng, lực hấp dẫn giữa hai vật tỷ lệ thuận với khối lượng của chúng và tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào xác định được lực này khi cường độ của nó quá yếu.<br /> Vào năm 1700, nhà khoa học Anh Henry Cavendish quyết tâm tìm kiếm sự thật. Ông đã sử dụng một thanh gỗ mảnh, hai đầu có gắn viên bi kim loại, giống như quả tạ, rồi treo lơ lửng bằng một sợi dây. Sau đó ông sử dụng hai quả cầu chì đặt gần hai đầu thanh. Nếu quả cầu chì hút hai viên bi kim loại kia thì sợi dây sẽ xoắn lại. Để đo được những thay đổi tinh tế, Cavendish đã đặt những mảnh ngà khắc tinh vi ở mỗi bên. Còn để triệt tiêu sự ảnh hưởng của không khí, dụng cụ (gọi là cân bằng xoắn) được đặt trong một buồng kín và được quan sát bởi hai ống nhòm gắn ở mỗi bên.<br /> Bằng thí nghiệm của mình, cuối cùng ông cũng đã xác định được thông số gọi là hằng số hấp dẫn với độ chính xác đáng kinh ngạc và từ đó, Cavendish đã tính được khối lượng của Trái đất là 6.0x 1024 kilôgram.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm phân tích ánh sáng mặt trời bằng lăng kính của Newton (Năm 1665-1666)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="136" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/4.jpg" style="width: 99px; height: 136px;" width="99" />Isaac Newton sinh vào năm Galileo chết. Năm 1665, ông tốt nghiệp Đại học Trinity, Cambridge. Trước Newton, mọi người quan niệm rằng ánh sáng là thể thuần khiết nhất (một lần nữa Aristotle cũng quan niệm như vậy), và những màu sắc riêng biệt chỉ là sự biến đổi nào đó của ánh sáng trắng. Để kiểm tra nguyên lý tổng hợp này, Newton đã chiếu một chùm ánh sáng Mặt trời qua một lăng kính và chỉ ra rằng nó phân tích thành một phổ màu: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím trên bức tường. Newton kết luận chính đây mới là những màu cơ bản.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Eratosthenes đo chu vi trái đất (Thế kỷ thứ 3 trước công nguyên)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, trưa ngày Hạ chí ở một thành phố nhỏ Ai Cập mà ngày nay gọi là Aswan, ánh sáng Mặt <img align="right" alt="" border="0" height="139" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/7.jpg" style="width: 167px; height: 139px;" width="167" />trời chiếu thẳng xuống đáy giếng sâu. Ngay lập tức Eratosthenes, một thủ thư làm việc tại thư viện Alexandria, đã nhận ra rằng, ông đã có được thông tin quan trọng để xác định chu vi Trái đất. Cùng giờ và ngày đó năm sau, ông tiến hành đo bóng đổ của một chiếc cọc ở thành phố Alexandria và phát hiện thấy những tia sáng Mặt trời bị nghiêng một góc 7 độ so với phương thẳng đứng.<br /> Giả sử rằng Trái đất hình cầu thì chu vi của nó tương ứng với một góc 360 độ. Nếu Aswan và Alexandria cách nhau 7 độ thì khoảng cách tương ứng giữa hai thành phố này là 7/360 vòng tròn. Bằng cách đo khoảng cách hai thành phố là 5.000 stadia, Eratosthenes kết luận chu vi Trái đất gấp 50 lần khoảng cách đó, tức là khoảng 250,000 stadia. <br /> Ngày nay, các nhà khoa học không biết rõ 1 stadia là bao nhiêu mét nên không biết chính xác chu vi Trái đất mà Eratosthenes tính được đạt đến độ chính xác nào. Nhưng dù gì đi chăng nữa, xét về mặt khoa học thì cách tính của ông hoàn toàn hợp lý.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giao thoa ánh sáng của Young (Năm 1801)</strong><br /> <img align="left" alt="" border="0" height="177" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/5.jpg" style="width: 179px; height: 177px;" width="179" />Không phải Newton lúc nào cũng đúng. Trải qua hàng loạt các cuộc tranh luận, để rồi ông nhận định rằng bản chất của ánh sáng là hạt hơn là sóng. Năm 1803, nhà khoa học Anh Thomas Young đã nảy ra ý tưởng kiểm tra lại kết luận đó. <br /> Trong thí nghiệm của mình, ông đã khoét một lỗ nhỏ ở cửa sổ và dùng một tấm giấy chắn lại chỉ để hở một lỗ nhỏ. Khi chùm sáng đi qua lỗ nhỏ này được đổi hướng bởi một tấm gương phẳng. Sau đó Young tiếp tục sử dụng một tấm bìa mảnh có khoét hai lỗ nhỏ gần nhau với mục đích tách chùm sáng tới thành hai. Thật bất ngờ, khi hai chùm sáng này chiếu lên một bức tường, giao thoa, để lại những vân tối, sáng xen kẽ nhau. Young kết luận: ánh sáng có tính chất sóng.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Rutherford khám phá ra hạt nhân nguyên tử (Năm 1911)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="121" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/9.jpg" style="width: 170px; height: 121px;" width="170" />Trước khi Ernest Rutherford tiến hành những thí nghiệm về phóng xạ ở Đại học Manchester vào năm 1911, mọi người quan niệm rằng nguyên tử cấu tạo bởi một lượng lớn các hạt điện tích dương và các electron “trộn” vào nhau tạo thành một cấu trúc “mềm”.<br /> Sử dụng các hạt alpha bắn vào một lá vàng mỏng, Rutherford nhận thấy một lượng nhỏ các hạt alpha bật trở lại. Nếu nguyên tử là một cấu trúc mềm thì hạt alpha sẽ bị “hấp thụ”, nhưng thí nghiệm lại chứng tỏ rằng trong nguyên tử phải có một hạt nhân cứng để khi hạt alpha va vào sẽ bị “bật” ra. Sau khi tính toán kỹ lưỡng, cuối cùng ông đưa ra kết luận, phần lớn khối lượng của nguyên tử tập trung vào một lõi nhỏ gọi là hạt nhân, các electron quay xung quanh hạt nhân này.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm của Galileo về những quả bóng lăn trên mặt phẳng nghiêng (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="115" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/8.jpg" width="227" />Galileo tiếp tục tinh lọc những ý tưởng về chuyển động của các vật. Trong thí nghiệm về chuyển động trên mặt phẳng nghiêng, ông đã thiết kế một tấm phản dài 12 cubit, rộng nửa cubit, khoét một rãnh thẳng và phẳng ở giữa. Sau đó ông nghiêng mặt phẳng để cho những quả bóng lăn xuống, rồi đo thời gian chuyển động lăn dốc bằng một đồng hồ nước - một chiếc bình đựng nước thông với chiếc cốc ở phía dưới qua chiếc ống nhỏ. Để đo thời gian chuyển động, ông cân lượng nước chảy vào cốc. Sau đó Galileo so sánh thời gian với quãng đường quả bóng đi được.<br /> Aristotle tiên đoán rằng vận tốc của quả bóng là không đổi. Nhưng thí nghiệm của Galileo lại chỉ ra rằng, chuyển động của những quả bóng được gia tốc: quãng đường đi được tỷ lệ thuận với bình phương thời gian di chuyển.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Quả lắc Faucault (Năm 1851)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Vài năm trước các nhà khoa học đã đặt một quả lắc tại Nam Cực và quan sát chuyển động quay của nó. Họ đang tái tạo lại thí nghiệm đã từng tiến hành ở Paris năm 1851. <br /> <img align="left" alt="" border="0" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/10.jpg" style="width: 161px; height: 206px;" width="161" />Sử dụng một sợi dây thép dài 220 feet, nhà khoa học Pháp Jean-Bernard-Léon Foucault treo một quả cầu sắt nặng 62 pound từ mái vòm của nhà thờ Panthéon, rồi sau đó cho nó dao động. Để ghi lại quá trình chuyển động của con lắc ông đã gắn một chiếc kim châm vào quả cầu và đặt một chiếc vòng chứa cát ẩm dưới sàn nhà.<br /> Những người quan sát xung quanh hết sức ngạc nhiên vì chuyển động quay không giải thích được của con lắc khi nó để lại những vệt hơi khác biệt nhau sau mỗi lần chuyển động lắc đi lắc lại. Với những gì đang xảy ra dưới sàn của nhà thờ Panthéon, Foucault đã chỉ ra một cách thuyết phục hơn bao giờ hết: Trái đất đang quay quanh trục của nó. Tại vĩ độ ở Paris, con lắc hoàn thành một vòng quay theo chiều kim đồng hồ hết 30 giờ; còn tại Nam bán cầu con lắc sẽ quay theo chiều ngược lại; tại xích đạo chuyển động của con lắc không quay; tại cực nam của Trái đất các nhà khoa học khẳng định chu kỳ chuyển động quay này là 24 giờ.</span></span></span> <div style="font-size: 12pt;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><strong><em>Đức Phường</em></strong> (Theo Physicsworld)</span></span></div> </div> </div> ', 'images' => '2016062910364076e2c7418c7293151dde68a770b6fc56.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '66552', 'slug' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '755', 'rght' => '756', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '432', 'name' => 'Nobel Vật lý thuộc về ba nhà khoa học Mỹ, Úc', 'code' => null, 'alias' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 4/10 đã công bố trao giải Nobel Vật lý cho ba nhà khoa học Saul Perlmutter, Adam Riess và Brian Schmidt với "những phát hiện về quá trình nở rộng đang gia tăng của vũ trụ thông qua các quan sát những vụ nổ siêu sao ở khoảng cách cực xa”.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (12).jpg" style="width: 250px; height: 187px;" /><br /> <br /> Ủy ban Nobel đã không lộ ra bất kỳ thông tin gì trước khi trao giải thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (1,5 triệu USD). </div> <div> </div> <div> Các lời đồn đoán trước đó tập trung vào ba ứng viên Alain Aspect (người Pháp), John Clauser (Mỹ) và Anton Zellinger (Áo). Năm ngoái, Aspect, Clauser và Zeilinger đã giành giải Wolf của Israel, một giải thưởng khoa học cực kỳ danh giá. Các ứng viên khác bao gồm Yakir Aharonov người Israel và Michael Berry người Anh.</div> <div> </div> <div> Những quan sát của bộ ba nhà khoa học nói trên với các vụ nổ siêu sao tuýp 1 cho thấy các vật thể càng ở xa có vẻ càng di chuyển nhanh hơn, có nghĩa là vũ trụ không chỉ đang giãn nở, mà tốc độ giãn nở của nó không ngừng gia tăng. Những phát hiện mới này hình thành nên nền tảng cho hiểu biết hiện giờ của loài người về nguồn gốc vũ trụ, đồng thời đặt ra rất nhiều câu hỏi khó cho các nhà nghiên cứu tương lai.</div> <div> </div> <div> Giáo sư Perlmutter, 52 tuổi, hiện đang làm việc ở Đại học Berkeley, California, nhận một nửa giải thưởng. Giáo sư Schmidt, 44 tuổi, thuộc Đại học quốc gia Úc và Riess, 42 tuổi, ở Đại học Johns Hopkins, chia nhau nửa còn lại của giải thưởng. </div> <div> </div> <div> Giáo sư Schmidt đã có bài phát biểu ngắn từ Úc sau khi biết tin ông được giải. “Cảm giác giống như khi những đứa con của tôi chào đời”, ông nói với hãng tin Anh BBC. “Tôi cảm thấy tay chân run rẩy, rất phấn khích và kinh ngạc”. </div> <div> </div> <div> Năm 2006, bộ ba này cũng được trao giải Shaw về thiên văn học nhờ những phát hiện của họ.</div> <div> </div> <div> Giải Nobel vật lý năm ngoái thuộc về các nhà khoa học sinh ở Nga Andre Geim và Konstantin Novoselov với những thí nghiệm đột phá cùng chất liệu graphene, chất liệu bền và mảnh nhất mà loài người từng biết đến.</div> <div> </div> <div> * Trả lời phỏng vấn RFI nhân sự kiện này, nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu, nguyên Giám đốc nghiên cứu Đài thiên văn Paris, giải thích về mục tiêu và tầm quan trọng của công trình nghiên cứu vừa được nhận giải Nobel Vật lý 2011:</div> <div> </div> <div> RFI: Xin kính chào nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu. Thưa Giáo sư, hôm nay Ủy ban Nobel tại Stockholm đã trao giải Nobel Vật lý 2011 cho ba nhà vật lý thiên văn về công trình nghiên cứu "tốc độ dãn nở tăng nhanh của vũ trụ". Thưa Giáo cụ thể chương trình nghiên cứu này và những khám phá của họ là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Ở đầu thế kỷ trước, nhà thiên văn Hubble đã phát hiện được là vũ trụ đang dãn nở. Trong vũ trụ, lực hấp dẫn cuả Newton là lực phổ biến nhất. Vì có lực này mà vật chất trong vũ trụ có xu hướng làm vật chất co lại, nên vũ trụ phải dãn nở chậm dần. Những mô hình vũ trụ học còn coi là vũ trụ có khả năng co lại đến mức cực kỳ nhỏ và cực kỳ nóng để rút cục lại bùng nổ. Trong những năm gần đây, một số nhà thiên văn muốn nghiên cứu quá trình dãn nở của vũ trụ bằng những phương pháp hiện đại. </div> <div> </div> <div> Họ quan sát một loại “sao siêu mới” tức là một loại sao đang kết liễu cuộc đời bằng cách bùng nổ trong những thiên hà và trở nên rất sáng và quan sát được trong vòng khoảng một tháng. Loại sao phù du này được coi là những ngọn hải đăng mà các nhà thiên văn có thể dùng để thăm dò thật sâu trong vũ trụ. Đặc trưng cuả những ngôi sao siêu mới này là nếu chúng ở cùng một khoảng cách thì có độ sáng như nhau, ngôi sao nào ở xa hơn thì mờ hơn. Cho nên các nhà thiên văn có thể căn cứ vào độ sáng biểu kiến của sao siêu mới để đo khoảng cách của các thiên hà. </div> <div> </div> <div> Trong quá trình đo đạc, họ rất ngạc nhiên khi tìm thấy là độ sáng cuả sao siêu mới trong các thiên hà lại thấp hơn, tức là các thiên hà lại ở xa hơn là dự đoán. Có nghĩa là đáng lẽ vũ trụ phải dãn nở ngày càng chậm dần do ảnh hưởng của lực hấp dẫn, nhưng thực tế thì vũ trụ lại dãn nở ngày càng nhanh nên làm gia tăng khoảng cách của những thiên hà. </div> <div> </div> <div> Kết luận là trong vũ trụ dường như có một lực đẩy nào đó chống lại lực hút hấp dẫn và chi phối lực hấp dẫn làm tăng tốc độ dãn nở của vũ trụ. Công trình nghiên cứu quá trình tiến hóa cuả vũ trụ bằng sao siêu mới không những đòi hỏi những kỹ thuật quan sát rất tinh vi mà còn phải có sự cộng tác cuả nhiều nhà thiên văn trên thế giới, sử dụng nhiều kính thiên văn. </div> <div> </div> <div> RFI: Vậy thưa Giáo sư, tầm quan trọng của khám phá này là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Chính Einstein đã từng đưa vào phương trình một hằng số tương đương với một lực đẩy chống lại lực hấp dẫn, nhưng rồi lại phủ nhận ý kiến cuả mình. Ngày nay, các nhà thiên văn quan sát thấy là bức xạ phông vũ trụ phản ánh một vũ trụ nguyên thủy lổn nhổn những khối vật chất mầm mống của những chùm thiên hà quan sát thấy hiện nay.</div> <div> </div> <div> Các nhà thiên văn dùng kỹ thuật thống kê để xử lý số liệu cuả bức xạ phông vũ trụ để bổ sung kết quả cuả những mô hình lý thuyết. Họ tìm ra là đa phần vũ trụ không phải là vật chất mà lại là năng lượng. Năng lượng này chi phối vũ trụ và được gọi là năng lượng tối, mà bản chất chưa được khẳng định. Có ý kiến cho rằng chính năng lượng tối là nguyên nhân làm gia tăng tốc độ dãn nở vũ trụ. </div> <div> </div> <div> Trong những thập niên cuối cuả thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, giải Nobel Vật lý đã được trao cho không ít các nhà thiên văn như Penzias, Wilson, Smoot và Mather. Sự trao giải Nobel năm nay cho ba nhà thiên văn Perlmutter, Schmidt và Riess là để tiếp tục vinh danh những công trình khám phá vũ trụ. Bởi vì vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên vô cùng phong phú.</div> <div> </div> <div> RFI: Xin cảm ơn nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu.</div> ', 'images' => '2016062910360503cea4ee469175628b6cc372d13ef696.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62938', 'slug' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '753', 'rght' => '754', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '431', 'name' => 'Cha đẻ công nghiệp quang điện', 'code' => null, 'alias' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Nhà vật lý Theodore H. Maiman phát minh ra laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất vừa mới ra đi tại Vancouver, British Columbia, ở tuổi 79. Trong lịch sử khoa học và công nghệ của nhân loại, Maiman còn được tôn vinh là “cha đẻ của công nghiệp quang điện”.</div> <div> Maiman chào đời ở Los Angeles, California. Khi còn là một thanh niên, để có tiền đi học ông đã phải vật lộn với cuộc sống khó khăn, sửa chữa điện dân dụng và máy thu thanh. Và chính khả năng bẩm sinh về kỹ thuật điện đã đưa ông bước chân vào cánh cửa Đại học Colorado, sau đó là Đại học Stanford. Năm 1955, chính tại Đại học Stanford, Maiman đã vinh dự nhận tấm bằng tiến sỹ. Những năm sau đó, trong vai trò một nhà vật lý trẻ tại Hughes Aircraft Company ở Malibu (California), chàng trai Maiman đã bị cuốn hút vào nghiên cứu khuếch đại những sóng cực ngắn bằng maser, và hăng hái tạo ra những khuếch đại tương tự trong vùng sóng khả kiến. Người hậu bối của ông ở Hughes rất cảnh giác với công việc như thế và khuyên Maiman nên làm “điều gì đó hữu ích”. Trước thái độ khăng khăng của mình, cuối cùng, họ cũng đã để ông tiếp tục hướng nghiên cứu đang theo đuổi.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1 (16).jpg" style="width: 255px; height: 253px;" /></div> <div> </div> <div> Điều diệu kỳ từ tinh thể ruby</div> <div> </div> <div> Chùm laser cường độ mạnh dùng để đo khoảng cách tới Mặt trăng.<span class="Apple-tab-span" style="white-space:pre"> </span>Tấm gương phản chiếu ánh sáng laser từ Trái đất được các nhà du hành Apollo đặt trên Mặt trăng.</div> <div> Nghiên cứu đột phá của Maiman bao gồm việc tạo ra laser bằng việc sử dụng nguồn chớp sáng công suất lớn và tinh thể ruby tổng hợp, mà bao người khác nghĩ rằng tinh thể này có khả năng không sử dụng được cho laser. Tuy nhiên, Maiman đã giới thiệu một kỹ thuật nhưng lại không được để ý tới: kích thích ruby bằng một chùm sáng cường độ cao. Trên thực tế, nó đã hoạt động! Một chùm ánh sáng đỏ công suất lớn được tạo ra, kéo dài chỉ trong khoảng thời gian ngắn ngủi của chớp sáng kích thích, tuy nhiên với cường độ mạnh hơn bất cứ nguồn sáng nào trước đó. Và nó đã tạo ra một chùm liên tục định hướng cao. Bởi vì những sung laser chỉ được tạo ra trong khoảng thời gian ngắn ngủi, các nhà khoa học ngay lập tức hăm hở tạo ra những chùm laser hoạt động liên tục và họ đã sớm làm được điều đó. Những sung laser ngày nay đã trở thành những công cụ thú vị sử dụng trong khoa học và những hệ thống thông tin liên lạc không dây.</div> <div> Ban đầu Maiman gửi bản thảo mô tả thiết bị được ông sáng chế tới Physical Review LettersNature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình. nhưng bị loại bởi vì có rất nhiều bản thảo về maser cũng đã được gửi đến. Và những người biên tập buộc phải đưa ra một quyết định ngoại lệ là chỉ chấp nhận một số bài hạn chế nào đó. Sau đó Maiman đã gửi bài báo cho Nature và bây giờ, bài báo “Bức xạ quang học kích thích ở ruby” đã trở nên nổi tiếng - (T. H.Maiman Nature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình.</div> <div> </div> <div> <strong>“Cây đũa thần” của khoa học mới</strong></div> <div> </div> <div> Phát xạ kích thích của bức xạ, quá trình chủ yếu sau laser, lần đầu tiên được ghi nhận bởi Einstein vào năm 1918. Nhưng phải đến 1951 việc sử dụng nó cho khuếch đại thực sự những sóng điện từ mới được ghi nhận. Vào năm 1954 thiết bị đầu tiên như vậy, maser (khuếch đại sóng cực ngắn bằng phát xạ kích thích), hoạt động ở bước sóng centimeter được xây dựng. Tất cả những dạng sớm nhất của laser được phát minh trong công nghiệp bởi những nhà vật lý trẻ từ các trường đại học làm việc trong lĩnh vực phổ kế sóng cực ngắn và vô tuyến. Do đó hầu như laser được phát minh lĩnh vực kỹ thuật và máy quang phổ. Nền tảng của Maiman cũng không phải là ngoại lệ: ở Stanford, ông là học trò của giáo sư Willis Lamb, người được trao giải Nobel cho những nghiên cứu về phổ hydro. Loại tiếp theo của laser, tương tự như laser của Maiman nhưng sử dụng loại tinh thể khác, được tạo bởi Peter Sorokin và Mirek Stevenson ở IBM ở Yorktown Heights, New York. Tiếp sau đó là thế hệ laser hoạt động liên tục tạo bởi quá trình phóng điện do Ali Javan, William Bennett và Don Herriott ở Bell Telephone Labs tại Murray Hill, New Jersey, sáng chế.</div> <div> </div> <div> Một vài ứng dụng của laser ban đầu được xem xét bởi hầu hết các nhà khoa học; nó thỉnh thoảng được gán với cụng từ “một lời giải tìm kiếm một vấn đề”. Sự phát triển tiếp theo đã tạo ra rất nhiều loại laser- từ những chùm nhỏ xíu đến những chùm khổng lồ-và những loại laser này đã lan tỏa vào tất cả các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Laser cũng đã trở nên phổ biến rộng khắp trong công nghiệp và là công cụ hiệu nghiệm cho nhiều khoa học mới. Những ứng dụng của laser đã tạo tiền đề cho một số giải Nobel. Ngày nay, laser được khai thác như một công cụ hiệu quả dùng để cắt, hàn; trong thông tin liên lạc; những phép đo lường với độ chính xác cao; trong công nghệ nano; trong tính toán; trong y học; vi sinh vật và kính hiển vi.</div> <div> Sử dụng laser các nhà khoa học có thể thực hiện những phép đo chính xác khoảng cách giữa Trái đất và Mặt trăng. Đặc biệt, nhiều nhà khoa học đang nỗ lực ghi nhận những tín hiệu laser từ các hành tinh quay xung quanh những ngôi sao ở xa để mong tìm kiếm những nền văn minh ngoài Trái đất. Các nhà khoa học hy vọng rằng, những nền văn minh đó, nếu tồn tại, họ có thể gửi những sung laser tới Trái đất của chúng ta. Chính bản thân Maiman cũng rất hài lòng với những ứng dụng của laser trong y học, chẳng hạn như việc cấy ghép võng mạc. Nhưng ông lại không ưa việc sử dụng laser trong chế tạo vũ khí hay sử dụng vào những mục đích chiến tranh. Đây là một ý tưởng phổ biến trong khoảng thời gian sau khi những tiềm năng nổi bật của công nghệ được ghi nhận. Maiman đã rất phẫn nộ khi một số tờ báo gọi ông là “Người đàn ông Los Angeles phát minh ra tia chết chóc của khoa học viễn tưởng”. Sợ hơn cả là họ tưởng tượng ra những câu chuyện mà ở đó, laser trở thành thứ vũ khí đe dọa sự bình yên của cả nhân loại.</div> <div> Việc khuếch đại hồng ngoại bằng phát xạ kích thích có thể được tạo ra “irasers”-laser hồng ngoại (bước sóng 30-1000 micrometers). Thuật ngữ laser muốn ám chỉ những hệ thống tương tự với bước sóng lên đến 1 mm (trên bước sóng đó là maser) và cả những bước sóng ngắn hơn: laser tia X và tia gamma và sự phát triển xa hơn của chúng có thể thúc đẩy sự tiến triển khoa học vươn xa hơn nữa.</div> <div> </div> <div> <strong>Hai lần hụt... giải Nobel</strong></div> <div> <br /> Sau phát minh của mình, Maiman đã sớm tập trung nghiên cứu về quang học phi tuyến, một lĩnh vực có thể tạo chùm laser cường độ cao. Năm 1962, ông thành lập công ty riêng, Korad Corporation, chuyên về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng laser. Đến năm 1968, sau khi bán công ty này cho Union Carbide Corporation, Maiman thành lập Maiman Associates. Ông cũng là giám đốc của Control Laser Corporation và trở thành thành viên ban cố vấn của tạp chí Industrial Research Magazine. Đồng thời cũng là tác giả của cuốn sách The Laser Odyssey.</div> <div> Sáng chế của Theodore Maiman về laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất (ngày nay các nhà khoa học cũng đã phát hiện hiện tượng laser xảy ra một cách tự nhiên ở một vài thiên thể trong vũ trụ) là một lịch sử chân thật và được ghi nhận rộng rãi. Với những đóng góp về laser, ông đã hai lần được đề nghị trao giải Nobel. Ông đã được chọn trở thành thành viên của National Inventors Hall of Fame và US National Academies. Và cũng đã nhận được rất nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Wolf trong vật lý, Giải thưởng Oliver Buckley và Japan Prize-một giải thưởng danh giá của châu Á tương tự như giải Nobel.</div> <div> <br /> Đ.Phường (Theo Nature)</div> ', 'images' => '201606291035126c8526295932ef05580f767e29354176.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '56270', 'slug' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '751', 'rght' => '752', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '430', 'name' => 'Lược giải về thuyết Tương Đối Hẹp', 'code' => null, 'alias' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;"><font size="2">Ai trong chúng ta đi máy bay, sau khi máy đã vút lên cao để bay đều đều, mà có thể cảm thấy mình di chuyển với vận tốc khoảng ngàn cây số trong một giờ?</font></span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <p style="font-family: Arial;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-size: 9.5pt;">Hơn bốn trăm năm trước đây Galileo Galilei cũng đưa ra một ví dụ tương tự mở đầu cho nguyên lý tương đối mang tên ông: trong hầm kín của một chiếc tàu thủy di chuyển thẳng và đều đặn (vectơ vận tốc cố định, không thay đổi với thời gian), ta hãy quan sát những con bướm bay và những giọt nước tí tách rơi. Nay tàu đứng yên, cách thức bướm bay và nước rơi vẫn như khi tàu di chuyển, chẳng có gì thay đổi. Rồi tàu lại di chuyển nhưng với vận tốc và chiều hướng cố định khác, bướm vẫn bay và nước vẫn rơi hệt như trước. Nói cách khác: những định luật vật lý miêu tả sự vận hành của các hiện tượng tự nhiên (bướm bay, nước rơi) <em>không thay đổi</em> trên tàu di chuyển thẳng và đều, kể cả tàu dừng ở bến. Người ở trong tàu nếu chỉ quan sát đo lường những hiện tượng trong tàu mà không tiếp xúc với bên ngoài để so sánh thì chẳng sao biết là tàu đứng hay đi, và đi với vận tốc nào, chiều hướng nào. Nói cách khác, di động đều đặn chỉ là chuyện tương đối, chẳng sao phân biệt bến hay tàu cái nào đứng yên, cái nào chuyển vận. <br /> <br /> Nguyên lý tương đối được Galilei tóm tắt trong một câu ngắn gọn ‘’di chuyển <em>đều đặn</em> cũng như không’’, hàm ý là định luật cơ học không thay đổi dạng trong các hệ <em>quy chiếu quán tính</em><sup>1</sup>, ví dụ của hai hệ quy chiếu quán tính: <u><em>K</em></u> bất động còn <u><em>K’</em></u> di chuyển đều đặn so với <em><u>K</u></em>. Vì chuyển động của một vật (kể cả ánh sáng) là sự thay đổi vị trí không gian của vật đó theo thời gian, nên ta gọi tọa độ của đa tạp không- thời gian bốn chiều trong <em>K</em> là x, y, z, t (toạ độ của không gian ba chiều là x, y, z và của thời gian là t) còn toạ độ trong <em>K’</em> là x’, y’, z’, t’. Đa tạp đó có tung độ là trục thời gian t, còn hoành độ là không gian ba chiều với 3 trục Ox, Oy, Oz. Phương trình diễn tả sự vận hành của cùng một sự kiện vật lý trong <em><u>K </u></em>v�<u><em>K’</em></u> đều phải có chung một dạng: f(x, y, z, t) = f (x’, y’, z’, t’), hàm số f chỉ định một định luật vật lý nào đó.<br /> <br /> Khi nguyên lý này áp dụng cho hiện tượng điện-từ để diễn tả vận tốc ánh sáng c không thay đổi trong mọi hệ quy chiếu quán tính thì hàm f(x, y, z, t) mang dạng x² + y² + z² – (<em>c</em>t)². Bất kỳ lúc nào và ở đâu cũng tồn tại một đại lượng s²≡ x² + y² + z² – (ct)² bất biến và = 0 vì c = r/t với r² = x² + y² + z². <br /> <br /> Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp bốn chiều không-thời gian là một cái<em> nón ánh sáng<sup>2</sup></em> (light cone) và biểu thức x² + y² + z² – (<em>c</em>t)² đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự khám phá thuyết tương đối hẹp và rộng như ta sẽ thấy.<br /> <br /> <strong>I- Không cần ether để truyền đi sóng điện-từ</strong><br /> <br /> Khởi đầu là một hiện tượng mà Albert Michelson và Edward Morley phát hiện năm 1887, nó trái ngược với trực giác và định kiến của mọi người trước năm thần kỳ 1905 (năm Albert Einstein sáng tạo ra thuyết tương đối hẹp). Như sóng nước và sóng âm thanh theo thứ tự là dạng dao động tuần hoàn của nước và của không khí, những loại sóng đó cần nước và cần không khí để truyền đi. Vì vậy định kiến ăn sâu vào tâm khảm mọi người thời đó cho rằng phải có một chất liệu gọi là ether để nhờ đó sóng ánh sáng dao động, không ai tin là sóng điện-từ có thể truyền trong chân không, chẳng cần môi trường chất liệu nào. Vì ánh sáng đến với ta từ các thiên thể xa xăm, ether phải trải rộng tràn ngập khắp vũ trụ không gian, đâu và lúc nào cũng có, như vậy ether được coi là một hệ quy chiếu tuyệt đối bất động. Nay ta hãy thay bến bằng ether và tàu bằng trái đất di động trong ether. <br /> <br /> Lấy trường hợp vận tốc v song song cùng chiều với trục O<strong>x </strong>như một thí dụ cụ thể của hai hệ quy chiếu quán tính đơn giản nhất l�<em><u>J</u></em> (bến) v�<em><u>J</u>‘</em> (tàu). Theo cơ học cổ điển của Isaac Newton, nếu vận tốc ánh sáng đo trên bến l�<em>c</em> thì người đứng trên bến sẽ nghĩ rằng vận tốc ánh sáng phát ra ở trên tàu phải l�<em>c</em> ± v (luật cộng trừ vận tốc) tùy theo ánh sáng chạy song song cùng chiều hay ngược chiều với tàu. Cũng vậy, người trên tàu khi đo vận tốc ánh sáng cũng sẽ thấy vận tốc đó <em>phải khác</em> vận tốc ánh sáng truyền đi trên bến, sự khác biệt đó sẽ cho ta <strong>v</strong>. Michelson và Morley tìm kiếm vận tốc của làn gió ether thổi so với trái đất coi như đứng yên bằng cách đo lường sự khác biệt khoảng cách mà ánh sáng truyền đi theo hai chiều thẳng góc với nhau (song song với <strong>v</strong> và thẳng góc với nó như một ví dụ điển hình). Khoảng cách khác biệt đó, nếu có, sẽ được phát hiện bằng hiện tượng giao thoa ánh sáng, nhưng sau bao lần tìm kiếm hai vị chẳng thấy chút khác biệt nào và như vậy vận tốc ánh sáng không thay đổi trong bất kỳ chiều hướng nào nó phát ra trên trái đất, do đó chẳng sao phát hiện nổi sự hiện hữu của ether.<br /> <br /> Dùng kết quả thực nghiệm này, Einstein bèn chấp nhận <em>nguyên lý tương đối</em> áp dụng cho hiện tượng điện-từ như một tiền đề, theo đó vận tốc ánh sáng <em>c</em> (khoảng 300 ngàn km/s) bao giờ cũng bằng nhau trong tất cả các hệ quy chiếu quán tính, như vậy giả thuyết chất liệu ether tràn ngập vũ trụ không cần thiết nữa. Dùng tiền đề này, ông suy diễn những hệ quả và đề xuất cũng như tiên đoán những hiện tượng kiểm soát đo lường được. Tiếp cận cách tân như vậy khởi đầu từ Galilei - trong đó suy luận, phê phán bằng lý tính và kiểm chứng bằng thực nghiệm đóng vai trò chủ đạo - là bài học sâu xa cho hậu thế và tiếp tục làm kim chỉ nam cho tiến trình nghiên cứu sáng tạo của khoa học ngày nay. Phương pháp giải đáp của Einstein khác hẳn cách thức của Hendrik Lorentz và Henri Poincaré vì hai vị (và nhiều nhà vật lý khác) đều đề xuất một vài giả thuyết về lực tác động lên cách vận hành của vật chất để tìm cách chứng minh ngược lại là hiện tượng điện-từ <em>tuân thủ nguyên lý tương đối. </em><br /> <br /> Tuy hai cách tiếp cận trái ngược chiều nhau nhưng đều có chung một phương trình để diễn tả vận tốc ánh sáng <em>c</em> trong hai hệ quy chiếu quán tính <em><u>K</u></em> v�<em><u>K‘</u></em> phải như nhau, <em>c </em>= r/t = r’/t’ với r² = x² + y² + z², r’² = x’² + y’² + z’²: <br /> s² ≡ x² + y² + z² – (ct)² = x’² + y’² + z’² - (ct’)² . <br /> <br /> Các tọa độ bốn chiều (x, y, z, t) và (x’, y‘, z’, t’) của hai hệ quy chiếu phải liên kết, hoán chuyển giữa chúng với nhau như thế nào để sao cho đại lượng s² không thay đổi, hay bất biến. <br /> <br /> <strong>II- Hoán chuyển Lorentz của không-thời gian và Cơ học tương đối tính</strong> <br /> <br /> Trong trường hợp vận tốc <strong>v</strong> song song cùng chiều với trục O<strong>x</strong> của 2 hệ quy chiếu <em><u>J</u> </em> và <em><u>J</u> </em>‘ nói trên thì đẳng thức bất biến s² thu hẹp thành s² ≡ x² – (ct)² = x’² - (<em>c</em>t’)² vì y = y’ và z = z’. Nếu như x² + (<em>c</em>t)² = x’² + (ct’)² (dấu cộng thay dấu trừ trong s²) thì sự hoán chuyển các tọa độ (x, ct) để thành (x’, <em>c</em>t’) sẽ là phép quay các tọa độ (x, ct) một góc φ: <br /> x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ; <br /> (<em>c</em>t’) = (<em>c</em>t) cosφ + x sinφ <br /> <br /> Tính toán cho biết tanj chính là v/<em>c</em>. Thực thế một quan sát viên đứng ở điểm x’ = 0 chẳng hạn cho ta: x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ = 0 → x/<em>c</em>t º v/c = tanφ. <br /> <br /> Sự thay đổi dấu (+ ↔ -) trong s² dẫn đến thay đổi lượng giác hyperbolicφ ↔ iφ (<em>i</em><sup>2</sup> = - 1)<br /> <br /> cosφ ↔ chφ, sinφ ↔ shφ ↔, cos<sup>2</sup>φ ↔ + sin<sup>2</sup>φ = 1↔ ch<sup>2</sup>φ- sh<sup>2</sup>φ = 1<br /> <br /> 1 + tan<sup>2</sup>φ = 1/cos<sup>2</sup>φ ↔ 1 - th<sup>2</sup>φ = 1/ch<sup>2</sup>φ. <br /> <br /> Để cho x² – (ct)² = x’² - (ct’)² thì sự hoán chuyển giữa các tọa độ (x’, ct’) và (x, ct) sẽ là: <br /> <br /> x’ = x chφ - (ct) shφ<br /> <br /> (ct’) = (ct) chφ - x shφ; <br /> <br /> với thφ = v/c. Gọi β ≡ v/c v�<em>γ </em>≡ 1 ⁄ √1− β<sup>2</sup>, ta có: x’ = γ (x - vt) (I)<br /> <br /> ct’ = γ (ct - βx) hay t’ = γ (t = xv/c<sup>2</sup>). <br /> <br /> Ngược lại, hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> chạy với vận tốc - <strong>v</strong> so với hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> và như vậy ta có: |<br /> <br /> x = γ (x’ + vt’) (I’)<br /> <br /> ct = γ (ct’ + bx’) hay t = γ (t’ + x’v/<em>c</em><sup>2</sup>). <br /> <br /> Sự hoán chuyển không gian và thời gian hỗn hợp nhau như vậy trong công thức trên thường được gọi là phép hoán chuyển Lorentzii <sup>3</sup> đặc biệt. Dùng phép hoán chuyển này, ta kiểm chứng dễ dàng là khi x = <em>c</em>t thì tự động ta cũng có x’ = <em>c</em>t’ kèm theo, vận tốc ánh sáng - đo lường trong các hệ quy chiếu quán tính di chuyển với bất kỳ vectơ vận tốc cố định <strong>v</strong> nào - đều giống hệt nhau và bằng <em>c</em>. <br /> <br /> Cũng trong hai hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> v�<em><u>J’</u></em> này, cơ học cổ điển (với thời gian phổ quát t’ = t và không gian chẳng mảy may liên hệ với thời gian) cho ta x’ = x – vt, y’ = y, z’ = z, t’ = t. Như vậy thì x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² ≠ x’² + y’² + z’² - (<em>c</em>t’)², vế phải phụ thuộc vào <strong>v</strong> và s² không bất biến. Điều này làm đau đầu bao nhà khoa học vì không sao giải thích nổi sự mâu thuẫn giữa lý thuyết (cơ học cổ điển) và thực nghiệm (Michelson & Morley).<br /> <br /> Einstein giải quyết mâu thuẫn trên như thế nào? Câu hỏi đầu tiên ông đặt ra là sự hỗn hợp không gian với thời gian của mấy phương trình hoán chuyển Lorentz có ý nghĩa vật lý gì hay chỉ là một hiếu kỳ toán học? Trước hết ông nhận xét l�<em>tính đồng thờ</em>i của hai (hay nhiều) sự kiện phải phụ thuộc vào hệ quy chiếu, điều mà cơ học cổ điển Newton bỏ qua không xét kỹ. Thực thế nếu định nghĩa tính đồng thời ở hai điểm xa nhau A và B trên trục Ox là tín hiệu ánh sáng phát ra từ A và từ B phải đi tới trung điểm M của AB cùng một lúc, ta thấy ngay cái đồng thời của sự kiện xảy ra ở M (ngồi trên bến) phải khác cái đồng thời xảy ra ở trên tàu (chạy với vận tốc <strong>v</strong> song song với <strong>AB</strong>). Thực thế tín hiệu ánh sáng phát ra từ B để tới M (nay ngồi trên tàu) phải đến trước tín hiệu ánh sáng phát ra từ A vì ánh sáng chạy theo B và bỏ lại A đằng sau. Vì vận tốc ánh sáng c tuy rất lớn nhưng không vô hạn, nó cần thời gian ¹ 0 để gửi tín hiệu nên cái đồng thời của người đứng yên phải khác cái đồng thời của người di động. Khi phân tích kỹ lưỡng khái niệm về thời gian, Einstein nhận ra vai trò cực kỳ quan trọng của nó trong cách giải quyết mâu thuẫn.<br /> <br /> Thêm bước nữa, sáng tạo độc đáo của Einstein là ông nhận thức rằng luật cộng trừ vận tốc trong cơ học Newton thực ra chỉ là một định kiến vì nó dựa vào một giả thuyết chưa bao giờ được kiểm chứng bằng thực nghiệm. Giả thuyết đó cho rằng một mét chiều dài và một giây đồng hồ đo trên tàu cũng bằng một mét và một giây đo trên bến. Trước Einstein, chẳng ai đặt câu hỏi là đối với những vật chuyển động thì thước đo độ dài không gian và nhịp độ tích tắc của đồng hồ đếm thời gian có thay đổi hay không, và ông chứng minh là thực sự chúng phải thay đổi ra sao.<br /> <br /> Nếu w là vận tốc đo trên tàu của bất kỳ một vật nào, còn v là vận tốc của tàu chạy so với bến đứng yên, thì vận tốc của vật đó đo trên bến l�<em>w</em> ± v mà cơ học cổ điển đương nhiên chấp nhận. Einstein nhận thấy luật này chỉ gần đúng và ông tìm ra công thức (<em>w </em>± v)/(1 ± wv/c2) thay thế nó<sup>4</sup>. Khi vật đó là ánh sáng (w = c), kỳ thú thay (c ± v)/(1 ± <em>c</em>v/<em>c</em><sup>2</sup>) không tùy thuộc vào v nữa mà lúc nào cũng bằng <em>c</em>, giải thích thoả đáng thực nghiệm Michelson & Morley. Dù bay nhanh đến đâu chăng nữa, thậm chí v = 99,99% <em>c</em>, ta vẫn không sao đuổi kịp ánh sáng vì nó vẫn chạy xa ta với vận tốc c như khi ta đứng yên! <br /> <br /> Điểm then chốt là Lorentz, Poincaré, Einstein mỗi người mỗi cách khác nhau đã tìm ra công thức (I) và đặc biệt hệ số <em>γ</em> º 1 ⁄ √1− (v² ⁄c²) ≥ 1, chìa khoá mở đường cho cơ học<em> tương đối tính</em><sup>5</sup> thay thế cơ học cổ điển. Hoán chuyển toạ độ t’ = t, x’ = x – vt trong cơ học cổ điển chỉ là dạng xấp xỉ của phép hoán chuyển không-thời gian t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>), x’ = γ(x - vt) trong cơ học tương đối tính khi v/c « 1 hay c ↔ ∞, γ ↔ 1. Tuy tất cả các vị đều cảm thấy là phép hoán chuyển Lorentz có thể đóng vai trò quan trọng nào đó trong cách giải thích thực nghiệm Michelson & Morley, nhưng chỉ riêng Einstein đã thành công vì ông nhận thức được bản chất của thời gian là không phổ quát mà co dãn, trong khi các vị khác vẫn tiếp tục suy luận với một thời gian duy nhất, tuyệt đối của Newton. <br /> <br /> Thông điệp cách mạng của Einstein so với cơ học cổ điển Newton, là chẳng có một thời gian tuyệt đối và phổ quát trong một không gian biệt lập với thời gian, chúng mật thiết liên đới, mỗi thời-điểm phải gắn quyện với mỗi không-điểm trong một thực tại bốn chiều sau này gọi là thế giới Minkowski để diễn tả sự vận hành của các sự kiện vật lý, cái<em> lúc nào </em>phải kèm theo cái <em>ở đâu</em>. Sân khấu của các sự kiện không phải là thời gian, cũng không phải là không gian mà là đa tạp tích hợp: không-thời gian. Sự gắn bó chặt chẽ thời gian với không gian (qua thế giới bốn chiều Minkowski) để diễn tả các sự kiện vật lý phản ánh tính chất phong phú và độc đáo của cơ học tương đối tính. Hermann Minkowski là người đầu tiên năm 1908 đề xuất thế giới bốn chiều vì ông thấu hiểu bản chất gắn quyện thời gian với không gian của thuyết tương đối mà ngay Einstein năm 1905 cũng chưa nhận thấy khi ông gắn ký hiệu <em>i</em> vào thời gian t trong s<sup>2</sup> ≡ x<sup>2</sup> + y<sup>2</sup> + z <sup>2</sup> + (<em>i</em>t)<sup>2</sup>. <br /> <br /> Thời gian thậm chí còn đóng vai trò thước đo độ dài của không gian, định nghĩa chính thức hiện đại của một mét là 1/(299792458) của một giây-ánh sáng. Đơn vị của độ dài không gian như giây-ánh sáng (hay năm-ánh sáng) chỉ định khoảng cách mà ánh sáng di chuyển trong một giây (hay một năm). Vân tốc c như vậy đóng vai trò hằng số cơ bản của tự nhiên.<br /> <br /> Có muôn ức thời gian, t và t’ đều chỉ định thời gian trong hai hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc khác nhau. Đồng hồ trong mỗi hệ quy chiếu quán tính đều có nhịp độ tích tắc nhanh chậm khác nhau, khoảng cách thời gian của mỗi hệ quy chiếu tùy thuộc vào vận tốc chuyển động của hệ ấy. Nhịp đập thời gian của bạn khác của tôi, ở mỗi điểm không gian lại gắn một đồng hồ đo thời gian với nhịp độ tích tắc khác nhau. Sở dĩ bạn và tôi tưởng rằng chúng ta chia sẻ một thời gian phổ quát, chỉ vì cộng nghiệp con người trong cái không gian quá nhỏ bé của trái đất so với vũ trụ, bạn và tôi đâu có xa nhau gì, vận tốc tương đối giữa chúng ta thấm gì so với vận tốc ánh sáng (<em>v²⁄c² </em>« 1, <em>γ</em> ≈ 1). Không có mũi tên thời gian lạnh lùng trôi của trực giác mà cơ học cổ điển Newton thừa nhận, không có cái <em>đồng thời</em> phổ quát và cái<em> hiện tại </em>của sự kiện, cái<em>bây giờ</em> chẳng thể xác định và giữ vai trò ưu tiên đặc thù nào hết vì liên tục có muôn vàn đỉnh <em>nón ánh sáng</em> (phụ chú 2) trong thế giới Minkowski của các sự kiện, mỗi đỉnh nón là một cái <em>bây giờ</em>. <br /> <br /> Hơn nữa, không-thời gian và vật chất lại hợp nhất như hình với bóng trong vũ trụ co dãn (thuyết tương đối rộng). Đã không có hiện tại thì nói chi đến quá khứ và tương lai, đó là nội dung triết học kinh ngạc của thuyết tương đối trong nhận thức về thời gian, cái ‘bây giờ’ chỉ là một ảo tưởng. Diễn tả hàm súc nhất về nhận thức này có lẽ nằm trong bức thư Einstein gửi cho con trai của Besso<sup>6</sup> khi nghe tin bạn mất. Bức thư viết: ‘’Vậy bạn đã trước tôi một chút giã từ cái thế gian lạ lùng này. Nhưng cái đó chẳng nghĩa lý gì. Đối với chúng ta, những nhà vật lý có xác tín, sự chia cách quá khứ, hiện tại, tương lai chỉ là một ảo giác, dẫu nó dai dẳng đến thế nào’’.<br /> <br /> <strong>III-Vài hệ quả kỳ diệu kiểm chứng được bằng thực nghiệm.</strong><br /> <br /> A- Hệ quả đầu tiên của thuyết Tương đối hẹp là khi chuyển động với vận tốc v thì một mét chiều dài không gian và một giây đồng hồ của thời gian sẽ thay đổi, khoảng cách độ dài không gian co ngắn lại và thời gian dãn nở ra. Khám phá ra điều cực kỳ quan trọng này vì Einstein thấu hiểu ý nghĩa vật lý của phương trình hoán chuyển x, t, trong khi Lorentz tuy cũng đã thấy không gian co cụm là một đáp số của phương trình nhưng cho đó chỉ là một hiếu kỳ toán học của phép hoán chuyển mà không có ý nghĩa vật lý nào khả dĩ kiểm chứng được bằng thực nghiệm. Còn sự dãn nở của thời gian thì duy nhất chỉ có Einstein khám phá ra.<br /> <br /> 1- Câu hỏi là một mét mà hai đầu đặt ở hai điểm O‘ và X‘ (toạ độ x’ của <em><u>J’</u></em>) thì người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> đo lường thấy là bao nhiêu ở bất kỳ một thời điểm t nào, đặc biệt t = 0. Nói cách khác, khoảng cách OX (tọa độ x của <em><u>J</u></em> đứng yên) khác biệt ra sao so với khoảng cách O‘X’ di động với vận tốc v. <br /> <br /> Phương trình x’ =<em> γ</em> (x - vt) của (I) với t = 0 cho ta x = x’/<em>γ</em> = x’√(1−<em> v² ⁄c</em>²). Vì O’X’chuyển động với vận tốc v nên cái thước OX (đo lường bởi một người quan sát nằm trong <u><em>J</em></u> ) bị co ngắn đi bởi hệ số 1/<em>γ</em> = √(1− <em>v² ⁄c</em>²) < 1. Ngược lại nếu coi OX chuyển động (với vận tốc - <strong>v</strong>) so với O’X’ đứng yên (<em><u>J </u></em> chuyển động so với <em><u>J ‘</u></em>đứng yên) thì phương trình x = γ (x’ + vt) của (I’) cho kết quả tương tự x’ = x/<em>γ</em> = x√(1− v² ⁄c²), độ dài không gian của vật di động với vận tốc ± <strong>v </strong> bao giờ cũng bị co ngắn bởi 1/<em>γ</em> = √(1− v² ⁄c²). Độ dài không gian di chuyển theo hướng song song với vận tốc <strong>v</strong> bị co, một mét trên tàu chỉ bằng √(1− v² ⁄c²) mét trên bến. Ngược lại một mét trên bến bằng √(1− <em>v² ⁄c²</em>) mét trên tàu. Nhưng độ dài không gian khi di chuyển theo hướng thẳng góc với <strong>v</strong> thì không thay đổi trong mọi trường hợp. <br /> <br /> 2- Cũng vậy, một độ dài thời gian (toạ độ t’ của <em><u>J‘</u></em> ở bất kỳ không điểm x’ nào) nhưng đo lường bởi một người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> chính là độ dài thời gian (toạ độ t của <em><u>J</u></em> ). Thời gian t của hệ quy chiếu bất động <em><u>J</u></em> dài hơn gấp γ lần thời gian t’của hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> di chuyển với vận tốc v: t = γ t’ = t’/√(1− v² ⁄c²). <br /> <br /> Thực thế thời gian t’ chỉ định bởi đồng hồ di động đặt ở trung tâm toạ độ O‘ (r’ = 0) cho ta ct’ – 0 = (ct)√(1 – r²/t²<em>c</em>²) = (<em>c</em>t)√(1– v²/<em>c</em>²), do đó t = γt’. Một cách chứng minh khác cũng cho kết quả tương tự. Với x’ = 0, phương trình thứ nhất x’ = γ (x- vt) của (I) cho ta x = vt. Thay thế x bằng vt trong phương trình thứ hai t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>) của (I), ta có t’ = t/γ. <br /> <br /> Một giây của đồng hồ di động bằng γ giây của đồng hồ đứng yên, thời gian ở trên bến dài gấp γ lần thời gian ở trên tàu. So với nhịp độ tích tắc của đồng hồ trên bến thì đồng hồ trên tàu đập chậm đi γ lần, nếu đồng hồ trên bến có nhịp đập mỗi tíc tắc là một giây thì nhịp tíc tắc đồng hồ trên tàu là γ giây. Các vật di chuyển càng nhanh thì thời gian của chúng càng trôi chậm, thậm chí thời gian của ánh sáng ngưng đọng như đóng băng (γ = ∞). <br /> <br /> Từ nay ta gọi chung tất cả các <font face="Times New Roman" size="3"><em>τ</em></font> ≡ t/γ l�<em>thời gian riêng của hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc</em> v, còn t chỉ định thời gian của hệ quy chiếu bất động. <br /> <br /> Sự co dãn thời gian (nhịp độ đồng hồ đập nhanh chậm khác nhau) của các vật chuyển động với vận tốc lớn đã được thực nghiệm kiểm chứng nhiều lần từ những năm 1970 dùng đồng hồ nguyên tử đặt trên máy bay, hoả tiễn, tiếp nối bởi biết bao ứng dụng thực tiễn trong đời sống con người mà Hệ thống Định vị Toàn cầu (Global Positioning System, GPS) là một ví dụ. Trên các vệ tinh của GPS, sự chính xác cực kỳ của nhịp độ đồng hồ là điều kiện tối quan trọng cho GPS đo đạc khoảng cách không gian thành công. Trên các vệ tinh đó, thuyết Tương đối rộng cho ta hệ quả ngược với thuyết Tương đối hẹp, thời gian co cụm lại vì cường độ trọng lực trên vệ tinh giảm đi so với mặt đất. Nhưng vệ tinh GPS vì chuyển động nhanh so với mặt đất đứng yên nên thời gian trên đó cũng dãn nở theo thuyết Tương đối hẹp, như vậy ta phải kết nối hai hệ quả trái ngược nhưng khác nhau về độ lớn của sự thay đổi nhịp tích tắc đồng hồ trên vệ tinh GPS. <br /> <br /> Câu chuyện ẩn dụ Từ thức thăm Thiên thai rồi trở về cố hương thấy cảnh vật đổi thay nhiều, thời gian dưới trần trôi quá nhanh, một kịch bản Đông phương của<em> nghịch lý </em>hai anh em sinh đôi, người anh bay với vận tốc cao trong vài năm rồi trở về thấy em ở lại nhà nay đã thành lão, hay chuyện khoa học cho đại chúng của nhà vật lý G. Gamow với nhân vật M. Tompkins sống trong một thế giới tưởng tượng ở đó vận tốc ánh sáng chỉ bằng 30 km/h, có bà mẹ đặt một con sơ sinh trên vòng ngựa gỗ quay với vận tốc xấp xỉ bằng vận tốc ánh sáng, còn con sinh đôi đặt ở dưới đất bên cạnh. Quên đi năm sau trở lại thấy bé trên vòng ngựa gỗ vẫn gần như xưa còn hai mẹ con trên đất già thêm là một ẩn dụ khác<sup>7</sup>.</span><br /> </p> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="278" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h1.jpg" width="355" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">B- Hệ quả tuyệt vời thứ hai là phương trình E = <em>γmc</em>² của thế kỷ liên kết năng lượng E khổng lồ với khối lượng m nhỏ bé của vật chất, trong một gam khối lượng tiềm ẩn một năng lượng tương đương với nhu cầu dinh dưỡng của vài chục ngàn người trong vài năm!<br /> <br /> <em>1-Vài điều sơ đẳng trong cơ học cổ điển</em><br /> <br /> Khối lượng của vật chất là một khái niệm quan trọng trong khoa học mà nhân loại đã ý thức ít nhiều về nó ngay từ thuở các nền văn hiến ngàn xưa. Một cách định tính, ta hãy khởi đầu với cơ học cổ điển của Galilei và Newton theo đó khối lượng<em> m</em> của một vật được hiểu như bản tính nội tại của nó, <em>m</em> gói ghém “số lượng của vật chất” kết tụ trong đó.<br /> <br /> Còn năng lượng? Dưới dạng sức nóng - mà ta gọi là nhiệt năng - có lẽ con người đã cảm nhận ra khái niệm năng lượng ngay từ thuở họ phát minh ra lửa, không phải ngẫu nhiên mà ngôn từ calorie đã được dùng để chỉ định đơn vị năng lượng. Nó là căn nguyên tác động lên vạn vật để làm chúng biến đổi dưới mọi hình thái hoặc làm chúng di chuyển. Như vậy năng lượng chẳng thể tách rời khỏi lực và để diễn tả chính xác thì năng lượng được định nghĩa như tích số của vectơ lực <em><strong>F </strong></em>nhân với vectơ chiều dài <em>x</em> mà vật di chuyển do tác động của <em><strong>F</strong></em> áp đặt lên nó. Thực vậy, tích số <strong><em>F. x </em></strong>trước hết gọi l�<em>công</em> làm ra bởi lực <strong><em>F</em></strong> tác động lên một vật. Đó là một định nghĩa hợp lý vì nó chỉ định cái công sức mà lực phải bỏ ra để làm cho vật di chuyển một đoạn chiều dài x với vận tốc <strong>v </strong>= d<em>x</em>/dt. Khi ta mang cho vật cái <em>công sức</em> của <strong><em>F</em></strong> thì vật đó phải biến đổi bởi vì nó thu nhận một <em>năng lượng E</em>, và ta định nghĩa năng lượng mà vật thu được chính l�<em>công</em>của lực <strong><em>F</em></strong> mang cho nó. Vậy <em>E = <strong>F. x</strong>,</em> và dưới dạng vi phân d<em>E</em> =<strong><em> F.</em></strong>d<em>x</em>, ta suy ra là sự biến đổi theo thời gian t của năng lượng d<em>E</em> /dt chính là tích số <strong>F.v</strong>, d<em>E</em>/ dt = <strong><em>F</em>.v</strong> mà ta sẽ dùng để tìm ra phương trình E = γmc<sup>2</sup> của thế kỷ.<br /> <br /> Trong cơ học có hai loại năng lượng thường được nhắc đến: thế năng và động năng. Thí dụ thứ nhất là trọng lực <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> = <em>m<strong>g</strong></em> (với g = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>g</strong>| ≈ 9.81m/s<sup>2</sup> chỉ định gia tốc tạo nên bởi trọng trường của trái đất). Sức hút <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub>kéo khối lượng <em>m</em> rơi từ trên một độ cao h = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong><em>x</em></strong>| xuống mặt đất. Vì <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> và <strong><em>x</em></strong> song song và c‌‌ùng hướng về trung tâm trái đất nên <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub><strong><em>. x</em></strong> = <em>m</em>gh. Đại lượng <em>m</em>gh gọi là<em> thế năng</em> của vật đặt ở độ cao h so với mặt đất. Ở bất kỳ một điểm cao h nào đó, vật mang sẵn một năng lượng <em>m</em>gh tiềm tàng, một thế năng. Thí dụ thứ hai là với bất cứ một lực<em> F</em> nào ta cũng có d<em>E</em> = <strong><em>F</em></strong>.d<em>x</em>, khi thay dx = <strong>v</strong>dt v�<strong><em>F</em></strong> = md<strong>v</strong>/dt, ta có d<em>E</em> = <em>m</em><strong>v</strong>.d<strong>v</strong>, làm tích phân ta được <em>E</em> = (½)<em>m</em>v<sup>2</sup>, với v = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>v</strong>|. Ta gọi năng lượng (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> là động năng. Một vật khối lượng <em>m</em>chuyển động với vận tốc <strong>v</strong> mang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>. Một vật đứng yên (v = 0) rơi từ một độ cao h, khi chạm đất nó có vận tốc v = (2gh)½, thế năng <em>m</em>gh chuyển sang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>, minh họa định luật bảo toàn năng lượng.<br /> <br /> Sau hết, ta định nghĩa vectơ xung lượng<strong> p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> và phương trình cơ bản <strong><em>F</em></strong> = <em>m</em>d<strong>v</strong>/dt nay viết dưới dạng <strong><em>F</em></strong> = d<strong>p</strong>/dt.<br /> <br /> <em>2- Hai con đường đến E = γmc<sup>2</sup></em><br /> <br /> Tại sao hai? Nhà vật lý kỳ tài Richard Feynman từng khuyến khích là nếu có thể thì nên suy diễn, trình bày hay chứng minh một kết quả khoa học nào đó theo nhiều phương pháp khác nhau để rọi sáng vấn đề. Tập sách tuyệt vời <em>The Feynman Lectures on Physics</em> có nhiều thí dụ diễn giảng theo vài cách khác nhau mà lại bổ túc cho nhau.<br /> <br /> Trước hết cần minh định là chỉ có phương trình E<sub>0</sub>=<em> mc<sup>2</sup></em> hay <em>E = γmc<sup>2</sup></em> mới thực sự phản ánh ý nghĩa của thuyết tương đối hẹp, <em>E</em> thay đổi theo vận tốc của vật, động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup> là ví dụ cụ thể nhất, còn E<sub>0</sub> là năng lượng khi vật đứng yên (v = 0, γ = 1). Phương trình E<sub>0</sub> = <em>mc<sup>2</sup></em> và Δ<em>E</em><sub>0</sub> = (Δ<em>m</em>)c<sup>2</sup> chính Einstein đã viết ra trong công trình năm 1905. Ngoài ra Einstein còn đề xuất cách kiểm chứng <em>E</em><sub>0</sub> = <em>mc²</em> bằng thực nghiệm, hạt nhân phóng xạ tự nhiên (như radium) khi mất đi một chút năng lượng Δ<em>E</em><sub>0</sub> thì khối lượng nó phải giảm đi Δ<em>m</em> = Δ<em>E</em><sub>0</sub>/c² mà năm 1932 John Cockcroft và Ernest Walton ở Đại học Cambridge chứng nghiệm . <br /> <br /> Trong cơ học tương đối tính (hay thuyết tương đối hẹp), theo Einstein<sup>8</sup> để tránh sự mơ hồ, thậm chí nhầm lẫn về khái niệm khối lượng, ta không nên đưa ra hai ký hiệu: m(v) ≡ γ<em>m</em> và m<sub>0</sub> ≡ m(v = 0) theo đó m<sub>0</sub> là khối lượng bất động của một vật và m(v) = m<sub>0</sub>/√(1− v²⁄<em>c</em>²) là ‘khối lượng tương đối tính’ khi vật chuyển động với vận tốc v. Tích số của <em>γ</em> với <em>m</em> không nên hiểu và truyền bá như “khối lượng thay đổi với vận tốc’’ và viết<em>γm</em> dưới dạng m<sub>0</sub>/√(1 –v2 /<em>c</em><sup>2</sup>) trong các sách giáo khoa. Chỉ có một khối lượng m trong các định luật vật lý, không có khối lượng m0 của vật bất động hay khối lượng ‘tương đối tính’ m(v) hàm số của vận tốc v.<br /> <br /> a- Henri Poincaré, nhà toán học uyên bác và phổ quát Pháp, năm 1900 (trước năm thần kỳ 1905) đã viết ra<sup>9</sup> <em>E = mc<sup>2</sup></em>, nhưng phương pháp thiếu nhất quán của ông để tìm ra nó khiến tác giả đã quên hẳn đi đến nỗi năm 1908, ba năm sau khi Einstein khám phá ra <em>E<sub>0</sub> = mc<sup>2</sup></em>, Poincaré - khi so sánh một vật phát xạ ánh sáng với một khẩu đại bác bắn ra một viên đạn - đã viết trong La dynamique de l’électron, Science et Méthode (1908) mấy câu sau: "Khẩu đại bác giật lùi vì viên đạn bị bắn ra đã tác động trở lại. Trường hợp vật phóng quang lại là chuyện khác, ánh sáng phát ra không phải là vật chất, đó là năng lượng, mà năng lượng thì không có khối lượng’’. Qua câu trên, Poincaré dẫu có viết ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> thì ông đã quên nó rồi. <br /> <br /> Poincaré tìm ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> bằng cách nào? Trước hết, ông xem xét một chùm sóng ánh sáng có năng lượng<em>E</em> và xung lượng <strong>p</strong>. Theo định lý Poynting trong điện-từ thì p ≡ |<strong>p</strong>| = <em>E/c</em>, điều chính xác đối với photon không có khối lượng. Cái lầm của Poincaré là dùng phương trình của cơ học cổ điển <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> (với v = <em>c</em>) để áp dụng cho ánh sáng vì năm 1900 ông chưa suy diễn ra hệ số quan trọng γ. Đó là nghịch lý vì cơ học cổ điển chỉ áp dụng cho những di động chậm, v « c. Kết hợp hai cái xung khắc là p = <em>E/c</em> với p = <em>mc</em>, ông thấy<em>E = mc<sup>2</sup></em>, vì thiếu hệ số γ nên công thức đưa đến hệ quả sai là ánh sáng với năng lượng E có khối lượng <em>m = E/c<sup>2</sup></em> ≠ 0. Điều ngạc nhiên là ngày nay hãy còn vài tác giả Pháp bảo hoàng hơn vua khẳng định Poincaré là tác giả phương trình của thế kỷ<sup>10</sup>.<br /> <br /> b- Cần nhắc điều quan trọng là trong thuyết tương đối hẹp, mỗi <em>không-điểm</em><strong> x</strong> (3 thành phần x, y, z) phải gắn một <em>thời-điểm</em> t trong một thực tại không-thời gian bốn chiều Minkowski. Một <em>tứ-vectơ</em> không-thời gian là tập hợp có 4 thành phần mang ký hiệu x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> = <em>c</em>t, x<sup>1</sup>, x<sup>2</sup>, x<sup>3</sup>), với x<sup>1</sup> = x, x<sup>2</sup> = y, x<sup>3</sup> = z, viết gọn là x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> =<em>c</em>t, <strong>x</strong>). Từ tứ-vectơ x<sup>μ</sup>, ta lập một tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup> = <em>m</em>dx<sup>μ</sup>/d<font face="Times New Roman">τ</font>, và tính toán ra bốn thành phần của p<sup>μ</sup>(p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong>). Dùng định nghĩa quen thuộc của vectơ vận tốc <strong>v</strong> = d<strong>x</strong>/dt, vectơ gia tốc <strong>a</strong> = d<strong>v</strong>/dt, ta tính ra đẳng thức: dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup> <br /> <br /> Phương trình <strong>F</strong> = d<strong>p</strong>/dt = <em>m</em>d(γ<strong>v</strong>)/dt cho ta<strong> F</strong> = [mγ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> thay thế <strong>F</strong> = <em>m</em><strong>a</strong>, cũng như <strong>p</strong> = <em>mγ</em><strong>v</strong> thay thế <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> của cơ học cổ điển, chúng là giới hạn khi c → ∞ của cơ học tương đối tính.<br /> <br /> <em>c- Hai phương pháp chứng minh E = γmc<sup>2</sup>. </em><br /> <br /> Cách thứ nhất dựa vào d<em>E</em>/dt = <strong><em>F.</em>v</strong> đề cập ở đoạn 1. Dùng <strong>F</strong> =[<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>)/<em>c<sup>2</sup></em>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> vừa thiết lập, ta có <strong><em>F.</em>v</strong> =<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>), khi kết hợp nó với dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/c<sup>2</sup>, ta được <strong><em>F</em>.v</strong> = <em>mc<sup>2</sup></em> dγ/dt = d<em>E</em>/dt và như vậy <em>E = γmc<sup>2</sup></em>.<br /> <br /> Cách thứ hai là liên kết thành phần p<sup>0</sup> = <em>γmc</em> (của tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup>) với năng lượng <em>E</em>, và xin chú tâm đến thứ nguyên ML<sup>2</sup>/T<sup>2</sup> của năng lượng (ba đại lượng cơ bản, khối lượng M, chiều dài không gian L, thời gian T). Vậy phép phân tích thứ nguyên bảo ta p<sup>0</sup> = <em>E</em> chia cho một vận tốc nào đó. Ta chỉ có hai lựa chọn, đó là v hay <em>c</em>, nhưng v không thích hợp vì nó có thể bằng 0 và đưa p<sup>0</sup> đến một giới hạn vô tận, vậy p<sup>0</sup> = <em>E/c</em>. Với p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, ta có <em>E = γmc<sup>2</sup></em>. Lựa chọn p<sup>0</sup> = <em>E/c</em> còn phù hợp với trường hợp v « c, vì khi ta khai triển hệ số <em>γm</em> thành chuỗi (v/c)<sup>n</sup> thì ta có <em>γmc<sup>2</sup> ~ mc<sup>2</sup> + (½)mv<sup>2</sup></em> + (3/8)<em>m</em>(v<sup>4</sup>/<em>c</em><sup>2</sup> )..., ta nhận ra <em>γmc<sup>2</sup></em> chứa đựng <em>động năng</em> (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> quen thuộc. Đó là phương pháp Einstein dùng để tìm ra phương trình của thế kỷ<sup>11</sup>. Hai phương trình cơ bản tóm tắt thuyết tương đối hẹp là: <em> E</em><sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup><em>c</em><sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup> </em> <br /> <strong>p</strong> = (<em>E/c<sup>2</sup></em>) <strong>v</strong> <br /> <br /> Hai phương trình trên áp dụng cho mọi trường hợp của khối lượng m bằng hay khác 0. Với photon (<em>m</em> = 0), phương trình trên cho ta <em>E</em> = pc, trùng hợp với định lý Poynting. Hơn nữa ánh sáng (photon) vì không có khối lượng, nó chẳng bao giờ bất động, vận tốc lúc nào cũng bằng <em>c</em>, do đó tích số <em>γm</em> của photon mang dạng 0/0 và năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> của nó có thể là bất cứ con số nào khác 0 và thực vậy. Ta đi vào lãnh vực của lượng tử với Max Planck: <em>E = h</em>ν<em> = </em>p<em>c</em>. Năng lượng của photon không xác định được trong thuyết tương đối mà lại đến bằng con đường lượng tử. Tuy khối lượng bằng 0, nhưng photon có năng lượng khác 0 và bằng tần số dao động ν của nó nhân với hằng số Planck <em>h</em> = 6.63 x 10<sup>–34</sup> Js. <br /> <br /> <strong>Tạm dừng trước khi bước tiếp</strong><br /> <br /> Mời bạn chú tâm đến câu ‘’di chuyển <em>đều đặ</em>n cũng như không’’của Galilei liên đới đến trường hợp đặc biệt của vận tốc cố định không thay đổi với thời gian (<em>gia tốc</em> = 0) trong các hệ quy chiếu quán tính, đặc trưng của thuyết Tương đối hẹp. Tính từ hẹp dùng ở đây để chỉ định sự chuyển động không có gia tốc này. Có lẽ Einstein tự đặt trong tiềm thức câu hỏi là các kết quả của Thuyết Tương đối sáng tạo năm 1905 sẽ thay đổi ra sao trong trường hợp di chuyển<em> không đều đặn</em>, rồi một ngày tháng 11 năm 1907 Einstein chợt nẩy ra một ý tưởng mà ông coi như mãn nguyện nhất trong đời: <em>một người rớt từ trên cao xuống không cảm thấy sức nặng của mình</em>. Ông nhận ra vai trò quyết định của trọng trường trong sự nới rộng phạm trù <em>không gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>hẹp</em> sang phạm trù <em>có gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>rộng</em>. Câu ‘’di chuyển đều đặn cũng như không’’ của Galilei, qua ý tưởng sung sướng nhất trong đời của Einstein, nay biến thành ’’<em>di chuyển không đều đặn chẳng khác gì tác động của trọng lực</em>’’đã mở đầu một kỷ nguyên mới cho vật lý, nới rộng thuyết tương đối hẹp (hay đặc biệt) sang thuyết tương đối rộng (hay tổng quát) để thay thế thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton, định luật cổ điển này là truờng hợp xấp xỉ gần đúng của thuyết tương đối rộng chính xác hơn. <br /> <br /> Ngoài ra còn thêm một nguyên nhân thúc đẩy Einstein mở rộng thuyết tương đối hẹp vì ông nhận ra có một mâu thuẫn giữa thuyết này (theo đó vận tốc của mọi tín hiệu đều <em>có hạn</em>, kể cả ánh sáng) và luật cổ điển vạn vật hấp dẫn của Newton (theo đó trọng lực truyền đi với vận tốc <em>vô hạn</em> để vạn vật hút nhau <em>tức thì</em>). Vậy sửa đổi luật hấp dẫn Newton sao cho nhất quán với thuyết tương đối hẹp sẽ tự động giải đáp được mâu thuẫn nói trên.<br /> <br /> Đó là điểm khởi đầu cho thuyết Tương đối rộng mà chúng ta sẽ tiếp tục trong những phần sau. Mời bạn thưởng ngọan phương trình Einstein của thuyết Tương đối rộng mà vế trái mô tả hình hài cong uốn của không-thời gian trong đó vận hành vạn vật, còn vế phải là năng-xung lượng của vật chất tạo dựng nên cấu trúc đó:<br /> <em><strong>R</strong></em><sub>μν</sub> – (½)<em><strong>R</strong></em> g<sub>μν</sub> = (8<font face="Times New Roman">π</font>G/c<sup>4</sup>)<em><strong>T</strong></em><sub>μν</sub> <br /> <br /> Nhà vật lý Nhật bản Yoichiro Nambu minh họa vế trái phương trình Einstein bằng lâu đài Himeji-jo xa xưa của một thoáng không gian thanh thoát bên bờ suối, còn vế phải bên kia cầu vương vấn trong cảnh trần ai bởi khói than nhà máy phản ánh vật chất nặng nề!<br /> </span><br /> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="255" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h2.jpg" width="459" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Phụ chú<br /> <br /> <sup>1</sup> Hệ quy chiếu quán tính là hệ quy chiếu di chuyển với vectơ vận tốc <strong>v </strong>đều đặn (độ dài và chiều hướng của v cố định, không thay đổi với thời gian, như vậy gia tốc <strong>a</strong> ≡ d<strong>v</strong>/dt = <strong>0</strong>), kể cả <strong>v</strong> = <strong>0</strong>. Các vectơ trong không gian ba chiều đều viết dưới dạng in đậm như <strong>v, k </strong>và v ≡ |<strong>v</strong>|, k = |<strong>k</strong>|. Vectơ <strong>X</strong> có 3 thành phần không gian là x, y, z, ta viết gọn <strong>X</strong> (x, y, z). <br /> <br /> <sup>2</sup> Đa tạp bốn chiều không-thời gian có tung độ là trục thời gian ct, hoành độ là không gian ba chiều với ba trục Ox, Oy, Oz. Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp này là một <em>nón ánh sáng</em> với đỉnh là một điểm T nằm trên tung độ (OT = <em>c</em>t), còn đáy nón là quả cầu S bán kính r, với r<sup>2</sup> = x² + y² + z², nửa góc ở đỉnh nón bằng 45°. Quỹ đạo của các tia ánh sáng (khối lượng = 0, tương ứng với trường hợp s² = 0 vì ct = r) là vành biên của nón, nối đỉnh T với chu vi của mặt cầu, còn quỹ đạo của các vật mang khối lượng m ≠ 0 (tương ứng với trường hợp s² > 0 vì v < c) nằm bên trong <em>nón ánh sáng</em>. Các quỹ đạo vận hành của vật chất (sự kiện) đều có thể diễn tả bởi những đường cong nằm trong nón ánh sáng. Trong hình dưới đây, quả cầu S được tượng trưng bởi một vòng tròn nằm trong mặt phẳng của hai trục không gian Ox, Oy, mặt phẳng này cắt quả cầu S bởi một mặt phẳng khác thẳng góc với trục không gian Oz. Nón úp diễn tả <em>quá kh</em>ứ, nón mở l�<em>tương lai,</em> còn đỉnh nón T l�<em>bây giờ</em>. </span><br /> <br /> <table align="left" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" height="179" width="160"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <img alt="" height="173" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h3%20copy.jpg" width="153" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <sup>3</sup> Poincaré là người đầu tiên gán tên Lorentz cho phép hoán chuyển này vì Lorentz viết nó ra dưới dạng gần đúng năm1895 và dạng chính xác năm 1904. Thực ra Woldemar Voigt tìm ra năm 1887 nhưng chỉ khác bởi một hệ số chung toàn bộ và Joseph Larmor năm 1900. Poincaré tổng quát hóa hoán chuyển Lorentz bằng ma trận 4 x 4 với cả bốn toạ độ x, y, z, t, thay vì hai tọa độ x, t. Tuy biết công trình gần đúng năm 1895 của Lorentz nhưng Einstein khi phân tích những khái niệm cơ bản về thời gian và không gian đã suy diễn ra phương trình hoán chuyển giữa x và t này một cách độc đáo và khác các vị trên. Còn cách giải thích và nhận xét ý nghĩa vật lý của sự hoán chuyển x, t thì hoàn toàn khác biệt giữa Einstein và các vị tiền bối khác. <br /> <br /> <sup>4</sup> Từ phép hoán chuyển Lorentz, ta có thể suy ra luật cộng trừ các vận tốc trong cơ học tương đối tính. Vận tốc w của một vật chuyển động trên tàu (hệ quy chiếu <em>J</em> ‘ chạy với vận tốc v đối với hệ quy chiếu J ) theo định nghĩa chính là w ≡ x’/t’. Theo cơ học cổ điển x’ = x – vt, t’ = t, thì người trên bến sẽ thấy vật di chuyển với vận tốc W ≡ x/t = (x’ + vt’)/ t’ = w + v. <br /> Nhưng trong cơ học tương đối tính, vận tốc W đo trên bến sẽ phải thay đổi theo công thức (I’) của phép hoán chuyển Lorentz : W ≡ x/t = (x’ + vt’)/(t’ + x’v/c<sup>2</sup>) = (w + v)/ (1+ wv/c<sup>2</sup>), dùng w≡ x’/t’.<br /> <br /> <sup>5</sup> Một cách đơn giản cơ học tương đối tính là cơ học cổ điển kèm thêm hệ số γ, trong các phương trình diễn tả cơ học Newton ta thay thế các đại lượng vật lý (khối lượng <em>m</em>, xung lượng <strong>p</strong>…) bằng tích số của chúng với γ để thành cơ học tương đối tính. Cơ học cổ điển (tương ứng với trường hợp các chuyển động chậm, v/c « 1 hay c → ∞, γ →1) là dạng xấp xỉ của cơ học tương đối tính. <br /> <br /> <sup>6</sup> Michele Angelo Besso, người bạn thân thiết cùng sở làm ở Bern, người duy nhất ông cảm ơn trong công trình để đời đăng trên Annalen der Physik về thuyết tương đối hẹp mà ông khám phá ra trong lúc hai người dạo chơi và bàn luận về bí hiểm ether ngày chủ nhật cuối tháng 5 năm 1905 trên đồi Gurten, xa xa dưới chân là thành phố Bern cổ kính. Trong bài đó ông rất tự tin, không hề trích dẫn bất kỳ tài liệu tham khảo nào mặc dầu lúc ấy chẳng ai biết đến ông. Chữ gläubige trong bức thư không nên hiểu theo nghĩa tín ngưỡng tôn giáo, mà hàm ý xác tín vào lý trí. Bức thư gửi chưa đến một tháng thì Einstein cũng vào cõi vĩnh hằng. <br /> Mời bạn tham khảo hai chương đầu cuốn sách của Thibault Damour: Si Einstein m’était conté, Le cherche midi, 2005, và bài của Craig Callender: Is time an illusion? Scientific American, tháng 6/ 2010 do Cao Chi biên dịch dưới nhan đề <em>Thời gian phải chăng chỉ là một ảo tưởng</em>?, tạp chí <em>Tia sáng</em> 19/07/ 2010 <br /> http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=111&CategoryID=2&News=3316<br /> <br /> <sup>7</sup> Bạn có thể thắc mắc là hai anh em di chuyển với vận tốc cố định so với nhau, người này so với người kia biết ai bay ai ở (như chuyển động tương đối giữa hai hệ quy chiếu quán tính J và J ‘ với nhau, với vận tốc <strong>v</strong>của J ‘ so với J và -<strong> v</strong> của J so với J ‘ nói trong bài), anh hay em người nào cũng thấy thời gian của mình dài hơn thời gian của người kia, làm sao biết ai già ai trẻ? Đúng vậy trong trường hợp vận tốc v của hỏa tiễn <em>mãi mãi cố định trên một đường thẳng duy nhất không thay đổi chiều hướng và cường độ</em>. Để thấy sự khác biệt, ta phải xét trường hợp có một bất đối xứng nào đó, một trong hai người di chuyển với vận tốc thay đổi về chiều hướng và/hay cường độ, thí dụ bay đến một hành tinh, đậu xuống đấy và trở về trái đất.<br /> <br /> <sup>8</sup> Thư của A. Einstein cho Lincoln Barnett, ngày 19 tháng 6 năm 1948 (Hebrew University of Jerusalem, Israel). Xem thêm bài của Lev. B. Okun, Physics Today June 1989, 31-36. <br /> <br /> <sup>9</sup> H. Poincaré, Arch. Neerland. 5, 252 (1900).<br /> <br /> <sup>10</sup> Jean-Paul Auffray, Einstein et Poincaré, éditions Le Pommier (1999). Jules Leveugle, La Relativité, Poincaré et Einstein, Planck, Hilbert, l’Harmattan (2004). Jean Hladik, Comment le jeune et ambitieux Einstein s’est approprié la Relativité restreinte de Poincaré, Ellipses (2004). Coi sách đã dẫn của T. Damour về các tác giả trên.<br /> <br /> <sup>11</sup> Mặc dầu bốn thành phần của tứ-vectơ p<sup>μ</sup> vì phụ thuộc vào hệ số γ nên chúng đều thay đổi theo v, nhưng độ dài bình phương của tứ-vectơ (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> không phụ thuộc vào v, nó bất biến: (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>2</sup></em>. Cũng vậy, năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> và xung lượng <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong> đều thay đổi theo <strong>v</strong> nhưng <em>E<sup>2</sup></em> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup>c<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup></em>không phụ thuộc vào<strong> v</strong>, nó bất biến trong mọi hệ quy chiếu. Bất biến là điều kiện tiên quyết mà thuyết tương đối đòi hỏi, nếu <em>E ≠ γmc<sup>2</sup></em> (thí dụ <em>E = γmc</em>v) thì ta không có một bất biến nào.</span> <p> </p> </div> </div> ', 'images' => '20160629103410a222168483af36c9ad47e59b0370953c.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61080', 'slug' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '749', 'rght' => '750', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '429', 'name' => 'Một số giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hannover', 'code' => null, 'alias' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tại Hội chợ Hannover 2011 (Đức), nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới trưng bầy những sáng chế, phát minh mới nhất của mình. Không ít phát minh trong số này có thể sẽ làm thay đổi cuộc sống hàng ngày của chúng ta. </div> <div> <br /> Thường thì các hội chợ công nghiệp thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia. Tuy nhiên những máy móc, robot và màn hình giới thiệu các giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hanover thu hút đặc biệt sự chú ý của giới hâm mộ và cả khách tham quan thông thường. Bên cạnh các loại máy chuyên dụng ở hội chợ này người ta còn thấy những sản phẩm sẽ đóng vai trò nhất định trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng trong thời gian tới đây hoặc trong tương lai không xa. Thí dụ tại Hội chợ năm nay người ta đặc biệt chú ý đến một phát minh đầy ý nghĩa: nhờ chất chiếu sáng có thể phân biệt rõ ràng hàng giả, hàng nhái với hàng chính hãng. Phát minh này cùng với bốn sáng chế phát minh khác được đề cử tranh giải thưởng Hermes của Hội chợ Hannover, đây là một giải thưởng rất sáng giá. Một trong những điều kiện để trúng giải này là sản phẩm đã trải qua giai đoạn thử thách công nghiệp, có giá trị kinh tế cao và phải có tính độc đáo. </div> <div> </div> <div> <strong>Chất phát sáng chống hàng nhái, hàng giả</strong></div> <div> <br /> Đối với nhiều doanh nghiệp thì cuộc chiến chống hàng nhái, hàng giả đang là một thách thức lớn. Một số kẻ làm hàng giả, hàng nhái điêu luyện đến mức bản thân các chuyên gia cũng có lúc bị thật giả lẫn lộn. Hãng Tailorlux nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực chống hàng giả thực hiện việc gắn chất phát sáng vào sản phẩm chính hiệu nhờ đó người tiêu dùng dễ dàng phân biệt giữa hàng thật và hàng giả. </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con1.JPG" style="width: 480px; height: 231px;" /></div> <div> </div> <div> Những mầu sắc này không những đẹp mà còn giúp phát hiện hàng giả, hàng nhái. Hãng Tailorlux chuyên môn hóa vào việc chống hàng nhái. Hàng hóa chính hiệu đều được đánh dấu bằng chất phát sáng để dễ dàng nhận dạng. Chất phát sáng là hóa chất điều chế từ đất hiếm.</div> <div> </div> <div> Chất phát sáng này được làm từ các loại hóa chất có trong đất hiếm. Ông Alex Deitermann giám đốc marketing của hãng cho hay người ta có thể phát triển khoảng 300 tỷ các loại chất phát sáng khác nhau tương tự như các vì sao. Mỗi chất có một nguồn sáng quang phổ riêng biệt của mình. Chất đánh dấu này có thể dấu kín trong sản phẩm như trộn với mực in hoặc sơn, chất này không độc cho nên có thể gắn trong đồ chơi trẻ em. Nhờ một máy đọc, Spektroskop, có thể xác định được chất đánh dấu và so sánh với cấu trúc của nó được lưu trong ngân hàng dữ liệu. Chất này có thể dùng để đánh dấu với các sản phẩm bằng nhựa, chất lỏng, chất bột, thủy tinh và nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Người ta cũng có thể đánh dấu cả dược phẩm. Tuy nhiên, không thể dùng chất này để đánh dấu các sản phẩm bằng kim loại vì kim loại có khả năng nuốt nguồn phát sáng. </div> <div> </div> <div> Ông Deitermann cho biết, các doanh nghiệp, các hãng dược phẩm, ngành hải quan và người tiêu dùng có thể dùng loại thiết bị đọc này để kiểm tra độ xác thực của sản phẩm. Hãng Tailorlux còn dự định sẽ gắn thiết bị Spektroskope vào Smartphon. Khi đó người bệnh chỉ sau vài giây đồng hồ là có thể biết loại thuốc mà họ dùng có phải là thuốc chính hãng hay không. Ngay cả khi đi mua hàng chất đánh dấu cũng có thể phát huy vai trò của mình. Thí dụ người nào định mua một cái túi xách chỉ cần chụp sản phẩm đó rồi gửi kết quả đi, chỉ giây lát sau nhận được câu trả lời sản phẩm này là thật hay nhái. Hiện hãng đang thương thảo kế hoạch hợp tác với hãng sản xuất điện thoại di động Nokia. </div> <div> </div> <div> Robot có cảm giác</div> <div> Hãng FerRobotics giới thiệu tại hội chợ Hannover Robot có gắn một loại bích cảm giác giúp nó có cảm giác như con người. Nhờ cái bích này, Robot làm các động tác lau chùi, đánh bóng đặc biệt nhẹ nhàng. Khi cánh tay Robot làm việc trên một mặt phẳng cứng người ta đặt cái bích này vào giữa máy và công cụ. Bích ghi nhận mức độ đề kháng và thông báo kịp thời tới bộ phận điều khiển của máy từ đó áp lực khi đánh bóng hoặc mài được điều tiết thích hợp. Với thiết bị này, hãng FerRobotics của Áo cho rằng có thể tự động hóa những khâu mà cho đến nay vẫn phải sử dụng bàn tay con người khi cần phải thao tác một cách hết sức nhẹ nhàng. Theo hãng này, có thể gắn bích tiếp xúc vào mọi Robot tiêu chuẩn. Người ta có thể dùng thiết bị này để kiểm tra chất lượng bàn phím. Thiết bị bắt chước ngón tay ấn trên bàn phím để điều chỉnh bàn phím cho phù hợp. Theo nhà sáng chế, thiết bị này còn có thể thay thế bàn tay con người để làm những loại công việc có độ nhạy cảm cao như đóng gói, dán và mài. </div> <div> </div> <div> <strong>Sensor, "mắt điện tử"</strong></div> <div> <br /> Một thí nghiệm được trình diễn tại hội chợ Hannover thu hút đông đảo công chúng. Trên một cái kệ nhỏ người ta đặt nhiều hộp kem xoa da và một số bình xịt, phía trước là ba cái lọ nhỏ đựng nước hoa. Hai Sensor di chuyển liên tục từ trái sang phải. Loại Sensor chạy theo nguồn sáng này do hãng Wenglor phát triển dùng để đo khoảng cách. Sensor mới này hoạt động theo nguyên tắc xác định thời gian chạy của ánh sáng (Lichtlaufzeitmessung), có nghĩa là, sensor phát ra sung ánh sáng và đo thời gian khi sung ánh sáng quay trở lại. Khoảng thời gian này giúp xác định khoảng cách đối với những vật cần theo giõi. Theo thông tin của nhà sáng chế, phát minh này giúp thực hiện các nhiệm vụ nhận biết mà cho đến nay được coi là không thể thực hiện được.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con2.JPG" style="width: 480px; height: 360px;" /></div> <div> </div> <div> Bộ phận cảm biến ( Sensor) mầu xanh (bên trái) trong một thí nghiệm nhỏ, đã được áp dụng trong thực tiễn sản xuất: Loại cảm biến này được sử dụng như một "con mắt điện tử" và có khả năng nhận biết mầu sắc, hình dáng của hàng hóa cũng như xác định chúng được làm từ chất liệu gì, sensor này được gắn trong nhà kho, trên các băng chuyền hoặc trên những robot làm công việc lắp ráp.</div> <div> </div> <div> Thiết bị này chủ yếu dùng trong kho tàng, trên hệ thống băng chuyền hoặc lắp vào robot lắp ráp. Thiết bị này có khả năng nhận biết mầu sắc, chất liệu và hình dạng hàng hóa để trên kệ. Loại Sensor này có thể lắp trên xe nâng hạ tự động như một "con mắt điện tử" làm việc trong nhà kho. </div> <div> </div> <div> <strong>Thiết bị đo áp lực không khí tiết kiệm năng lượng </strong></div> <div> <br /> Tại gian trưng bầy của hãng Omega Air (Slovenia) có nhiều bộ phận hình ống nhiều mầu nằm cạnh nhau. Trong đó có một cái ống trồi hẳn lên: một thiết bị điện tử đo khí nén nằm trong trong một hộp kính để trình diễn. Thiết bị này được sử dụng trong các cơ sở khí nén nhằm mục đích tiết kiệm năng lượng. Thiết bị được lắp đặt để giám sát các bộ lọc khí nén. Một Sensor có nhiệm vụ phát hiện chính xác sự giảm áp nhưng tiêu hao rất ít năng lượng đến mức có thể vận hành bằng hệ thống pin lắp trong thiết bị. </div> <div> </div> <div> Khâu then chốt của Sensor này là một loại dung dung dịch điện từ. Thông thường những thay đổi về áp lực sẽ được phát hiện nhờ một màng mỏng với sự xê dịch của thanh nam châm. Cái mới ở đây là giọt dung dịch đã được từ hóa xê dịch thay cho sự xê dịch của thanh nam châm. Phương pháp này có ưu điểm là chính xác và tiêu hao ít năng lượng. Do đó không cần nối với mạng lưới điện mà có thể chỉ dùng pin. </div> <div> </div> <div> <strong>Phun bằng hơi nước thay vì khí nén</strong></div> <div> <br /> Hãng Krautzberger giới thiệu quy trình phun bằng hơi nước mà hãng đã được trao giải thưởng sáng chế phát minh Hermes năm nay. </div> <div> </div> <div> Thay vì dùng khí nén hãng Krautzberger dùng hơi để phun sơn, keo dán hoặc men. Ưu thế của quy trình này là chất liệu phun mềm mại hơn và giảm mức độ tạo sương. Một nhân viên giới thiệu quy trình phun sơn ngay tại khu vực triển lãm. Nhân viên này phun sơn xanh lên một tờ giấy, cạnh đó ông ta cầm một tờ giấy trắng và tờ giấy này hầu như không bị vấy bẩn. </div> <div> </div> <div> Phương pháp phun hơi này giúp tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế công sức lau chùi và bản thân người lao động ít bị ảnh hưởng của hơi phun độc hại. Hơn nữa thời gian hong khô cũng ngắn hơn.</div> <div> </div> <div> Ý tưởng đầu tiên về phun hơi đã hình thành cách đây 20 năm và đến bây giờ quy trình này đã chín muồi. Tuy nhiên quy trình phun hơi này này không thích hợp để áp dụng trong gia đình mà chỉ thích hợp với các giây chuyền sản xuất tự động hóa, thí dụ như để phun men mầu lên các sản phẩm gốm, sứ... Loại thiết bị phun hơi này khá đắt, giá thành lắp hệ thống phun hơi này lên tới 17.000 Euro. </div> <div> </div> <div> Xuân Hoài (Theo Spiegel 3.2011)</div> ', 'images' => '201606270333236fca7a9b9ac98ccc83aebb9fa27a2149.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '54913', 'slug' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '747', 'rght' => '748', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '428', 'name' => 'Kỳ án Molière/Corneill', 'code' => null, 'alias' => 'ky-an-moliere-corneill', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một vụ gian trá chưa từng thấy. Molière chưa bao giờ viết một dòng chữ nào, ông ta chỉ là một tên đại bịp và thuê một kẻ nào đó có tên là Corneille viết cho mình. Vụ lùm xùm này từ đâu đến và liệu nó có dựa trên những sự kiện có thật?</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (11).jpg" style="width: 201px; height: 250px;" /><br /> <br /> Tất cả bắt đầu vào năm 1919. Trong một tờ tạp chí văn học, nhà thơ Pierre Louÿs thông báo Molière không phải là nhà văn vĩ đại như một người tưởng, mà thực tế ông đã phải nhờ tới một người cộng tác có tên Corneille. Làm sao mà Pierre lại có ý tưởng này? Đơn giản là vì ông nhận thấy lối viết trong vở kịch Amphitryon rất giống với một vở kịch của Corneille.</div> <div> </div> <div> Ý kiến này đã gây ra hàng loạt các cuộc tranh luận diễn ra và kéo dài tới cả thế kỷ XX. Những người cho rằng đã có sự gian trá dựa trên bằng chứng chủ yếu là sự giống nhau giữa các vở kịch của Molière và Corneille. Và họ quả quyết điều đó không thể do sự ngẫu nhiên tạo ra. Hơn nữa, Molière lại chẳng để lại bất cứ một bản viết tay nào, kể cả một đoạn nháp hay mảnh giấy ghi chú. Và đặc biệt là tại sao một nhà viết kịch nhỏ bé lại có thể bất ngờ biến thành một tác giả tầm cỡ như Molière, ở cái tuổi 37? </div> <div> </div> <div> <strong>Trả lời bằng các con số thống kê</strong></div> <div> </div> <div> Năm 2003, Dominique Labbé thông báo đã giải mã được bí ẩn văn chương này nhờ sự trợ giúp của các công cụ thống kê. Chuyên gia nghiên cứu thống kê ngôn ngữ này đã dùng phương pháp đo khoảng cách giữa các từ trong các văn bản và thống kê sự khác biệt giữa tần số sử dụng các từ trong hai văn bản. Khoảng cách này cho phép đưa ra phép đo giữa 0 (nếu tất cả các từ được sử dụng trong hai văn bản đều có cùng tần số) và 1 (nếu hai văn bản không có từ giống nhau).</div> <div> </div> <div> Ông đã phải rất cẩn thận để tránh những sai sót, thí dụ như việc tuân theo kích thước đúng của văn bản, phân biệt các từ đồng nghĩa, phát hiện các giống của từ… Cuối cùng, sau khi đo đạc rất nhiều văn bản khác nhau, Labbé đưa ra kết luận rằng hai văn bản có khoảng cách giữa các từ dưới hoặc bằng 0.20 thì chúng chắc chắn thuộc cùng một tác giả. Nếu chúng trong khoảng 0,20 và 0,25 thì rất có thể chúng thuộc cùng một tác giả. Nhưng nếu khoảng cách này lớn hơn 0,40 thì chúng thuộc hai tác giả khác nhau.</div> <div> </div> <div> Và kết luận của ông về vụ việc Molière/Corneille đã được đưa ra: các văn bản của Molière là do Corneille viết. Trên thực tế, khoảng cách giữa các từ trong các văn bản được xem xét là dưới 0,25. Vụ việc như vậy đã được giải quyết xong? Không phải vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>Toán học đã giải quyết nhưng…</strong></div> <div> </div> <div> Vấn đề còn lại là phải biết được tại sao nhà văn kiêu ngạo Corneille kia lại chấp nhận làm kẻ viết thuê cho một kẻ giả danh là nhà soạn kịch. Liệu có phải là vì ông không mong muốn được biết đến như một nhà soạn kịch, cho dù văn phong xuất sắc đến thế nào đi nữa, bởi điều này sẽ làm lộ việc viết thuê của ông? Hay đó chỉ là cách giải quyết các rắc rối của ông với giới tư sản Paris bằng việc để vô danh? Hay do ông thiếu tiền?</div> <div> </div> <div> Vấn đề cũng cần được làm rõ là tại sao anh em nhà Corneille lại tiến hành một âm mưu chống lại Écoles des femmes (Trường dạy đàn bà), vở kịch mà Molière chế diễu thẳng thừng các trò kịch của giới quí tộc mà anh em nhà Corneille viết. Tại sao Corneille viết, rồi lại chỉ trích một tác phẩm trong đó ông chế diễu hình ảnh anh của ông và của chính mình? Hơn thế nữa, trong thời gian mà Corneille được cho là viết thuê cho Molière, ông cho ra mắt vở kịch Office de la Sainte Vierge, một tác phẩm đồ sộ đòi hỏi mất rất nhiều thời gian. Như vậy, ông lấy đâu ra thời gian để viết cho Molière. Cho tới ngày nay, cuộc tranh luận mở về đề tài được đưa ra từ năm 1919 vẫn chưa được đóng lại.</div> ', 'images' => '20160627033145939f0e1e8eeb7e9598b00cc6fba350c4.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62773', 'slug' => 'ky-an-moliere-corneill', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '745', 'rght' => '746', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ) $dm_c2 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 22]
Code Context
">
<div class="accordion-group"><div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>>
$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp'
$dataForView = array(
'cat12' => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ',
'tinmoiup' => array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 4 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 5 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 6 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 7 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 8 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 9 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'tinlq' => array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 4 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 5 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 6 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 7 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 8 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 9 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'detailNews' => array(
'Post' => array(
'id' => '418',
'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ',
'code' => null,
'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br />
<br />
<div>
Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div>
<div>
Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div>
<div>
</div>
<div>
A. Nền tảng</div>
<div>
</div>
<div>
Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div>
<div>
</div>
<div>
Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div>
<div>
</div>
<div>
Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div>
<div>
</div>
<div>
TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div>
<div>
</div>
<div>
Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div>
<div>
</div>
<div>
2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div>
<div>
</div>
<div>
3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div>
<div>
</div>
<div>
Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div>
<div>
</div>
<div>
Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div>
<div>
</div>
<div>
II. CÁC YÊU SÁCH</div>
<div>
</div>
<div>
Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div>
<div>
</div>
<div>
A. Yêu sách lịch sử</div>
<div>
</div>
<div>
1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div>
<div>
</div>
<div>
Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div>
<div>
</div>
<div>
Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div>
<div>
</div>
<div>
Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div>
<div>
</div>
<div>
Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div>
<div>
</div>
<div>
Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div>
<div>
</div>
<div>
Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div>
<div>
</div>
<div>
Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div>
<div>
</div>
<div>
TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div>
<div>
</div>
<div>
2. Phân tích pháp lý</div>
<div>
</div>
<div>
Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div>
<div>
</div>
<div>
Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div>
<div>
</div>
<div>
Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div>
<div>
</div>
<div>
Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div>
<div>
</div>
<div>
Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div>
<div>
</div>
<div>
3. Những diễn biến mới</div>
<div>
</div>
<div>
Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div>
<div>
</div>
<div>
Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Các yêu sách đảo</div>
<div>
</div>
<div>
1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div>
<div>
</div>
<div>
Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div>
<div>
</div>
<div>
Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div>
<div>
</div>
<div>
Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div>
<div>
</div>
<div>
Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div>
<div>
</div>
<div>
Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div>
<div>
</div>
<div>
Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div>
<div>
</div>
<div>
Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div>
<div>
</div>
<div>
Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div>
<div>
</div>
<div>
Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div>
<div>
</div>
<div>
Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div>
<div>
</div>
<div>
Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div>
<div>
</div>
<div>
Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div>
<div>
</div>
<div>
Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div>
<div>
</div>
<div>
3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div>
<div>
</div>
<div>
Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div>
<div>
</div>
<div>
Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div>
<div>
</div>
<div>
Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div>
<div>
</div>
<div>
III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div>
<div>
</div>
<div>
Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div>
<div>
</div>
<div>
Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div>
<div>
</div>
<div>
A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div>
<div>
</div>
<div>
Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div>
<div>
</div>
<div>
Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Các bản đồ không tương thích nhau</div>
<div>
</div>
<div>
Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div>
<div>
</div>
<div>
“dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div>
<div>
</div>
<div>
C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div>
<div>
</div>
<div>
Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div>
<div>
</div>
<div>
Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div>
<div>
</div>
<div>
D. Ý định không rõ ràng</div>
<div>
</div>
<div>
Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div>
<div>
</div>
<div>
Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div>
<div>
</div>
<div>
E. Thiếu tính trung lập</div>
<div>
</div>
<div>
Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div>
<div>
</div>
<div>
Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div>
<div>
</div>
<div>
Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div>
<div>
</div>
<div>
F. Không chính xác về kỹ thuật</div>
<div>
</div>
<div>
Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div>
<div>
</div>
<div>
ICJ phát biểu rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div>
<div>
</div>
<div>
Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div>
<div>
</div>
<div>
Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div>
<div>
</div>
<div>
Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div>
<div>
</div>
<div>
Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div>
<div>
</div>
<div>
Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div>
<div>
</div>
<div>
IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div>
<div>
</div>
<div>
A. Tiêu chuẩn áp dụng</div>
<div>
</div>
<div>
Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div>
<div>
</div>
<div>
tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div>
<div>
</div>
<div>
Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div>
<div>
</div>
<div>
Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div>
<div>
</div>
<div>
Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div>
<div>
</div>
<div>
Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div>
<div>
</div>
<div>
Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div>
<div>
</div>
<div>
Strupp cũng nhận xét rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div>
<div>
</div>
<div>
Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div>
<div>
</div>
<div>
Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div>
<div>
</div>
<div>
Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div>
<div>
</div>
<div>
Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div>
<div>
</div>
<div>
Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
“Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div>
<div>
</div>
<div>
Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div>
<div>
</div>
<div>
2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div>
<div>
</div>
<div>
Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div>
<div>
</div>
<div>
3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div>
<div>
</div>
<div>
4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div>
<div>
</div>
<div>
5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div>
<div>
</div>
<div>
Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div>
<div>
</div>
<div>
KẾT LUẬN</div>
<div>
</div>
<div>
Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div>
<div>
</div>
<div>
Người dịch: Phan Văn Song</div>
<div>
</div>
<div>
Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div>
<div>
</div>
<div>
--------------</div>
<div>
* Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div>
<div>
**Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div>
<div>
</div>
<div>
[1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div>
<div>
[2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div>
<div>
Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div>
<div>
</div>
<div>
[3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div>
<div>
</div>
<div>
[4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div>
<div>
</div>
<div>
[5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div>
<div>
</div>
<div>
[6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div>
<div>
</div>
<div>
[7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div>
<div>
[8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div>
<div>
[9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div>
<div>
[10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div>
<div>
</div>
<div>
[11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div>
<div>
</div>
<div>
[12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div>
<div>
</div>
<div>
[13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div>
<div>
[14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div>
<div>
</div>
<div>
[15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div>
<div>
</div>
<div>
[16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div>
<div>
</div>
<div>
[17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div>
<div>
</div>
<div>
[18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div>
<div>
</div>
<div>
[20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div>
<div>
[21] People’s Republic of China, supra note 4.</div>
<div>
</div>
<div>
[22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div>
<div>
</div>
<div>
[23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div>
<div>
</div>
<div>
[24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div>
<div>
</div>
<div>
[25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div>
<div>
</div>
<div>
[26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div>
<div>
</div>
<div>
[27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div>
<div>
</div>
<div>
[28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div>
<div>
</div>
<div>
[29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div>
<div>
</div>
<div>
[30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div>
<div>
</div>
<div>
[31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div>
<div>
</div>
<div>
[32] Zou, supra note 33 at 152.</div>
<div>
</div>
<div>
[33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div>
<div>
</div>
<div>
[34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div>
<div>
</div>
<div>
[35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div>
<div>
</div>
<div>
[36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div>
<div>
</div>
<div>
[37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div>
<div>
</div>
<div>
[38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div>
<div>
(Supplement No. 8) 9.</div>
<div>
</div>
<div>
[39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div>
<div>
</div>
<div>
[40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div>
<div>
</div>
<div>
[41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div>
<div>
Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div>
<div>
</div>
<div>
[42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div>
<div>
</div>
<div>
[43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div>
<div>
</div>
<div>
[44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div>
<div>
</div>
<div>
[45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div>
<div>
</div>
<div>
[46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div>
<div>
</div>
<div>
[47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div>
<div>
Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div>
<div>
Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div>
<div>
Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div>
<div>
Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div>
<div>
</div>
<div>
[48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div>
<div>
</div>
<div>
[49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div>
<div>
</div>
<div>
[50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div>
<div>
</div>
<div>
[51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div>
<div>
</div>
<div>
[52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div>
<div>
</div>
<div>
[53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div>
<div>
</div>
<div>
[54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div>
<div>
</div>
<div>
[55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div>
<div>
</div>
<div>
[56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div>
<div>
</div>
<div>
[57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div>
<div>
</div>
<div>
[58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div>
<div>
</div>
<div>
[59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div>
<div>
</div>
<div>
[60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div>
<div>
</div>
<div>
[61] Zou, supra note 33 at 160.</div>
<div>
</div>
<div>
[62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div>
<div>
</div>
<div>
[63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div>
<div>
</div>
<div>
[64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div>
<div>
</div>
<div>
[65] Ibid.</div>
<div>
</div>
<div>
[66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div>
<div>
</div>
<div>
[67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div>
<div>
</div>
<div>
[68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div>
<div>
</div>
<div>
[69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div>
<div>
</div>
<div>
[70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div>
<div>
Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div>
<div>
</div>
<div>
[71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div>
<div>
</div>
<div>
[72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div>
<div>
</div>
<div>
[73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div>
<div>
</div>
<div>
[74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div>
<div>
</div>
<div>
[75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div>
<div>
</div>
<div>
[76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div>
<div>
80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div>
<div>
</div>
<div>
[77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div>
<div>
</div>
<div>
[78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div>
<div>
</div>
<div>
[79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div>
<div>
</div>
<div>
[80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div>
<div>
Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div>
<div>
</div>
<div>
[81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div>
<div>
</div>
<div>
[82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div>
<div>
</div>
<div>
[83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div>
<div>
</div>
<div>
[84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div>
<div>
</div>
<div>
[85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div>
<div>
Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div>
<div>
Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div>
<div>
Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div>
<div>
Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div>
<div>
Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div>
<div>
</div>
<div>
[86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div>
<div>
</div>
<div>
[87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div>
<div>
</div>
<div>
[88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div>
<div>
</div>
<div>
[89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div>
<div>
</div>
<div>
[90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div>
<div>
[91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div>
<div>
</div>
<div>
[92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[93] Smith, supra note 53 at 224.</div>
<div>
</div>
<div>
[94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div>
<div>
</div>
<div>
[95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div>
<div>
</div>
<div>
[96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div>
<div>
</div>
<div>
[97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div>
<div>
</div>
<div>
[98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div>
<div>
</div>
<div>
[99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div>
<div>
</div>
<div>
[100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div>
<div>
</div>
<div>
[101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div>
<div>
</div>
<div>
[102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div>
<div>
</div>
<div>
[103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div>
<div>
</div>
<div>
[104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div>
<div>
</div>
<div>
[105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div>
<div>
</div>
<div>
[106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div>
<div>
</div>
<div>
[107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div>
<div>
</div>
<div>
[108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div>
<div>
Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div>
<div>
</div>
<div>
[109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div>
<div>
Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div>
<div>
Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div>
<div>
Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div>
<div>
</div>
<div>
[110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div>
<div>
</div>
<div>
[111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div>
<div>
</div>
<div>
[112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div>
<div>
</div>
<div>
[113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div>
<div>
Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div>
<div>
</div>
<div>
[114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div>
<div>
</div>
<div>
[115] Strupp, supra note 63 at 17.</div>
<div>
</div>
<div>
[116] Ibid., at 17, note 98.</div>
<div>
</div>
<div>
[117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div>
<div>
</div>
<div>
[118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div>
<div>
</div>
<div>
[119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div>
<div>
</div>
<div>
[120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div>
<div>
</div>
<div>
[121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div>
<div>
</div>
<div>
[122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div>
<div>
</div>
<div>
[123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div>
<div>
</div>
<div>
[124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div>
<div>
</div>
<div>
[125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div>
<div>
</div>
<div>
[126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div>
<div>
</div>
<div>
[129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div>
<div>
</div>
<div>
[130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div>
<div>
</div>
<div>
[131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div>
<div>
</div>
<div>
[132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div>
<div>
</div>
<div>
[133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div>
<div>
</div>
<div>
[134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div>
<div>
</div>
<div>
[135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div>
',
'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-21',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '42938',
'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '725',
'rght' => '726',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
'setting' => array(
'id' => '1',
'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT',
'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT',
'address_eng' => '<div>
QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div>
<div>
Representative: Le Van</div>
<div>
Position: Director</div>
<div>
Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div>
<div>
Phone number:</div>
<div>
Email:</div>
<div>
Tax code: 0103008064</div>
',
'address' => '<p style="text-align: center;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p>
<h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;">
<a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2>
<div>
<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br />
Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br />
Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br />
Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br />
Số điện thoại công ty: 02437759534</div>
<div>
<div>
Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div>
<div>
Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div>
</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
</div>
',
'contactinfo_eng' => '<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div>
<div>
Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div>
<div>
Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Email:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div>
',
'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br />
<br />
1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br />
2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br />
3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br />
4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br />
5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội',
'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;">
<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div>
<div>
Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div>
<div>
Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Email:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div>
</div>
<div style="">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br />
</div>
<div style="position: absolute; left: -10000px;">
<a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div>
',
'telephone' => '01659 014592',
'hotline' => '0913303547',
'email' => '',
'url' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2012-06-05',
'modified' => '1620916032',
'youtube' => 'http://youtube.com',
'twitter' => 'https://twitter.com/',
'myspace' => 'https://myspace.com/',
'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/',
'email2' => 'duycuong7640',
'skype' => 'hothihuyen.hn',
'yahoo' => 'duycuong7640',
'yahoo1' => 'duycuong7640',
'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873',
'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>',
'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux',
'slogan_eng' => '',
'printer' => '',
'googleplus' => '',
'bando' => '<p>
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p>
',
'gioithieu' => '<p style="text-align: center;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p>
',
'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà
Sửa máy lạnh tại HCM
Sửa tủ lạnh
Bơm ga máy lạnh ',
'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone
Sua may tinh tai nha
Máy Ozone Z755',
'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh
Bảo dưỡng máy lạnh
Vệ sinh máy lạnh
Lắp đặt máy lạnh',
'bb' => '',
'zing' => '',
'hotline2' => '0912 35 65 75',
'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script>
<script>
(function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){
(i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o),
m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m)
})(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga');
ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto');
ga('send', 'pageview');
</script>
<!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 -->
<script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script>
<script>
window.dataLayer = window.dataLayer || [];
function gtag(){dataLayer.push(arguments);}
gtag('js', new Date());
gtag('config', 'AW-876059345');
</script>
',
'theh1' => '',
'hanoi' => '<div>
<strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div>
<div>
<strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div>
<div>
<strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div>
<div>
<strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div>
',
'tphcm' => '<div>
<strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div>
<div>
<strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div>
<div>
<strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div>
<div>
<strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div>
',
'tt' => '',
'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net',
'tphcm_eng' => '',
'hanoi_eng' => '',
'hotline_eng' => '',
'name_eng' => '',
'chinhsach' => null,
'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>',
'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>',
'gt' => '<p style="text-align: center;">
</p>
<span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" />
<span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span>
<p style="text-align: center;">
<iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p>
',
'gt_eng' => ''
),
'description_for_layout' => '',
'keywords_for_layout' => '',
'tintucnoibat' => array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
[maximum depth reached]
),
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'duandatrienkhai' => array(
(int) 0 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'slideshow' => array(
(int) 0 => array(
'Slideshow' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Slideshow' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Slideshow' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'adv_khuyenmai' => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '1',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png',
'display' => '5',
'created' => '2015-11-12',
'modified' => '2019-06-18',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '1',
'rght' => '2'
)
),
'doitac' => array(
(int) 0 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Advertisement' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'chayphai' => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '3',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png',
'display' => '2',
'created' => '2015-11-13',
'modified' => '2017-02-07',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '5',
'rght' => '6'
)
),
'chaytrai' => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '2',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg',
'display' => '1',
'created' => '2015-11-13',
'modified' => '2017-02-07',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '3',
'rght' => '4'
)
),
'chiasekinhnghiem' => array(),
'list_menu_footer' => array(),
'danhmuc_left_parent' => array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'danhmuc' => array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 2 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 3 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 4 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 5 => array(
'Catproduct' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'support' => array(
(int) 0 => array(
'Support' => array(
[maximum depth reached]
)
),
(int) 1 => array(
'Support' => array(
[maximum depth reached]
)
)
),
'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc">
<div class="cat-title-danhmuc">
<a href="" title="">
<h1></h1>
</a>
</div>
</div>
<div class="box-content-detail">
<div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div>
<div class="col-product">
<div class="box-new-content">
<div class="box-new-detail">
<div class="time-date">
12:00:00
<span>21/06/2016</span>
</div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div>
<div class="box-like-share">
<div class="like1">
<div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div>
</div>
</div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div>
<div class="ct-tt">
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end ct-tt-->
<!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>-->
<div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div>
</div><!--end box-new-detail-->
<div class="bar-new-detail">
<label>Private same category</label>
<div class="clear-main"></div>
<ul>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title="">
<h3> <span>(01-07-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title="">
<h3> <span>(01-07-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title="">
<h3> <span>(01-07-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title="">
<h3> <span>(01-07-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title="">
<h3> <span>(29-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title="">
<h3> <span>(29-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title="">
<h3> <span>(29-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title="">
<h3> <span>(29-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title="">
<h3> <span>(27-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title="">
<h3> <span>(27-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
</ul>
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end bar-new-detail-->
<div class="clear-main"></div>
<div class="pagination">
<span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div>
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end box-ctbar-->
</div>
</div>',
'scripts_for_layout' => ''
)
$cat12 = array(
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
$title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ'
$tinmoiup = array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
'id' => '539',
'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH',
'code' => null,
'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br />
<br />
<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br />
<br />
<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br />
<br />
<strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br />
<br />
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br />
<strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br />
<br />
<p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;">
</p>
',
'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-06-10',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '84932',
'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '943',
'rght' => '944',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
'id' => '538',
'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?',
'code' => null,
'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>',
'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;">
</h1>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
</p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p>
<ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1>
</li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p>
<ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p>
<ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p>
<ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
</p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p>
<ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p>
<ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p>
<ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p>
<ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p>
',
'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-05-20',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '58464',
'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '941',
'rght' => '942',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
'id' => '537',
'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách',
'code' => null,
'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>',
'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br />
- Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br />
- Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br />
- Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br />
Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br />
- Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br />
- Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br />
- Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br />
- Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br />
- Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br />
- Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br />
- Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br />
- Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br />
<br />
Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br />
</span></span>',
'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-05-03',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '69982',
'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '939',
'rght' => '940',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
'id' => '536',
'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo',
'code' => null,
'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div>
<div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div>
<div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div>
',
'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-04-25',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '77923',
'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '937',
'rght' => '938',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 4 => array(
'Post' => array(
'id' => '535',
'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ',
'code' => null,
'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>',
'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;">
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br />
<br />
<strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br />
<br />
Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br />
<br />
- Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br />
<br />
- Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br />
<br />
- Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br />
Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br />
<br />
<strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br />
<br />
<strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br />
<em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br />
<br />
Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br />
<em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br />
<br />
Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br />
<em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br />
<br />
Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br />
<em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br />
<br />
Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br />
<em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br />
<br />
Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br />
Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br />
<em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br />
<br />
<strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br />
</p>
<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;">
</p>
',
'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-04-24',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '52320',
'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '935',
'rght' => '936',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 5 => array(
'Post' => array(
'id' => '534',
'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser',
'code' => null,
'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br />
<br />
Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br />
<br />
- Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br />
- Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br />
- Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br />
- Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br />
- Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br />
- Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br />
- Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br />
<br />
<p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p>
',
'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-03-01',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '64629',
'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '933',
'rght' => '934',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 6 => array(
'Post' => array(
'id' => '533',
'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser',
'code' => null,
'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br />
- Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br />
- Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br />
- Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br />
<br />
<strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br />
<ul>
<li>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li>
</ul>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br />
<ul>
<li>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li>
</ul>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br />
<ul>
<li>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li>
</ul>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br />
<br />
<strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br />
- Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br />
- Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br />
- Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br />
<br />
<strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br />
Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br />
Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br />
</span></span>',
'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-02-13',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '61786',
'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '931',
'rght' => '932',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 7 => array(
'Post' => array(
'id' => '532',
'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ',
'code' => null,
'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br />
Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br />
Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br />
<br />
Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br />
Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br />
<br />
<strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br />
+ Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br />
+ Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br />
+ Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br />
+ Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br />
+ Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br />
+ Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br />
<div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div>
<div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;">
</div>
',
'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2018-12-25',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '62381',
'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '929',
'rght' => '930',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 8 => array(
'Post' => array(
'id' => '531',
'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.',
'code' => null,
'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>',
'content' => '<p>
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br />
</p>
<p>
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p>
<p style="text-align: center;">
<br />
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p>
<br />
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br />
<br />
Hệ thống DGPS:<br />
- Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br />
- Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br />
<br />
Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br />
<br />
Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br />
<br />
- Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br />
- Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br />
- Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br />
- Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br />
- Ứng dụng trong giao thông hàng không<br />
- Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br />
- Ứng dụng trong quân đội<br />
<br />
<strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br />
<ul>
<li>
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li>
<li>
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li>
</ul>
<p style="text-align: center;">
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p>
<p style="text-align: center;">
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p>
',
'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2018-11-23',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '63187',
'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '927',
'rght' => '928',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 9 => array(
'Post' => array(
'id' => '530',
'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4',
'code' => null,
'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br />
<br />
* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p>
',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p>
<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;">
</p>
<table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700">
<tbody>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br />
Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br />
Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
</td>
<td>
</td>
<td>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br />
với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br />
Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
</td>
<td>
</td>
<td>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br />
Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br />
Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
</td>
<td>
</td>
<td>
</td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td>
</tr>
<tr>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br />
Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td>
<td>
</td>
<td>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br />
Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td>
</tr>
</tbody>
</table>
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br />
<br />
<br />
<br />
</span></span>',
'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2018-11-12',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '80684',
'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '925',
'rght' => '926',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
)
$tinlq = array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
'id' => '437',
'name' => 'Phá vỡ kỷ lục về khoảng cách viễn tải lượng tử',
'code' => null,
'alias' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Các nhà vật lý tại Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) vừa phá vỡ kỷ lục viễn tải lượng tử khi có thể truyền thông tin từ một photon tới một photon khác trên chặng đường hơn 102 km cáp sợi quang – xa gấp bốn lần so với kỷ lục cũ.</div>
<div>
<br />
Viễn tải lượng tử được xây dựng dựa trên rối lượng tử. Khi các phân tử hạ nguyên tử gần nhau bị vướng vào nhau, chúng sẽ dính với nhau mãi mãi, ngay cả khi bị tách khỏi nhau. Khi một phân tử này truyền thông tin lượng tử cho phân tử khác, về bản chất đó chính là phân tử tự thực hiện viễn tải lượng tử cho nó.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (14).jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
Để phá vỡ kỷ lục về khoảng cách, các nhà khoa học ở NIST đã phải dùng đến một máy dò rất nhạy cảm. Marty Stevens, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chỉ có khoảng 1% trong số các photon có thể đi qua sợi quang dài 100km. Chúng tôi sẽ không thể thực hiện được thí nghiệm này nếu không có những máy dò mới kia, chúng có thể đo được tín hiệu rất yếu này.”</div>
<div>
</div>
<div>
Mục đích cuối cùng của viễn tải lượng tử nhằm thực hiện mật mã lượng tử. Dưới đây là một định nghĩa của tạp chí Physics World:</div>
<div>
</div>
<div>
Mật mã lượng tử bao gồm hai phần tử cùng có chung một chiếc chìa khóa bí mật được tạo ra từ việc sử dụng các trạng thái của các phân tử lượng tử chẳng hạn như photon. Khi đó, các bên tham gia liên lạc có thể trao đổi thông điệp cho nhau bằng các phương thức thông thường nhưng với mức độ an ninh được bảo đảm tuyệt đối nhờ việc mã hóa thông tin bằng chiếc chìa khóa bí mật. Nếu có kẻ nghe lén muốn tìm cách chặn chiếc chìa khóa đó sẽ phải phá hủy các trạng thái lượng tử, và như vậy kẻ đó sẽ tự động để lộ tung tích của mình. Về lý thuyết, không thể lấy trộm những thông tin được mã hóa theo phương pháp này. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi rất nhiều người đang nóng lòng muốn nó trở thành khả thi. Nhưng trước tiên, các nhà khoa học sẽ phải nghiên cứu cách thực hiện viễn tải lượng tử một cách tin cậy hơn nữa, và ở khoảng cách xa hơn nữa. Các nhà khoa học ở NIST hiện đang nghiên cứu tạo ra nhiều máy dò nhạy cảm hơn để thực hiện được điều đó. </div>
<div>
</div>
<div>
Trang Bùi dịch theo washingtonpost.com</div>
',
'images' => '20160701092843176ed7e7db753ce84127d40491513441.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-07-01',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '60501',
'slug' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '763',
'rght' => '764',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
'id' => '436',
'name' => 'CES 2015: Cảm biến và kết nối ',
'code' => null,
'alias' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Gắn cảm biến vào tất cả các thiết bị, kết nối mọi vật dụng trên nền tảng Internet là điều mà người ta nhận thấy rõ ràng trong CES 2015 – Hội chợ hàng điện tử tiêu dùng quốc tế diễn ra trong năm ngày từ 4-9/1 tại Las Vegas, Mỹ.</div>
<div>
<br />
<strong>Mọi vật đều thông minh</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Khi những người tham dự CES thường xuyên bắt đầu cảm thấy chán vì năm nào cũng quen thuộc với sự góp mặt của các tập đoàn điện tử như Sony, LG, SamSung... cùng những sản phẩm “dễ đoán” như TV LED thì năm nay, họ có dịp ngạc nhiên với một xu hướng: “Internet of things” – vạn vật kết nối trong các thiết bị gia dụng.<br />
<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail (1).jpg" style="width: 150px; height: 84px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
Theo dự báo, phải mất vài chục năm nữa, viễn cảnh về vạn vật kết nối mới trở thành hiện thực, khi ấy, tất cả các vật dụng xung quanh con người đều được gắn một máy tính và kết nối với nhau trên nền tảng internet. Tuy nhiên, tại hội chợ công nghệ CES, người ta thấy viễn cảnh này không xa đến thế, hàng trăm vật dụng gắn liền với sinh hoạt hằng ngày của con người đều trở nên “thông minh”: bàn chải Bluetooth điều chỉnh để người dùng không chà răng quá mạnh; bình sữa trẻ em hướng dẫn người dùng góc độ cầm chai chuẩn xác; ấm pha trà/cà phê cho phép pha và điều chỉnh nhiệt độ đồ uống từ xa; bóng đèn được điều chỉnh bằng wifi qua điện thoại thông minh kết hợp loa và camera chống trộm, ổ cắm điện chỉ truyền điện khi nhận được phích cắm; vòng cổ cho vật nuôi thông báo địa điểm và tình trạng của chúng cho người chủ qua ứng dụng di động, pedal xe đạp có gắn GPS và các cảm biến cho phép xác định vị trí của xe, đo khoảng cách tới địa chỉ cần đến đồng thời theo dõi tốc độ đạp xe, cảnh báo khi xe bị trượt bánh… Các thiết bị trên đều được kết nối wifi và xử lý thông tin bằng một ứng dụng trên di động, nhờ vậy, các dữ liệu về hiệu quả hoạt động của người dùng sẽ được gửi về điện thoại thông minh của họ. Ví dụ, với bình sữa trẻ em nói trên, bố mẹ có thể biết được lượng sữa và thời gian ăn của con khi “giao phó” cho người trông trẻ hoặc với chiếc bàn chải Bluetooth, người sử dụng có thể nhận được thông tin đánh giá về cách đánh răng của mình trên điện thoại thông minh.</div>
<div>
</div>
<div>
Không chỉ nổi bật với các vật dụng “internet of things” gần gũi hằng ngày, CES 2015 còn được chú ý với những thiết bị đeo trên người (wearables). Khi Apple thông báo sẽ tung ra đồng hồ thông minh vào năm nay, không có gì lạ khi những sản phẩm đeo trên người trở nên phổ biến và trở thành xu hướng ở hội chợ hàng điện tử tiêu dùng 2015. Phần lớn những sản phẩm này đều được sử dụng để đo lường sự vận động và sức khỏe của người dùng, đồng thời phân tích những dữ liệu này và gửi tới các thiết bị di động thông minh bằng wifi hoặc Bluetooth: các đồng hồ đeo tay và tai nghe theo dõi bước đi, giấc ngủ, cảm xúc; mũ đọc “sóng não” để đo độ thư dãn của người đội và nếu phát hiện thấy người đội căng thẳng, sẽ gửi dữ liệu qua một ứng dụng của điện thoại thông minh để bật một bản nhạc jazz xoa dịu và thư giãn người dùng. Ngoài ra, một chiếc nhẫn có tên gọi là Ring của công ty Logbar ở Nhật, vào năm 2014 từng gọi vốn từ cộng đồng thành công với gần 900.000 USD (gấp bốn lần so với dự kiến) trên nền tảng Kickstarter, cho phép người đeo chỉ cần “viết lên không khí” để ra lệnh đóng/mở rèm cửa, bật/tắt hệ thống đèn và TV, thậm chí có thể viết chữ trên điện thoại, máy tính bảng từ xa.</div>
<div>
</div>
<div>
“Vạn vật kết nối không phải là khoa học viễn tưởng mà là thực tế khoa học”, Boo-Keun Yoon, tổng giám đốc của SamSung, phát biểu tại CES 2015. Ông cho biết, internet of things sẽ biến đổi cách mà chúng ta sống: “ Mỗi người là trung tâm thế giới công nghệ của riêng họ và vạn vật kết nối sẽ tự khắc thích nghi và biến đổi theo cách người ta muốn”.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Cảm biến thống trị</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Những năm gần đây, CES dần thay đổi diện mạo: với tên gọi là một hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng nhưng năm nay, ngạc nhiên là có những công ty có vẻ chẳng liên quan gì tới lĩnh vực này cũng có gian hàng dựng ở đây: các tập đoàn ô tô như Ford, Toyota, Chervolet, Mercedes Benz; các công ty thời trang như Adidas, Ralph Lauren…, thậm chí cả chuỗi cửa hàng ăn nhanh Mc Donnald và hãng truyền hình CBS cũng tới đây góp mặt.</div>
<div>
</div>
<div>
Ngày đầu tiên của CES 2015 là một loạt các bài phát biểu đến từ chủ tịch của những tập đoàn sản xuất ô tô lớn trên thế giới. Họ giới thiệu và thậm chí còn cho phép người đến dự thử ngồi trên dòng xe mới tưởng như chỉ có trong phim viễn tưởng: xe tự lái. Giờ đây, tài xế chỉ cần đặt điểm đến và ngồi ở băng ghế sau để xe của mình tự động di chuyển, tránh các chướng ngại vật trên đường và tự tìm chỗ đỗ xe khi tới nơi. Các công ty thời trang tới CES 2015 để giới thiệu các mẫu quần áo thể thao: từ mũ cho đến tất đều được gắn cảm biến để theo dõi và điều chỉnh lượng mồ hôi, máu lưu thông, nhịp tim của người tập thể thao và thông báo cho họ về chế độ luyện tập thông qua các thiết bị di động. Những hãng truyền hình, giải trí và chuỗi nhà hàng ăn nhanh Mc Donalds tới CES 2015 để tìm cách nâng cấp dịch vụ của mình bằng cách tích hợp công nghệ, đặc biệt là các hãng truyền hình, giải trí. Sự xuất hiện của Oculus Rift với thiết bị cho phép người dùng tương tác với thế giới game ảo như thực được Facebook mua lại với giá 2 tỷ USD trong năm 2014 khiến nhiều sản phẩm tương tự xuất hiện trong CES 2015. Bây giờ, không chỉ bước vào thế giới game, các sản phẩm mới cho phép người dùng bước vào và tương tác trực tiếp với cả các chương trình TV đòi hỏi các hãng truyền hình phải tạo ra các show truyền hình tương tác mới trong tương lai. Bên cạnh đó, hết thời người dùng phải “dò kênh” để tìm chương trình mình thích, với công nghệ phân tích dữ liệu người dùng quen thuộc vẫn được sử dụng bởi các trang web xem video trực tuyến, người dùng hiện nay sẽ được “gợi ý chính xác” mình nên xem gì trước khi đưa ra quyết định.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>CES – con quái vật khó hiểu</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Với diện tích trưng bày là 2.000 ha - tương đương với 35 sân bóng đá và có 3.500 công ty tham gia trưng bày sản phẩm, và tổ chức từ sáng đến đêm liên tục trong năm ngày từ 4-9/1 vừa qua, CES (Consumer Electronic Show) là hội chợ hàng điện tử tiêu dùng lớn nhất thế giới thế giới. Tuy nhiên, việc trưng bày sản phẩm ở CES không hề hào nhoáng như người ta vẫn tưởng tượng. Đỗ Hoài Nam, CEO của SeeSpace, từng tới CES 2014 để giới thiệu InAir (thiết bị kết hợp giữa TV và internet, tự nhận diện, “bóc tách” dữ liệu từ các chương trình TV để kết nối với các trang liên quan trên Internet, thêm thông tin cho người dùng), chia sẻ: “CES như một sở thú! Vô số những thứ láo nháo, những sản phẩm giá trị đã ít lại còn thường bị lẫn lộn trong bể những thứ láo nháo ấy”.</div>
<div>
</div>
<div>
Anh cho biết, với những công ty sản xuất (product companies), CES là bắt buộc nên gần như ai cũng phải trưng bày sản phẩm của mình ở hội chợ công nghệ này. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hầu hết các công ty chỉ chạy theo xu hướng mà không có tầm nhìn. “Điều này làm CES trở thành một cái chợ hỗn loạn và náo nhiệt nhưng tìm kiếm cái thực sự hay thì rất khó”, anh nói.</div>
<div>
</div>
<div>
Những tập đoàn lớn như Samsung, Intel… sẵn sàng tiêu hàng chục triệu USD cho những ngày ở Las Vegas nhằm tạo bàn đạp để có thể tung ra các sản phẩm trong năm. Tuy nhiên, với các công ty nhỏ hơn thì anh Hoài Nam cho rằng, cần phải cân nhắc kỹ bởi có rất nhiều công ty tới CES để rồi chứng kiến đầy những sản phẩm “me too”, tức là giống hệt mình. Khi đó, họ mới nhận ra đã bỏ một khoản tiền lớn để đóng góp vào sự “láo nháo” chứ không hề đem lại một kết quả nào cho mình.“</div>
<div>
</div>
<div>
Sai lầm nghiêm trọng nhất mà rất nhiều công ty mắc phải là đến CES chỉ là để góp vào sự “láo nháo” nhưng lại quảng cáo bản thân là sản phẩm giá trị. Sản phẩm chưa sẵn sàng nhưng vẫn đưa lên để cạnh tranh với sản phẩm đã hoàn thiện rồi”. Theo anh, tuy cũng có những công ty chưa có sản phẩm nhưng vẫn đến CES để tự đánh giá so với mặt bằng chung và có những chiến lược hiệu quả hơn cho sản phẩm nhưng nên đến CES với sản phẩm hoàn chỉnh thay vì sản phẩm dở dang. “Tóm lại, CES là một con ‘quái vật’ hết sức khó hiểu. Trừ khi có mục đích rất cụ thể thì nhìn chung là không nên tới. Apple là một ví dụ, họ từ chối tới CES nhưng năm nào cũng tạo ra tiếng vang khi tung ra sản phẩm”.</div>
<div>
</div>
<div>
Tại CES 2015, Misfit Wearables và Bkav là hai công ty Việt Nam tham gia trưng bày sản phẩm. Misfit được biết đến với Shine - sản phẩm đeo trên người nhỏ gọn như đồng xu để theo dõi hoạt động và giấc ngủ của người đeo từng gọi được 100.000USD trên trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo ngay trong 10 giờ đồng hồ đầu tiên. Tại hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng năm nay, Misfit kết hợp với hãng thời trang Swarovski tạo ra hai phiên bản có chức năng giống như Shine nhưng vỏ được làm bằng pha lê màu trắng và pha lê màu tím, riêng phiên bản pha lê tím có thể hoạt động nhờ ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Tuy ở CES năm nay, theo tờ The Washington Post xu hướng thiết bị đeo trên người được coi là nỗi thất vọng lớn với những sản phẩm “giông giống nhau”, Misfit là một trong số rất ít các công ty đem lại hi vọng cho thị trường nhờ hợp tác thiết kế với một hãng thời trang cao cấp. Ngoài Misfit, lần đầu tiên Bkav tham gia CES với hai sản phẩm: thiết bị nhà thông minh đã được sử dụng rộng rãi tại các căn hộ cao cấp gần đây và điện thoại thông minh do công ty tự thiết kế và chế tạo. Tuy nhiên, sản phẩm được trưng bày ở CES 2015 mới chỉ là phiên bản thử nghiệm. </div>
',
'images' => '20160701092758bb4df4040cf296bb8e3e4e090827da37.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-07-01',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '61191',
'slug' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '761',
'rght' => '762',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
'id' => '435',
'name' => 'Vũ trụ là số?',
'code' => null,
'alias' => 'vu-tru-la-so',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;">
<div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;">
<span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Tạp chí Scientific American số tháng 2/2012 có đăng bài viết « Is Space Digital » của Michael Moyer về một thí nghiệm đang được tiến hành ở Chicago bởi Craig Hogan( Giám đốc Trung tâm Vật lý thiên văn và các hạt cơ bản, Phòng thí nghiệm gia tốc Quốc gia Fermi, GS Đại học Chicago, Illinois ) nhằm đo tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) biểu hiện mối liên quan sâu xa giữa thông tin, vật chất và không thời gian . Nếu tồn tại tiếng ồn toàn ảnh thì theo Craig Hogan vũ trụ của chúng ta là số (digital) và chúng ta có một hình mẫu (paradigm ) mới cho vũ trụ quan của thế kỷ 21. Vũ trụ không liên tục mà là gián đoạn gồm bằng những bit thông tin. Vũ trụ 3D đột sinh (emerge) từ những bit thông tin chứa trên một mặt 2D.</span></div>
</div>
<div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;">
<p>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></p>
<center>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/hogan.jpg" width="180" /><br />
<br />
<strong><em>Craig HOGAN</em></strong></span>
<p style="text-align: justify;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Thế nào là phương pháp toàn ảnh (holography) ?</strong><br />
<br />
Như chúng ta biết trong quang học có phương pháp ghi <u>một vật thể 3 chiều bằng một ảnh 2 chiều</u> (hologram).Kỹ thuật này gọi là holography (phương pháp toàn ảnh). Chữ holography có gốc từ tiếng Hy lạp holos whole ( toàn thể ) + graphe writing (ghi ảnh). Đây là một phương pháp chụp ảnh hiện đại. Holography được sáng chế năm 1948 bởi nhà vật lý người Hung Dennis Gabor (1900-1079), nhờ thành tích này ông được nhận giải Nobel năm 1971.<br />
<br />
<strong>Entropy và diện tích chân trời sự cố của lỗ đen</strong><br />
<br />
Jacob Bekenstein chứng minh rằng khi một lượng vật chất rơi vào lỗ đen thì entropy của lỗ đen tăng lên để bù trừ vào entropy do lượng vật chất mất đi. Nói cách khác entropy của lỗ đen và vật chất chung quanh không giảm, đó là định luật 2 trong nhiệt động học lỗ đen. Năm 1970 Hawking & Demetrious Christodoulou (đại học Princeton) độc lập với nhau chứng minh rằng A - diện tích lỗ đen, ở chân trời sự cố (event horizon) không giảm theo thời gian: <span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">t<sub>2</sub> > t<sub>1</sub> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">®</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>2</sub>) </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">³</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>1</sub>)</span>, từ đó Jacob Bekenstein có cơ sở để đồng nhất entropy với A (thêm một hệ số là 1/4), xem hình 1.</span></p>
<center>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="268" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-1.png" width="500" /><br />
<br />
<font color="#0000FF"><em>Hình 1. Entropy của một lỗ đen tỷ lệ với diện tích bề mặt của chân trời sự cố (tức ranh giới có vào mà không có ra đối với mọi vật, kể cả ánh sáng khi rơi vào lỗ đen). Một lỗ đen với diện tích chân trời sự cố là A (trong đơn vị diện tích Planck = 10 – 66 cm 2) sẽ có A / 4 đơn vị entropy. Xét từ quan điểm thông tin diện tích chân trời được phủ bởi các bit 1 và 0, mỗi bit chiếm 4 đơn vị diện tích Planck.</em></font></span></center>
<br />
<center>
<div align="left">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Hai loại entropy (thống kê & thông tin)</strong></span></div>
</center>
<center>
<p style="text-align: justify;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Như chúng ta biết, entropy được biểu diễn qua số trạng thái lượng tử theo công thức:<br />
<img alt="" height="49" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/congthuc2.png" width="102" /></span></p>
<p style="text-align: justify;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><em>s- số chiều không gian.</em><br />
<br />
Năm 1948 nhà toán học người Mỹ Claude E. Shannon đã đưa vào thông tin khái niệm entropy. Entropy thông tin trong một thông điệp là số bit cần thiết để mã hoá thông điệp đó. Khái niệm entropy của Shannon làm xích gần vật lý thống kê với thông tin.<br />
<br />
John Archibald Wheeler quan niệm rằng <em><strong>“thế giới vật lý là được cấu tạo bằng thông tin với năng lượng và vật chất chỉ là những yếu tố dẫn, những sản phẩm phụ (incidentals)”.</strong></em><br />
<br />
Theo Bekenstein: <strong><em>“Entropy nhiệt động và entropy Shannon là tương đương , số cấu hình tính theo entropy Boltzmann phản ảnh số lượng thông tin Shannon mà chúng ta cần có để thu xếp một cấu hình"</em></strong> của vật chất và năng lượng.<br />
<br />
Sự khác nhau giũa entropy nhiệt động học của vật lý và entropy thông tin của Shannon chỉ là vấn đề đơn vị đo. Entropy nhiệt động học tính bằng đơn vị năng lượng chia cho nhiệt độ trong khi entropy Shannon lại không có thứ nguyên là “bit” của thông tin do đó sự khác nhau chỉ là vấn đề quy ước.<br />
<br />
Bekenstein đã giải quyết vấn đề nghịch lý thông tin trong lỗ đen nhờ phát hiện rằng entropy của lỗ đen –có nghĩa là nội dung thông tin của lỗ đen- tỷ lệ với diện tích chân trời.<br />
<br />
<strong>Nguyên lý toàn ảnh (Holographic principle) </strong><br />
<br />
Nguyên lý toàn ảnh được gợi ý ( inspired) từ nhiệt động học lỗ đen và tổng quát hóa cho mọi vật.Trong lỗ đen mọi thông tin của lỗ đen đều được mã hóa trên mặt biên chân trời sự cố (event horizon).Đây là xuất phát điểm của nguyên lý toàn ảnh.<br />
<br />
Các nhà vật lý Leonard Susskind và Gerard’t Hooft muốn tổng quát hóa nguyên lý toàn ảnh từ lỗ đen (Jacob Bekenstein & Stephen Hawking) sang toàn vũ trụ. <br />
<br />
Năm1993 Gerard ‘t Hooft đề ra nguyên lý holographic: <em><strong>theo nguyên lý này tồn tại một vật lý nD trên mặt biên (không gian n chiều) mô tả được hoàn toàn vật lý (n+1)D của hệ nằm trong mặt biên (không gian n+1 chiều).</strong></em><br />
<br />
Theo nguyên lý holographic các quy luật vật lý trên mặt biên (xem là hologram) mô tả tương tác giữa các hạt như quark, gluon trong khi các quy luật vật lý của không gian nằm trong mặt biên được mô tả bởi lý thuyết siêu dây như thế có chứa cả hấp dẫn.<br />
<br />
Năm 1997, tác giả Maldacena (đại học Harvard) đã thực hiện nguyên lý holography nhờ thiết lập mối quan hệ sau[1] :<br />
<br />
Một vũ trụ mô tả bởi lý thuyết siêu dây (như vậy có hấp dẫn) trong một không-thời gian <em><strong>anti-de Sitter 5 chiều</strong></em> tương đương với một lý thuyết trường lượng tử conform (không chứa hấp dẫn) trên mặt biên 4 chiều của không-thời gian đó (xem hình 2). </span></p>
<center>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="394" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-2.png" width="500" /><br />
<br />
<em><font color="#0000FF">Hình 2 . Lý thuyết trường conform (CFT) trên mặt biên (hologram ) tương đương với lý thuyết dây có hấp dẫn trong không gian anti-de Sitter ( ánh xạ holographic : AdS / CFT )</font></em></span></center>
<p style="text-align: justify;">
<br />
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì sao mà nguyên lý toàn ảnh trở nên quan trọng cho vật lý lượng tử?</span></p>
<p style="text-align: justify;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì bài toán số một hiện nay của vật lý là thống nhất được hai lý thuyết lớn nhất của thời đại: lý thuyết lượng tử và lý thuyết tương đối rộng thu được nhiều tia sáng từ nguyên lý toàn ảnh. <br />
<br />
Có thể tóm tắt ý tưởng chính của nguyên lý toàn ảnh như sau: thông tin của một vùng không gian có hấp dẫn có thể mã hoá không có hấp dẫn trên mặt biên của vùng không gian đó, nói cách khác có thể thiết lập một mối tương quan giữa các đại lương trên mặt biên với các đại lượng trong vùng. <br />
<br />
Yếu tố quan trọng ở đây là thông tin.<br />
<br />
Từ kỹ thuật đến sinh học, vật lý, thông tin đóng vai trò quan trọng. Các protein không thể nào tổng hợp được nếu không có thông tin từ DNA. Nguyên lý toàn ảnh khẳng định rằng entropy của một khối lượng bình thường (không phải lỗ đen) cũng tỷ lệ với diện tích chứ không phải thể tích. Thể tích chỉ là ảo ảnh và vũ trụ thật sự là một hologram đẳng cấu (isomorphic) với thông tin được “ghi khắc” trên mặt biên. <br />
<br />
<strong>Làm thế nào để biết là chúng ta đang ở trong một hologram?<br />
Tiếng ồn toàn ảnh là gì?</strong><br />
<br />
Craig Hogan đã viết nhiều bài báo tiên đoán sự tồn tại của một tiếng ồn gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) có thể ghi đo được. Tiếng ồn này là biểu hiện của một loại bất định kích cỡ Planck nếu tồn tại một hologram của vũ trụ (xem thêm [2]). Dường như các nhà thực nghiệm đã ghi đo được tiếng ồn này với tần số 300 và 1500 Hertz .<br />
<br />
Craig Hogan cho rằng nếu nhìn sâu vào những phân chia vô cùng nhỏ của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được chiếm đầy bởi một tiếng ồn nội tại gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise). <br />
<br />
Tiếng ồn đó xuất phát từ những bit. Chúng ta có khả năng phát hiện tiếng ồn số đó của vũ trụ và tiếng ồn đó chúng tỏ rằng vũ trụ là một vũ trụ số ( universe is digital) [3].<br />
<br />
Khi đi vào cấu trúc sâu của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được cấu tạo không phải bằng vật chất và năng lượng mà lại bằng những bit. Thông tin hoạt động trên những bit và từ những bit đó tạo nên vũ trụ.<br />
<br />
Craig Hogan kiến thiết một thí nghiệm để phát hiện tiếng ồn toàn ảnh.Và nếu vũ trụ được cấu tạo như thế nghĩa là từ các bit thông tin thì diều này sẽ làm thay đổi kiến trúc của vũ trụ.Craig Hogan nghiên cứu những kích cỡ mà ở đấy thông tin tồn tại như những bit (information lives as bits).<br />
<br />
Hấp dẫn lượng tử dẫn đến độ dài Planck l P = 1,616.10 -33 cm, ánh sáng đi qua độ dài đó trong thời gian t P= l P /c = 5.10 -44 sec.<br />
<br />
Kích cỡ Planck là kích cỡ nhỏ nhất. Và những bit cơ bản của thông tin nằm trong kích cỡ Planck. <br />
<br />
Leonard Susskind phát biểu rằng chính thông tin làm nên sụ khác nhau giữa các đối tượng.<br />
Theo nguyên lý holographic (nguyên lý toàn ảnh ) nếu ném một vật vào lỗ đen thì vật ấy có thể biến mất song thông tin về vật đó được ghi lại trên một mặt nằm quanh lỗ đen. Thông tin không bao giờ mất. Theo nguyên lý toàn ảnh vũ trụ 3D của chúng ta đột sinh từ thông tin đã được in trên một mặt 2D gọi là tờ ánh sáng (light sheet). Tờ ánh sáng đây là chân trời sự cố của vũ trụ. Chúng ta thực tế là một hình chiếu (projection) Tờ ánh sáng (light sheet) 2D theo nguyên lý toàn ảnh chứa các thông tin về tọa độ của mỗi hạt nằm trong tờ, mỗi electron, quark và neutrino và mọi lực tương tác giữa chúng. Tờ ánh sáng chiếu mọi thông tin nằm trong tờ ra ngoài vũ trụ và tạo nên mọi điều chúng ta thấy. Vũ trụ đột sinh từ các bit 0 và 1. Các nhà khoa học cho rằng vũ trụ hoạt động như một máy tính, thông tin đã tạo nên thế giới vật lý song máy tính đó vẫn còn là một hộp đen đối với họ.<br />
<br />
Nguyên lý toàn ảnh có thể là sụ thống nhất của lượng tử và hấp dẫn. Nguyên lý toàn ảnh là một kim chỉ đường đến hấp dẫn lượng tử.<br />
<br />
Nếu vũ trụ là vũ trụ số thì đây là một kim chỉ đường tiếp theo dẫn đến hấp dẫn lượng tử. Trong một vũ trụ số không gian bản thân đã được lượng tử hóa, không gian đột sinh từ những bit lượng tử gián đoạn ở kích cỡ Planck. <br />
<br />
Nếu không gian là lượng tử thì phải chịu sự bất định (incertainties) của CHLT(Cơ học lượng tử). Ta sẽ có những thăng giáng dạng bọt (foamlike fluctations).<br />
<br />
Vì rằng thể tích của vũ trụ rộng lớn hơn diện tích chân trời Hogan hiểu rằng để có cùng một số bit như trên diện tích chân trời thì vũ trụ phải được cấu tạo bởi những hạt (grain) lớn hơn độ dài Planck nói cách khác vũ trụ của chúng ta phải bị nhòe đi (blurry), mờ đi (hình 3). Tương tự như khi ta xem TV ta thấy mọi vật dường như đều mịn nhưng nếu nhìn sâu vào đó ta sẽ có những pixels.<br />
<br />
Thực hiện những thí nghiệm với năng lượng tương ứng với kích cỡ Planck là điều vô vọng vì chúng ta cần những máy gia tốc lớn bằng cả Thiên hà. Song nghiên cứu những thăng giáng do tiếng ồn toàn ảnh là điều khả thi vì kích cỡ của chúng chỉ bằng khoảng 10 -16 m.<br />
<br />
Nếu chúng ta nằm trong một hologram, ta có thể biết được điều đó bằng cách đo độ mờ này.<br />
Báo NewScientist viết rằng có thể vũ trụ là một hologram khổng lồ.</span></p>
<center>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="321" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-3.png" width="249" /><br />
<br />
<font color="#0000FF"><em>Hình3. Nếu chúng ta nằm trong một hologram thì chúng ta có thể kiểm nghiệm được điều đó bằng cách đo độ mờ toàn ảnh (tương tự như độ mờ của một ảnh chiếu).</em></font></span></center>
<p style="text-align: justify;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Nếu xét những vùng không gian rất nhỏ ở kích cỡ Planck dưới quan điểm lượng tử, tất nhiên ta phải có theo CHLT (cơ học lượng tử) một hệ thức chứa độ dài Planck l P . Trong giả thuyết của mình Hogan đưa ra hệ thức<br />
<br />
[z1,z2] = l P L <br />
<br />
Như vậy có một sự thay đổi trong CHLT theo đó toán tử tọa độ <em><strong>(position operators)</strong></em> tại những thời điểm khác nhau có thể không giao hoán và giao hoán tử tỷ lệ với l P và quãng đường đi L.<br />
<br />
Trong đó z1, z2 là tọa độ theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng nối liền hai điểm 1 & 2 và L=khoảng cách không gian giữa 2 điểm 1 & 2.<br />
<br />
Trong CHLT thì giao hoán tử trên bằng không. Từ giao hoán tử trên người ta thu được hệ thức bất định<br />
<br />
Δz1 Δ z2 > l P L/2 <br />
<br />
Các hệ thức này dẫn đến một độ mờ bằng ∆z 2 > lPL. Đây là nguồn gốc<em><strong> tiếng ồn toàn ảnh</strong></em>.<br />
Tiếng ồn đó theo Hogan chính là độ mờ (fuzziness) của cấu trúc của không thời gian ở độ phân giải Planck. <em><strong>Vậy tiếng ồn toàn ảnh chính là độ mờ liên quan đến bất định theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng.</strong></em><br />
<br />
<strong>Holometer (holographic interferometer)- giao thoa kế toàn ảnh </strong><br />
<br />
Nếu thông tin về nội vùng của các lỗ đen được mã hóa trên chân trời sự cố thì rất có thể là mọi thông tin về vũ trụ của chúng ta được mã hóa trên tờ ánh sáng gọi là chân trời của vũ trụ <em><strong>(Universe's horizon).</strong></em><br />
<br />
Đây có thể nói là một giả thuyết cần kiểm nghiệm, giả thuyết này được xây dựng từ mối tương tự với lỗ đen.<br />
<br />
Nếu vũ trụ là một hình chiếu toàn ảnh từ chân trời vũ trụ thì hình chiếu đó sẽ bị mờ (fuzzy). Mặc dầu mọi thông tin để tạo nên vũ trụ được mã hóa trong những bit kích cỡ Planck trên chân trời vũ trụ, các bit đó trong phép chiếu sẽ được phóng đại theo thời gian giống như một tia ánh sáng xuất phát từ một máy chiếu lên bức tường. Chính độ mờ này (fuzziness) là điều mà Hogan cho là tiếng ồn trong GEO600 . <br />
<br />
GEO600 là một dự án hợp tác giữa Viện Vật lý hấp dẫn Max Planck, Đại học Leibniz Hannover, Đại học Cardiff, Đại học Glashow và Đại học Birmingham. GEO600 là một detector dài 600 m, xây dựng tại Hannover (Đức) có mục tiêu tìm sóng hấp dẫn phát ra từ những thiên thể như sao neutron, lỗ đen. Hiện nay GEO600 chưa tìm ra sóng hấp dẫn song phát hiện một tiếng ồn không giải thích được trong detector của họ.<br />
<br />
Tại Fermilab Hogan xây dựng một thiết bị gọi là toàn ảnh ký (holometer) cũng để ghi tiếng ồn ấy.<br />
</span></p>
<center>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="339" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-4.png" width="500" /></span>
<p style="text-align: justify;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <font color="#0000FF"><em>Hình 4. Giao thoa ký toàn ảnh (holographic interferometer= holometer)</em></font></span></p>
</center>
<p style="text-align: justify;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Máy toàn ảnh ký gồm hai giao thoa ký riêng biệt (xem hình 4 ) kết dính với nhau. Trong mỗi giao thoa ký một tia ánh sáng được tách làm đôi và đi theo hai hướng khác nhau. Sau khi đập vào một cái gương các tia sáng lại kết tụ với nhau và độ lệch pha sẽ được đo.<br />
<br />
Nhờ có hai giao thoa ký các nhà nghiên cứu có thể so sánh các kết quả đo. Mọi tiếng ồn với tần suất cao sẽ được ghi nhận như là sự run rẩy của không thời gian hay nói cách khác đó là tiếng ồn toàn ảnh.<br />
<br />
Tiếng ồn này có tần số khoảng 1 triệu chu kỳ trong một sec. Nếu quả tiếng ồn này tồn tại thì thế giới 3D là hình chiếu từ bản chất thực tại 2D của vũ trụ. <br />
<br />
Tính chất phỏng đoán đó lộ rõ hơn ở những khoảng cách lớn. Một thiết bị như holometer có thể đo những khoảng cách theo chiều thẳng góc và đó là đối tượng của một loại bất định mới. Tiếng ồn đó sẽ được thu vào trong một detector.<br />
<br />
Trên hình 5 ta có đồ thị tiếng ồn toàn ảnh biểu diễn <em><strong>căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.</strong></em></span></p>
<center>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="421" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-5.png" width="500" /><br />
<br />
<font color="#0000FF"><em>Hình 5. Đường “tiếng ồn toàn ảnh “ biểu diễn căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.Trục hoành là log của kích thước L của thiết bị( là khoảng đường đi của ánh sáng). Các giao thoa kế laser tham chiếu là :LISA Laser Interferometer Space Antenna, LIGO Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory, GEO600 Laser interferometer với cánh tay dài 600 m.</em></font></span></center>
<p style="text-align: justify;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Kết luận</strong><br />
<br />
Thí nghiệm trên holometer đang tiếp tục tiến hành và nếu tiếng ồn toàn ảnh được khẳng định thì đây là một bước ngoặt quan trong trong vật lý: vũ trụ của chúng ta là số (digital), nghĩa là thực thể cơ bản là nhũng bit thông tin còn vật chất và năng lượng chỉ là những vật dẫn, những sản phẩm tiếp theo. Điều đó cũng có nghĩa là không thời gian không còn liên tục mà gián đoạn nghĩa là tự động được lượng tử hóa. Đây là một ý tưởng dẫn đường đến hấp dẫn lượng tử, một sự thống nhất thuyết lượng tử và hấp dẫn. Mọi vật 3D của thế giới chúng ta đột sinh (emerge) từ các bit thông tin ở độ phân giải Planck nằm trên biên 2D của vũ trụ.<br />
<br />
<u><strong>Tài liệu tham khảo & chú thích</strong></u><br />
<br />
[1] Không gian anti de Sitter (AdS) n chiều là không gian hyperbolic n chiều tương tự như không gian Lorentz có độ cong âm. Nhóm conform=nhóm đối xứng gồm các biến đổi kích thước không thời gian+biến đổi Lorentz.Không gian AdS và biến đổi conform xuất hiện trong ánh xạ AdS / CFT ( Anti de Sitter / conform Field Theory ). <br />
<br />
[2] Cao Chi , Vật lý hiện đại , những vấn đề thời sự từ Bigbounce đến vũ trụ toàn ảnh, chương VIII/4, NXB Tri thức, 2011.<br />
<br />
[3] Nhiều nhà vật lý chủ trương một khả năng khác là tồn tại những chiều dư (extra dimensions) ngoài không thời gian thông thường (như nhiều lý thuyết đã khẳng định). Những chiều dư này có thể gây nên dộ mờ của không gian 3 chiều trong những vùng rất nhỏ kích cỡ Planck.</span></p>
</center>
</center>
</div>
',
'images' => '20160701092658dbb77b62ae881389d42bc4b906066292.png',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-07-01',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '81651',
'slug' => 'vu-tru-la-so',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '759',
'rght' => '760',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
'id' => '434',
'name' => 'Học sinh lớp 12 sáng chế thiết bị “Bạn đã ngồi sai tư thế”',
'code' => null,
'alias' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-“ban-da-ngoi-sai-tu-the”',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Một học sinh lớp 12 đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập. <br />
<br />
</div>
<div>
Thấy nhiều bạn bè vì ngồi sai tư thế trong khi học tập nên bị vẹo cột sống, cận thị... Tâm đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Nguyễn Duy Tâm (học sinh lớp 12TL1, Trường THPT Nguyễn Huệ, TP Tuy Hòa, Phú Yên) đã đặt tên cho sáng chế của mình là “Thiết bị đa năng chống khuyết tật học đường và hỗ trợ học tập”.<br />
<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (13).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Cảnh báo thế ngồi</strong></div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Đó là thiết bị hình hộp chữ nhật bằng nhựa, lớn hơn chiếc hộp đựng bút, thước kẻ của học sinh một chút, có hai “con mắt” cảm ứng được kéo nhô lên ở giữa chiếc hộp để quan sát “thân chủ” và dẫn tín hiệu về bộ vi xử lý Arduino nhằm điều khiển toàn bộ thiết bị.</div>
<div>
</div>
<div>
Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div>
<div>
</div>
<div>
Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div>
<div>
</div>
<div>
“Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Giúp học sinh rất thiết thực</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Ông Dương Bình Luyện - trưởng phòng giáo dục trung học Sở GD-ĐT tỉnh Phú Yên - nhận xét thiết bị của Nguyễn Duy Tâm đã đạt đến mức như một sản phẩm hoàn thiện. “Thiết bị gọn nhẹ nhưng tích hợp rất nhiều tính năng, thiết thực giúp học sinh chống lại các căn bệnh học đường thường gặp, đồng thời hỗ trợ để học sinh học tập tốt hơn.</div>
<div>
</div>
<div>
Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói..</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div>
<div>
</div>
<div>
Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
“Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Ngoài bốn chức năng chính trên, thiết bị của Nguyễn Duy Tâm còn có bốn chức năng hỗ trợ mà “nhà sáng chế” trẻ này gọi là “thước kẻ thông minh”. Chiếc hộp của Tâm có thể thông tin chính xác về thông số môi trường như ánh sáng, độ ẩm, CO2..; là “chiếc đồng hồ luyện thi” để học sinh tự cài đặt thời gian 15, 45 phút nhằm thực hành phân phối thời gian làm bài kiểm tra; là thước đo góc chuẩn xác và là thiết bị đo vật thể để đo những vật kích thước to lớn, ở xa theo thuật toán hình học phẳng, hình học không gian.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Tâm kể bạn sáng chế thiết bị này là vì thấy nhiều bạn bè bị cận thị, vẹo cột sống trong quá trình học tập nhưng không được cảnh báo để chỉnh sửa, giảm thiểu các khuyết tật trên. “Ý tưởng thì có từ khi học lớp 9, nhưng em mới có điều kiện thực hiện từ giữa năm 2014 mà thôi” - Tâm cho hay. Vốn là học sinh ở huyện miền núi Sông Hinh (Phú Yên), năm 2014 Tâm tham gia Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc nhưng không đoạt giải chính thức.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
May mắn là tại hội thi ấy, Tâm quen với Ngô Huỳnh Ngọc Khánh (học sinh Trường THPT Nguyễn Huệ, đoạt giải nhất quốc gia hội thi năm 2014 với sáng chế “Robot đa năng”). Tâm đã xin cha mẹ (làm nông dân ở Sông Hinh) chuyển đến Trường THPT Nguyễn Huệ ở TP Tuy Hòa để học tập nhằm được Khánh hướng dẫn về lập trình máy tính.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Từ tháng 5-2014, Tâm cặm cụi nghiên cứu, lập trình, cưa cắt, hàn tiện, lắp ráp... để tháng 1-2015, sản phẩm hoàn thành giai đoạn 1 và đoạt giải nhất Hội thi sáng tạo KHCN học sinh phổ thông tỉnh Phú Yên. Mới đây, sản phẩm này đã được trao giải nhì toàn cuộc Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc năm 2015.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
Với kết quả này, Tâm đủ điều kiện được tuyển thẳng vào ĐH. “Đã có hai trường ĐH liên lạc đề nghị em về học, nhưng có lẽ em sẽ chọn vào lớp sinh viên tài năng của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG TP.HCM) hoặc Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM” - Tâm cho hay.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Tám tính năng của thiết bị</strong></div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>* Tính năng chính</strong></div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
1. Tự động phát hiện và cảnh báo khi học sinh ngồi sai tư thế.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
2. Tương tác với thiết bị khác để phát âm thanh cảnh báo bằng lời nói và thay nguồn sáng đèn LED bằng đèn bàn.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
3. Nhắc học sinh nghỉ ngơi thị giác sau mỗi 45 phút.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
4. Tiết kiệm năng lượng: tự động tắt đèn bàn nếu người dùng rời vị trí ngồi sau 6 giây và tự động bật sáng khi người dùng trở lại.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>* Tính năng hỗ trợ học tập</strong></div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
1. Thông báo thông số môi trường: nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ CO2, ôxy...</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
2. Đồng hồ luyện thi: giúp học sinh cài đặt thời gian 15 phút, 45 phút, 60 phút, 90 phút... và nhắc bằng tín hiệu để chủ động phân phối thời gian làm bài.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
3. Thước đo góc: tự động tính toán góc xoay với độ chính xác tuyệt đối.</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
4. Đo vật thể như cột cờ, tượng đài... bằng thuật toán hình học mặt phẳng, hình học không gian.</div>
',
'images' => '2016070109260130ac3fb164060f0b17c6cc119c2d33eb.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-07-01',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '52092',
'slug' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '757',
'rght' => '758',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 4 => array(
'Post' => array(
'id' => '433',
'name' => '10 thí nghiệm có tính đột phá ',
'code' => null,
'alias' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div id="dnn_ctr390_ModuleContent" style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;">
<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; padding: 2px;">
<p align="justify" style="font-size: 10pt;">
<span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Đó là những thí nghiệm không đòi hỏi những trang thiết bị đắt tiền, phức tạp nhưng mang lại những phát kiến khoa học góp phần quan trọng vào sự phát triển của nhân loại.</span></p>
</div>
</div>
<div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;">
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm hai khe áp dụng cho sự giao thoa của electron</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Cả Newton và Young đều quan niệm không đầy đủ về bản chất của ánh sáng. Đến đầu thế kỷ 20, Max Planck (và sau đó là Einstein) chỉ ra rằng, ánh sáng phát xạ và hấp thụ không phải liên tục mà gián đoạn theo từng lượng tử gọi là photon. Bên <img align="left" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/1tn.jpg" style="width: 129px; height: 159px;" width="129" />cạnh đó các thí nghiệm lại tiếp tục chỉ ra rằng ánh sáng có tính chất sóng. <br />
Vài thập kỷ sau, thuyết lượng tử được phát triển đã dung hòa hai quan niệm đối nghịch này và chỉ ra rằng cả hai đều…đúng: photon và những hạt hạ nguyên tử khác (electron, proton…) đều thể hiện lưỡng tính sóng-hạt.<br />
Để kiểm nghiệm ý tưởng này, các nhà vật lý thường sử dụng thí nghiệm của Young, trong đó thay vì chùm sáng thì họ sử dụng chùm electron cho đi qua hai khe hẹp nhỏ gần nhau. Tuân theo những định luật của cơ học lượng tử, chùm hạt này giao thoa, tạo thành những vân sáng, tối xen kẽ giống như những vân tạo bởi ánh sáng. Và như vậy khẳng định: các hạt hành xử giống như…sóng.</span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm rơi tự do của Galileo (Năm 1600)</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="210" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/2.jpg" style="width: 149px; height: 210px;" width="149" />Trước khoảng thời gian cuối những năm 1500, quan niệm của Aristotle khiến mọi người đều nhất mực tin rằng vật nặng rơi nhanh hơn vật nhẹ. Kết luận này được Nhà thờ chuẩn y và tiếp tục thống trị trong suốt kỷ nguyên tối.<br />
Galileo Galilei, giáo sư toán học ở Đại học Pisa, đã làm nên một điều phi thường giúp thay đổi nhận thức của chúng ta về vạn vật, và thí nghiệm của ông đã trở thành một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử khoa học. <br />
Trong thí nghiệm, Galilei đã thả hai vật có khối lượng khác nhau từ tháp nghiêng Pisa. Kết quả hai vật rơi xuống đất trong cùng một khoảng thời gian, và như vậy bác bỏ quan niệm của Aristotle. Chính thách thức đối với Aristotle đã khiến ông bị đuổi việc. Nhưng quan trọng hơn cả, Galilei đã chỉ ra rằng, những tri thức khoa học phải được đúc kết từ quy luật khách quan của tự nhiên chứ không phải bằng niềm tin.</span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giọt dầu của Millikan (Năm 1910)</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/3.jpg" style="width: 140px; height: 159px;" width="140" />Từ thời cổ đại, con người đã biết đến điện khi quan sát những tia chớp trong những trận mưa giông hay những tia sáng li ti xuất hiện khi cọ xát tấm dạ len vào bàn tay. Năm 1887, nhà vật lý người Anh J. J. Thomson cho rằng, điện tích bao gồm những hạt mang điện âm gọi là electron. Sau đó, năm 1909, nhà khoa học người Mỹ Robert Millikan đã nảy ra ý tưởng đo điện tích của những hạt này.<br />
Trong thí nghiệm, ông đã phun những giọt dầu vào một buồng trong suốt. Ở đỉnh và đáy là những tấm kim loại gắn vào một bộ pin điện để tạo ra một bản mang điện dương và bản còn lại mang điện âm.<br />
Lúc đầu, giọt dầu không tích điện và rơi dưới tác dụng của trọng lực. Sau đó ông cho những hạt này “nhiễm điện” bằng việc rọi một chùm tia rơnghen để iôn hóa. Vì mang điện nên những giọt dầu sẽ rơi nhanh hơn do chịu thêm tác dụng của điện trường. Quan sát hết giọt dầu này đến giọt dầu khác khi thay đổi hiệu điện thế, Millikan đi đến kết luận: điện tích có một giá trị không đổi. Từ việc so sánh khoảng thời gian rơi của giọt dầu khi mang điện và chưa mang điện ông đã tính ra đơn vị điện tích nhỏ nhất là e = 1,63.10-19C.</span></span></span><br />
</div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm thanh xoắn của Cavendish (Năm 1798)</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="204" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/6.jpg" style="width: 151px; height: 204px;" width="151" />Một trong những đóng góp khác của Newton là lý thuyết hấp dẫn. Lý thuyết này phát biểu rằng, lực hấp dẫn giữa hai vật tỷ lệ thuận với khối lượng của chúng và tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào xác định được lực này khi cường độ của nó quá yếu.<br />
Vào năm 1700, nhà khoa học Anh Henry Cavendish quyết tâm tìm kiếm sự thật. Ông đã sử dụng một thanh gỗ mảnh, hai đầu có gắn viên bi kim loại, giống như quả tạ, rồi treo lơ lửng bằng một sợi dây. Sau đó ông sử dụng hai quả cầu chì đặt gần hai đầu thanh. Nếu quả cầu chì hút hai viên bi kim loại kia thì sợi dây sẽ xoắn lại. Để đo được những thay đổi tinh tế, Cavendish đã đặt những mảnh ngà khắc tinh vi ở mỗi bên. Còn để triệt tiêu sự ảnh hưởng của không khí, dụng cụ (gọi là cân bằng xoắn) được đặt trong một buồng kín và được quan sát bởi hai ống nhòm gắn ở mỗi bên.<br />
Bằng thí nghiệm của mình, cuối cùng ông cũng đã xác định được thông số gọi là hằng số hấp dẫn với độ chính xác đáng kinh ngạc và từ đó, Cavendish đã tính được khối lượng của Trái đất là 6.0x 1024 kilôgram.</span></span></span><br />
</div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm phân tích ánh sáng mặt trời bằng lăng kính của Newton (Năm 1665-1666)</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="136" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/4.jpg" style="width: 99px; height: 136px;" width="99" />Isaac Newton sinh vào năm Galileo chết. Năm 1665, ông tốt nghiệp Đại học Trinity, Cambridge. Trước Newton, mọi người quan niệm rằng ánh sáng là thể thuần khiết nhất (một lần nữa Aristotle cũng quan niệm như vậy), và những màu sắc riêng biệt chỉ là sự biến đổi nào đó của ánh sáng trắng. Để kiểm tra nguyên lý tổng hợp này, Newton đã chiếu một chùm ánh sáng Mặt trời qua một lăng kính và chỉ ra rằng nó phân tích thành một phổ màu: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím trên bức tường. Newton kết luận chính đây mới là những màu cơ bản.</span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Eratosthenes đo chu vi trái đất (Thế kỷ thứ 3 trước công nguyên)</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, trưa ngày Hạ chí ở một thành phố nhỏ Ai Cập mà ngày nay gọi là Aswan, ánh sáng Mặt <img align="right" alt="" border="0" height="139" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/7.jpg" style="width: 167px; height: 139px;" width="167" />trời chiếu thẳng xuống đáy giếng sâu. Ngay lập tức Eratosthenes, một thủ thư làm việc tại thư viện Alexandria, đã nhận ra rằng, ông đã có được thông tin quan trọng để xác định chu vi Trái đất. Cùng giờ và ngày đó năm sau, ông tiến hành đo bóng đổ của một chiếc cọc ở thành phố Alexandria và phát hiện thấy những tia sáng Mặt trời bị nghiêng một góc 7 độ so với phương thẳng đứng.<br />
Giả sử rằng Trái đất hình cầu thì chu vi của nó tương ứng với một góc 360 độ. Nếu Aswan và Alexandria cách nhau 7 độ thì khoảng cách tương ứng giữa hai thành phố này là 7/360 vòng tròn. Bằng cách đo khoảng cách hai thành phố là 5.000 stadia, Eratosthenes kết luận chu vi Trái đất gấp 50 lần khoảng cách đó, tức là khoảng 250,000 stadia. <br />
Ngày nay, các nhà khoa học không biết rõ 1 stadia là bao nhiêu mét nên không biết chính xác chu vi Trái đất mà Eratosthenes tính được đạt đến độ chính xác nào. Nhưng dù gì đi chăng nữa, xét về mặt khoa học thì cách tính của ông hoàn toàn hợp lý.</span></span></span><br />
</div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giao thoa ánh sáng của Young (Năm 1801)</strong><br />
<img align="left" alt="" border="0" height="177" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/5.jpg" style="width: 179px; height: 177px;" width="179" />Không phải Newton lúc nào cũng đúng. Trải qua hàng loạt các cuộc tranh luận, để rồi ông nhận định rằng bản chất của ánh sáng là hạt hơn là sóng. Năm 1803, nhà khoa học Anh Thomas Young đã nảy ra ý tưởng kiểm tra lại kết luận đó. <br />
Trong thí nghiệm của mình, ông đã khoét một lỗ nhỏ ở cửa sổ và dùng một tấm giấy chắn lại chỉ để hở một lỗ nhỏ. Khi chùm sáng đi qua lỗ nhỏ này được đổi hướng bởi một tấm gương phẳng. Sau đó Young tiếp tục sử dụng một tấm bìa mảnh có khoét hai lỗ nhỏ gần nhau với mục đích tách chùm sáng tới thành hai. Thật bất ngờ, khi hai chùm sáng này chiếu lên một bức tường, giao thoa, để lại những vân tối, sáng xen kẽ nhau. Young kết luận: ánh sáng có tính chất sóng.</span></span></span><br />
</div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Rutherford khám phá ra hạt nhân nguyên tử (Năm 1911)</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="121" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/9.jpg" style="width: 170px; height: 121px;" width="170" />Trước khi Ernest Rutherford tiến hành những thí nghiệm về phóng xạ ở Đại học Manchester vào năm 1911, mọi người quan niệm rằng nguyên tử cấu tạo bởi một lượng lớn các hạt điện tích dương và các electron “trộn” vào nhau tạo thành một cấu trúc “mềm”.<br />
Sử dụng các hạt alpha bắn vào một lá vàng mỏng, Rutherford nhận thấy một lượng nhỏ các hạt alpha bật trở lại. Nếu nguyên tử là một cấu trúc mềm thì hạt alpha sẽ bị “hấp thụ”, nhưng thí nghiệm lại chứng tỏ rằng trong nguyên tử phải có một hạt nhân cứng để khi hạt alpha va vào sẽ bị “bật” ra. Sau khi tính toán kỹ lưỡng, cuối cùng ông đưa ra kết luận, phần lớn khối lượng của nguyên tử tập trung vào một lõi nhỏ gọi là hạt nhân, các electron quay xung quanh hạt nhân này.</span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm của Galileo về những quả bóng lăn trên mặt phẳng nghiêng (Năm 1600)</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="115" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/8.jpg" width="227" />Galileo tiếp tục tinh lọc những ý tưởng về chuyển động của các vật. Trong thí nghiệm về chuyển động trên mặt phẳng nghiêng, ông đã thiết kế một tấm phản dài 12 cubit, rộng nửa cubit, khoét một rãnh thẳng và phẳng ở giữa. Sau đó ông nghiêng mặt phẳng để cho những quả bóng lăn xuống, rồi đo thời gian chuyển động lăn dốc bằng một đồng hồ nước - một chiếc bình đựng nước thông với chiếc cốc ở phía dưới qua chiếc ống nhỏ. Để đo thời gian chuyển động, ông cân lượng nước chảy vào cốc. Sau đó Galileo so sánh thời gian với quãng đường quả bóng đi được.<br />
Aristotle tiên đoán rằng vận tốc của quả bóng là không đổi. Nhưng thí nghiệm của Galileo lại chỉ ra rằng, chuyển động của những quả bóng được gia tốc: quãng đường đi được tỷ lệ thuận với bình phương thời gian di chuyển.</span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Quả lắc Faucault (Năm 1851)</strong></span></span></span></div>
<div align="justify">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Vài năm trước các nhà khoa học đã đặt một quả lắc tại Nam Cực và quan sát chuyển động quay của nó. Họ đang tái tạo lại thí nghiệm đã từng tiến hành ở Paris năm 1851. <br />
<img align="left" alt="" border="0" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/10.jpg" style="width: 161px; height: 206px;" width="161" />Sử dụng một sợi dây thép dài 220 feet, nhà khoa học Pháp Jean-Bernard-Léon Foucault treo một quả cầu sắt nặng 62 pound từ mái vòm của nhà thờ Panthéon, rồi sau đó cho nó dao động. Để ghi lại quá trình chuyển động của con lắc ông đã gắn một chiếc kim châm vào quả cầu và đặt một chiếc vòng chứa cát ẩm dưới sàn nhà.<br />
Những người quan sát xung quanh hết sức ngạc nhiên vì chuyển động quay không giải thích được của con lắc khi nó để lại những vệt hơi khác biệt nhau sau mỗi lần chuyển động lắc đi lắc lại. Với những gì đang xảy ra dưới sàn của nhà thờ Panthéon, Foucault đã chỉ ra một cách thuyết phục hơn bao giờ hết: Trái đất đang quay quanh trục của nó. Tại vĩ độ ở Paris, con lắc hoàn thành một vòng quay theo chiều kim đồng hồ hết 30 giờ; còn tại Nam bán cầu con lắc sẽ quay theo chiều ngược lại; tại xích đạo chuyển động của con lắc không quay; tại cực nam của Trái đất các nhà khoa học khẳng định chu kỳ chuyển động quay này là 24 giờ.</span></span></span>
<div style="font-size: 12pt;">
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><strong><em>Đức Phường</em></strong> (Theo Physicsworld)</span></span></div>
</div>
</div>
',
'images' => '2016062910364076e2c7418c7293151dde68a770b6fc56.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-29',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '66552',
'slug' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '755',
'rght' => '756',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 5 => array(
'Post' => array(
'id' => '432',
'name' => 'Nobel Vật lý thuộc về ba nhà khoa học Mỹ, Úc',
'code' => null,
'alias' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 4/10 đã công bố trao giải Nobel Vật lý cho ba nhà khoa học Saul Perlmutter, Adam Riess và Brian Schmidt với "những phát hiện về quá trình nở rộng đang gia tăng của vũ trụ thông qua các quan sát những vụ nổ siêu sao ở khoảng cách cực xa”.</div>
<div>
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (12).jpg" style="width: 250px; height: 187px;" /><br />
<br />
Ủy ban Nobel đã không lộ ra bất kỳ thông tin gì trước khi trao giải thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (1,5 triệu USD). </div>
<div>
</div>
<div>
Các lời đồn đoán trước đó tập trung vào ba ứng viên Alain Aspect (người Pháp), John Clauser (Mỹ) và Anton Zellinger (Áo). Năm ngoái, Aspect, Clauser và Zeilinger đã giành giải Wolf của Israel, một giải thưởng khoa học cực kỳ danh giá. Các ứng viên khác bao gồm Yakir Aharonov người Israel và Michael Berry người Anh.</div>
<div>
</div>
<div>
Những quan sát của bộ ba nhà khoa học nói trên với các vụ nổ siêu sao tuýp 1 cho thấy các vật thể càng ở xa có vẻ càng di chuyển nhanh hơn, có nghĩa là vũ trụ không chỉ đang giãn nở, mà tốc độ giãn nở của nó không ngừng gia tăng. Những phát hiện mới này hình thành nên nền tảng cho hiểu biết hiện giờ của loài người về nguồn gốc vũ trụ, đồng thời đặt ra rất nhiều câu hỏi khó cho các nhà nghiên cứu tương lai.</div>
<div>
</div>
<div>
Giáo sư Perlmutter, 52 tuổi, hiện đang làm việc ở Đại học Berkeley, California, nhận một nửa giải thưởng. Giáo sư Schmidt, 44 tuổi, thuộc Đại học quốc gia Úc và Riess, 42 tuổi, ở Đại học Johns Hopkins, chia nhau nửa còn lại của giải thưởng. </div>
<div>
</div>
<div>
Giáo sư Schmidt đã có bài phát biểu ngắn từ Úc sau khi biết tin ông được giải. “Cảm giác giống như khi những đứa con của tôi chào đời”, ông nói với hãng tin Anh BBC. “Tôi cảm thấy tay chân run rẩy, rất phấn khích và kinh ngạc”. </div>
<div>
</div>
<div>
Năm 2006, bộ ba này cũng được trao giải Shaw về thiên văn học nhờ những phát hiện của họ.</div>
<div>
</div>
<div>
Giải Nobel vật lý năm ngoái thuộc về các nhà khoa học sinh ở Nga Andre Geim và Konstantin Novoselov với những thí nghiệm đột phá cùng chất liệu graphene, chất liệu bền và mảnh nhất mà loài người từng biết đến.</div>
<div>
</div>
<div>
* Trả lời phỏng vấn RFI nhân sự kiện này, nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu, nguyên Giám đốc nghiên cứu Đài thiên văn Paris, giải thích về mục tiêu và tầm quan trọng của công trình nghiên cứu vừa được nhận giải Nobel Vật lý 2011:</div>
<div>
</div>
<div>
RFI: Xin kính chào nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu. Thưa Giáo sư, hôm nay Ủy ban Nobel tại Stockholm đã trao giải Nobel Vật lý 2011 cho ba nhà vật lý thiên văn về công trình nghiên cứu "tốc độ dãn nở tăng nhanh của vũ trụ". Thưa Giáo cụ thể chương trình nghiên cứu này và những khám phá của họ là như thế nào?</div>
<div>
</div>
<div>
Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Ở đầu thế kỷ trước, nhà thiên văn Hubble đã phát hiện được là vũ trụ đang dãn nở. Trong vũ trụ, lực hấp dẫn cuả Newton là lực phổ biến nhất. Vì có lực này mà vật chất trong vũ trụ có xu hướng làm vật chất co lại, nên vũ trụ phải dãn nở chậm dần. Những mô hình vũ trụ học còn coi là vũ trụ có khả năng co lại đến mức cực kỳ nhỏ và cực kỳ nóng để rút cục lại bùng nổ. Trong những năm gần đây, một số nhà thiên văn muốn nghiên cứu quá trình dãn nở của vũ trụ bằng những phương pháp hiện đại. </div>
<div>
</div>
<div>
Họ quan sát một loại “sao siêu mới” tức là một loại sao đang kết liễu cuộc đời bằng cách bùng nổ trong những thiên hà và trở nên rất sáng và quan sát được trong vòng khoảng một tháng. Loại sao phù du này được coi là những ngọn hải đăng mà các nhà thiên văn có thể dùng để thăm dò thật sâu trong vũ trụ. Đặc trưng cuả những ngôi sao siêu mới này là nếu chúng ở cùng một khoảng cách thì có độ sáng như nhau, ngôi sao nào ở xa hơn thì mờ hơn. Cho nên các nhà thiên văn có thể căn cứ vào độ sáng biểu kiến của sao siêu mới để đo khoảng cách của các thiên hà. </div>
<div>
</div>
<div>
Trong quá trình đo đạc, họ rất ngạc nhiên khi tìm thấy là độ sáng cuả sao siêu mới trong các thiên hà lại thấp hơn, tức là các thiên hà lại ở xa hơn là dự đoán. Có nghĩa là đáng lẽ vũ trụ phải dãn nở ngày càng chậm dần do ảnh hưởng của lực hấp dẫn, nhưng thực tế thì vũ trụ lại dãn nở ngày càng nhanh nên làm gia tăng khoảng cách của những thiên hà. </div>
<div>
</div>
<div>
Kết luận là trong vũ trụ dường như có một lực đẩy nào đó chống lại lực hút hấp dẫn và chi phối lực hấp dẫn làm tăng tốc độ dãn nở của vũ trụ. Công trình nghiên cứu quá trình tiến hóa cuả vũ trụ bằng sao siêu mới không những đòi hỏi những kỹ thuật quan sát rất tinh vi mà còn phải có sự cộng tác cuả nhiều nhà thiên văn trên thế giới, sử dụng nhiều kính thiên văn. </div>
<div>
</div>
<div>
RFI: Vậy thưa Giáo sư, tầm quan trọng của khám phá này là như thế nào?</div>
<div>
</div>
<div>
Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Chính Einstein đã từng đưa vào phương trình một hằng số tương đương với một lực đẩy chống lại lực hấp dẫn, nhưng rồi lại phủ nhận ý kiến cuả mình. Ngày nay, các nhà thiên văn quan sát thấy là bức xạ phông vũ trụ phản ánh một vũ trụ nguyên thủy lổn nhổn những khối vật chất mầm mống của những chùm thiên hà quan sát thấy hiện nay.</div>
<div>
</div>
<div>
Các nhà thiên văn dùng kỹ thuật thống kê để xử lý số liệu cuả bức xạ phông vũ trụ để bổ sung kết quả cuả những mô hình lý thuyết. Họ tìm ra là đa phần vũ trụ không phải là vật chất mà lại là năng lượng. Năng lượng này chi phối vũ trụ và được gọi là năng lượng tối, mà bản chất chưa được khẳng định. Có ý kiến cho rằng chính năng lượng tối là nguyên nhân làm gia tăng tốc độ dãn nở vũ trụ. </div>
<div>
</div>
<div>
Trong những thập niên cuối cuả thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, giải Nobel Vật lý đã được trao cho không ít các nhà thiên văn như Penzias, Wilson, Smoot và Mather. Sự trao giải Nobel năm nay cho ba nhà thiên văn Perlmutter, Schmidt và Riess là để tiếp tục vinh danh những công trình khám phá vũ trụ. Bởi vì vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên vô cùng phong phú.</div>
<div>
</div>
<div>
RFI: Xin cảm ơn nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu.</div>
',
'images' => '2016062910360503cea4ee469175628b6cc372d13ef696.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-29',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '62938',
'slug' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '753',
'rght' => '754',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 6 => array(
'Post' => array(
'id' => '431',
'name' => 'Cha đẻ công nghiệp quang điện',
'code' => null,
'alias' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Nhà vật lý Theodore H. Maiman phát minh ra laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất vừa mới ra đi tại Vancouver, British Columbia, ở tuổi 79. Trong lịch sử khoa học và công nghệ của nhân loại, Maiman còn được tôn vinh là “cha đẻ của công nghiệp quang điện”.</div>
<div>
Maiman chào đời ở Los Angeles, California. Khi còn là một thanh niên, để có tiền đi học ông đã phải vật lộn với cuộc sống khó khăn, sửa chữa điện dân dụng và máy thu thanh. Và chính khả năng bẩm sinh về kỹ thuật điện đã đưa ông bước chân vào cánh cửa Đại học Colorado, sau đó là Đại học Stanford. Năm 1955, chính tại Đại học Stanford, Maiman đã vinh dự nhận tấm bằng tiến sỹ. Những năm sau đó, trong vai trò một nhà vật lý trẻ tại Hughes Aircraft Company ở Malibu (California), chàng trai Maiman đã bị cuốn hút vào nghiên cứu khuếch đại những sóng cực ngắn bằng maser, và hăng hái tạo ra những khuếch đại tương tự trong vùng sóng khả kiến. Người hậu bối của ông ở Hughes rất cảnh giác với công việc như thế và khuyên Maiman nên làm “điều gì đó hữu ích”. Trước thái độ khăng khăng của mình, cuối cùng, họ cũng đã để ông tiếp tục hướng nghiên cứu đang theo đuổi.<br />
<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1 (16).jpg" style="width: 255px; height: 253px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
Điều diệu kỳ từ tinh thể ruby</div>
<div>
</div>
<div>
Chùm laser cường độ mạnh dùng để đo khoảng cách tới Mặt trăng.<span class="Apple-tab-span" style="white-space:pre"> </span>Tấm gương phản chiếu ánh sáng laser từ Trái đất được các nhà du hành Apollo đặt trên Mặt trăng.</div>
<div>
Nghiên cứu đột phá của Maiman bao gồm việc tạo ra laser bằng việc sử dụng nguồn chớp sáng công suất lớn và tinh thể ruby tổng hợp, mà bao người khác nghĩ rằng tinh thể này có khả năng không sử dụng được cho laser. Tuy nhiên, Maiman đã giới thiệu một kỹ thuật nhưng lại không được để ý tới: kích thích ruby bằng một chùm sáng cường độ cao. Trên thực tế, nó đã hoạt động! Một chùm ánh sáng đỏ công suất lớn được tạo ra, kéo dài chỉ trong khoảng thời gian ngắn ngủi của chớp sáng kích thích, tuy nhiên với cường độ mạnh hơn bất cứ nguồn sáng nào trước đó. Và nó đã tạo ra một chùm liên tục định hướng cao. Bởi vì những sung laser chỉ được tạo ra trong khoảng thời gian ngắn ngủi, các nhà khoa học ngay lập tức hăm hở tạo ra những chùm laser hoạt động liên tục và họ đã sớm làm được điều đó. Những sung laser ngày nay đã trở thành những công cụ thú vị sử dụng trong khoa học và những hệ thống thông tin liên lạc không dây.</div>
<div>
Ban đầu Maiman gửi bản thảo mô tả thiết bị được ông sáng chế tới Physical Review LettersNature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình. nhưng bị loại bởi vì có rất nhiều bản thảo về maser cũng đã được gửi đến. Và những người biên tập buộc phải đưa ra một quyết định ngoại lệ là chỉ chấp nhận một số bài hạn chế nào đó. Sau đó Maiman đã gửi bài báo cho Nature và bây giờ, bài báo “Bức xạ quang học kích thích ở ruby” đã trở nên nổi tiếng - (T. H.Maiman Nature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>“Cây đũa thần” của khoa học mới</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Phát xạ kích thích của bức xạ, quá trình chủ yếu sau laser, lần đầu tiên được ghi nhận bởi Einstein vào năm 1918. Nhưng phải đến 1951 việc sử dụng nó cho khuếch đại thực sự những sóng điện từ mới được ghi nhận. Vào năm 1954 thiết bị đầu tiên như vậy, maser (khuếch đại sóng cực ngắn bằng phát xạ kích thích), hoạt động ở bước sóng centimeter được xây dựng. Tất cả những dạng sớm nhất của laser được phát minh trong công nghiệp bởi những nhà vật lý trẻ từ các trường đại học làm việc trong lĩnh vực phổ kế sóng cực ngắn và vô tuyến. Do đó hầu như laser được phát minh lĩnh vực kỹ thuật và máy quang phổ. Nền tảng của Maiman cũng không phải là ngoại lệ: ở Stanford, ông là học trò của giáo sư Willis Lamb, người được trao giải Nobel cho những nghiên cứu về phổ hydro. Loại tiếp theo của laser, tương tự như laser của Maiman nhưng sử dụng loại tinh thể khác, được tạo bởi Peter Sorokin và Mirek Stevenson ở IBM ở Yorktown Heights, New York. Tiếp sau đó là thế hệ laser hoạt động liên tục tạo bởi quá trình phóng điện do Ali Javan, William Bennett và Don Herriott ở Bell Telephone Labs tại Murray Hill, New Jersey, sáng chế.</div>
<div>
</div>
<div>
Một vài ứng dụng của laser ban đầu được xem xét bởi hầu hết các nhà khoa học; nó thỉnh thoảng được gán với cụng từ “một lời giải tìm kiếm một vấn đề”. Sự phát triển tiếp theo đã tạo ra rất nhiều loại laser- từ những chùm nhỏ xíu đến những chùm khổng lồ-và những loại laser này đã lan tỏa vào tất cả các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Laser cũng đã trở nên phổ biến rộng khắp trong công nghiệp và là công cụ hiệu nghiệm cho nhiều khoa học mới. Những ứng dụng của laser đã tạo tiền đề cho một số giải Nobel. Ngày nay, laser được khai thác như một công cụ hiệu quả dùng để cắt, hàn; trong thông tin liên lạc; những phép đo lường với độ chính xác cao; trong công nghệ nano; trong tính toán; trong y học; vi sinh vật và kính hiển vi.</div>
<div>
Sử dụng laser các nhà khoa học có thể thực hiện những phép đo chính xác khoảng cách giữa Trái đất và Mặt trăng. Đặc biệt, nhiều nhà khoa học đang nỗ lực ghi nhận những tín hiệu laser từ các hành tinh quay xung quanh những ngôi sao ở xa để mong tìm kiếm những nền văn minh ngoài Trái đất. Các nhà khoa học hy vọng rằng, những nền văn minh đó, nếu tồn tại, họ có thể gửi những sung laser tới Trái đất của chúng ta. Chính bản thân Maiman cũng rất hài lòng với những ứng dụng của laser trong y học, chẳng hạn như việc cấy ghép võng mạc. Nhưng ông lại không ưa việc sử dụng laser trong chế tạo vũ khí hay sử dụng vào những mục đích chiến tranh. Đây là một ý tưởng phổ biến trong khoảng thời gian sau khi những tiềm năng nổi bật của công nghệ được ghi nhận. Maiman đã rất phẫn nộ khi một số tờ báo gọi ông là “Người đàn ông Los Angeles phát minh ra tia chết chóc của khoa học viễn tưởng”. Sợ hơn cả là họ tưởng tượng ra những câu chuyện mà ở đó, laser trở thành thứ vũ khí đe dọa sự bình yên của cả nhân loại.</div>
<div>
Việc khuếch đại hồng ngoại bằng phát xạ kích thích có thể được tạo ra “irasers”-laser hồng ngoại (bước sóng 30-1000 micrometers). Thuật ngữ laser muốn ám chỉ những hệ thống tương tự với bước sóng lên đến 1 mm (trên bước sóng đó là maser) và cả những bước sóng ngắn hơn: laser tia X và tia gamma và sự phát triển xa hơn của chúng có thể thúc đẩy sự tiến triển khoa học vươn xa hơn nữa.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Hai lần hụt... giải Nobel</strong></div>
<div>
<br />
Sau phát minh của mình, Maiman đã sớm tập trung nghiên cứu về quang học phi tuyến, một lĩnh vực có thể tạo chùm laser cường độ cao. Năm 1962, ông thành lập công ty riêng, Korad Corporation, chuyên về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng laser. Đến năm 1968, sau khi bán công ty này cho Union Carbide Corporation, Maiman thành lập Maiman Associates. Ông cũng là giám đốc của Control Laser Corporation và trở thành thành viên ban cố vấn của tạp chí Industrial Research Magazine. Đồng thời cũng là tác giả của cuốn sách The Laser Odyssey.</div>
<div>
Sáng chế của Theodore Maiman về laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất (ngày nay các nhà khoa học cũng đã phát hiện hiện tượng laser xảy ra một cách tự nhiên ở một vài thiên thể trong vũ trụ) là một lịch sử chân thật và được ghi nhận rộng rãi. Với những đóng góp về laser, ông đã hai lần được đề nghị trao giải Nobel. Ông đã được chọn trở thành thành viên của National Inventors Hall of Fame và US National Academies. Và cũng đã nhận được rất nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Wolf trong vật lý, Giải thưởng Oliver Buckley và Japan Prize-một giải thưởng danh giá của châu Á tương tự như giải Nobel.</div>
<div>
<br />
Đ.Phường (Theo Nature)</div>
',
'images' => '201606291035126c8526295932ef05580f767e29354176.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-29',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '56270',
'slug' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '751',
'rght' => '752',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 7 => array(
'Post' => array(
'id' => '430',
'name' => 'Lược giải về thuyết Tương Đối Hẹp',
'code' => null,
'alias' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;">
<div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;">
<span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;"><font size="2">Ai trong chúng ta đi máy bay, sau khi máy đã vút lên cao để bay đều đều, mà có thể cảm thấy mình di chuyển với vận tốc khoảng ngàn cây số trong một giờ?</font></span></div>
</div>
<div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;">
<div align="justify">
<p style="font-family: Arial;">
<br />
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-size: 9.5pt;">Hơn bốn trăm năm trước đây Galileo Galilei cũng đưa ra một ví dụ tương tự mở đầu cho nguyên lý tương đối mang tên ông: trong hầm kín của một chiếc tàu thủy di chuyển thẳng và đều đặn (vectơ vận tốc cố định, không thay đổi với thời gian), ta hãy quan sát những con bướm bay và những giọt nước tí tách rơi. Nay tàu đứng yên, cách thức bướm bay và nước rơi vẫn như khi tàu di chuyển, chẳng có gì thay đổi. Rồi tàu lại di chuyển nhưng với vận tốc và chiều hướng cố định khác, bướm vẫn bay và nước vẫn rơi hệt như trước. Nói cách khác: những định luật vật lý miêu tả sự vận hành của các hiện tượng tự nhiên (bướm bay, nước rơi) <em>không thay đổi</em> trên tàu di chuyển thẳng và đều, kể cả tàu dừng ở bến. Người ở trong tàu nếu chỉ quan sát đo lường những hiện tượng trong tàu mà không tiếp xúc với bên ngoài để so sánh thì chẳng sao biết là tàu đứng hay đi, và đi với vận tốc nào, chiều hướng nào. Nói cách khác, di động đều đặn chỉ là chuyện tương đối, chẳng sao phân biệt bến hay tàu cái nào đứng yên, cái nào chuyển vận. <br />
<br />
Nguyên lý tương đối được Galilei tóm tắt trong một câu ngắn gọn ‘’di chuyển <em>đều đặn</em> cũng như không’’, hàm ý là định luật cơ học không thay đổi dạng trong các hệ <em>quy chiếu quán tính</em><sup>1</sup>, ví dụ của hai hệ quy chiếu quán tính: <u><em>K</em></u> bất động còn <u><em>K’</em></u> di chuyển đều đặn so với <em><u>K</u></em>. Vì chuyển động của một vật (kể cả ánh sáng) là sự thay đổi vị trí không gian của vật đó theo thời gian, nên ta gọi tọa độ của đa tạp không- thời gian bốn chiều trong <em>K</em> là x, y, z, t (toạ độ của không gian ba chiều là x, y, z và của thời gian là t) còn toạ độ trong <em>K’</em> là x’, y’, z’, t’. Đa tạp đó có tung độ là trục thời gian t, còn hoành độ là không gian ba chiều với 3 trục Ox, Oy, Oz. Phương trình diễn tả sự vận hành của cùng một sự kiện vật lý trong <em><u>K </u></em>v�<u><em>K’</em></u> đều phải có chung một dạng: f(x, y, z, t) = f (x’, y’, z’, t’), hàm số f chỉ định một định luật vật lý nào đó.<br />
<br />
Khi nguyên lý này áp dụng cho hiện tượng điện-từ để diễn tả vận tốc ánh sáng c không thay đổi trong mọi hệ quy chiếu quán tính thì hàm f(x, y, z, t) mang dạng x² + y² + z² – (<em>c</em>t)². Bất kỳ lúc nào và ở đâu cũng tồn tại một đại lượng s²≡ x² + y² + z² – (ct)² bất biến và = 0 vì c = r/t với r² = x² + y² + z². <br />
<br />
Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp bốn chiều không-thời gian là một cái<em> nón ánh sáng<sup>2</sup></em> (light cone) và biểu thức x² + y² + z² – (<em>c</em>t)² đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự khám phá thuyết tương đối hẹp và rộng như ta sẽ thấy.<br />
<br />
<strong>I- Không cần ether để truyền đi sóng điện-từ</strong><br />
<br />
Khởi đầu là một hiện tượng mà Albert Michelson và Edward Morley phát hiện năm 1887, nó trái ngược với trực giác và định kiến của mọi người trước năm thần kỳ 1905 (năm Albert Einstein sáng tạo ra thuyết tương đối hẹp). Như sóng nước và sóng âm thanh theo thứ tự là dạng dao động tuần hoàn của nước và của không khí, những loại sóng đó cần nước và cần không khí để truyền đi. Vì vậy định kiến ăn sâu vào tâm khảm mọi người thời đó cho rằng phải có một chất liệu gọi là ether để nhờ đó sóng ánh sáng dao động, không ai tin là sóng điện-từ có thể truyền trong chân không, chẳng cần môi trường chất liệu nào. Vì ánh sáng đến với ta từ các thiên thể xa xăm, ether phải trải rộng tràn ngập khắp vũ trụ không gian, đâu và lúc nào cũng có, như vậy ether được coi là một hệ quy chiếu tuyệt đối bất động. Nay ta hãy thay bến bằng ether và tàu bằng trái đất di động trong ether. <br />
<br />
Lấy trường hợp vận tốc v song song cùng chiều với trục O<strong>x </strong>như một thí dụ cụ thể của hai hệ quy chiếu quán tính đơn giản nhất l�<em><u>J</u></em> (bến) v�<em><u>J</u>‘</em> (tàu). Theo cơ học cổ điển của Isaac Newton, nếu vận tốc ánh sáng đo trên bến l�<em>c</em> thì người đứng trên bến sẽ nghĩ rằng vận tốc ánh sáng phát ra ở trên tàu phải l�<em>c</em> ± v (luật cộng trừ vận tốc) tùy theo ánh sáng chạy song song cùng chiều hay ngược chiều với tàu. Cũng vậy, người trên tàu khi đo vận tốc ánh sáng cũng sẽ thấy vận tốc đó <em>phải khác</em> vận tốc ánh sáng truyền đi trên bến, sự khác biệt đó sẽ cho ta <strong>v</strong>. Michelson và Morley tìm kiếm vận tốc của làn gió ether thổi so với trái đất coi như đứng yên bằng cách đo lường sự khác biệt khoảng cách mà ánh sáng truyền đi theo hai chiều thẳng góc với nhau (song song với <strong>v</strong> và thẳng góc với nó như một ví dụ điển hình). Khoảng cách khác biệt đó, nếu có, sẽ được phát hiện bằng hiện tượng giao thoa ánh sáng, nhưng sau bao lần tìm kiếm hai vị chẳng thấy chút khác biệt nào và như vậy vận tốc ánh sáng không thay đổi trong bất kỳ chiều hướng nào nó phát ra trên trái đất, do đó chẳng sao phát hiện nổi sự hiện hữu của ether.<br />
<br />
Dùng kết quả thực nghiệm này, Einstein bèn chấp nhận <em>nguyên lý tương đối</em> áp dụng cho hiện tượng điện-từ như một tiền đề, theo đó vận tốc ánh sáng <em>c</em> (khoảng 300 ngàn km/s) bao giờ cũng bằng nhau trong tất cả các hệ quy chiếu quán tính, như vậy giả thuyết chất liệu ether tràn ngập vũ trụ không cần thiết nữa. Dùng tiền đề này, ông suy diễn những hệ quả và đề xuất cũng như tiên đoán những hiện tượng kiểm soát đo lường được. Tiếp cận cách tân như vậy khởi đầu từ Galilei - trong đó suy luận, phê phán bằng lý tính và kiểm chứng bằng thực nghiệm đóng vai trò chủ đạo - là bài học sâu xa cho hậu thế và tiếp tục làm kim chỉ nam cho tiến trình nghiên cứu sáng tạo của khoa học ngày nay. Phương pháp giải đáp của Einstein khác hẳn cách thức của Hendrik Lorentz và Henri Poincaré vì hai vị (và nhiều nhà vật lý khác) đều đề xuất một vài giả thuyết về lực tác động lên cách vận hành của vật chất để tìm cách chứng minh ngược lại là hiện tượng điện-từ <em>tuân thủ nguyên lý tương đối. </em><br />
<br />
Tuy hai cách tiếp cận trái ngược chiều nhau nhưng đều có chung một phương trình để diễn tả vận tốc ánh sáng <em>c</em> trong hai hệ quy chiếu quán tính <em><u>K</u></em> v�<em><u>K‘</u></em> phải như nhau, <em>c </em>= r/t = r’/t’ với r² = x² + y² + z², r’² = x’² + y’² + z’²: <br />
s² ≡ x² + y² + z² – (ct)² = x’² + y’² + z’² - (ct’)² . <br />
<br />
Các tọa độ bốn chiều (x, y, z, t) và (x’, y‘, z’, t’) của hai hệ quy chiếu phải liên kết, hoán chuyển giữa chúng với nhau như thế nào để sao cho đại lượng s² không thay đổi, hay bất biến. <br />
<br />
<strong>II- Hoán chuyển Lorentz của không-thời gian và Cơ học tương đối tính</strong> <br />
<br />
Trong trường hợp vận tốc <strong>v</strong> song song cùng chiều với trục O<strong>x</strong> của 2 hệ quy chiếu <em><u>J</u> </em> và <em><u>J</u> </em>‘ nói trên thì đẳng thức bất biến s² thu hẹp thành s² ≡ x² – (ct)² = x’² - (<em>c</em>t’)² vì y = y’ và z = z’. Nếu như x² + (<em>c</em>t)² = x’² + (ct’)² (dấu cộng thay dấu trừ trong s²) thì sự hoán chuyển các tọa độ (x, ct) để thành (x’, <em>c</em>t’) sẽ là phép quay các tọa độ (x, ct) một góc φ: <br />
x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ; <br />
(<em>c</em>t’) = (<em>c</em>t) cosφ + x sinφ <br />
<br />
Tính toán cho biết tanj chính là v/<em>c</em>. Thực thế một quan sát viên đứng ở điểm x’ = 0 chẳng hạn cho ta: x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ = 0 → x/<em>c</em>t º v/c = tanφ. <br />
<br />
Sự thay đổi dấu (+ ↔ -) trong s² dẫn đến thay đổi lượng giác hyperbolicφ ↔ iφ (<em>i</em><sup>2</sup> = - 1)<br />
<br />
cosφ ↔ chφ, sinφ ↔ shφ ↔, cos<sup>2</sup>φ ↔ + sin<sup>2</sup>φ = 1↔ ch<sup>2</sup>φ- sh<sup>2</sup>φ = 1<br />
<br />
1 + tan<sup>2</sup>φ = 1/cos<sup>2</sup>φ ↔ 1 - th<sup>2</sup>φ = 1/ch<sup>2</sup>φ. <br />
<br />
Để cho x² – (ct)² = x’² - (ct’)² thì sự hoán chuyển giữa các tọa độ (x’, ct’) và (x, ct) sẽ là: <br />
<br />
x’ = x chφ - (ct) shφ<br />
<br />
(ct’) = (ct) chφ - x shφ; <br />
<br />
với thφ = v/c. Gọi β ≡ v/c v�<em>γ </em>≡ 1 ⁄ √1− β<sup>2</sup>, ta có: x’ = γ (x - vt) (I)<br />
<br />
ct’ = γ (ct - βx) hay t’ = γ (t = xv/c<sup>2</sup>). <br />
<br />
Ngược lại, hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> chạy với vận tốc - <strong>v</strong> so với hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> và như vậy ta có: |<br />
<br />
x = γ (x’ + vt’) (I’)<br />
<br />
ct = γ (ct’ + bx’) hay t = γ (t’ + x’v/<em>c</em><sup>2</sup>). <br />
<br />
Sự hoán chuyển không gian và thời gian hỗn hợp nhau như vậy trong công thức trên thường được gọi là phép hoán chuyển Lorentzii <sup>3</sup> đặc biệt. Dùng phép hoán chuyển này, ta kiểm chứng dễ dàng là khi x = <em>c</em>t thì tự động ta cũng có x’ = <em>c</em>t’ kèm theo, vận tốc ánh sáng - đo lường trong các hệ quy chiếu quán tính di chuyển với bất kỳ vectơ vận tốc cố định <strong>v</strong> nào - đều giống hệt nhau và bằng <em>c</em>. <br />
<br />
Cũng trong hai hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> v�<em><u>J’</u></em> này, cơ học cổ điển (với thời gian phổ quát t’ = t và không gian chẳng mảy may liên hệ với thời gian) cho ta x’ = x – vt, y’ = y, z’ = z, t’ = t. Như vậy thì x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² ≠ x’² + y’² + z’² - (<em>c</em>t’)², vế phải phụ thuộc vào <strong>v</strong> và s² không bất biến. Điều này làm đau đầu bao nhà khoa học vì không sao giải thích nổi sự mâu thuẫn giữa lý thuyết (cơ học cổ điển) và thực nghiệm (Michelson & Morley).<br />
<br />
Einstein giải quyết mâu thuẫn trên như thế nào? Câu hỏi đầu tiên ông đặt ra là sự hỗn hợp không gian với thời gian của mấy phương trình hoán chuyển Lorentz có ý nghĩa vật lý gì hay chỉ là một hiếu kỳ toán học? Trước hết ông nhận xét l�<em>tính đồng thờ</em>i của hai (hay nhiều) sự kiện phải phụ thuộc vào hệ quy chiếu, điều mà cơ học cổ điển Newton bỏ qua không xét kỹ. Thực thế nếu định nghĩa tính đồng thời ở hai điểm xa nhau A và B trên trục Ox là tín hiệu ánh sáng phát ra từ A và từ B phải đi tới trung điểm M của AB cùng một lúc, ta thấy ngay cái đồng thời của sự kiện xảy ra ở M (ngồi trên bến) phải khác cái đồng thời xảy ra ở trên tàu (chạy với vận tốc <strong>v</strong> song song với <strong>AB</strong>). Thực thế tín hiệu ánh sáng phát ra từ B để tới M (nay ngồi trên tàu) phải đến trước tín hiệu ánh sáng phát ra từ A vì ánh sáng chạy theo B và bỏ lại A đằng sau. Vì vận tốc ánh sáng c tuy rất lớn nhưng không vô hạn, nó cần thời gian ¹ 0 để gửi tín hiệu nên cái đồng thời của người đứng yên phải khác cái đồng thời của người di động. Khi phân tích kỹ lưỡng khái niệm về thời gian, Einstein nhận ra vai trò cực kỳ quan trọng của nó trong cách giải quyết mâu thuẫn.<br />
<br />
Thêm bước nữa, sáng tạo độc đáo của Einstein là ông nhận thức rằng luật cộng trừ vận tốc trong cơ học Newton thực ra chỉ là một định kiến vì nó dựa vào một giả thuyết chưa bao giờ được kiểm chứng bằng thực nghiệm. Giả thuyết đó cho rằng một mét chiều dài và một giây đồng hồ đo trên tàu cũng bằng một mét và một giây đo trên bến. Trước Einstein, chẳng ai đặt câu hỏi là đối với những vật chuyển động thì thước đo độ dài không gian và nhịp độ tích tắc của đồng hồ đếm thời gian có thay đổi hay không, và ông chứng minh là thực sự chúng phải thay đổi ra sao.<br />
<br />
Nếu w là vận tốc đo trên tàu của bất kỳ một vật nào, còn v là vận tốc của tàu chạy so với bến đứng yên, thì vận tốc của vật đó đo trên bến l�<em>w</em> ± v mà cơ học cổ điển đương nhiên chấp nhận. Einstein nhận thấy luật này chỉ gần đúng và ông tìm ra công thức (<em>w </em>± v)/(1 ± wv/c2) thay thế nó<sup>4</sup>. Khi vật đó là ánh sáng (w = c), kỳ thú thay (c ± v)/(1 ± <em>c</em>v/<em>c</em><sup>2</sup>) không tùy thuộc vào v nữa mà lúc nào cũng bằng <em>c</em>, giải thích thoả đáng thực nghiệm Michelson & Morley. Dù bay nhanh đến đâu chăng nữa, thậm chí v = 99,99% <em>c</em>, ta vẫn không sao đuổi kịp ánh sáng vì nó vẫn chạy xa ta với vận tốc c như khi ta đứng yên! <br />
<br />
Điểm then chốt là Lorentz, Poincaré, Einstein mỗi người mỗi cách khác nhau đã tìm ra công thức (I) và đặc biệt hệ số <em>γ</em> º 1 ⁄ √1− (v² ⁄c²) ≥ 1, chìa khoá mở đường cho cơ học<em> tương đối tính</em><sup>5</sup> thay thế cơ học cổ điển. Hoán chuyển toạ độ t’ = t, x’ = x – vt trong cơ học cổ điển chỉ là dạng xấp xỉ của phép hoán chuyển không-thời gian t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>), x’ = γ(x - vt) trong cơ học tương đối tính khi v/c « 1 hay c ↔ ∞, γ ↔ 1. Tuy tất cả các vị đều cảm thấy là phép hoán chuyển Lorentz có thể đóng vai trò quan trọng nào đó trong cách giải thích thực nghiệm Michelson & Morley, nhưng chỉ riêng Einstein đã thành công vì ông nhận thức được bản chất của thời gian là không phổ quát mà co dãn, trong khi các vị khác vẫn tiếp tục suy luận với một thời gian duy nhất, tuyệt đối của Newton. <br />
<br />
Thông điệp cách mạng của Einstein so với cơ học cổ điển Newton, là chẳng có một thời gian tuyệt đối và phổ quát trong một không gian biệt lập với thời gian, chúng mật thiết liên đới, mỗi thời-điểm phải gắn quyện với mỗi không-điểm trong một thực tại bốn chiều sau này gọi là thế giới Minkowski để diễn tả sự vận hành của các sự kiện vật lý, cái<em> lúc nào </em>phải kèm theo cái <em>ở đâu</em>. Sân khấu của các sự kiện không phải là thời gian, cũng không phải là không gian mà là đa tạp tích hợp: không-thời gian. Sự gắn bó chặt chẽ thời gian với không gian (qua thế giới bốn chiều Minkowski) để diễn tả các sự kiện vật lý phản ánh tính chất phong phú và độc đáo của cơ học tương đối tính. Hermann Minkowski là người đầu tiên năm 1908 đề xuất thế giới bốn chiều vì ông thấu hiểu bản chất gắn quyện thời gian với không gian của thuyết tương đối mà ngay Einstein năm 1905 cũng chưa nhận thấy khi ông gắn ký hiệu <em>i</em> vào thời gian t trong s<sup>2</sup> ≡ x<sup>2</sup> + y<sup>2</sup> + z <sup>2</sup> + (<em>i</em>t)<sup>2</sup>. <br />
<br />
Thời gian thậm chí còn đóng vai trò thước đo độ dài của không gian, định nghĩa chính thức hiện đại của một mét là 1/(299792458) của một giây-ánh sáng. Đơn vị của độ dài không gian như giây-ánh sáng (hay năm-ánh sáng) chỉ định khoảng cách mà ánh sáng di chuyển trong một giây (hay một năm). Vân tốc c như vậy đóng vai trò hằng số cơ bản của tự nhiên.<br />
<br />
Có muôn ức thời gian, t và t’ đều chỉ định thời gian trong hai hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc khác nhau. Đồng hồ trong mỗi hệ quy chiếu quán tính đều có nhịp độ tích tắc nhanh chậm khác nhau, khoảng cách thời gian của mỗi hệ quy chiếu tùy thuộc vào vận tốc chuyển động của hệ ấy. Nhịp đập thời gian của bạn khác của tôi, ở mỗi điểm không gian lại gắn một đồng hồ đo thời gian với nhịp độ tích tắc khác nhau. Sở dĩ bạn và tôi tưởng rằng chúng ta chia sẻ một thời gian phổ quát, chỉ vì cộng nghiệp con người trong cái không gian quá nhỏ bé của trái đất so với vũ trụ, bạn và tôi đâu có xa nhau gì, vận tốc tương đối giữa chúng ta thấm gì so với vận tốc ánh sáng (<em>v²⁄c² </em>« 1, <em>γ</em> ≈ 1). Không có mũi tên thời gian lạnh lùng trôi của trực giác mà cơ học cổ điển Newton thừa nhận, không có cái <em>đồng thời</em> phổ quát và cái<em> hiện tại </em>của sự kiện, cái<em>bây giờ</em> chẳng thể xác định và giữ vai trò ưu tiên đặc thù nào hết vì liên tục có muôn vàn đỉnh <em>nón ánh sáng</em> (phụ chú 2) trong thế giới Minkowski của các sự kiện, mỗi đỉnh nón là một cái <em>bây giờ</em>. <br />
<br />
Hơn nữa, không-thời gian và vật chất lại hợp nhất như hình với bóng trong vũ trụ co dãn (thuyết tương đối rộng). Đã không có hiện tại thì nói chi đến quá khứ và tương lai, đó là nội dung triết học kinh ngạc của thuyết tương đối trong nhận thức về thời gian, cái ‘bây giờ’ chỉ là một ảo tưởng. Diễn tả hàm súc nhất về nhận thức này có lẽ nằm trong bức thư Einstein gửi cho con trai của Besso<sup>6</sup> khi nghe tin bạn mất. Bức thư viết: ‘’Vậy bạn đã trước tôi một chút giã từ cái thế gian lạ lùng này. Nhưng cái đó chẳng nghĩa lý gì. Đối với chúng ta, những nhà vật lý có xác tín, sự chia cách quá khứ, hiện tại, tương lai chỉ là một ảo giác, dẫu nó dai dẳng đến thế nào’’.<br />
<br />
<strong>III-Vài hệ quả kỳ diệu kiểm chứng được bằng thực nghiệm.</strong><br />
<br />
A- Hệ quả đầu tiên của thuyết Tương đối hẹp là khi chuyển động với vận tốc v thì một mét chiều dài không gian và một giây đồng hồ của thời gian sẽ thay đổi, khoảng cách độ dài không gian co ngắn lại và thời gian dãn nở ra. Khám phá ra điều cực kỳ quan trọng này vì Einstein thấu hiểu ý nghĩa vật lý của phương trình hoán chuyển x, t, trong khi Lorentz tuy cũng đã thấy không gian co cụm là một đáp số của phương trình nhưng cho đó chỉ là một hiếu kỳ toán học của phép hoán chuyển mà không có ý nghĩa vật lý nào khả dĩ kiểm chứng được bằng thực nghiệm. Còn sự dãn nở của thời gian thì duy nhất chỉ có Einstein khám phá ra.<br />
<br />
1- Câu hỏi là một mét mà hai đầu đặt ở hai điểm O‘ và X‘ (toạ độ x’ của <em><u>J’</u></em>) thì người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> đo lường thấy là bao nhiêu ở bất kỳ một thời điểm t nào, đặc biệt t = 0. Nói cách khác, khoảng cách OX (tọa độ x của <em><u>J</u></em> đứng yên) khác biệt ra sao so với khoảng cách O‘X’ di động với vận tốc v. <br />
<br />
Phương trình x’ =<em> γ</em> (x - vt) của (I) với t = 0 cho ta x = x’/<em>γ</em> = x’√(1−<em> v² ⁄c</em>²). Vì O’X’chuyển động với vận tốc v nên cái thước OX (đo lường bởi một người quan sát nằm trong <u><em>J</em></u> ) bị co ngắn đi bởi hệ số 1/<em>γ</em> = √(1− <em>v² ⁄c</em>²) < 1. Ngược lại nếu coi OX chuyển động (với vận tốc - <strong>v</strong>) so với O’X’ đứng yên (<em><u>J </u></em> chuyển động so với <em><u>J ‘</u></em>đứng yên) thì phương trình x = γ (x’ + vt) của (I’) cho kết quả tương tự x’ = x/<em>γ</em> = x√(1− v² ⁄c²), độ dài không gian của vật di động với vận tốc ± <strong>v </strong> bao giờ cũng bị co ngắn bởi 1/<em>γ</em> = √(1− v² ⁄c²). Độ dài không gian di chuyển theo hướng song song với vận tốc <strong>v</strong> bị co, một mét trên tàu chỉ bằng √(1− v² ⁄c²) mét trên bến. Ngược lại một mét trên bến bằng √(1− <em>v² ⁄c²</em>) mét trên tàu. Nhưng độ dài không gian khi di chuyển theo hướng thẳng góc với <strong>v</strong> thì không thay đổi trong mọi trường hợp. <br />
<br />
2- Cũng vậy, một độ dài thời gian (toạ độ t’ của <em><u>J‘</u></em> ở bất kỳ không điểm x’ nào) nhưng đo lường bởi một người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> chính là độ dài thời gian (toạ độ t của <em><u>J</u></em> ). Thời gian t của hệ quy chiếu bất động <em><u>J</u></em> dài hơn gấp γ lần thời gian t’của hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> di chuyển với vận tốc v: t = γ t’ = t’/√(1− v² ⁄c²). <br />
<br />
Thực thế thời gian t’ chỉ định bởi đồng hồ di động đặt ở trung tâm toạ độ O‘ (r’ = 0) cho ta ct’ – 0 = (ct)√(1 – r²/t²<em>c</em>²) = (<em>c</em>t)√(1– v²/<em>c</em>²), do đó t = γt’. Một cách chứng minh khác cũng cho kết quả tương tự. Với x’ = 0, phương trình thứ nhất x’ = γ (x- vt) của (I) cho ta x = vt. Thay thế x bằng vt trong phương trình thứ hai t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>) của (I), ta có t’ = t/γ. <br />
<br />
Một giây của đồng hồ di động bằng γ giây của đồng hồ đứng yên, thời gian ở trên bến dài gấp γ lần thời gian ở trên tàu. So với nhịp độ tích tắc của đồng hồ trên bến thì đồng hồ trên tàu đập chậm đi γ lần, nếu đồng hồ trên bến có nhịp đập mỗi tíc tắc là một giây thì nhịp tíc tắc đồng hồ trên tàu là γ giây. Các vật di chuyển càng nhanh thì thời gian của chúng càng trôi chậm, thậm chí thời gian của ánh sáng ngưng đọng như đóng băng (γ = ∞). <br />
<br />
Từ nay ta gọi chung tất cả các <font face="Times New Roman" size="3"><em>τ</em></font> ≡ t/γ l�<em>thời gian riêng của hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc</em> v, còn t chỉ định thời gian của hệ quy chiếu bất động. <br />
<br />
Sự co dãn thời gian (nhịp độ đồng hồ đập nhanh chậm khác nhau) của các vật chuyển động với vận tốc lớn đã được thực nghiệm kiểm chứng nhiều lần từ những năm 1970 dùng đồng hồ nguyên tử đặt trên máy bay, hoả tiễn, tiếp nối bởi biết bao ứng dụng thực tiễn trong đời sống con người mà Hệ thống Định vị Toàn cầu (Global Positioning System, GPS) là một ví dụ. Trên các vệ tinh của GPS, sự chính xác cực kỳ của nhịp độ đồng hồ là điều kiện tối quan trọng cho GPS đo đạc khoảng cách không gian thành công. Trên các vệ tinh đó, thuyết Tương đối rộng cho ta hệ quả ngược với thuyết Tương đối hẹp, thời gian co cụm lại vì cường độ trọng lực trên vệ tinh giảm đi so với mặt đất. Nhưng vệ tinh GPS vì chuyển động nhanh so với mặt đất đứng yên nên thời gian trên đó cũng dãn nở theo thuyết Tương đối hẹp, như vậy ta phải kết nối hai hệ quả trái ngược nhưng khác nhau về độ lớn của sự thay đổi nhịp tích tắc đồng hồ trên vệ tinh GPS. <br />
<br />
Câu chuyện ẩn dụ Từ thức thăm Thiên thai rồi trở về cố hương thấy cảnh vật đổi thay nhiều, thời gian dưới trần trôi quá nhanh, một kịch bản Đông phương của<em> nghịch lý </em>hai anh em sinh đôi, người anh bay với vận tốc cao trong vài năm rồi trở về thấy em ở lại nhà nay đã thành lão, hay chuyện khoa học cho đại chúng của nhà vật lý G. Gamow với nhân vật M. Tompkins sống trong một thế giới tưởng tượng ở đó vận tốc ánh sáng chỉ bằng 30 km/h, có bà mẹ đặt một con sơ sinh trên vòng ngựa gỗ quay với vận tốc xấp xỉ bằng vận tốc ánh sáng, còn con sinh đôi đặt ở dưới đất bên cạnh. Quên đi năm sau trở lại thấy bé trên vòng ngựa gỗ vẫn gần như xưa còn hai mẹ con trên đất già thêm là một ẩn dụ khác<sup>7</sup>.</span><br />
</p>
<table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200">
<tbody>
<tr>
<td>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="278" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h1.jpg" width="355" /></span></td>
</tr>
</tbody>
</table>
<br />
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">B- Hệ quả tuyệt vời thứ hai là phương trình E = <em>γmc</em>² của thế kỷ liên kết năng lượng E khổng lồ với khối lượng m nhỏ bé của vật chất, trong một gam khối lượng tiềm ẩn một năng lượng tương đương với nhu cầu dinh dưỡng của vài chục ngàn người trong vài năm!<br />
<br />
<em>1-Vài điều sơ đẳng trong cơ học cổ điển</em><br />
<br />
Khối lượng của vật chất là một khái niệm quan trọng trong khoa học mà nhân loại đã ý thức ít nhiều về nó ngay từ thuở các nền văn hiến ngàn xưa. Một cách định tính, ta hãy khởi đầu với cơ học cổ điển của Galilei và Newton theo đó khối lượng<em> m</em> của một vật được hiểu như bản tính nội tại của nó, <em>m</em> gói ghém “số lượng của vật chất” kết tụ trong đó.<br />
<br />
Còn năng lượng? Dưới dạng sức nóng - mà ta gọi là nhiệt năng - có lẽ con người đã cảm nhận ra khái niệm năng lượng ngay từ thuở họ phát minh ra lửa, không phải ngẫu nhiên mà ngôn từ calorie đã được dùng để chỉ định đơn vị năng lượng. Nó là căn nguyên tác động lên vạn vật để làm chúng biến đổi dưới mọi hình thái hoặc làm chúng di chuyển. Như vậy năng lượng chẳng thể tách rời khỏi lực và để diễn tả chính xác thì năng lượng được định nghĩa như tích số của vectơ lực <em><strong>F </strong></em>nhân với vectơ chiều dài <em>x</em> mà vật di chuyển do tác động của <em><strong>F</strong></em> áp đặt lên nó. Thực vậy, tích số <strong><em>F. x </em></strong>trước hết gọi l�<em>công</em> làm ra bởi lực <strong><em>F</em></strong> tác động lên một vật. Đó là một định nghĩa hợp lý vì nó chỉ định cái công sức mà lực phải bỏ ra để làm cho vật di chuyển một đoạn chiều dài x với vận tốc <strong>v </strong>= d<em>x</em>/dt. Khi ta mang cho vật cái <em>công sức</em> của <strong><em>F</em></strong> thì vật đó phải biến đổi bởi vì nó thu nhận một <em>năng lượng E</em>, và ta định nghĩa năng lượng mà vật thu được chính l�<em>công</em>của lực <strong><em>F</em></strong> mang cho nó. Vậy <em>E = <strong>F. x</strong>,</em> và dưới dạng vi phân d<em>E</em> =<strong><em> F.</em></strong>d<em>x</em>, ta suy ra là sự biến đổi theo thời gian t của năng lượng d<em>E</em> /dt chính là tích số <strong>F.v</strong>, d<em>E</em>/ dt = <strong><em>F</em>.v</strong> mà ta sẽ dùng để tìm ra phương trình E = γmc<sup>2</sup> của thế kỷ.<br />
<br />
Trong cơ học có hai loại năng lượng thường được nhắc đến: thế năng và động năng. Thí dụ thứ nhất là trọng lực <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> = <em>m<strong>g</strong></em> (với g = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>g</strong>| ≈ 9.81m/s<sup>2</sup> chỉ định gia tốc tạo nên bởi trọng trường của trái đất). Sức hút <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub>kéo khối lượng <em>m</em> rơi từ trên một độ cao h = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong><em>x</em></strong>| xuống mặt đất. Vì <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> và <strong><em>x</em></strong> song song và c‌‌ùng hướng về trung tâm trái đất nên <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub><strong><em>. x</em></strong> = <em>m</em>gh. Đại lượng <em>m</em>gh gọi là<em> thế năng</em> của vật đặt ở độ cao h so với mặt đất. Ở bất kỳ một điểm cao h nào đó, vật mang sẵn một năng lượng <em>m</em>gh tiềm tàng, một thế năng. Thí dụ thứ hai là với bất cứ một lực<em> F</em> nào ta cũng có d<em>E</em> = <strong><em>F</em></strong>.d<em>x</em>, khi thay dx = <strong>v</strong>dt v�<strong><em>F</em></strong> = md<strong>v</strong>/dt, ta có d<em>E</em> = <em>m</em><strong>v</strong>.d<strong>v</strong>, làm tích phân ta được <em>E</em> = (½)<em>m</em>v<sup>2</sup>, với v = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>v</strong>|. Ta gọi năng lượng (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> là động năng. Một vật khối lượng <em>m</em>chuyển động với vận tốc <strong>v</strong> mang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>. Một vật đứng yên (v = 0) rơi từ một độ cao h, khi chạm đất nó có vận tốc v = (2gh)½, thế năng <em>m</em>gh chuyển sang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>, minh họa định luật bảo toàn năng lượng.<br />
<br />
Sau hết, ta định nghĩa vectơ xung lượng<strong> p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> và phương trình cơ bản <strong><em>F</em></strong> = <em>m</em>d<strong>v</strong>/dt nay viết dưới dạng <strong><em>F</em></strong> = d<strong>p</strong>/dt.<br />
<br />
<em>2- Hai con đường đến E = γmc<sup>2</sup></em><br />
<br />
Tại sao hai? Nhà vật lý kỳ tài Richard Feynman từng khuyến khích là nếu có thể thì nên suy diễn, trình bày hay chứng minh một kết quả khoa học nào đó theo nhiều phương pháp khác nhau để rọi sáng vấn đề. Tập sách tuyệt vời <em>The Feynman Lectures on Physics</em> có nhiều thí dụ diễn giảng theo vài cách khác nhau mà lại bổ túc cho nhau.<br />
<br />
Trước hết cần minh định là chỉ có phương trình E<sub>0</sub>=<em> mc<sup>2</sup></em> hay <em>E = γmc<sup>2</sup></em> mới thực sự phản ánh ý nghĩa của thuyết tương đối hẹp, <em>E</em> thay đổi theo vận tốc của vật, động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup> là ví dụ cụ thể nhất, còn E<sub>0</sub> là năng lượng khi vật đứng yên (v = 0, γ = 1). Phương trình E<sub>0</sub> = <em>mc<sup>2</sup></em> và Δ<em>E</em><sub>0</sub> = (Δ<em>m</em>)c<sup>2</sup> chính Einstein đã viết ra trong công trình năm 1905. Ngoài ra Einstein còn đề xuất cách kiểm chứng <em>E</em><sub>0</sub> = <em>mc²</em> bằng thực nghiệm, hạt nhân phóng xạ tự nhiên (như radium) khi mất đi một chút năng lượng Δ<em>E</em><sub>0</sub> thì khối lượng nó phải giảm đi Δ<em>m</em> = Δ<em>E</em><sub>0</sub>/c² mà năm 1932 John Cockcroft và Ernest Walton ở Đại học Cambridge chứng nghiệm . <br />
<br />
Trong cơ học tương đối tính (hay thuyết tương đối hẹp), theo Einstein<sup>8</sup> để tránh sự mơ hồ, thậm chí nhầm lẫn về khái niệm khối lượng, ta không nên đưa ra hai ký hiệu: m(v) ≡ γ<em>m</em> và m<sub>0</sub> ≡ m(v = 0) theo đó m<sub>0</sub> là khối lượng bất động của một vật và m(v) = m<sub>0</sub>/√(1− v²⁄<em>c</em>²) là ‘khối lượng tương đối tính’ khi vật chuyển động với vận tốc v. Tích số của <em>γ</em> với <em>m</em> không nên hiểu và truyền bá như “khối lượng thay đổi với vận tốc’’ và viết<em>γm</em> dưới dạng m<sub>0</sub>/√(1 –v2 /<em>c</em><sup>2</sup>) trong các sách giáo khoa. Chỉ có một khối lượng m trong các định luật vật lý, không có khối lượng m0 của vật bất động hay khối lượng ‘tương đối tính’ m(v) hàm số của vận tốc v.<br />
<br />
a- Henri Poincaré, nhà toán học uyên bác và phổ quát Pháp, năm 1900 (trước năm thần kỳ 1905) đã viết ra<sup>9</sup> <em>E = mc<sup>2</sup></em>, nhưng phương pháp thiếu nhất quán của ông để tìm ra nó khiến tác giả đã quên hẳn đi đến nỗi năm 1908, ba năm sau khi Einstein khám phá ra <em>E<sub>0</sub> = mc<sup>2</sup></em>, Poincaré - khi so sánh một vật phát xạ ánh sáng với một khẩu đại bác bắn ra một viên đạn - đã viết trong La dynamique de l’électron, Science et Méthode (1908) mấy câu sau: "Khẩu đại bác giật lùi vì viên đạn bị bắn ra đã tác động trở lại. Trường hợp vật phóng quang lại là chuyện khác, ánh sáng phát ra không phải là vật chất, đó là năng lượng, mà năng lượng thì không có khối lượng’’. Qua câu trên, Poincaré dẫu có viết ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> thì ông đã quên nó rồi. <br />
<br />
Poincaré tìm ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> bằng cách nào? Trước hết, ông xem xét một chùm sóng ánh sáng có năng lượng<em>E</em> và xung lượng <strong>p</strong>. Theo định lý Poynting trong điện-từ thì p ≡ |<strong>p</strong>| = <em>E/c</em>, điều chính xác đối với photon không có khối lượng. Cái lầm của Poincaré là dùng phương trình của cơ học cổ điển <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> (với v = <em>c</em>) để áp dụng cho ánh sáng vì năm 1900 ông chưa suy diễn ra hệ số quan trọng γ. Đó là nghịch lý vì cơ học cổ điển chỉ áp dụng cho những di động chậm, v « c. Kết hợp hai cái xung khắc là p = <em>E/c</em> với p = <em>mc</em>, ông thấy<em>E = mc<sup>2</sup></em>, vì thiếu hệ số γ nên công thức đưa đến hệ quả sai là ánh sáng với năng lượng E có khối lượng <em>m = E/c<sup>2</sup></em> ≠ 0. Điều ngạc nhiên là ngày nay hãy còn vài tác giả Pháp bảo hoàng hơn vua khẳng định Poincaré là tác giả phương trình của thế kỷ<sup>10</sup>.<br />
<br />
b- Cần nhắc điều quan trọng là trong thuyết tương đối hẹp, mỗi <em>không-điểm</em><strong> x</strong> (3 thành phần x, y, z) phải gắn một <em>thời-điểm</em> t trong một thực tại không-thời gian bốn chiều Minkowski. Một <em>tứ-vectơ</em> không-thời gian là tập hợp có 4 thành phần mang ký hiệu x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> = <em>c</em>t, x<sup>1</sup>, x<sup>2</sup>, x<sup>3</sup>), với x<sup>1</sup> = x, x<sup>2</sup> = y, x<sup>3</sup> = z, viết gọn là x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> =<em>c</em>t, <strong>x</strong>). Từ tứ-vectơ x<sup>μ</sup>, ta lập một tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup> = <em>m</em>dx<sup>μ</sup>/d<font face="Times New Roman">τ</font>, và tính toán ra bốn thành phần của p<sup>μ</sup>(p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong>). Dùng định nghĩa quen thuộc của vectơ vận tốc <strong>v</strong> = d<strong>x</strong>/dt, vectơ gia tốc <strong>a</strong> = d<strong>v</strong>/dt, ta tính ra đẳng thức: dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup> <br />
<br />
Phương trình <strong>F</strong> = d<strong>p</strong>/dt = <em>m</em>d(γ<strong>v</strong>)/dt cho ta<strong> F</strong> = [mγ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> thay thế <strong>F</strong> = <em>m</em><strong>a</strong>, cũng như <strong>p</strong> = <em>mγ</em><strong>v</strong> thay thế <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> của cơ học cổ điển, chúng là giới hạn khi c → ∞ của cơ học tương đối tính.<br />
<br />
<em>c- Hai phương pháp chứng minh E = γmc<sup>2</sup>. </em><br />
<br />
Cách thứ nhất dựa vào d<em>E</em>/dt = <strong><em>F.</em>v</strong> đề cập ở đoạn 1. Dùng <strong>F</strong> =[<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>)/<em>c<sup>2</sup></em>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> vừa thiết lập, ta có <strong><em>F.</em>v</strong> =<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>), khi kết hợp nó với dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/c<sup>2</sup>, ta được <strong><em>F</em>.v</strong> = <em>mc<sup>2</sup></em> dγ/dt = d<em>E</em>/dt và như vậy <em>E = γmc<sup>2</sup></em>.<br />
<br />
Cách thứ hai là liên kết thành phần p<sup>0</sup> = <em>γmc</em> (của tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup>) với năng lượng <em>E</em>, và xin chú tâm đến thứ nguyên ML<sup>2</sup>/T<sup>2</sup> của năng lượng (ba đại lượng cơ bản, khối lượng M, chiều dài không gian L, thời gian T). Vậy phép phân tích thứ nguyên bảo ta p<sup>0</sup> = <em>E</em> chia cho một vận tốc nào đó. Ta chỉ có hai lựa chọn, đó là v hay <em>c</em>, nhưng v không thích hợp vì nó có thể bằng 0 và đưa p<sup>0</sup> đến một giới hạn vô tận, vậy p<sup>0</sup> = <em>E/c</em>. Với p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, ta có <em>E = γmc<sup>2</sup></em>. Lựa chọn p<sup>0</sup> = <em>E/c</em> còn phù hợp với trường hợp v « c, vì khi ta khai triển hệ số <em>γm</em> thành chuỗi (v/c)<sup>n</sup> thì ta có <em>γmc<sup>2</sup> ~ mc<sup>2</sup> + (½)mv<sup>2</sup></em> + (3/8)<em>m</em>(v<sup>4</sup>/<em>c</em><sup>2</sup> )..., ta nhận ra <em>γmc<sup>2</sup></em> chứa đựng <em>động năng</em> (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> quen thuộc. Đó là phương pháp Einstein dùng để tìm ra phương trình của thế kỷ<sup>11</sup>. Hai phương trình cơ bản tóm tắt thuyết tương đối hẹp là: <em> E</em><sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup><em>c</em><sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup> </em> <br />
<strong>p</strong> = (<em>E/c<sup>2</sup></em>) <strong>v</strong> <br />
<br />
Hai phương trình trên áp dụng cho mọi trường hợp của khối lượng m bằng hay khác 0. Với photon (<em>m</em> = 0), phương trình trên cho ta <em>E</em> = pc, trùng hợp với định lý Poynting. Hơn nữa ánh sáng (photon) vì không có khối lượng, nó chẳng bao giờ bất động, vận tốc lúc nào cũng bằng <em>c</em>, do đó tích số <em>γm</em> của photon mang dạng 0/0 và năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> của nó có thể là bất cứ con số nào khác 0 và thực vậy. Ta đi vào lãnh vực của lượng tử với Max Planck: <em>E = h</em>ν<em> = </em>p<em>c</em>. Năng lượng của photon không xác định được trong thuyết tương đối mà lại đến bằng con đường lượng tử. Tuy khối lượng bằng 0, nhưng photon có năng lượng khác 0 và bằng tần số dao động ν của nó nhân với hằng số Planck <em>h</em> = 6.63 x 10<sup>–34</sup> Js. <br />
<br />
<strong>Tạm dừng trước khi bước tiếp</strong><br />
<br />
Mời bạn chú tâm đến câu ‘’di chuyển <em>đều đặ</em>n cũng như không’’của Galilei liên đới đến trường hợp đặc biệt của vận tốc cố định không thay đổi với thời gian (<em>gia tốc</em> = 0) trong các hệ quy chiếu quán tính, đặc trưng của thuyết Tương đối hẹp. Tính từ hẹp dùng ở đây để chỉ định sự chuyển động không có gia tốc này. Có lẽ Einstein tự đặt trong tiềm thức câu hỏi là các kết quả của Thuyết Tương đối sáng tạo năm 1905 sẽ thay đổi ra sao trong trường hợp di chuyển<em> không đều đặn</em>, rồi một ngày tháng 11 năm 1907 Einstein chợt nẩy ra một ý tưởng mà ông coi như mãn nguyện nhất trong đời: <em>một người rớt từ trên cao xuống không cảm thấy sức nặng của mình</em>. Ông nhận ra vai trò quyết định của trọng trường trong sự nới rộng phạm trù <em>không gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>hẹp</em> sang phạm trù <em>có gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>rộng</em>. Câu ‘’di chuyển đều đặn cũng như không’’ của Galilei, qua ý tưởng sung sướng nhất trong đời của Einstein, nay biến thành ’’<em>di chuyển không đều đặn chẳng khác gì tác động của trọng lực</em>’’đã mở đầu một kỷ nguyên mới cho vật lý, nới rộng thuyết tương đối hẹp (hay đặc biệt) sang thuyết tương đối rộng (hay tổng quát) để thay thế thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton, định luật cổ điển này là truờng hợp xấp xỉ gần đúng của thuyết tương đối rộng chính xác hơn. <br />
<br />
Ngoài ra còn thêm một nguyên nhân thúc đẩy Einstein mở rộng thuyết tương đối hẹp vì ông nhận ra có một mâu thuẫn giữa thuyết này (theo đó vận tốc của mọi tín hiệu đều <em>có hạn</em>, kể cả ánh sáng) và luật cổ điển vạn vật hấp dẫn của Newton (theo đó trọng lực truyền đi với vận tốc <em>vô hạn</em> để vạn vật hút nhau <em>tức thì</em>). Vậy sửa đổi luật hấp dẫn Newton sao cho nhất quán với thuyết tương đối hẹp sẽ tự động giải đáp được mâu thuẫn nói trên.<br />
<br />
Đó là điểm khởi đầu cho thuyết Tương đối rộng mà chúng ta sẽ tiếp tục trong những phần sau. Mời bạn thưởng ngọan phương trình Einstein của thuyết Tương đối rộng mà vế trái mô tả hình hài cong uốn của không-thời gian trong đó vận hành vạn vật, còn vế phải là năng-xung lượng của vật chất tạo dựng nên cấu trúc đó:<br />
<em><strong>R</strong></em><sub>μν</sub> – (½)<em><strong>R</strong></em> g<sub>μν</sub> = (8<font face="Times New Roman">π</font>G/c<sup>4</sup>)<em><strong>T</strong></em><sub>μν</sub> <br />
<br />
Nhà vật lý Nhật bản Yoichiro Nambu minh họa vế trái phương trình Einstein bằng lâu đài Himeji-jo xa xưa của một thoáng không gian thanh thoát bên bờ suối, còn vế phải bên kia cầu vương vấn trong cảnh trần ai bởi khói than nhà máy phản ánh vật chất nặng nề!<br />
</span><br />
<table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200">
<tbody>
<tr>
<td>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="255" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h2.jpg" width="459" /></span></td>
</tr>
</tbody>
</table>
<br />
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Phụ chú<br />
<br />
<sup>1</sup> Hệ quy chiếu quán tính là hệ quy chiếu di chuyển với vectơ vận tốc <strong>v </strong>đều đặn (độ dài và chiều hướng của v cố định, không thay đổi với thời gian, như vậy gia tốc <strong>a</strong> ≡ d<strong>v</strong>/dt = <strong>0</strong>), kể cả <strong>v</strong> = <strong>0</strong>. Các vectơ trong không gian ba chiều đều viết dưới dạng in đậm như <strong>v, k </strong>và v ≡ |<strong>v</strong>|, k = |<strong>k</strong>|. Vectơ <strong>X</strong> có 3 thành phần không gian là x, y, z, ta viết gọn <strong>X</strong> (x, y, z). <br />
<br />
<sup>2</sup> Đa tạp bốn chiều không-thời gian có tung độ là trục thời gian ct, hoành độ là không gian ba chiều với ba trục Ox, Oy, Oz. Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp này là một <em>nón ánh sáng</em> với đỉnh là một điểm T nằm trên tung độ (OT = <em>c</em>t), còn đáy nón là quả cầu S bán kính r, với r<sup>2</sup> = x² + y² + z², nửa góc ở đỉnh nón bằng 45°. Quỹ đạo của các tia ánh sáng (khối lượng = 0, tương ứng với trường hợp s² = 0 vì ct = r) là vành biên của nón, nối đỉnh T với chu vi của mặt cầu, còn quỹ đạo của các vật mang khối lượng m ≠ 0 (tương ứng với trường hợp s² > 0 vì v < c) nằm bên trong <em>nón ánh sáng</em>. Các quỹ đạo vận hành của vật chất (sự kiện) đều có thể diễn tả bởi những đường cong nằm trong nón ánh sáng. Trong hình dưới đây, quả cầu S được tượng trưng bởi một vòng tròn nằm trong mặt phẳng của hai trục không gian Ox, Oy, mặt phẳng này cắt quả cầu S bởi một mặt phẳng khác thẳng góc với trục không gian Oz. Nón úp diễn tả <em>quá kh</em>ứ, nón mở l�<em>tương lai,</em> còn đỉnh nón T l�<em>bây giờ</em>. </span><br />
<br />
<table align="left" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" height="179" width="160">
<tbody>
<tr>
<td>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <img alt="" height="173" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h3%20copy.jpg" width="153" /></span></td>
</tr>
</tbody>
</table>
<span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<sup>3</sup> Poincaré là người đầu tiên gán tên Lorentz cho phép hoán chuyển này vì Lorentz viết nó ra dưới dạng gần đúng năm1895 và dạng chính xác năm 1904. Thực ra Woldemar Voigt tìm ra năm 1887 nhưng chỉ khác bởi một hệ số chung toàn bộ và Joseph Larmor năm 1900. Poincaré tổng quát hóa hoán chuyển Lorentz bằng ma trận 4 x 4 với cả bốn toạ độ x, y, z, t, thay vì hai tọa độ x, t. Tuy biết công trình gần đúng năm 1895 của Lorentz nhưng Einstein khi phân tích những khái niệm cơ bản về thời gian và không gian đã suy diễn ra phương trình hoán chuyển giữa x và t này một cách độc đáo và khác các vị trên. Còn cách giải thích và nhận xét ý nghĩa vật lý của sự hoán chuyển x, t thì hoàn toàn khác biệt giữa Einstein và các vị tiền bối khác. <br />
<br />
<sup>4</sup> Từ phép hoán chuyển Lorentz, ta có thể suy ra luật cộng trừ các vận tốc trong cơ học tương đối tính. Vận tốc w của một vật chuyển động trên tàu (hệ quy chiếu <em>J</em> ‘ chạy với vận tốc v đối với hệ quy chiếu J ) theo định nghĩa chính là w ≡ x’/t’. Theo cơ học cổ điển x’ = x – vt, t’ = t, thì người trên bến sẽ thấy vật di chuyển với vận tốc W ≡ x/t = (x’ + vt’)/ t’ = w + v. <br />
Nhưng trong cơ học tương đối tính, vận tốc W đo trên bến sẽ phải thay đổi theo công thức (I’) của phép hoán chuyển Lorentz : W ≡ x/t = (x’ + vt’)/(t’ + x’v/c<sup>2</sup>) = (w + v)/ (1+ wv/c<sup>2</sup>), dùng w≡ x’/t’.<br />
<br />
<sup>5</sup> Một cách đơn giản cơ học tương đối tính là cơ học cổ điển kèm thêm hệ số γ, trong các phương trình diễn tả cơ học Newton ta thay thế các đại lượng vật lý (khối lượng <em>m</em>, xung lượng <strong>p</strong>…) bằng tích số của chúng với γ để thành cơ học tương đối tính. Cơ học cổ điển (tương ứng với trường hợp các chuyển động chậm, v/c « 1 hay c → ∞, γ →1) là dạng xấp xỉ của cơ học tương đối tính. <br />
<br />
<sup>6</sup> Michele Angelo Besso, người bạn thân thiết cùng sở làm ở Bern, người duy nhất ông cảm ơn trong công trình để đời đăng trên Annalen der Physik về thuyết tương đối hẹp mà ông khám phá ra trong lúc hai người dạo chơi và bàn luận về bí hiểm ether ngày chủ nhật cuối tháng 5 năm 1905 trên đồi Gurten, xa xa dưới chân là thành phố Bern cổ kính. Trong bài đó ông rất tự tin, không hề trích dẫn bất kỳ tài liệu tham khảo nào mặc dầu lúc ấy chẳng ai biết đến ông. Chữ gläubige trong bức thư không nên hiểu theo nghĩa tín ngưỡng tôn giáo, mà hàm ý xác tín vào lý trí. Bức thư gửi chưa đến một tháng thì Einstein cũng vào cõi vĩnh hằng. <br />
Mời bạn tham khảo hai chương đầu cuốn sách của Thibault Damour: Si Einstein m’était conté, Le cherche midi, 2005, và bài của Craig Callender: Is time an illusion? Scientific American, tháng 6/ 2010 do Cao Chi biên dịch dưới nhan đề <em>Thời gian phải chăng chỉ là một ảo tưởng</em>?, tạp chí <em>Tia sáng</em> 19/07/ 2010 <br />
http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=111&CategoryID=2&News=3316<br />
<br />
<sup>7</sup> Bạn có thể thắc mắc là hai anh em di chuyển với vận tốc cố định so với nhau, người này so với người kia biết ai bay ai ở (như chuyển động tương đối giữa hai hệ quy chiếu quán tính J và J ‘ với nhau, với vận tốc <strong>v</strong>của J ‘ so với J và -<strong> v</strong> của J so với J ‘ nói trong bài), anh hay em người nào cũng thấy thời gian của mình dài hơn thời gian của người kia, làm sao biết ai già ai trẻ? Đúng vậy trong trường hợp vận tốc v của hỏa tiễn <em>mãi mãi cố định trên một đường thẳng duy nhất không thay đổi chiều hướng và cường độ</em>. Để thấy sự khác biệt, ta phải xét trường hợp có một bất đối xứng nào đó, một trong hai người di chuyển với vận tốc thay đổi về chiều hướng và/hay cường độ, thí dụ bay đến một hành tinh, đậu xuống đấy và trở về trái đất.<br />
<br />
<sup>8</sup> Thư của A. Einstein cho Lincoln Barnett, ngày 19 tháng 6 năm 1948 (Hebrew University of Jerusalem, Israel). Xem thêm bài của Lev. B. Okun, Physics Today June 1989, 31-36. <br />
<br />
<sup>9</sup> H. Poincaré, Arch. Neerland. 5, 252 (1900).<br />
<br />
<sup>10</sup> Jean-Paul Auffray, Einstein et Poincaré, éditions Le Pommier (1999). Jules Leveugle, La Relativité, Poincaré et Einstein, Planck, Hilbert, l’Harmattan (2004). Jean Hladik, Comment le jeune et ambitieux Einstein s’est approprié la Relativité restreinte de Poincaré, Ellipses (2004). Coi sách đã dẫn của T. Damour về các tác giả trên.<br />
<br />
<sup>11</sup> Mặc dầu bốn thành phần của tứ-vectơ p<sup>μ</sup> vì phụ thuộc vào hệ số γ nên chúng đều thay đổi theo v, nhưng độ dài bình phương của tứ-vectơ (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> không phụ thuộc vào v, nó bất biến: (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>2</sup></em>. Cũng vậy, năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> và xung lượng <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong> đều thay đổi theo <strong>v</strong> nhưng <em>E<sup>2</sup></em> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup>c<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup></em>không phụ thuộc vào<strong> v</strong>, nó bất biến trong mọi hệ quy chiếu. Bất biến là điều kiện tiên quyết mà thuyết tương đối đòi hỏi, nếu <em>E ≠ γmc<sup>2</sup></em> (thí dụ <em>E = γmc</em>v) thì ta không có một bất biến nào.</span>
<p>
</p>
</div>
</div>
',
'images' => '20160629103410a222168483af36c9ad47e59b0370953c.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-29',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '61080',
'slug' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '749',
'rght' => '750',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 8 => array(
'Post' => array(
'id' => '429',
'name' => 'Một số giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hannover',
'code' => null,
'alias' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Tại Hội chợ Hannover 2011 (Đức), nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới trưng bầy những sáng chế, phát minh mới nhất của mình. Không ít phát minh trong số này có thể sẽ làm thay đổi cuộc sống hàng ngày của chúng ta. </div>
<div>
<br />
Thường thì các hội chợ công nghiệp thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia. Tuy nhiên những máy móc, robot và màn hình giới thiệu các giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hanover thu hút đặc biệt sự chú ý của giới hâm mộ và cả khách tham quan thông thường. Bên cạnh các loại máy chuyên dụng ở hội chợ này người ta còn thấy những sản phẩm sẽ đóng vai trò nhất định trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng trong thời gian tới đây hoặc trong tương lai không xa. Thí dụ tại Hội chợ năm nay người ta đặc biệt chú ý đến một phát minh đầy ý nghĩa: nhờ chất chiếu sáng có thể phân biệt rõ ràng hàng giả, hàng nhái với hàng chính hãng. Phát minh này cùng với bốn sáng chế phát minh khác được đề cử tranh giải thưởng Hermes của Hội chợ Hannover, đây là một giải thưởng rất sáng giá. Một trong những điều kiện để trúng giải này là sản phẩm đã trải qua giai đoạn thử thách công nghiệp, có giá trị kinh tế cao và phải có tính độc đáo. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Chất phát sáng chống hàng nhái, hàng giả</strong></div>
<div>
<br />
Đối với nhiều doanh nghiệp thì cuộc chiến chống hàng nhái, hàng giả đang là một thách thức lớn. Một số kẻ làm hàng giả, hàng nhái điêu luyện đến mức bản thân các chuyên gia cũng có lúc bị thật giả lẫn lộn. Hãng Tailorlux nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực chống hàng giả thực hiện việc gắn chất phát sáng vào sản phẩm chính hiệu nhờ đó người tiêu dùng dễ dàng phân biệt giữa hàng thật và hàng giả. </div>
<div>
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con1.JPG" style="width: 480px; height: 231px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
Những mầu sắc này không những đẹp mà còn giúp phát hiện hàng giả, hàng nhái. Hãng Tailorlux chuyên môn hóa vào việc chống hàng nhái. Hàng hóa chính hiệu đều được đánh dấu bằng chất phát sáng để dễ dàng nhận dạng. Chất phát sáng là hóa chất điều chế từ đất hiếm.</div>
<div>
</div>
<div>
Chất phát sáng này được làm từ các loại hóa chất có trong đất hiếm. Ông Alex Deitermann giám đốc marketing của hãng cho hay người ta có thể phát triển khoảng 300 tỷ các loại chất phát sáng khác nhau tương tự như các vì sao. Mỗi chất có một nguồn sáng quang phổ riêng biệt của mình. Chất đánh dấu này có thể dấu kín trong sản phẩm như trộn với mực in hoặc sơn, chất này không độc cho nên có thể gắn trong đồ chơi trẻ em. Nhờ một máy đọc, Spektroskop, có thể xác định được chất đánh dấu và so sánh với cấu trúc của nó được lưu trong ngân hàng dữ liệu. Chất này có thể dùng để đánh dấu với các sản phẩm bằng nhựa, chất lỏng, chất bột, thủy tinh và nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Người ta cũng có thể đánh dấu cả dược phẩm. Tuy nhiên, không thể dùng chất này để đánh dấu các sản phẩm bằng kim loại vì kim loại có khả năng nuốt nguồn phát sáng. </div>
<div>
</div>
<div>
Ông Deitermann cho biết, các doanh nghiệp, các hãng dược phẩm, ngành hải quan và người tiêu dùng có thể dùng loại thiết bị đọc này để kiểm tra độ xác thực của sản phẩm. Hãng Tailorlux còn dự định sẽ gắn thiết bị Spektroskope vào Smartphon. Khi đó người bệnh chỉ sau vài giây đồng hồ là có thể biết loại thuốc mà họ dùng có phải là thuốc chính hãng hay không. Ngay cả khi đi mua hàng chất đánh dấu cũng có thể phát huy vai trò của mình. Thí dụ người nào định mua một cái túi xách chỉ cần chụp sản phẩm đó rồi gửi kết quả đi, chỉ giây lát sau nhận được câu trả lời sản phẩm này là thật hay nhái. Hiện hãng đang thương thảo kế hoạch hợp tác với hãng sản xuất điện thoại di động Nokia. </div>
<div>
</div>
<div>
Robot có cảm giác</div>
<div>
Hãng FerRobotics giới thiệu tại hội chợ Hannover Robot có gắn một loại bích cảm giác giúp nó có cảm giác như con người. Nhờ cái bích này, Robot làm các động tác lau chùi, đánh bóng đặc biệt nhẹ nhàng. Khi cánh tay Robot làm việc trên một mặt phẳng cứng người ta đặt cái bích này vào giữa máy và công cụ. Bích ghi nhận mức độ đề kháng và thông báo kịp thời tới bộ phận điều khiển của máy từ đó áp lực khi đánh bóng hoặc mài được điều tiết thích hợp. Với thiết bị này, hãng FerRobotics của Áo cho rằng có thể tự động hóa những khâu mà cho đến nay vẫn phải sử dụng bàn tay con người khi cần phải thao tác một cách hết sức nhẹ nhàng. Theo hãng này, có thể gắn bích tiếp xúc vào mọi Robot tiêu chuẩn. Người ta có thể dùng thiết bị này để kiểm tra chất lượng bàn phím. Thiết bị bắt chước ngón tay ấn trên bàn phím để điều chỉnh bàn phím cho phù hợp. Theo nhà sáng chế, thiết bị này còn có thể thay thế bàn tay con người để làm những loại công việc có độ nhạy cảm cao như đóng gói, dán và mài. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Sensor, "mắt điện tử"</strong></div>
<div>
<br />
Một thí nghiệm được trình diễn tại hội chợ Hannover thu hút đông đảo công chúng. Trên một cái kệ nhỏ người ta đặt nhiều hộp kem xoa da và một số bình xịt, phía trước là ba cái lọ nhỏ đựng nước hoa. Hai Sensor di chuyển liên tục từ trái sang phải. Loại Sensor chạy theo nguồn sáng này do hãng Wenglor phát triển dùng để đo khoảng cách. Sensor mới này hoạt động theo nguyên tắc xác định thời gian chạy của ánh sáng (Lichtlaufzeitmessung), có nghĩa là, sensor phát ra sung ánh sáng và đo thời gian khi sung ánh sáng quay trở lại. Khoảng thời gian này giúp xác định khoảng cách đối với những vật cần theo giõi. Theo thông tin của nhà sáng chế, phát minh này giúp thực hiện các nhiệm vụ nhận biết mà cho đến nay được coi là không thể thực hiện được.</div>
<div>
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con2.JPG" style="width: 480px; height: 360px;" /></div>
<div>
</div>
<div>
Bộ phận cảm biến ( Sensor) mầu xanh (bên trái) trong một thí nghiệm nhỏ, đã được áp dụng trong thực tiễn sản xuất: Loại cảm biến này được sử dụng như một "con mắt điện tử" và có khả năng nhận biết mầu sắc, hình dáng của hàng hóa cũng như xác định chúng được làm từ chất liệu gì, sensor này được gắn trong nhà kho, trên các băng chuyền hoặc trên những robot làm công việc lắp ráp.</div>
<div>
</div>
<div>
Thiết bị này chủ yếu dùng trong kho tàng, trên hệ thống băng chuyền hoặc lắp vào robot lắp ráp. Thiết bị này có khả năng nhận biết mầu sắc, chất liệu và hình dạng hàng hóa để trên kệ. Loại Sensor này có thể lắp trên xe nâng hạ tự động như một "con mắt điện tử" làm việc trong nhà kho. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Thiết bị đo áp lực không khí tiết kiệm năng lượng </strong></div>
<div>
<br />
Tại gian trưng bầy của hãng Omega Air (Slovenia) có nhiều bộ phận hình ống nhiều mầu nằm cạnh nhau. Trong đó có một cái ống trồi hẳn lên: một thiết bị điện tử đo khí nén nằm trong trong một hộp kính để trình diễn. Thiết bị này được sử dụng trong các cơ sở khí nén nhằm mục đích tiết kiệm năng lượng. Thiết bị được lắp đặt để giám sát các bộ lọc khí nén. Một Sensor có nhiệm vụ phát hiện chính xác sự giảm áp nhưng tiêu hao rất ít năng lượng đến mức có thể vận hành bằng hệ thống pin lắp trong thiết bị. </div>
<div>
</div>
<div>
Khâu then chốt của Sensor này là một loại dung dung dịch điện từ. Thông thường những thay đổi về áp lực sẽ được phát hiện nhờ một màng mỏng với sự xê dịch của thanh nam châm. Cái mới ở đây là giọt dung dịch đã được từ hóa xê dịch thay cho sự xê dịch của thanh nam châm. Phương pháp này có ưu điểm là chính xác và tiêu hao ít năng lượng. Do đó không cần nối với mạng lưới điện mà có thể chỉ dùng pin. </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Phun bằng hơi nước thay vì khí nén</strong></div>
<div>
<br />
Hãng Krautzberger giới thiệu quy trình phun bằng hơi nước mà hãng đã được trao giải thưởng sáng chế phát minh Hermes năm nay. </div>
<div>
</div>
<div>
Thay vì dùng khí nén hãng Krautzberger dùng hơi để phun sơn, keo dán hoặc men. Ưu thế của quy trình này là chất liệu phun mềm mại hơn và giảm mức độ tạo sương. Một nhân viên giới thiệu quy trình phun sơn ngay tại khu vực triển lãm. Nhân viên này phun sơn xanh lên một tờ giấy, cạnh đó ông ta cầm một tờ giấy trắng và tờ giấy này hầu như không bị vấy bẩn. </div>
<div>
</div>
<div>
Phương pháp phun hơi này giúp tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế công sức lau chùi và bản thân người lao động ít bị ảnh hưởng của hơi phun độc hại. Hơn nữa thời gian hong khô cũng ngắn hơn.</div>
<div>
</div>
<div>
Ý tưởng đầu tiên về phun hơi đã hình thành cách đây 20 năm và đến bây giờ quy trình này đã chín muồi. Tuy nhiên quy trình phun hơi này này không thích hợp để áp dụng trong gia đình mà chỉ thích hợp với các giây chuyền sản xuất tự động hóa, thí dụ như để phun men mầu lên các sản phẩm gốm, sứ... Loại thiết bị phun hơi này khá đắt, giá thành lắp hệ thống phun hơi này lên tới 17.000 Euro. </div>
<div>
</div>
<div>
Xuân Hoài (Theo Spiegel 3.2011)</div>
',
'images' => '201606270333236fca7a9b9ac98ccc83aebb9fa27a2149.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-27',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '54913',
'slug' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '747',
'rght' => '748',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 9 => array(
'Post' => array(
'id' => '428',
'name' => 'Kỳ án Molière/Corneill',
'code' => null,
'alias' => 'ky-an-moliere-corneill',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div>
Một vụ gian trá chưa từng thấy. Molière chưa bao giờ viết một dòng chữ nào, ông ta chỉ là một tên đại bịp và thuê một kẻ nào đó có tên là Corneille viết cho mình. Vụ lùm xùm này từ đâu đến và liệu nó có dựa trên những sự kiện có thật?</div>
<div>
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (11).jpg" style="width: 201px; height: 250px;" /><br />
<br />
Tất cả bắt đầu vào năm 1919. Trong một tờ tạp chí văn học, nhà thơ Pierre Louÿs thông báo Molière không phải là nhà văn vĩ đại như một người tưởng, mà thực tế ông đã phải nhờ tới một người cộng tác có tên Corneille. Làm sao mà Pierre lại có ý tưởng này? Đơn giản là vì ông nhận thấy lối viết trong vở kịch Amphitryon rất giống với một vở kịch của Corneille.</div>
<div>
</div>
<div>
Ý kiến này đã gây ra hàng loạt các cuộc tranh luận diễn ra và kéo dài tới cả thế kỷ XX. Những người cho rằng đã có sự gian trá dựa trên bằng chứng chủ yếu là sự giống nhau giữa các vở kịch của Molière và Corneille. Và họ quả quyết điều đó không thể do sự ngẫu nhiên tạo ra. Hơn nữa, Molière lại chẳng để lại bất cứ một bản viết tay nào, kể cả một đoạn nháp hay mảnh giấy ghi chú. Và đặc biệt là tại sao một nhà viết kịch nhỏ bé lại có thể bất ngờ biến thành một tác giả tầm cỡ như Molière, ở cái tuổi 37? </div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Trả lời bằng các con số thống kê</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Năm 2003, Dominique Labbé thông báo đã giải mã được bí ẩn văn chương này nhờ sự trợ giúp của các công cụ thống kê. Chuyên gia nghiên cứu thống kê ngôn ngữ này đã dùng phương pháp đo khoảng cách giữa các từ trong các văn bản và thống kê sự khác biệt giữa tần số sử dụng các từ trong hai văn bản. Khoảng cách này cho phép đưa ra phép đo giữa 0 (nếu tất cả các từ được sử dụng trong hai văn bản đều có cùng tần số) và 1 (nếu hai văn bản không có từ giống nhau).</div>
<div>
</div>
<div>
Ông đã phải rất cẩn thận để tránh những sai sót, thí dụ như việc tuân theo kích thước đúng của văn bản, phân biệt các từ đồng nghĩa, phát hiện các giống của từ… Cuối cùng, sau khi đo đạc rất nhiều văn bản khác nhau, Labbé đưa ra kết luận rằng hai văn bản có khoảng cách giữa các từ dưới hoặc bằng 0.20 thì chúng chắc chắn thuộc cùng một tác giả. Nếu chúng trong khoảng 0,20 và 0,25 thì rất có thể chúng thuộc cùng một tác giả. Nhưng nếu khoảng cách này lớn hơn 0,40 thì chúng thuộc hai tác giả khác nhau.</div>
<div>
</div>
<div>
Và kết luận của ông về vụ việc Molière/Corneille đã được đưa ra: các văn bản của Molière là do Corneille viết. Trên thực tế, khoảng cách giữa các từ trong các văn bản được xem xét là dưới 0,25. Vụ việc như vậy đã được giải quyết xong? Không phải vậy.</div>
<div>
</div>
<div>
<strong>Toán học đã giải quyết nhưng…</strong></div>
<div>
</div>
<div>
Vấn đề còn lại là phải biết được tại sao nhà văn kiêu ngạo Corneille kia lại chấp nhận làm kẻ viết thuê cho một kẻ giả danh là nhà soạn kịch. Liệu có phải là vì ông không mong muốn được biết đến như một nhà soạn kịch, cho dù văn phong xuất sắc đến thế nào đi nữa, bởi điều này sẽ làm lộ việc viết thuê của ông? Hay đó chỉ là cách giải quyết các rắc rối của ông với giới tư sản Paris bằng việc để vô danh? Hay do ông thiếu tiền?</div>
<div>
</div>
<div>
Vấn đề cũng cần được làm rõ là tại sao anh em nhà Corneille lại tiến hành một âm mưu chống lại Écoles des femmes (Trường dạy đàn bà), vở kịch mà Molière chế diễu thẳng thừng các trò kịch của giới quí tộc mà anh em nhà Corneille viết. Tại sao Corneille viết, rồi lại chỉ trích một tác phẩm trong đó ông chế diễu hình ảnh anh của ông và của chính mình? Hơn thế nữa, trong thời gian mà Corneille được cho là viết thuê cho Molière, ông cho ra mắt vở kịch Office de la Sainte Vierge, một tác phẩm đồ sộ đòi hỏi mất rất nhiều thời gian. Như vậy, ông lấy đâu ra thời gian để viết cho Molière. Cho tới ngày nay, cuộc tranh luận mở về đề tài được đưa ra từ năm 1919 vẫn chưa được đóng lại.</div>
',
'images' => '20160627033145939f0e1e8eeb7e9598b00cc6fba350c4.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-27',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '62773',
'slug' => 'ky-an-moliere-corneill',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '745',
'rght' => '746',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
)
$detailNews = array(
'Post' => array(
'id' => '418',
'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ',
'code' => null,
'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br />
<br />
<div>
Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div>
<div>
Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div>
<div>
</div>
<div>
</div>
<div>
I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div>
<div>
</div>
<div>
A. Nền tảng</div>
<div>
</div>
<div>
Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div>
<div>
</div>
<div>
Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div>
<div>
</div>
<div>
Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div>
<div>
</div>
<div>
TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div>
<div>
</div>
<div>
Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div>
<div>
</div>
<div>
2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div>
<div>
</div>
<div>
3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div>
<div>
</div>
<div>
Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div>
<div>
</div>
<div>
Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div>
<div>
</div>
<div>
II. CÁC YÊU SÁCH</div>
<div>
</div>
<div>
Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div>
<div>
</div>
<div>
A. Yêu sách lịch sử</div>
<div>
</div>
<div>
1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div>
<div>
</div>
<div>
Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div>
<div>
</div>
<div>
Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div>
<div>
</div>
<div>
Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div>
<div>
</div>
<div>
Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div>
<div>
</div>
<div>
Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div>
<div>
</div>
<div>
Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div>
<div>
</div>
<div>
Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div>
<div>
</div>
<div>
TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div>
<div>
</div>
<div>
2. Phân tích pháp lý</div>
<div>
</div>
<div>
Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div>
<div>
</div>
<div>
Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div>
<div>
</div>
<div>
Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div>
<div>
</div>
<div>
Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div>
<div>
</div>
<div>
Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div>
<div>
</div>
<div>
Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div>
<div>
</div>
<div>
3. Những diễn biến mới</div>
<div>
</div>
<div>
Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div>
<div>
</div>
<div>
Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Các yêu sách đảo</div>
<div>
</div>
<div>
1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div>
<div>
</div>
<div>
Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div>
<div>
</div>
<div>
Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div>
<div>
</div>
<div>
Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div>
<div>
</div>
<div>
Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div>
<div>
</div>
<div>
Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div>
<div>
</div>
<div>
Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div>
<div>
</div>
<div>
Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div>
<div>
</div>
<div>
Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div>
<div>
</div>
<div>
Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div>
<div>
</div>
<div>
Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div>
<div>
</div>
<div>
Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div>
<div>
</div>
<div>
Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div>
<div>
</div>
<div>
Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div>
<div>
</div>
<div>
3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div>
<div>
</div>
<div>
Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div>
<div>
</div>
<div>
Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div>
<div>
</div>
<div>
Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div>
<div>
</div>
<div>
III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div>
<div>
</div>
<div>
Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div>
<div>
</div>
<div>
Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div>
<div>
</div>
<div>
A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div>
<div>
</div>
<div>
Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div>
<div>
</div>
<div>
Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Các bản đồ không tương thích nhau</div>
<div>
</div>
<div>
Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div>
<div>
</div>
<div>
“dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div>
<div>
</div>
<div>
Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div>
<div>
</div>
<div>
C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div>
<div>
</div>
<div>
Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div>
<div>
</div>
<div>
Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div>
<div>
</div>
<div>
D. Ý định không rõ ràng</div>
<div>
</div>
<div>
Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div>
<div>
</div>
<div>
Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div>
<div>
</div>
<div>
E. Thiếu tính trung lập</div>
<div>
</div>
<div>
Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div>
<div>
</div>
<div>
Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div>
<div>
</div>
<div>
Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div>
<div>
</div>
<div>
F. Không chính xác về kỹ thuật</div>
<div>
</div>
<div>
Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div>
<div>
</div>
<div>
ICJ phát biểu rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div>
<div>
</div>
<div>
Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div>
<div>
</div>
<div>
Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div>
<div>
</div>
<div>
Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div>
<div>
</div>
<div>
Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div>
<div>
</div>
<div>
Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div>
<div>
</div>
<div>
IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div>
<div>
</div>
<div>
A. Tiêu chuẩn áp dụng</div>
<div>
</div>
<div>
Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div>
<div>
</div>
<div>
tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div>
<div>
</div>
<div>
Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div>
<div>
</div>
<div>
Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div>
<div>
</div>
<div>
Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div>
<div>
</div>
<div>
Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div>
<div>
</div>
<div>
Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div>
<div>
</div>
<div>
Strupp cũng nhận xét rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div>
<div>
</div>
<div>
Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div>
<div>
</div>
<div>
Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div>
<div>
</div>
<div>
B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div>
<div>
</div>
<div>
Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div>
<div>
</div>
<div>
Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div>
<div>
</div>
<div>
Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
“Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div>
<div>
</div>
<div>
Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div>
<div>
</div>
<div>
2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div>
<div>
</div>
<div>
Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div>
<div>
</div>
<div>
3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div>
<div>
</div>
<div>
4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div>
<div>
</div>
<div>
5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div>
<div>
</div>
<div>
Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div>
<div>
</div>
<div>
KẾT LUẬN</div>
<div>
</div>
<div>
Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div>
<div>
</div>
<div>
Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div>
<div>
</div>
<div>
Người dịch: Phan Văn Song</div>
<div>
</div>
<div>
Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div>
<div>
</div>
<div>
--------------</div>
<div>
* Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div>
<div>
**Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div>
<div>
</div>
<div>
[1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div>
<div>
[2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div>
<div>
</div>
<div>
1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div>
<div>
</div>
<div>
2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div>
<div>
Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div>
<div>
</div>
<div>
[3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div>
<div>
</div>
<div>
[4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div>
<div>
</div>
<div>
[5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div>
<div>
</div>
<div>
[6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div>
<div>
</div>
<div>
[7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div>
<div>
[8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div>
<div>
[9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div>
<div>
[10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div>
<div>
</div>
<div>
[11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div>
<div>
</div>
<div>
[12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div>
<div>
</div>
<div>
[13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div>
<div>
[14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div>
<div>
</div>
<div>
[15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div>
<div>
</div>
<div>
[16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div>
<div>
</div>
<div>
[17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div>
<div>
</div>
<div>
[18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div>
<div>
</div>
<div>
[20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div>
<div>
[21] People’s Republic of China, supra note 4.</div>
<div>
</div>
<div>
[22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div>
<div>
</div>
<div>
[23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div>
<div>
</div>
<div>
[24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div>
<div>
</div>
<div>
[25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div>
<div>
</div>
<div>
[26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div>
<div>
</div>
<div>
[27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div>
<div>
</div>
<div>
[28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div>
<div>
</div>
<div>
[29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div>
<div>
</div>
<div>
[30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div>
<div>
</div>
<div>
[31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div>
<div>
</div>
<div>
[32] Zou, supra note 33 at 152.</div>
<div>
</div>
<div>
[33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div>
<div>
</div>
<div>
[34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div>
<div>
</div>
<div>
[35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div>
<div>
</div>
<div>
[36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div>
<div>
</div>
<div>
[37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div>
<div>
</div>
<div>
[38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div>
<div>
(Supplement No. 8) 9.</div>
<div>
</div>
<div>
[39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div>
<div>
</div>
<div>
[40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div>
<div>
</div>
<div>
[41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div>
<div>
Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div>
<div>
</div>
<div>
[42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div>
<div>
</div>
<div>
[43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div>
<div>
</div>
<div>
[44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div>
<div>
</div>
<div>
[45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div>
<div>
</div>
<div>
[46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div>
<div>
</div>
<div>
[47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div>
<div>
Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div>
<div>
Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div>
<div>
Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div>
<div>
Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div>
<div>
Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div>
<div>
</div>
<div>
[48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div>
<div>
</div>
<div>
[49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div>
<div>
</div>
<div>
[50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div>
<div>
</div>
<div>
[51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div>
<div>
</div>
<div>
[52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div>
<div>
</div>
<div>
[53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div>
<div>
</div>
<div>
[54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div>
<div>
</div>
<div>
[55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div>
<div>
</div>
<div>
[56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div>
<div>
</div>
<div>
[57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div>
<div>
</div>
<div>
[58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div>
<div>
</div>
<div>
[59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div>
<div>
</div>
<div>
[60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div>
<div>
</div>
<div>
[61] Zou, supra note 33 at 160.</div>
<div>
</div>
<div>
[62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div>
<div>
</div>
<div>
[63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div>
<div>
</div>
<div>
[64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div>
<div>
</div>
<div>
[65] Ibid.</div>
<div>
</div>
<div>
[66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div>
<div>
</div>
<div>
[67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div>
<div>
</div>
<div>
[68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div>
<div>
</div>
<div>
[69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div>
<div>
</div>
<div>
[70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div>
<div>
Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div>
<div>
</div>
<div>
[71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div>
<div>
</div>
<div>
[72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div>
<div>
</div>
<div>
[73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div>
<div>
</div>
<div>
[74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div>
<div>
</div>
<div>
[75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div>
<div>
</div>
<div>
[76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div>
<div>
80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div>
<div>
</div>
<div>
[77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div>
<div>
</div>
<div>
[78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div>
<div>
</div>
<div>
[79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div>
<div>
</div>
<div>
[80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div>
<div>
Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div>
<div>
</div>
<div>
[81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div>
<div>
</div>
<div>
[82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div>
<div>
</div>
<div>
[83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div>
<div>
</div>
<div>
[84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div>
<div>
</div>
<div>
[85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div>
<div>
Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div>
<div>
Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div>
<div>
Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div>
<div>
Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div>
<div>
Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div>
<div>
</div>
<div>
[86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div>
<div>
</div>
<div>
[87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div>
<div>
</div>
<div>
[88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div>
<div>
</div>
<div>
[89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div>
<div>
</div>
<div>
[90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div>
<div>
[91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div>
<div>
</div>
<div>
[92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[93] Smith, supra note 53 at 224.</div>
<div>
</div>
<div>
[94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div>
<div>
</div>
<div>
[95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div>
<div>
</div>
<div>
[96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div>
<div>
</div>
<div>
[97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div>
<div>
</div>
<div>
[98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div>
<div>
</div>
<div>
[99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div>
<div>
</div>
<div>
[100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div>
<div>
</div>
<div>
[101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div>
<div>
</div>
<div>
[102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div>
<div>
</div>
<div>
[103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div>
<div>
</div>
<div>
[104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div>
<div>
</div>
<div>
[105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div>
<div>
</div>
<div>
[106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div>
<div>
</div>
<div>
[107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div>
<div>
</div>
<div>
[108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div>
<div>
Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div>
<div>
</div>
<div>
[109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div>
<div>
Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div>
<div>
Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div>
<div>
Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div>
<div>
</div>
<div>
[110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div>
<div>
</div>
<div>
[111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div>
<div>
</div>
<div>
[112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div>
<div>
</div>
<div>
[113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div>
<div>
Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div>
<div>
</div>
<div>
[114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div>
<div>
</div>
<div>
[115] Strupp, supra note 63 at 17.</div>
<div>
</div>
<div>
[116] Ibid., at 17, note 98.</div>
<div>
</div>
<div>
[117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div>
<div>
</div>
<div>
[118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div>
<div>
</div>
<div>
[119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div>
<div>
</div>
<div>
[120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div>
<div>
</div>
<div>
[121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div>
<div>
</div>
<div>
[122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div>
<div>
</div>
<div>
[123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div>
<div>
</div>
<div>
[124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div>
<div>
</div>
<div>
[125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div>
<div>
</div>
<div>
[126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div>
<div>
</div>
<div>
[128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div>
<div>
</div>
<div>
[129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div>
<div>
</div>
<div>
[130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div>
<div>
</div>
<div>
[131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div>
<div>
</div>
<div>
[132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div>
<div>
</div>
<div>
[133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div>
<div>
</div>
<div>
[134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div>
<div>
</div>
<div>
[135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div>
',
'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2016-06-21',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '42938',
'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '725',
'rght' => '726',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
$setting = array(
'id' => '1',
'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT',
'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT',
'address_eng' => '<div>
QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div>
<div>
Representative: Le Van</div>
<div>
Position: Director</div>
<div>
Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div>
<div>
Phone number:</div>
<div>
Email:</div>
<div>
Tax code: 0103008064</div>
',
'address' => '<p style="text-align: center;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p>
<h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;">
<a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2>
<div>
<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br />
Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br />
Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br />
Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br />
Số điện thoại công ty: 02437759534</div>
<div>
<div>
Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div>
<div>
Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div>
</div>
<div>
</div>
<div>
</div>
</div>
',
'contactinfo_eng' => '<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div>
<div>
Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div>
<div>
Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Email:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div>
',
'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br />
<br />
1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br />
2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br />
3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br />
4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br />
5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội',
'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;">
<div>
CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div>
<div>
Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div>
<div>
Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div>
<div>
Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Email:<span style="white-space:pre"> </span></div>
<div>
Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div>
</div>
<div style="">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br />
</div>
<div style="position: absolute; left: -10000px;">
<a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div>
',
'telephone' => '01659 014592',
'hotline' => '0913303547',
'email' => '',
'url' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2012-06-05',
'modified' => '1620916032',
'youtube' => 'http://youtube.com',
'twitter' => 'https://twitter.com/',
'myspace' => 'https://myspace.com/',
'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/',
'email2' => 'duycuong7640',
'skype' => 'hothihuyen.hn',
'yahoo' => 'duycuong7640',
'yahoo1' => 'duycuong7640',
'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873',
'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>',
'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux',
'slogan_eng' => '',
'printer' => '',
'googleplus' => '',
'bando' => '<p>
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p>
',
'gioithieu' => '<p style="text-align: center;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p>
',
'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà
Sửa máy lạnh tại HCM
Sửa tủ lạnh
Bơm ga máy lạnh ',
'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone
Sua may tinh tai nha
Máy Ozone Z755',
'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh
Bảo dưỡng máy lạnh
Vệ sinh máy lạnh
Lắp đặt máy lạnh',
'bb' => '',
'zing' => '',
'hotline2' => '0912 35 65 75',
'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script>
<script>
(function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){
(i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o),
m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m)
})(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga');
ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto');
ga('send', 'pageview');
</script>
<!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 -->
<script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script>
<script>
window.dataLayer = window.dataLayer || [];
function gtag(){dataLayer.push(arguments);}
gtag('js', new Date());
gtag('config', 'AW-876059345');
</script>
',
'theh1' => '',
'hanoi' => '<div>
<strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div>
<div>
<strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div>
<div>
<strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div>
<div>
<strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div>
',
'tphcm' => '<div>
<strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div>
<div>
<strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div>
<div>
<strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div>
<div>
<strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div>
',
'tt' => '',
'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net',
'tphcm_eng' => '',
'hanoi_eng' => '',
'hotline_eng' => '',
'name_eng' => '',
'chinhsach' => null,
'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>',
'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>',
'gt' => '<p style="text-align: center;">
</p>
<span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" />
<span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span>
<p style="text-align: center;">
<iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p>
',
'gt_eng' => ''
)
$description_for_layout = ''
$keywords_for_layout = ''
$tintucnoibat = array(
(int) 0 => array(
'Post' => array(
'id' => '539',
'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH',
'code' => null,
'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>',
'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br />
<br />
<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br />
<br />
<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br />
<br />
<strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br />
<br />
<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br />
<strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br />
<br />
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br />
<br />
<p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;">
</p>
',
'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-06-10',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '84932',
'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '943',
'rght' => '944',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 1 => array(
'Post' => array(
'id' => '538',
'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?',
'code' => null,
'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>',
'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;">
</h1>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
</p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p>
<ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1>
</li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p>
<ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p>
<ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p>
<ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
</p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p>
<ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p>
<ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p>
<ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p>
<ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<li style="box-sizing: border-box;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li>
</ol>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p>
',
'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-05-20',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '58464',
'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '941',
'rght' => '942',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 2 => array(
'Post' => array(
'id' => '537',
'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách',
'code' => null,
'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>',
'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br />
- Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br />
- Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br />
- Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br />
Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br />
- Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br />
- Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br />
- Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br />
- Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br />
- Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br />
- Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br />
- Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br />
<br />
<img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br />
- Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br />
<br />
Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br />
</span></span>',
'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg',
'images_multi' => '',
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-05-03',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '69982',
'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '939',
'rght' => '940',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 3 => array(
'Post' => array(
'id' => '536',
'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo',
'code' => null,
'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do',
'cat_id' => '40',
'price' => '0',
'type' => 'new',
'shortdes' => '',
'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div>
<p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
</p>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div>
<div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div>
<div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;">
<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div>
',
'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg',
'images_multi' => null,
'pos' => null,
'new' => null,
'hot' => null,
'saleoff' => null,
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-04-25',
'modified' => '2025-04-19',
'status' => '1',
'view' => '77923',
'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do',
'name_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'content_eng' => '',
'phut' => null,
'shortdes_tq' => null,
'content_tq' => null,
'name_tq' => null,
'nguoilon' => null,
'treem' => null,
'truso' => null,
'don' => null,
'doi' => null,
'lon' => null,
'tour' => null,
'tourtrongnuoc' => null,
'tournuocngoai' => null,
'noiden' => null,
'ngaydi' => null,
'thangdi' => null,
'namdi' => null,
'ngaykhoihanh' => null,
'thoigiandi' => null,
'ngaykhoihanh_eng' => null,
'thoigiandi_eng' => null,
'videoyou' => null,
'nt' => null,
'duration' => null,
'duration_eng' => null,
'twodaypro' => null,
'twodaypro_eng' => null,
'threedaypro' => null,
'threedaypro_eng' => null,
'photo' => null,
'lft' => '937',
'rght' => '938',
'vat' => null,
'hangsx' => null,
'baohanh' => null,
'tinhtrang' => '1',
'tailieu' => null,
'tag' => null
),
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'parent_id' => null,
'alias' => 'tin-tuc',
'images' => '',
'lft' => '119',
'rght' => '120',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2015-12-16',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'tin-tuc',
'cate' => '4',
'link' => 'tin-tuc',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'new',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
)
$duandatrienkhai = array(
(int) 0 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '49',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => null,
'display' => '3',
'created' => '2022-04-13',
'modified' => '2022-04-26',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '11',
'rght' => '12'
)
),
(int) 1 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '48',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png',
'display' => '3',
'created' => '2019-07-11',
'modified' => '2019-07-11',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '9',
'rght' => '10'
)
),
(int) 2 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '47',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png',
'display' => '3',
'created' => '2019-06-18',
'modified' => '2019-07-11',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '7',
'rght' => '8'
)
)
)
$slideshow = array(
(int) 0 => array(
'Slideshow' => array(
'id' => '69',
'name' => '',
'images' => null,
'created' => '2019-07-11 10:23:46',
'modified' => '2022-04-16 00:00:00',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'type' => 'intro',
'link' => '',
'content' => '',
'shortdes' => '',
'content_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'shortdes_tq' => '',
'content_tq' => ''
)
),
(int) 1 => array(
'Slideshow' => array(
'id' => '68',
'name' => '',
'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif',
'created' => '2019-07-11 10:22:33',
'modified' => '2021-05-13 00:00:00',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'type' => 'intro',
'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>',
'content' => '',
'shortdes' => '',
'content_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'shortdes_tq' => '',
'content_tq' => ''
)
),
(int) 2 => array(
'Slideshow' => array(
'id' => '66',
'name' => '',
'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png',
'created' => '2019-07-11 10:09:25',
'modified' => '2022-04-15 00:00:00',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'type' => 'intro',
'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>',
'content' => '',
'shortdes' => '',
'content_eng' => '',
'shortdes_eng' => '',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'shortdes_tq' => '',
'content_tq' => ''
)
)
)
$adv_khuyenmai = array(
'Advertisement' => array(
'id' => '1',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png',
'display' => '5',
'created' => '2015-11-12',
'modified' => '2019-06-18',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '1',
'rght' => '2'
)
)
$doitac = array(
(int) 0 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '47',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png',
'display' => '3',
'created' => '2019-06-18',
'modified' => '2019-07-11',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '7',
'rght' => '8'
)
),
(int) 1 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '48',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png',
'display' => '3',
'created' => '2019-07-11',
'modified' => '2019-07-11',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '9',
'rght' => '10'
)
),
(int) 2 => array(
'Advertisement' => array(
'id' => '49',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => null,
'display' => '3',
'created' => '2022-04-13',
'modified' => '2022-04-26',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '11',
'rght' => '12'
)
)
)
$chayphai = array(
'Advertisement' => array(
'id' => '3',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png',
'display' => '2',
'created' => '2015-11-13',
'modified' => '2017-02-07',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '5',
'rght' => '6'
)
)
$chaytrai = array(
'Advertisement' => array(
'id' => '2',
'name' => null,
'link' => '',
'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg',
'display' => '1',
'created' => '2015-11-13',
'modified' => '2017-02-07',
'status' => '1',
'pos' => '0',
'content' => null,
'slug' => null,
'lft' => '3',
'rght' => '4'
)
)
$chiasekinhnghiem = array()
$list_menu_footer = array()
$danhmuc_left_parent = array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '2',
'name' => 'Sản phẩm',
'slug' => 'san-pham'
)
)
)
$danhmuc = array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '1',
'name' => 'Trang chủ',
'slug' => 'trang-chu'
)
),
(int) 1 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '2',
'name' => 'Sản phẩm',
'slug' => 'san-pham'
)
),
(int) 2 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '3',
'name' => 'Giới thiệu',
'slug' => 'gioi-thieu'
)
),
(int) 3 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '5',
'name' => 'Download',
'slug' => 'download'
)
),
(int) 4 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '40',
'name' => 'Tin Tức',
'slug' => 'tin-tuc'
)
),
(int) 5 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '6',
'name' => 'Liên hệ',
'slug' => 'lien-he'
)
)
)
$support = array(
(int) 0 => array(
'Support' => array(
'id' => '13',
'name' => 'Co so Ha noi',
'phone' => '098 987 678',
'yahoo' => 'duycuong7640',
'skype' => 'duycuong7640',
'pos' => '0',
'created' => '2013-09-13',
'modified' => '2015-05-05',
'status' => '1',
'yahoo1' => 'duycuong7640',
'skype1' => '',
'hotline' => '0987 654 999',
'email' => '',
'name1' => ''
)
),
(int) 1 => array(
'Support' => array(
'id' => '16',
'name' => 'Co so TP.HCM',
'phone' => '3252 436 432',
'yahoo' => 'duycuong7640',
'skype' => 'tuvantubep',
'pos' => '0',
'created' => '2014-01-15',
'modified' => '2015-05-05',
'status' => '1',
'yahoo1' => 'duycuong7640',
'skype1' => '',
'hotline' => '0987 654 999',
'email' => '',
'name1' => ''
)
)
)
$content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc">
<div class="cat-title-danhmuc">
<a href="" title="">
<h1></h1>
</a>
</div>
</div>
<div class="box-content-detail">
<div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div>
<div class="col-product">
<div class="box-new-content">
<div class="box-new-detail">
<div class="time-date">
12:00:00
<span>21/06/2016</span>
</div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div>
<div class="box-like-share">
<div class="like1">
<div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div>
</div>
</div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div>
<div class="ct-tt">
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end ct-tt-->
<!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>-->
<div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div>
</div><!--end box-new-detail-->
<div class="bar-new-detail">
<label>Private same category</label>
<div class="clear-main"></div>
<ul>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title="">
<h3> <span>(01-07-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title="">
<h3> <span>(01-07-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title="">
<h3> <span>(01-07-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title="">
<h3> <span>(01-07-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title="">
<h3> <span>(29-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title="">
<h3> <span>(29-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title="">
<h3> <span>(29-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title="">
<h3> <span>(29-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title="">
<h3> <span>(27-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
<li>
<a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title="">
<h3> <span>(27-06-2016)</span></h3>
</a>
</li>
</ul>
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end bar-new-detail-->
<div class="clear-main"></div>
<div class="pagination">
<span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div>
<div class="clear-main"></div>
</div><!--end box-ctbar-->
</div>
</div>'
$scripts_for_layout = ''
$cap1 = array(
'Catproduct' => array(
'id' => '2',
'name' => 'Sản phẩm',
'slug' => 'san-pham'
)
)
$dm_c2 = array(
(int) 0 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '50',
'name' => 'Ẩm ký tự ghi Fischer 325',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'ảm-ký-tụ-ghi-fischer-325',
'images' => '20190702110514f5998f417e460b6a7ce6824a1984d84d.png',
'lft' => '28',
'rght' => '29',
'pos' => '1',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Ẩm ký tự ghi Fischer 325',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Model 325
Ẩm ký Fischer, model 325 do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục giá trị độ ẩm không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu.
Máy ẩm ký 325 được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng.
Đặc tính kỹ thuật
- Kiểu bộ cảm ứng: Chùm tóc
- Giải đo: Từ 0 đến 100%
- Độ chính xác: ±3%
- Độ phân giải: 5%
- Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'a-m-ky-tu-ghi-fischer-325',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 1 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '51',
'name' => 'Nhiệt ký tự ghi 525S',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiẹt-ký-tụ-ghi-525s',
'images' => '2019070211085423ef43a8ba7034f8b17f26f28a9a3792.png',
'lft' => '30',
'rght' => '31',
'pos' => '2',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt ký tự ghi 525S',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Model 525S
Nhiệt ký Fischer, model 525S do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục giá trị nhiệt độ không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu.
Máy nhiệt ký 525S được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng.
Đặc tính kỹ thuật
- Kiểu bộ cảm ứng: Lưỡng kim
- Giải đo: Từ -15oC đến +65oC
- Độ chính xác: ±0.5oC
- Độ phân giải: 1oC
- Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'nhie-t-ky-tu-ghi-525s',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 2 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '52',
'name' => 'Áp ký tự ghi 225',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'áp-ký-tụ-ghi-225',
'images' => '2019070211103556032ed73bc73e646d09179b2face0ee.png',
'lft' => '32',
'rght' => '33',
'pos' => '3',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Model 225
Áp ký Fischer, model 225 do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục sự biến đổi áp suất không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu.
Máy áp ký 225 được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng.
Đặc tính kỹ thuật
- Kiểu bộ cảm ứng: Chồng hộp Aneroid
- Giải đo: Từ 955 đến 1055 hPa (hoặc tùy chọn)
- Độ chính xác: ±0.7 hPa
- Độ phân giải: 1 hPa
- Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm
- Trọng lượng: 2.5 kg
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'a-p-ky-tu-ghi-225',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 3 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '53',
'name' => 'Máy đo gió EL',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-do-gió-el',
'images' => '20190702112336d58b0b5c56b53be76e8104175a15ff97.png',
'lft' => '34',
'rght' => '35',
'pos' => '4',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '
Máy đo gió model EL là loại máy đo gió điện tự báo dùng để đo tốc độ gió và hướng gió tức thời từ xa do nhà máy thiết bị khí tượng Thượng Hải – Trung Quốc sản xuất.
Máy đo gió EL gồm 2 bộ phận chính: Bộ phận cảm ứng đặt ngoài trời và bộ phận chỉ thị đặt trong nhà. Hai bộ phận này được nối với nhau bằng một dây cáp điện nhiều sợi.
Bộ phận cảm ứng tốc độ gió là một chong chóng kiểu gáo. Bộ phận cảm ứng hướng gió là một phong tiêu. Hai bộ phận này được thiết kế gắn liền nhau.
Bộ phận chỉ thị có 2 đồng hồ. Đồng hồ bên trái chỉ thị tốc độ gió, đồng hồ bên phải chỉ thị hướng gió.
Trên mặt đồng hồ chỉ tốc độ, hai thang độ mầu đỏ bên ngoài chỉ tốc độ gió bằng cấp Beaufort. Hai thang độ bên trong chỉ tốc độ gió bằng m/s. Một thang độ từ 0 – 20 m/s và một thang độ từ 0 – 40 m/s.
Trên mặt đồng hồ chỉ hướng gió có 16 hướng và báo bằng đèn chỉ thị.
Đặc tính kỹ thuật
- Giải đo tốc độ: 2 – 40 m/s
- Giải đo hướng: 16 hướng
- Tốc độ khởi động: ≥ 1,5 m/s
- Độ chính xác đo tốc độ: ±(0,5 + 0,05V) m/s
- Độ chính xác đo hướng gió: ±11,15o
- Nguồn điện: 220VAC, 12 VDC
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'ma-y-do-gio-el',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 4 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '54',
'name' => 'Vũ lượng ký chao lật SL3-1',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'vũ-luọng-ký-chao-lạt-sl3-1',
'images' => '2019070211520866c4403e2b0403ad0c222c8e1226510c.png',
'lft' => '36',
'rght' => '37',
'pos' => '5',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Vũ lượng ký chao lật SL3-1
Sản xuất tại : Thượng Hải-Trung Quốc
Nguyên lý hoạt động: chao lật
* Miệng hứng 200cm2
* Dải đo : 0,1- 4mm/phút
* Độ chính xác: ±0,4mm(≤ 10mm )
* Khung máy bằng thép
* Vỏ máy bằng inox
* Điện nguồn 220V AC/50Hz hoặc 12VDC
Thiết bị bao gồm :
* Bộ cảm ứng
* Đầu đo mưa SL3-1 vật liệu Inox
* Bộ tự ghi tự báo và cáp số liệu 100m.
* Phụ kiện thay thế và tài liệu kỹ thuật
* Giản đồ sử dụng cho 1 năm
* Chân đế lắp đặt máy
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'vu-luo-ng-ky-chao-la-t-sl3-1',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 5 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '55',
'name' => 'Nhật Quang ký CamBell Stokes',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhạt-quang-ký-cambell-stokes',
'images' => '2019070211564976eeed280f64fd4a67c3f0fd6b9f0ada.png',
'lft' => '38',
'rght' => '39',
'pos' => '6',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Máy ghi thời gian nắng
Máy ghi thời gian nắng model 1603 kiểu Campbell Stokes do hãng Lambrecht – Germany sản xuất. Đây là thiết bị tự ghi loại cơ học, dùng để ghi liên tục thời gian nắng trong ngày.
Máy được thiết kế chắc chắn, dễ lắp đặt, dễ sử dụng và hầu như không cần phải chăm sóc, bảo dưỡng, ngoài việc lau bụi.
Máy sử dụng nguyên lý hội tụ ánh sáng mặt trời để đốt cháy giản đồ thành vết theo thời gian có nắng.
Đặc tính kỹ thuật
Phần tử đo: Quả cầu thủy tinh
Dùng cho các vĩ độ từ 0ođến 40ocả Bắc và Nam bán cầu.
Trọng lượng: 5.7 kg
Giản đồ kèm theo: 380 tờ (140 tờ cho mùa Đông, 140 tờ cho mùa Hè và 100 tờ cho mùa Thu và mùa Xuân)
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'nha-t-quang-ky-cambell-stokes',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 6 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '56',
'name' => 'Máy đo độ mặn YSI -30',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-do-dọ-mạn-ysi-30',
'images' => '20190702115840249de45b2f39b6a48cdc586688773b3e.png',
'lft' => '40',
'rght' => '41',
'pos' => '7',
'status' => '1',
'title_seo' => '',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Xuất xứ: Mỹ
* Dải đo:
+ Độ muối: 0 - 80 ppt
+ Độ dẫn: 0mS - 200mS
+ Nhiệt độ: -5 - + 95oC
+ TDS: 0 đến 100g/l
* Độ chính xác:
+ Độ muối: 0.1 ppt
+ Độ dẫn: +/- 0.5% toàn dải
+ Nhiệt độ: +0.1oC
* Bao gồm: Máy chính, đầu dò + cáp dài 3m,
',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-02',
'slug' => 'ma-y-do-do-ma-n-ysi-30',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 7 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '48',
'name' => 'Áp kế hộp hiện số',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'ap-ke-hop-hien-so',
'images' => '2019070207393144f2378f4b0651daf2cb4fa277e4695e.jpg',
'lft' => '26',
'rght' => '27',
'pos' => '8',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy đo gió',
'meta_key' => '',
'meta_des' => 'Model PTB330',
'created' => '2019-07-02',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'ap-ke-hop-hien-so',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 8 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '57',
'name' => 'Máy đo tốc độ và hướng gió',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-do-tóc-dọ-và-huóng-gio',
'images' => '2019070402434746227ca5c688200b321f5a8b74982c41.png',
'lft' => '42',
'rght' => '43',
'pos' => '9',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy đo tốc độ và hướng gió',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'ma-y-do-to-c-do-va-huo-ng-gio',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 9 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '58',
'name' => 'Máy tự ghi, tự báo mực nước',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-tụ-ghi-tụ-báo-mục-nuóc',
'images' => '20190704024855debca9dbc88ddc0c6108e7e1bbabcc12.png',
'lft' => '44',
'rght' => '45',
'pos' => '10',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy tự ghi, tự báo mực nước',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'ma-y-tu-ghi-tu-ba-o-mu-c-nuo-c',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 10 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '59',
'name' => 'Máy lưu tốc kế LS68 + chuông',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'may-luu-toc-ke-ls68-chuong',
'images' => '201907040253294baefbf059489b4794a34aee2c9e3fbd.png',
'lft' => '46',
'rght' => '47',
'pos' => '11',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy lưu tốc kế LS68 + chuông',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'may-luu-toc-ke-ls68-chuong',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 11 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '60',
'name' => 'Máy đo mực nước Stevens',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'máy-do-mục-nuóc-stevens',
'images' => '201907040254500acecb86d3b3fab2fea045403bedfb1f.png',
'lft' => '48',
'rght' => '49',
'pos' => '12',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy đo mực nước Stevens',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'ma-y-do-mu-c-nuo-c-stevens',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 12 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '61',
'name' => 'Nhiệt kế cong SavinopWQG-16(T.Q)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-cong-savinopwqg-16-t-q',
'images' => '201907040255588263b1a656f8075154d99a42ee877872.png',
'lft' => '50',
'rght' => '51',
'pos' => '13',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế cong ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'nhiet-ke-cong-savinopwqg-16-t-q',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 13 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '62',
'name' => 'Bộ ẩm biểu lều',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'bo-am-bieu-leu',
'images' => '20190704025648375115691c98b7200afab84e7d0250cb.png',
'lft' => '52',
'rght' => '53',
'pos' => '14',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Bộ ẩm biểu lều',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'bo-am-bieu-leu',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 14 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '63',
'name' => 'Nhiệt kế nước WQG -14(T.Q)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-nuoc-wqg-14-t-q',
'images' => '20190704025730f1017c1c7ca672a0b82961a6d2c5bab8.png',
'lft' => '54',
'rght' => '55',
'pos' => '15',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế nước ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'nhiet-ke-nuoc-wqg-14-t-q',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 15 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '64',
'name' => 'Nhiệt biểu nước ',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-bieu-nuoc',
'images' => '20190704025757b88f868b4fbad212e795bc0f88d414a0.png',
'lft' => '56',
'rght' => '57',
'pos' => '16',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt biểu nước ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'nhiet-bieu-nuoc',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 16 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '65',
'name' => 'Thủy chí tráng men',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'thuy-chi-trang-men',
'images' => '2019070402584460e02fd9633a6c2500d5d0fc371f21e0.png',
'lft' => '58',
'rght' => '59',
'pos' => '17',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Thủy chí tráng men',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'thuy-chi-trang-men',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 17 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '66',
'name' => 'Bộ Vũ lượng kế',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'bo-vu-luong-ke',
'images' => '201907040259161485d37437ef53393ba9ed00d132c8ac.png',
'lft' => '60',
'rght' => '61',
'pos' => '18',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Bộ Vũ lượng kế',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-04',
'modified' => '2019-07-04',
'slug' => 'bo-vu-luong-ke',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 18 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '7',
'name' => 'Máy toàn đạc điện tử',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'may-toan-dac-dien-tu',
'images' => '201512310222411933736057242698a51c04e3a09f1e5f.png',
'lft' => '4',
'rght' => '5',
'pos' => '19',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Máy Toàn Đạc điện tử chính hãng tại hà nội',
'meta_key' => 'Máy toàn đạc, may toan dac, máy toàn đạc điện tử, máy toàn đạc điện tử chính hãng, máy toàn đạc điện tử chính hãng tại hà nội',
'meta_des' => 'Máy Toàn Đạc điện tử chính hãng tại hà nội. Thành Đạt chuyên phân phối máy toàn đạc chính hãng với giá rẻ nhất, chất lượng nhất tại Việt Nam',
'created' => '2015-12-02',
'modified' => '2016-01-06',
'slug' => 'may-toan-dac-dien-tu',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => 'May toan dac dien tu',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '1',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 19 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '67',
'name' => 'Nhiệt kế tối cao WQG-13(TQ)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-toi-cao-wqg-13-tq',
'images' => null,
'lft' => '62',
'rght' => '63',
'pos' => '20',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế tối cao',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'nhiet-ke-toi-cao-wqg-13-tq',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 20 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '68',
'name' => 'Nhiệt kế tối thấp WQG-18(TQ)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-toi-thap-wqg-18-tq',
'images' => null,
'lft' => '64',
'rght' => '65',
'pos' => '21',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế tối thấp ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'nhiet-ke-toi-thap-wqg-18-tq',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 21 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '69',
'name' => 'Nhiệt kế thường WQG-15(T.Q)',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'nhiet-ke-thuong-wqg-15-t-q',
'images' => null,
'lft' => '66',
'rght' => '67',
'pos' => '22',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Nhiệt kế thường',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'nhiet-ke-thuong-wqg-15-t-q',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 22 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '70',
'name' => 'Giản đồ Stevens',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'gian-do-stevens',
'images' => null,
'lft' => '68',
'rght' => '69',
'pos' => '23',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Giản đồ Stevens',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'gian-do-stevens',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 23 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '71',
'name' => 'Giàn đồ nắng ',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'gian-do-nang',
'images' => null,
'lft' => '70',
'rght' => '71',
'pos' => '24',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Giàn đồ nắng ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'gian-do-nang',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 24 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '72',
'name' => 'Giản đồ nhiệt ẩm áp ',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'gian-do-nhiet-am-ap',
'images' => null,
'lft' => '72',
'rght' => '73',
'pos' => '25',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Giản đồ nhiệt ẩm áp ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'gian-do-nhiet-am-ap',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 25 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '73',
'name' => 'Giản đồ mưa ',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'gian-do-mua',
'images' => null,
'lft' => '74',
'rght' => '75',
'pos' => '26',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Giản đồ mưa ',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'gian-do-mua',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
),
(int) 26 => array(
'Catproduct' => array(
'id' => '74',
'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn',
'parent_id' => '2',
'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van',
'images' => null,
'lft' => '76',
'rght' => '77',
'pos' => '27',
'status' => '1',
'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn',
'meta_key' => '',
'meta_des' => '',
'created' => '2019-07-06',
'modified' => '2019-07-06',
'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van',
'cate' => '4',
'link' => 'san-pham',
'name_eng' => '',
'name_tq' => '',
'type' => 'product',
'hot' => '0',
'content' => '',
'display' => '0',
'content_eng' => null
)
)
)include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 22 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52320', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '64629', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61786', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62381', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '63187', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '80684', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '437', 'name' => 'Phá vỡ kỷ lục về khoảng cách viễn tải lượng tử', 'code' => null, 'alias' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nhà vật lý tại Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) vừa phá vỡ kỷ lục viễn tải lượng tử khi có thể truyền thông tin từ một photon tới một photon khác trên chặng đường hơn 102 km cáp sợi quang – xa gấp bốn lần so với kỷ lục cũ.</div> <div> <br /> Viễn tải lượng tử được xây dựng dựa trên rối lượng tử. Khi các phân tử hạ nguyên tử gần nhau bị vướng vào nhau, chúng sẽ dính với nhau mãi mãi, ngay cả khi bị tách khỏi nhau. Khi một phân tử này truyền thông tin lượng tử cho phân tử khác, về bản chất đó chính là phân tử tự thực hiện viễn tải lượng tử cho nó.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (14).jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> Để phá vỡ kỷ lục về khoảng cách, các nhà khoa học ở NIST đã phải dùng đến một máy dò rất nhạy cảm. Marty Stevens, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chỉ có khoảng 1% trong số các photon có thể đi qua sợi quang dài 100km. Chúng tôi sẽ không thể thực hiện được thí nghiệm này nếu không có những máy dò mới kia, chúng có thể đo được tín hiệu rất yếu này.”</div> <div> </div> <div> Mục đích cuối cùng của viễn tải lượng tử nhằm thực hiện mật mã lượng tử. Dưới đây là một định nghĩa của tạp chí Physics World:</div> <div> </div> <div> Mật mã lượng tử bao gồm hai phần tử cùng có chung một chiếc chìa khóa bí mật được tạo ra từ việc sử dụng các trạng thái của các phân tử lượng tử chẳng hạn như photon. Khi đó, các bên tham gia liên lạc có thể trao đổi thông điệp cho nhau bằng các phương thức thông thường nhưng với mức độ an ninh được bảo đảm tuyệt đối nhờ việc mã hóa thông tin bằng chiếc chìa khóa bí mật. Nếu có kẻ nghe lén muốn tìm cách chặn chiếc chìa khóa đó sẽ phải phá hủy các trạng thái lượng tử, và như vậy kẻ đó sẽ tự động để lộ tung tích của mình. Về lý thuyết, không thể lấy trộm những thông tin được mã hóa theo phương pháp này. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi rất nhiều người đang nóng lòng muốn nó trở thành khả thi. Nhưng trước tiên, các nhà khoa học sẽ phải nghiên cứu cách thực hiện viễn tải lượng tử một cách tin cậy hơn nữa, và ở khoảng cách xa hơn nữa. Các nhà khoa học ở NIST hiện đang nghiên cứu tạo ra nhiều máy dò nhạy cảm hơn để thực hiện được điều đó. </div> <div> </div> <div> Trang Bùi dịch theo washingtonpost.com</div> ', 'images' => '20160701092843176ed7e7db753ce84127d40491513441.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '60501', 'slug' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '763', 'rght' => '764', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '436', 'name' => 'CES 2015: Cảm biến và kết nối ', 'code' => null, 'alias' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Gắn cảm biến vào tất cả các thiết bị, kết nối mọi vật dụng trên nền tảng Internet là điều mà người ta nhận thấy rõ ràng trong CES 2015 – Hội chợ hàng điện tử tiêu dùng quốc tế diễn ra trong năm ngày từ 4-9/1 tại Las Vegas, Mỹ.</div> <div> <br /> <strong>Mọi vật đều thông minh</strong></div> <div> </div> <div> Khi những người tham dự CES thường xuyên bắt đầu cảm thấy chán vì năm nào cũng quen thuộc với sự góp mặt của các tập đoàn điện tử như Sony, LG, SamSung... cùng những sản phẩm “dễ đoán” như TV LED thì năm nay, họ có dịp ngạc nhiên với một xu hướng: “Internet of things” – vạn vật kết nối trong các thiết bị gia dụng.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail (1).jpg" style="width: 150px; height: 84px;" /></div> <div> </div> <div> Theo dự báo, phải mất vài chục năm nữa, viễn cảnh về vạn vật kết nối mới trở thành hiện thực, khi ấy, tất cả các vật dụng xung quanh con người đều được gắn một máy tính và kết nối với nhau trên nền tảng internet. Tuy nhiên, tại hội chợ công nghệ CES, người ta thấy viễn cảnh này không xa đến thế, hàng trăm vật dụng gắn liền với sinh hoạt hằng ngày của con người đều trở nên “thông minh”: bàn chải Bluetooth điều chỉnh để người dùng không chà răng quá mạnh; bình sữa trẻ em hướng dẫn người dùng góc độ cầm chai chuẩn xác; ấm pha trà/cà phê cho phép pha và điều chỉnh nhiệt độ đồ uống từ xa; bóng đèn được điều chỉnh bằng wifi qua điện thoại thông minh kết hợp loa và camera chống trộm, ổ cắm điện chỉ truyền điện khi nhận được phích cắm; vòng cổ cho vật nuôi thông báo địa điểm và tình trạng của chúng cho người chủ qua ứng dụng di động, pedal xe đạp có gắn GPS và các cảm biến cho phép xác định vị trí của xe, đo khoảng cách tới địa chỉ cần đến đồng thời theo dõi tốc độ đạp xe, cảnh báo khi xe bị trượt bánh… Các thiết bị trên đều được kết nối wifi và xử lý thông tin bằng một ứng dụng trên di động, nhờ vậy, các dữ liệu về hiệu quả hoạt động của người dùng sẽ được gửi về điện thoại thông minh của họ. Ví dụ, với bình sữa trẻ em nói trên, bố mẹ có thể biết được lượng sữa và thời gian ăn của con khi “giao phó” cho người trông trẻ hoặc với chiếc bàn chải Bluetooth, người sử dụng có thể nhận được thông tin đánh giá về cách đánh răng của mình trên điện thoại thông minh.</div> <div> </div> <div> Không chỉ nổi bật với các vật dụng “internet of things” gần gũi hằng ngày, CES 2015 còn được chú ý với những thiết bị đeo trên người (wearables). Khi Apple thông báo sẽ tung ra đồng hồ thông minh vào năm nay, không có gì lạ khi những sản phẩm đeo trên người trở nên phổ biến và trở thành xu hướng ở hội chợ hàng điện tử tiêu dùng 2015. Phần lớn những sản phẩm này đều được sử dụng để đo lường sự vận động và sức khỏe của người dùng, đồng thời phân tích những dữ liệu này và gửi tới các thiết bị di động thông minh bằng wifi hoặc Bluetooth: các đồng hồ đeo tay và tai nghe theo dõi bước đi, giấc ngủ, cảm xúc; mũ đọc “sóng não” để đo độ thư dãn của người đội và nếu phát hiện thấy người đội căng thẳng, sẽ gửi dữ liệu qua một ứng dụng của điện thoại thông minh để bật một bản nhạc jazz xoa dịu và thư giãn người dùng. Ngoài ra, một chiếc nhẫn có tên gọi là Ring của công ty Logbar ở Nhật, vào năm 2014 từng gọi vốn từ cộng đồng thành công với gần 900.000 USD (gấp bốn lần so với dự kiến) trên nền tảng Kickstarter, cho phép người đeo chỉ cần “viết lên không khí” để ra lệnh đóng/mở rèm cửa, bật/tắt hệ thống đèn và TV, thậm chí có thể viết chữ trên điện thoại, máy tính bảng từ xa.</div> <div> </div> <div> “Vạn vật kết nối không phải là khoa học viễn tưởng mà là thực tế khoa học”, Boo-Keun Yoon, tổng giám đốc của SamSung, phát biểu tại CES 2015. Ông cho biết, internet of things sẽ biến đổi cách mà chúng ta sống: “ Mỗi người là trung tâm thế giới công nghệ của riêng họ và vạn vật kết nối sẽ tự khắc thích nghi và biến đổi theo cách người ta muốn”.</div> <div> </div> <div> <strong>Cảm biến thống trị</strong></div> <div> </div> <div> Những năm gần đây, CES dần thay đổi diện mạo: với tên gọi là một hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng nhưng năm nay, ngạc nhiên là có những công ty có vẻ chẳng liên quan gì tới lĩnh vực này cũng có gian hàng dựng ở đây: các tập đoàn ô tô như Ford, Toyota, Chervolet, Mercedes Benz; các công ty thời trang như Adidas, Ralph Lauren…, thậm chí cả chuỗi cửa hàng ăn nhanh Mc Donnald và hãng truyền hình CBS cũng tới đây góp mặt.</div> <div> </div> <div> Ngày đầu tiên của CES 2015 là một loạt các bài phát biểu đến từ chủ tịch của những tập đoàn sản xuất ô tô lớn trên thế giới. Họ giới thiệu và thậm chí còn cho phép người đến dự thử ngồi trên dòng xe mới tưởng như chỉ có trong phim viễn tưởng: xe tự lái. Giờ đây, tài xế chỉ cần đặt điểm đến và ngồi ở băng ghế sau để xe của mình tự động di chuyển, tránh các chướng ngại vật trên đường và tự tìm chỗ đỗ xe khi tới nơi. Các công ty thời trang tới CES 2015 để giới thiệu các mẫu quần áo thể thao: từ mũ cho đến tất đều được gắn cảm biến để theo dõi và điều chỉnh lượng mồ hôi, máu lưu thông, nhịp tim của người tập thể thao và thông báo cho họ về chế độ luyện tập thông qua các thiết bị di động. Những hãng truyền hình, giải trí và chuỗi nhà hàng ăn nhanh Mc Donalds tới CES 2015 để tìm cách nâng cấp dịch vụ của mình bằng cách tích hợp công nghệ, đặc biệt là các hãng truyền hình, giải trí. Sự xuất hiện của Oculus Rift với thiết bị cho phép người dùng tương tác với thế giới game ảo như thực được Facebook mua lại với giá 2 tỷ USD trong năm 2014 khiến nhiều sản phẩm tương tự xuất hiện trong CES 2015. Bây giờ, không chỉ bước vào thế giới game, các sản phẩm mới cho phép người dùng bước vào và tương tác trực tiếp với cả các chương trình TV đòi hỏi các hãng truyền hình phải tạo ra các show truyền hình tương tác mới trong tương lai. Bên cạnh đó, hết thời người dùng phải “dò kênh” để tìm chương trình mình thích, với công nghệ phân tích dữ liệu người dùng quen thuộc vẫn được sử dụng bởi các trang web xem video trực tuyến, người dùng hiện nay sẽ được “gợi ý chính xác” mình nên xem gì trước khi đưa ra quyết định.</div> <div> </div> <div> <strong>CES – con quái vật khó hiểu</strong></div> <div> </div> <div> Với diện tích trưng bày là 2.000 ha - tương đương với 35 sân bóng đá và có 3.500 công ty tham gia trưng bày sản phẩm, và tổ chức từ sáng đến đêm liên tục trong năm ngày từ 4-9/1 vừa qua, CES (Consumer Electronic Show) là hội chợ hàng điện tử tiêu dùng lớn nhất thế giới thế giới. Tuy nhiên, việc trưng bày sản phẩm ở CES không hề hào nhoáng như người ta vẫn tưởng tượng. Đỗ Hoài Nam, CEO của SeeSpace, từng tới CES 2014 để giới thiệu InAir (thiết bị kết hợp giữa TV và internet, tự nhận diện, “bóc tách” dữ liệu từ các chương trình TV để kết nối với các trang liên quan trên Internet, thêm thông tin cho người dùng), chia sẻ: “CES như một sở thú! Vô số những thứ láo nháo, những sản phẩm giá trị đã ít lại còn thường bị lẫn lộn trong bể những thứ láo nháo ấy”.</div> <div> </div> <div> Anh cho biết, với những công ty sản xuất (product companies), CES là bắt buộc nên gần như ai cũng phải trưng bày sản phẩm của mình ở hội chợ công nghệ này. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hầu hết các công ty chỉ chạy theo xu hướng mà không có tầm nhìn. “Điều này làm CES trở thành một cái chợ hỗn loạn và náo nhiệt nhưng tìm kiếm cái thực sự hay thì rất khó”, anh nói.</div> <div> </div> <div> Những tập đoàn lớn như Samsung, Intel… sẵn sàng tiêu hàng chục triệu USD cho những ngày ở Las Vegas nhằm tạo bàn đạp để có thể tung ra các sản phẩm trong năm. Tuy nhiên, với các công ty nhỏ hơn thì anh Hoài Nam cho rằng, cần phải cân nhắc kỹ bởi có rất nhiều công ty tới CES để rồi chứng kiến đầy những sản phẩm “me too”, tức là giống hệt mình. Khi đó, họ mới nhận ra đã bỏ một khoản tiền lớn để đóng góp vào sự “láo nháo” chứ không hề đem lại một kết quả nào cho mình.“</div> <div> </div> <div> Sai lầm nghiêm trọng nhất mà rất nhiều công ty mắc phải là đến CES chỉ là để góp vào sự “láo nháo” nhưng lại quảng cáo bản thân là sản phẩm giá trị. Sản phẩm chưa sẵn sàng nhưng vẫn đưa lên để cạnh tranh với sản phẩm đã hoàn thiện rồi”. Theo anh, tuy cũng có những công ty chưa có sản phẩm nhưng vẫn đến CES để tự đánh giá so với mặt bằng chung và có những chiến lược hiệu quả hơn cho sản phẩm nhưng nên đến CES với sản phẩm hoàn chỉnh thay vì sản phẩm dở dang. “Tóm lại, CES là một con ‘quái vật’ hết sức khó hiểu. Trừ khi có mục đích rất cụ thể thì nhìn chung là không nên tới. Apple là một ví dụ, họ từ chối tới CES nhưng năm nào cũng tạo ra tiếng vang khi tung ra sản phẩm”.</div> <div> </div> <div> Tại CES 2015, Misfit Wearables và Bkav là hai công ty Việt Nam tham gia trưng bày sản phẩm. Misfit được biết đến với Shine - sản phẩm đeo trên người nhỏ gọn như đồng xu để theo dõi hoạt động và giấc ngủ của người đeo từng gọi được 100.000USD trên trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo ngay trong 10 giờ đồng hồ đầu tiên. Tại hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng năm nay, Misfit kết hợp với hãng thời trang Swarovski tạo ra hai phiên bản có chức năng giống như Shine nhưng vỏ được làm bằng pha lê màu trắng và pha lê màu tím, riêng phiên bản pha lê tím có thể hoạt động nhờ ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Tuy ở CES năm nay, theo tờ The Washington Post xu hướng thiết bị đeo trên người được coi là nỗi thất vọng lớn với những sản phẩm “giông giống nhau”, Misfit là một trong số rất ít các công ty đem lại hi vọng cho thị trường nhờ hợp tác thiết kế với một hãng thời trang cao cấp. Ngoài Misfit, lần đầu tiên Bkav tham gia CES với hai sản phẩm: thiết bị nhà thông minh đã được sử dụng rộng rãi tại các căn hộ cao cấp gần đây và điện thoại thông minh do công ty tự thiết kế và chế tạo. Tuy nhiên, sản phẩm được trưng bày ở CES 2015 mới chỉ là phiên bản thử nghiệm. </div> ', 'images' => '20160701092758bb4df4040cf296bb8e3e4e090827da37.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61191', 'slug' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '761', 'rght' => '762', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '435', 'name' => 'Vũ trụ là số?', 'code' => null, 'alias' => 'vu-tru-la-so', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Tạp chí Scientific American số tháng 2/2012 có đăng bài viết « Is Space Digital » của Michael Moyer về một thí nghiệm đang được tiến hành ở Chicago bởi Craig Hogan( Giám đốc Trung tâm Vật lý thiên văn và các hạt cơ bản, Phòng thí nghiệm gia tốc Quốc gia Fermi, GS Đại học Chicago, Illinois ) nhằm đo tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) biểu hiện mối liên quan sâu xa giữa thông tin, vật chất và không thời gian . Nếu tồn tại tiếng ồn toàn ảnh thì theo Craig Hogan vũ trụ của chúng ta là số (digital) và chúng ta có một hình mẫu (paradigm ) mới cho vũ trụ quan của thế kỷ 21. Vũ trụ không liên tục mà là gián đoạn gồm bằng những bit thông tin. Vũ trụ 3D đột sinh (emerge) từ những bit thông tin chứa trên một mặt 2D.</span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <p> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/hogan.jpg" width="180" /><br /> <br /> <strong><em>Craig HOGAN</em></strong></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Thế nào là phương pháp toàn ảnh (holography) ?</strong><br /> <br /> Như chúng ta biết trong quang học có phương pháp ghi <u>một vật thể 3 chiều bằng một ảnh 2 chiều</u> (hologram).Kỹ thuật này gọi là holography (phương pháp toàn ảnh). Chữ holography có gốc từ tiếng Hy lạp holos whole ( toàn thể ) + graphe writing (ghi ảnh). Đây là một phương pháp chụp ảnh hiện đại. Holography được sáng chế năm 1948 bởi nhà vật lý người Hung Dennis Gabor (1900-1079), nhờ thành tích này ông được nhận giải Nobel năm 1971.<br /> <br /> <strong>Entropy và diện tích chân trời sự cố của lỗ đen</strong><br /> <br /> Jacob Bekenstein chứng minh rằng khi một lượng vật chất rơi vào lỗ đen thì entropy của lỗ đen tăng lên để bù trừ vào entropy do lượng vật chất mất đi. Nói cách khác entropy của lỗ đen và vật chất chung quanh không giảm, đó là định luật 2 trong nhiệt động học lỗ đen. Năm 1970 Hawking & Demetrious Christodoulou (đại học Princeton) độc lập với nhau chứng minh rằng A - diện tích lỗ đen, ở chân trời sự cố (event horizon) không giảm theo thời gian: <span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">t<sub>2</sub> > t<sub>1</sub> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">®</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>2</sub>) </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">³</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>1</sub>)</span>, từ đó Jacob Bekenstein có cơ sở để đồng nhất entropy với A (thêm một hệ số là 1/4), xem hình 1.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="268" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-1.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 1. Entropy của một lỗ đen tỷ lệ với diện tích bề mặt của chân trời sự cố (tức ranh giới có vào mà không có ra đối với mọi vật, kể cả ánh sáng khi rơi vào lỗ đen). Một lỗ đen với diện tích chân trời sự cố là A (trong đơn vị diện tích Planck = 10 – 66 cm 2) sẽ có A / 4 đơn vị entropy. Xét từ quan điểm thông tin diện tích chân trời được phủ bởi các bit 1 và 0, mỗi bit chiếm 4 đơn vị diện tích Planck.</em></font></span></center> <br /> <center> <div align="left"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Hai loại entropy (thống kê & thông tin)</strong></span></div> </center> <center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Như chúng ta biết, entropy được biểu diễn qua số trạng thái lượng tử theo công thức:<br /> <img alt="" height="49" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/congthuc2.png" width="102" /></span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><em>s- số chiều không gian.</em><br /> <br /> Năm 1948 nhà toán học người Mỹ Claude E. Shannon đã đưa vào thông tin khái niệm entropy. Entropy thông tin trong một thông điệp là số bit cần thiết để mã hoá thông điệp đó. Khái niệm entropy của Shannon làm xích gần vật lý thống kê với thông tin.<br /> <br /> John Archibald Wheeler quan niệm rằng <em><strong>“thế giới vật lý là được cấu tạo bằng thông tin với năng lượng và vật chất chỉ là những yếu tố dẫn, những sản phẩm phụ (incidentals)”.</strong></em><br /> <br /> Theo Bekenstein: <strong><em>“Entropy nhiệt động và entropy Shannon là tương đương , số cấu hình tính theo entropy Boltzmann phản ảnh số lượng thông tin Shannon mà chúng ta cần có để thu xếp một cấu hình"</em></strong> của vật chất và năng lượng.<br /> <br /> Sự khác nhau giũa entropy nhiệt động học của vật lý và entropy thông tin của Shannon chỉ là vấn đề đơn vị đo. Entropy nhiệt động học tính bằng đơn vị năng lượng chia cho nhiệt độ trong khi entropy Shannon lại không có thứ nguyên là “bit” của thông tin do đó sự khác nhau chỉ là vấn đề quy ước.<br /> <br /> Bekenstein đã giải quyết vấn đề nghịch lý thông tin trong lỗ đen nhờ phát hiện rằng entropy của lỗ đen –có nghĩa là nội dung thông tin của lỗ đen- tỷ lệ với diện tích chân trời.<br /> <br /> <strong>Nguyên lý toàn ảnh (Holographic principle) </strong><br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh được gợi ý ( inspired) từ nhiệt động học lỗ đen và tổng quát hóa cho mọi vật.Trong lỗ đen mọi thông tin của lỗ đen đều được mã hóa trên mặt biên chân trời sự cố (event horizon).Đây là xuất phát điểm của nguyên lý toàn ảnh.<br /> <br /> Các nhà vật lý Leonard Susskind và Gerard’t Hooft muốn tổng quát hóa nguyên lý toàn ảnh từ lỗ đen (Jacob Bekenstein & Stephen Hawking) sang toàn vũ trụ. <br /> <br /> Năm1993 Gerard ‘t Hooft đề ra nguyên lý holographic: <em><strong>theo nguyên lý này tồn tại một vật lý nD trên mặt biên (không gian n chiều) mô tả được hoàn toàn vật lý (n+1)D của hệ nằm trong mặt biên (không gian n+1 chiều).</strong></em><br /> <br /> Theo nguyên lý holographic các quy luật vật lý trên mặt biên (xem là hologram) mô tả tương tác giữa các hạt như quark, gluon trong khi các quy luật vật lý của không gian nằm trong mặt biên được mô tả bởi lý thuyết siêu dây như thế có chứa cả hấp dẫn.<br /> <br /> Năm 1997, tác giả Maldacena (đại học Harvard) đã thực hiện nguyên lý holography nhờ thiết lập mối quan hệ sau[1] :<br /> <br /> Một vũ trụ mô tả bởi lý thuyết siêu dây (như vậy có hấp dẫn) trong một không-thời gian <em><strong>anti-de Sitter 5 chiều</strong></em> tương đương với một lý thuyết trường lượng tử conform (không chứa hấp dẫn) trên mặt biên 4 chiều của không-thời gian đó (xem hình 2). </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="394" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-2.png" width="500" /><br /> <br /> <em><font color="#0000FF">Hình 2 . Lý thuyết trường conform (CFT) trên mặt biên (hologram ) tương đương với lý thuyết dây có hấp dẫn trong không gian anti-de Sitter ( ánh xạ holographic : AdS / CFT )</font></em></span></center> <p style="text-align: justify;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì sao mà nguyên lý toàn ảnh trở nên quan trọng cho vật lý lượng tử?</span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì bài toán số một hiện nay của vật lý là thống nhất được hai lý thuyết lớn nhất của thời đại: lý thuyết lượng tử và lý thuyết tương đối rộng thu được nhiều tia sáng từ nguyên lý toàn ảnh. <br /> <br /> Có thể tóm tắt ý tưởng chính của nguyên lý toàn ảnh như sau: thông tin của một vùng không gian có hấp dẫn có thể mã hoá không có hấp dẫn trên mặt biên của vùng không gian đó, nói cách khác có thể thiết lập một mối tương quan giữa các đại lương trên mặt biên với các đại lượng trong vùng. <br /> <br /> Yếu tố quan trọng ở đây là thông tin.<br /> <br /> Từ kỹ thuật đến sinh học, vật lý, thông tin đóng vai trò quan trọng. Các protein không thể nào tổng hợp được nếu không có thông tin từ DNA. Nguyên lý toàn ảnh khẳng định rằng entropy của một khối lượng bình thường (không phải lỗ đen) cũng tỷ lệ với diện tích chứ không phải thể tích. Thể tích chỉ là ảo ảnh và vũ trụ thật sự là một hologram đẳng cấu (isomorphic) với thông tin được “ghi khắc” trên mặt biên. <br /> <br /> <strong>Làm thế nào để biết là chúng ta đang ở trong một hologram?<br /> Tiếng ồn toàn ảnh là gì?</strong><br /> <br /> Craig Hogan đã viết nhiều bài báo tiên đoán sự tồn tại của một tiếng ồn gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) có thể ghi đo được. Tiếng ồn này là biểu hiện của một loại bất định kích cỡ Planck nếu tồn tại một hologram của vũ trụ (xem thêm [2]). Dường như các nhà thực nghiệm đã ghi đo được tiếng ồn này với tần số 300 và 1500 Hertz .<br /> <br /> Craig Hogan cho rằng nếu nhìn sâu vào những phân chia vô cùng nhỏ của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được chiếm đầy bởi một tiếng ồn nội tại gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise). <br /> <br /> Tiếng ồn đó xuất phát từ những bit. Chúng ta có khả năng phát hiện tiếng ồn số đó của vũ trụ và tiếng ồn đó chúng tỏ rằng vũ trụ là một vũ trụ số ( universe is digital) [3].<br /> <br /> Khi đi vào cấu trúc sâu của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được cấu tạo không phải bằng vật chất và năng lượng mà lại bằng những bit. Thông tin hoạt động trên những bit và từ những bit đó tạo nên vũ trụ.<br /> <br /> Craig Hogan kiến thiết một thí nghiệm để phát hiện tiếng ồn toàn ảnh.Và nếu vũ trụ được cấu tạo như thế nghĩa là từ các bit thông tin thì diều này sẽ làm thay đổi kiến trúc của vũ trụ.Craig Hogan nghiên cứu những kích cỡ mà ở đấy thông tin tồn tại như những bit (information lives as bits).<br /> <br /> Hấp dẫn lượng tử dẫn đến độ dài Planck l P = 1,616.10 -33 cm, ánh sáng đi qua độ dài đó trong thời gian t P= l P /c = 5.10 -44 sec.<br /> <br /> Kích cỡ Planck là kích cỡ nhỏ nhất. Và những bit cơ bản của thông tin nằm trong kích cỡ Planck. <br /> <br /> Leonard Susskind phát biểu rằng chính thông tin làm nên sụ khác nhau giữa các đối tượng.<br /> Theo nguyên lý holographic (nguyên lý toàn ảnh ) nếu ném một vật vào lỗ đen thì vật ấy có thể biến mất song thông tin về vật đó được ghi lại trên một mặt nằm quanh lỗ đen. Thông tin không bao giờ mất. Theo nguyên lý toàn ảnh vũ trụ 3D của chúng ta đột sinh từ thông tin đã được in trên một mặt 2D gọi là tờ ánh sáng (light sheet). Tờ ánh sáng đây là chân trời sự cố của vũ trụ. Chúng ta thực tế là một hình chiếu (projection) Tờ ánh sáng (light sheet) 2D theo nguyên lý toàn ảnh chứa các thông tin về tọa độ của mỗi hạt nằm trong tờ, mỗi electron, quark và neutrino và mọi lực tương tác giữa chúng. Tờ ánh sáng chiếu mọi thông tin nằm trong tờ ra ngoài vũ trụ và tạo nên mọi điều chúng ta thấy. Vũ trụ đột sinh từ các bit 0 và 1. Các nhà khoa học cho rằng vũ trụ hoạt động như một máy tính, thông tin đã tạo nên thế giới vật lý song máy tính đó vẫn còn là một hộp đen đối với họ.<br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh có thể là sụ thống nhất của lượng tử và hấp dẫn. Nguyên lý toàn ảnh là một kim chỉ đường đến hấp dẫn lượng tử.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là vũ trụ số thì đây là một kim chỉ đường tiếp theo dẫn đến hấp dẫn lượng tử. Trong một vũ trụ số không gian bản thân đã được lượng tử hóa, không gian đột sinh từ những bit lượng tử gián đoạn ở kích cỡ Planck. <br /> <br /> Nếu không gian là lượng tử thì phải chịu sự bất định (incertainties) của CHLT(Cơ học lượng tử). Ta sẽ có những thăng giáng dạng bọt (foamlike fluctations).<br /> <br /> Vì rằng thể tích của vũ trụ rộng lớn hơn diện tích chân trời Hogan hiểu rằng để có cùng một số bit như trên diện tích chân trời thì vũ trụ phải được cấu tạo bởi những hạt (grain) lớn hơn độ dài Planck nói cách khác vũ trụ của chúng ta phải bị nhòe đi (blurry), mờ đi (hình 3). Tương tự như khi ta xem TV ta thấy mọi vật dường như đều mịn nhưng nếu nhìn sâu vào đó ta sẽ có những pixels.<br /> <br /> Thực hiện những thí nghiệm với năng lượng tương ứng với kích cỡ Planck là điều vô vọng vì chúng ta cần những máy gia tốc lớn bằng cả Thiên hà. Song nghiên cứu những thăng giáng do tiếng ồn toàn ảnh là điều khả thi vì kích cỡ của chúng chỉ bằng khoảng 10 -16 m.<br /> <br /> Nếu chúng ta nằm trong một hologram, ta có thể biết được điều đó bằng cách đo độ mờ này.<br /> Báo NewScientist viết rằng có thể vũ trụ là một hologram khổng lồ.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="321" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-3.png" width="249" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình3. Nếu chúng ta nằm trong một hologram thì chúng ta có thể kiểm nghiệm được điều đó bằng cách đo độ mờ toàn ảnh (tương tự như độ mờ của một ảnh chiếu).</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Nếu xét những vùng không gian rất nhỏ ở kích cỡ Planck dưới quan điểm lượng tử, tất nhiên ta phải có theo CHLT (cơ học lượng tử) một hệ thức chứa độ dài Planck l P . Trong giả thuyết của mình Hogan đưa ra hệ thức<br /> <br /> [z1,z2] = l P L <br /> <br /> Như vậy có một sự thay đổi trong CHLT theo đó toán tử tọa độ <em><strong>(position operators)</strong></em> tại những thời điểm khác nhau có thể không giao hoán và giao hoán tử tỷ lệ với l P và quãng đường đi L.<br /> <br /> Trong đó z1, z2 là tọa độ theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng nối liền hai điểm 1 & 2 và L=khoảng cách không gian giữa 2 điểm 1 & 2.<br /> <br /> Trong CHLT thì giao hoán tử trên bằng không. Từ giao hoán tử trên người ta thu được hệ thức bất định<br /> <br /> Δz1 Δ z2 > l P L/2 <br /> <br /> Các hệ thức này dẫn đến một độ mờ bằng ∆z 2 > lPL. Đây là nguồn gốc<em><strong> tiếng ồn toàn ảnh</strong></em>.<br /> Tiếng ồn đó theo Hogan chính là độ mờ (fuzziness) của cấu trúc của không thời gian ở độ phân giải Planck. <em><strong>Vậy tiếng ồn toàn ảnh chính là độ mờ liên quan đến bất định theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng.</strong></em><br /> <br /> <strong>Holometer (holographic interferometer)- giao thoa kế toàn ảnh </strong><br /> <br /> Nếu thông tin về nội vùng của các lỗ đen được mã hóa trên chân trời sự cố thì rất có thể là mọi thông tin về vũ trụ của chúng ta được mã hóa trên tờ ánh sáng gọi là chân trời của vũ trụ <em><strong>(Universe's horizon).</strong></em><br /> <br /> Đây có thể nói là một giả thuyết cần kiểm nghiệm, giả thuyết này được xây dựng từ mối tương tự với lỗ đen.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là một hình chiếu toàn ảnh từ chân trời vũ trụ thì hình chiếu đó sẽ bị mờ (fuzzy). Mặc dầu mọi thông tin để tạo nên vũ trụ được mã hóa trong những bit kích cỡ Planck trên chân trời vũ trụ, các bit đó trong phép chiếu sẽ được phóng đại theo thời gian giống như một tia ánh sáng xuất phát từ một máy chiếu lên bức tường. Chính độ mờ này (fuzziness) là điều mà Hogan cho là tiếng ồn trong GEO600 . <br /> <br /> GEO600 là một dự án hợp tác giữa Viện Vật lý hấp dẫn Max Planck, Đại học Leibniz Hannover, Đại học Cardiff, Đại học Glashow và Đại học Birmingham. GEO600 là một detector dài 600 m, xây dựng tại Hannover (Đức) có mục tiêu tìm sóng hấp dẫn phát ra từ những thiên thể như sao neutron, lỗ đen. Hiện nay GEO600 chưa tìm ra sóng hấp dẫn song phát hiện một tiếng ồn không giải thích được trong detector của họ.<br /> <br /> Tại Fermilab Hogan xây dựng một thiết bị gọi là toàn ảnh ký (holometer) cũng để ghi tiếng ồn ấy.<br /> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="339" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-4.png" width="500" /></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <font color="#0000FF"><em>Hình 4. Giao thoa ký toàn ảnh (holographic interferometer= holometer)</em></font></span></p> </center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Máy toàn ảnh ký gồm hai giao thoa ký riêng biệt (xem hình 4 ) kết dính với nhau. Trong mỗi giao thoa ký một tia ánh sáng được tách làm đôi và đi theo hai hướng khác nhau. Sau khi đập vào một cái gương các tia sáng lại kết tụ với nhau và độ lệch pha sẽ được đo.<br /> <br /> Nhờ có hai giao thoa ký các nhà nghiên cứu có thể so sánh các kết quả đo. Mọi tiếng ồn với tần suất cao sẽ được ghi nhận như là sự run rẩy của không thời gian hay nói cách khác đó là tiếng ồn toàn ảnh.<br /> <br /> Tiếng ồn này có tần số khoảng 1 triệu chu kỳ trong một sec. Nếu quả tiếng ồn này tồn tại thì thế giới 3D là hình chiếu từ bản chất thực tại 2D của vũ trụ. <br /> <br /> Tính chất phỏng đoán đó lộ rõ hơn ở những khoảng cách lớn. Một thiết bị như holometer có thể đo những khoảng cách theo chiều thẳng góc và đó là đối tượng của một loại bất định mới. Tiếng ồn đó sẽ được thu vào trong một detector.<br /> <br /> Trên hình 5 ta có đồ thị tiếng ồn toàn ảnh biểu diễn <em><strong>căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.</strong></em></span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="421" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-5.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 5. Đường “tiếng ồn toàn ảnh “ biểu diễn căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.Trục hoành là log của kích thước L của thiết bị( là khoảng đường đi của ánh sáng). Các giao thoa kế laser tham chiếu là :LISA Laser Interferometer Space Antenna, LIGO Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory, GEO600 Laser interferometer với cánh tay dài 600 m.</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Kết luận</strong><br /> <br /> Thí nghiệm trên holometer đang tiếp tục tiến hành và nếu tiếng ồn toàn ảnh được khẳng định thì đây là một bước ngoặt quan trong trong vật lý: vũ trụ của chúng ta là số (digital), nghĩa là thực thể cơ bản là nhũng bit thông tin còn vật chất và năng lượng chỉ là những vật dẫn, những sản phẩm tiếp theo. Điều đó cũng có nghĩa là không thời gian không còn liên tục mà gián đoạn nghĩa là tự động được lượng tử hóa. Đây là một ý tưởng dẫn đường đến hấp dẫn lượng tử, một sự thống nhất thuyết lượng tử và hấp dẫn. Mọi vật 3D của thế giới chúng ta đột sinh (emerge) từ các bit thông tin ở độ phân giải Planck nằm trên biên 2D của vũ trụ.<br /> <br /> <u><strong>Tài liệu tham khảo & chú thích</strong></u><br /> <br /> [1] Không gian anti de Sitter (AdS) n chiều là không gian hyperbolic n chiều tương tự như không gian Lorentz có độ cong âm. Nhóm conform=nhóm đối xứng gồm các biến đổi kích thước không thời gian+biến đổi Lorentz.Không gian AdS và biến đổi conform xuất hiện trong ánh xạ AdS / CFT ( Anti de Sitter / conform Field Theory ). <br /> <br /> [2] Cao Chi , Vật lý hiện đại , những vấn đề thời sự từ Bigbounce đến vũ trụ toàn ảnh, chương VIII/4, NXB Tri thức, 2011.<br /> <br /> [3] Nhiều nhà vật lý chủ trương một khả năng khác là tồn tại những chiều dư (extra dimensions) ngoài không thời gian thông thường (như nhiều lý thuyết đã khẳng định). Những chiều dư này có thể gây nên dộ mờ của không gian 3 chiều trong những vùng rất nhỏ kích cỡ Planck.</span></p> </center> </center> </div> ', 'images' => '20160701092658dbb77b62ae881389d42bc4b906066292.png', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '81651', 'slug' => 'vu-tru-la-so', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '759', 'rght' => '760', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '434', 'name' => 'Học sinh lớp 12 sáng chế thiết bị “Bạn đã ngồi sai tư thế”', 'code' => null, 'alias' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-“ban-da-ngoi-sai-tu-the”', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một học sinh lớp 12 đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập. <br /> <br /> </div> <div> Thấy nhiều bạn bè vì ngồi sai tư thế trong khi học tập nên bị vẹo cột sống, cận thị... Tâm đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Nguyễn Duy Tâm (học sinh lớp 12TL1, Trường THPT Nguyễn Huệ, TP Tuy Hòa, Phú Yên) đã đặt tên cho sáng chế của mình là “Thiết bị đa năng chống khuyết tật học đường và hỗ trợ học tập”.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (13).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Cảnh báo thế ngồi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Đó là thiết bị hình hộp chữ nhật bằng nhựa, lớn hơn chiếc hộp đựng bút, thước kẻ của học sinh một chút, có hai “con mắt” cảm ứng được kéo nhô lên ở giữa chiếc hộp để quan sát “thân chủ” và dẫn tín hiệu về bộ vi xử lý Arduino nhằm điều khiển toàn bộ thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> <strong>Giúp học sinh rất thiết thực</strong></div> <div> </div> <div> Ông Dương Bình Luyện - trưởng phòng giáo dục trung học Sở GD-ĐT tỉnh Phú Yên - nhận xét thiết bị của Nguyễn Duy Tâm đã đạt đến mức như một sản phẩm hoàn thiện. “Thiết bị gọn nhẹ nhưng tích hợp rất nhiều tính năng, thiết thực giúp học sinh chống lại các căn bệnh học đường thường gặp, đồng thời hỗ trợ để học sinh học tập tốt hơn.</div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói..</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài bốn chức năng chính trên, thiết bị của Nguyễn Duy Tâm còn có bốn chức năng hỗ trợ mà “nhà sáng chế” trẻ này gọi là “thước kẻ thông minh”. Chiếc hộp của Tâm có thể thông tin chính xác về thông số môi trường như ánh sáng, độ ẩm, CO2..; là “chiếc đồng hồ luyện thi” để học sinh tự cài đặt thời gian 15, 45 phút nhằm thực hành phân phối thời gian làm bài kiểm tra; là thước đo góc chuẩn xác và là thiết bị đo vật thể để đo những vật kích thước to lớn, ở xa theo thuật toán hình học phẳng, hình học không gian.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Tâm kể bạn sáng chế thiết bị này là vì thấy nhiều bạn bè bị cận thị, vẹo cột sống trong quá trình học tập nhưng không được cảnh báo để chỉnh sửa, giảm thiểu các khuyết tật trên. “Ý tưởng thì có từ khi học lớp 9, nhưng em mới có điều kiện thực hiện từ giữa năm 2014 mà thôi” - Tâm cho hay. Vốn là học sinh ở huyện miền núi Sông Hinh (Phú Yên), năm 2014 Tâm tham gia Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc nhưng không đoạt giải chính thức.</div> <div> </div> <div> </div> <div> May mắn là tại hội thi ấy, Tâm quen với Ngô Huỳnh Ngọc Khánh (học sinh Trường THPT Nguyễn Huệ, đoạt giải nhất quốc gia hội thi năm 2014 với sáng chế “Robot đa năng”). Tâm đã xin cha mẹ (làm nông dân ở Sông Hinh) chuyển đến Trường THPT Nguyễn Huệ ở TP Tuy Hòa để học tập nhằm được Khánh hướng dẫn về lập trình máy tính.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Từ tháng 5-2014, Tâm cặm cụi nghiên cứu, lập trình, cưa cắt, hàn tiện, lắp ráp... để tháng 1-2015, sản phẩm hoàn thành giai đoạn 1 và đoạt giải nhất Hội thi sáng tạo KHCN học sinh phổ thông tỉnh Phú Yên. Mới đây, sản phẩm này đã được trao giải nhì toàn cuộc Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc năm 2015.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Với kết quả này, Tâm đủ điều kiện được tuyển thẳng vào ĐH. “Đã có hai trường ĐH liên lạc đề nghị em về học, nhưng có lẽ em sẽ chọn vào lớp sinh viên tài năng của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG TP.HCM) hoặc Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM” - Tâm cho hay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Tám tính năng của thiết bị</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng chính</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Tự động phát hiện và cảnh báo khi học sinh ngồi sai tư thế.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Tương tác với thiết bị khác để phát âm thanh cảnh báo bằng lời nói và thay nguồn sáng đèn LED bằng đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Nhắc học sinh nghỉ ngơi thị giác sau mỗi 45 phút.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Tiết kiệm năng lượng: tự động tắt đèn bàn nếu người dùng rời vị trí ngồi sau 6 giây và tự động bật sáng khi người dùng trở lại.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng hỗ trợ học tập</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Thông báo thông số môi trường: nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ CO2, ôxy...</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Đồng hồ luyện thi: giúp học sinh cài đặt thời gian 15 phút, 45 phút, 60 phút, 90 phút... và nhắc bằng tín hiệu để chủ động phân phối thời gian làm bài.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Thước đo góc: tự động tính toán góc xoay với độ chính xác tuyệt đối.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Đo vật thể như cột cờ, tượng đài... bằng thuật toán hình học mặt phẳng, hình học không gian.</div> ', 'images' => '2016070109260130ac3fb164060f0b17c6cc119c2d33eb.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52092', 'slug' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '757', 'rght' => '758', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '433', 'name' => '10 thí nghiệm có tính đột phá ', 'code' => null, 'alias' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div id="dnn_ctr390_ModuleContent" style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> <div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; padding: 2px;"> <p align="justify" style="font-size: 10pt;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Đó là những thí nghiệm không đòi hỏi những trang thiết bị đắt tiền, phức tạp nhưng mang lại những phát kiến khoa học góp phần quan trọng vào sự phát triển của nhân loại.</span></p> </div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm hai khe áp dụng cho sự giao thoa của electron</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Cả Newton và Young đều quan niệm không đầy đủ về bản chất của ánh sáng. Đến đầu thế kỷ 20, Max Planck (và sau đó là Einstein) chỉ ra rằng, ánh sáng phát xạ và hấp thụ không phải liên tục mà gián đoạn theo từng lượng tử gọi là photon. Bên <img align="left" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/1tn.jpg" style="width: 129px; height: 159px;" width="129" />cạnh đó các thí nghiệm lại tiếp tục chỉ ra rằng ánh sáng có tính chất sóng. <br /> Vài thập kỷ sau, thuyết lượng tử được phát triển đã dung hòa hai quan niệm đối nghịch này và chỉ ra rằng cả hai đều…đúng: photon và những hạt hạ nguyên tử khác (electron, proton…) đều thể hiện lưỡng tính sóng-hạt.<br /> Để kiểm nghiệm ý tưởng này, các nhà vật lý thường sử dụng thí nghiệm của Young, trong đó thay vì chùm sáng thì họ sử dụng chùm electron cho đi qua hai khe hẹp nhỏ gần nhau. Tuân theo những định luật của cơ học lượng tử, chùm hạt này giao thoa, tạo thành những vân sáng, tối xen kẽ giống như những vân tạo bởi ánh sáng. Và như vậy khẳng định: các hạt hành xử giống như…sóng.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm rơi tự do của Galileo (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="210" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/2.jpg" style="width: 149px; height: 210px;" width="149" />Trước khoảng thời gian cuối những năm 1500, quan niệm của Aristotle khiến mọi người đều nhất mực tin rằng vật nặng rơi nhanh hơn vật nhẹ. Kết luận này được Nhà thờ chuẩn y và tiếp tục thống trị trong suốt kỷ nguyên tối.<br /> Galileo Galilei, giáo sư toán học ở Đại học Pisa, đã làm nên một điều phi thường giúp thay đổi nhận thức của chúng ta về vạn vật, và thí nghiệm của ông đã trở thành một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử khoa học. <br /> Trong thí nghiệm, Galilei đã thả hai vật có khối lượng khác nhau từ tháp nghiêng Pisa. Kết quả hai vật rơi xuống đất trong cùng một khoảng thời gian, và như vậy bác bỏ quan niệm của Aristotle. Chính thách thức đối với Aristotle đã khiến ông bị đuổi việc. Nhưng quan trọng hơn cả, Galilei đã chỉ ra rằng, những tri thức khoa học phải được đúc kết từ quy luật khách quan của tự nhiên chứ không phải bằng niềm tin.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giọt dầu của Millikan (Năm 1910)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/3.jpg" style="width: 140px; height: 159px;" width="140" />Từ thời cổ đại, con người đã biết đến điện khi quan sát những tia chớp trong những trận mưa giông hay những tia sáng li ti xuất hiện khi cọ xát tấm dạ len vào bàn tay. Năm 1887, nhà vật lý người Anh J. J. Thomson cho rằng, điện tích bao gồm những hạt mang điện âm gọi là electron. Sau đó, năm 1909, nhà khoa học người Mỹ Robert Millikan đã nảy ra ý tưởng đo điện tích của những hạt này.<br /> Trong thí nghiệm, ông đã phun những giọt dầu vào một buồng trong suốt. Ở đỉnh và đáy là những tấm kim loại gắn vào một bộ pin điện để tạo ra một bản mang điện dương và bản còn lại mang điện âm.<br /> Lúc đầu, giọt dầu không tích điện và rơi dưới tác dụng của trọng lực. Sau đó ông cho những hạt này “nhiễm điện” bằng việc rọi một chùm tia rơnghen để iôn hóa. Vì mang điện nên những giọt dầu sẽ rơi nhanh hơn do chịu thêm tác dụng của điện trường. Quan sát hết giọt dầu này đến giọt dầu khác khi thay đổi hiệu điện thế, Millikan đi đến kết luận: điện tích có một giá trị không đổi. Từ việc so sánh khoảng thời gian rơi của giọt dầu khi mang điện và chưa mang điện ông đã tính ra đơn vị điện tích nhỏ nhất là e = 1,63.10-19C.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm thanh xoắn của Cavendish (Năm 1798)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="204" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/6.jpg" style="width: 151px; height: 204px;" width="151" />Một trong những đóng góp khác của Newton là lý thuyết hấp dẫn. Lý thuyết này phát biểu rằng, lực hấp dẫn giữa hai vật tỷ lệ thuận với khối lượng của chúng và tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào xác định được lực này khi cường độ của nó quá yếu.<br /> Vào năm 1700, nhà khoa học Anh Henry Cavendish quyết tâm tìm kiếm sự thật. Ông đã sử dụng một thanh gỗ mảnh, hai đầu có gắn viên bi kim loại, giống như quả tạ, rồi treo lơ lửng bằng một sợi dây. Sau đó ông sử dụng hai quả cầu chì đặt gần hai đầu thanh. Nếu quả cầu chì hút hai viên bi kim loại kia thì sợi dây sẽ xoắn lại. Để đo được những thay đổi tinh tế, Cavendish đã đặt những mảnh ngà khắc tinh vi ở mỗi bên. Còn để triệt tiêu sự ảnh hưởng của không khí, dụng cụ (gọi là cân bằng xoắn) được đặt trong một buồng kín và được quan sát bởi hai ống nhòm gắn ở mỗi bên.<br /> Bằng thí nghiệm của mình, cuối cùng ông cũng đã xác định được thông số gọi là hằng số hấp dẫn với độ chính xác đáng kinh ngạc và từ đó, Cavendish đã tính được khối lượng của Trái đất là 6.0x 1024 kilôgram.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm phân tích ánh sáng mặt trời bằng lăng kính của Newton (Năm 1665-1666)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="136" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/4.jpg" style="width: 99px; height: 136px;" width="99" />Isaac Newton sinh vào năm Galileo chết. Năm 1665, ông tốt nghiệp Đại học Trinity, Cambridge. Trước Newton, mọi người quan niệm rằng ánh sáng là thể thuần khiết nhất (một lần nữa Aristotle cũng quan niệm như vậy), và những màu sắc riêng biệt chỉ là sự biến đổi nào đó của ánh sáng trắng. Để kiểm tra nguyên lý tổng hợp này, Newton đã chiếu một chùm ánh sáng Mặt trời qua một lăng kính và chỉ ra rằng nó phân tích thành một phổ màu: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím trên bức tường. Newton kết luận chính đây mới là những màu cơ bản.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Eratosthenes đo chu vi trái đất (Thế kỷ thứ 3 trước công nguyên)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, trưa ngày Hạ chí ở một thành phố nhỏ Ai Cập mà ngày nay gọi là Aswan, ánh sáng Mặt <img align="right" alt="" border="0" height="139" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/7.jpg" style="width: 167px; height: 139px;" width="167" />trời chiếu thẳng xuống đáy giếng sâu. Ngay lập tức Eratosthenes, một thủ thư làm việc tại thư viện Alexandria, đã nhận ra rằng, ông đã có được thông tin quan trọng để xác định chu vi Trái đất. Cùng giờ và ngày đó năm sau, ông tiến hành đo bóng đổ của một chiếc cọc ở thành phố Alexandria và phát hiện thấy những tia sáng Mặt trời bị nghiêng một góc 7 độ so với phương thẳng đứng.<br /> Giả sử rằng Trái đất hình cầu thì chu vi của nó tương ứng với một góc 360 độ. Nếu Aswan và Alexandria cách nhau 7 độ thì khoảng cách tương ứng giữa hai thành phố này là 7/360 vòng tròn. Bằng cách đo khoảng cách hai thành phố là 5.000 stadia, Eratosthenes kết luận chu vi Trái đất gấp 50 lần khoảng cách đó, tức là khoảng 250,000 stadia. <br /> Ngày nay, các nhà khoa học không biết rõ 1 stadia là bao nhiêu mét nên không biết chính xác chu vi Trái đất mà Eratosthenes tính được đạt đến độ chính xác nào. Nhưng dù gì đi chăng nữa, xét về mặt khoa học thì cách tính của ông hoàn toàn hợp lý.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giao thoa ánh sáng của Young (Năm 1801)</strong><br /> <img align="left" alt="" border="0" height="177" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/5.jpg" style="width: 179px; height: 177px;" width="179" />Không phải Newton lúc nào cũng đúng. Trải qua hàng loạt các cuộc tranh luận, để rồi ông nhận định rằng bản chất của ánh sáng là hạt hơn là sóng. Năm 1803, nhà khoa học Anh Thomas Young đã nảy ra ý tưởng kiểm tra lại kết luận đó. <br /> Trong thí nghiệm của mình, ông đã khoét một lỗ nhỏ ở cửa sổ và dùng một tấm giấy chắn lại chỉ để hở một lỗ nhỏ. Khi chùm sáng đi qua lỗ nhỏ này được đổi hướng bởi một tấm gương phẳng. Sau đó Young tiếp tục sử dụng một tấm bìa mảnh có khoét hai lỗ nhỏ gần nhau với mục đích tách chùm sáng tới thành hai. Thật bất ngờ, khi hai chùm sáng này chiếu lên một bức tường, giao thoa, để lại những vân tối, sáng xen kẽ nhau. Young kết luận: ánh sáng có tính chất sóng.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Rutherford khám phá ra hạt nhân nguyên tử (Năm 1911)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="121" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/9.jpg" style="width: 170px; height: 121px;" width="170" />Trước khi Ernest Rutherford tiến hành những thí nghiệm về phóng xạ ở Đại học Manchester vào năm 1911, mọi người quan niệm rằng nguyên tử cấu tạo bởi một lượng lớn các hạt điện tích dương và các electron “trộn” vào nhau tạo thành một cấu trúc “mềm”.<br /> Sử dụng các hạt alpha bắn vào một lá vàng mỏng, Rutherford nhận thấy một lượng nhỏ các hạt alpha bật trở lại. Nếu nguyên tử là một cấu trúc mềm thì hạt alpha sẽ bị “hấp thụ”, nhưng thí nghiệm lại chứng tỏ rằng trong nguyên tử phải có một hạt nhân cứng để khi hạt alpha va vào sẽ bị “bật” ra. Sau khi tính toán kỹ lưỡng, cuối cùng ông đưa ra kết luận, phần lớn khối lượng của nguyên tử tập trung vào một lõi nhỏ gọi là hạt nhân, các electron quay xung quanh hạt nhân này.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm của Galileo về những quả bóng lăn trên mặt phẳng nghiêng (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="115" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/8.jpg" width="227" />Galileo tiếp tục tinh lọc những ý tưởng về chuyển động của các vật. Trong thí nghiệm về chuyển động trên mặt phẳng nghiêng, ông đã thiết kế một tấm phản dài 12 cubit, rộng nửa cubit, khoét một rãnh thẳng và phẳng ở giữa. Sau đó ông nghiêng mặt phẳng để cho những quả bóng lăn xuống, rồi đo thời gian chuyển động lăn dốc bằng một đồng hồ nước - một chiếc bình đựng nước thông với chiếc cốc ở phía dưới qua chiếc ống nhỏ. Để đo thời gian chuyển động, ông cân lượng nước chảy vào cốc. Sau đó Galileo so sánh thời gian với quãng đường quả bóng đi được.<br /> Aristotle tiên đoán rằng vận tốc của quả bóng là không đổi. Nhưng thí nghiệm của Galileo lại chỉ ra rằng, chuyển động của những quả bóng được gia tốc: quãng đường đi được tỷ lệ thuận với bình phương thời gian di chuyển.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Quả lắc Faucault (Năm 1851)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Vài năm trước các nhà khoa học đã đặt một quả lắc tại Nam Cực và quan sát chuyển động quay của nó. Họ đang tái tạo lại thí nghiệm đã từng tiến hành ở Paris năm 1851. <br /> <img align="left" alt="" border="0" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/10.jpg" style="width: 161px; height: 206px;" width="161" />Sử dụng một sợi dây thép dài 220 feet, nhà khoa học Pháp Jean-Bernard-Léon Foucault treo một quả cầu sắt nặng 62 pound từ mái vòm của nhà thờ Panthéon, rồi sau đó cho nó dao động. Để ghi lại quá trình chuyển động của con lắc ông đã gắn một chiếc kim châm vào quả cầu và đặt một chiếc vòng chứa cát ẩm dưới sàn nhà.<br /> Những người quan sát xung quanh hết sức ngạc nhiên vì chuyển động quay không giải thích được của con lắc khi nó để lại những vệt hơi khác biệt nhau sau mỗi lần chuyển động lắc đi lắc lại. Với những gì đang xảy ra dưới sàn của nhà thờ Panthéon, Foucault đã chỉ ra một cách thuyết phục hơn bao giờ hết: Trái đất đang quay quanh trục của nó. Tại vĩ độ ở Paris, con lắc hoàn thành một vòng quay theo chiều kim đồng hồ hết 30 giờ; còn tại Nam bán cầu con lắc sẽ quay theo chiều ngược lại; tại xích đạo chuyển động của con lắc không quay; tại cực nam của Trái đất các nhà khoa học khẳng định chu kỳ chuyển động quay này là 24 giờ.</span></span></span> <div style="font-size: 12pt;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><strong><em>Đức Phường</em></strong> (Theo Physicsworld)</span></span></div> </div> </div> ', 'images' => '2016062910364076e2c7418c7293151dde68a770b6fc56.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '66552', 'slug' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '755', 'rght' => '756', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '432', 'name' => 'Nobel Vật lý thuộc về ba nhà khoa học Mỹ, Úc', 'code' => null, 'alias' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 4/10 đã công bố trao giải Nobel Vật lý cho ba nhà khoa học Saul Perlmutter, Adam Riess và Brian Schmidt với "những phát hiện về quá trình nở rộng đang gia tăng của vũ trụ thông qua các quan sát những vụ nổ siêu sao ở khoảng cách cực xa”.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (12).jpg" style="width: 250px; height: 187px;" /><br /> <br /> Ủy ban Nobel đã không lộ ra bất kỳ thông tin gì trước khi trao giải thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (1,5 triệu USD). </div> <div> </div> <div> Các lời đồn đoán trước đó tập trung vào ba ứng viên Alain Aspect (người Pháp), John Clauser (Mỹ) và Anton Zellinger (Áo). Năm ngoái, Aspect, Clauser và Zeilinger đã giành giải Wolf của Israel, một giải thưởng khoa học cực kỳ danh giá. Các ứng viên khác bao gồm Yakir Aharonov người Israel và Michael Berry người Anh.</div> <div> </div> <div> Những quan sát của bộ ba nhà khoa học nói trên với các vụ nổ siêu sao tuýp 1 cho thấy các vật thể càng ở xa có vẻ càng di chuyển nhanh hơn, có nghĩa là vũ trụ không chỉ đang giãn nở, mà tốc độ giãn nở của nó không ngừng gia tăng. Những phát hiện mới này hình thành nên nền tảng cho hiểu biết hiện giờ của loài người về nguồn gốc vũ trụ, đồng thời đặt ra rất nhiều câu hỏi khó cho các nhà nghiên cứu tương lai.</div> <div> </div> <div> Giáo sư Perlmutter, 52 tuổi, hiện đang làm việc ở Đại học Berkeley, California, nhận một nửa giải thưởng. Giáo sư Schmidt, 44 tuổi, thuộc Đại học quốc gia Úc và Riess, 42 tuổi, ở Đại học Johns Hopkins, chia nhau nửa còn lại của giải thưởng. </div> <div> </div> <div> Giáo sư Schmidt đã có bài phát biểu ngắn từ Úc sau khi biết tin ông được giải. “Cảm giác giống như khi những đứa con của tôi chào đời”, ông nói với hãng tin Anh BBC. “Tôi cảm thấy tay chân run rẩy, rất phấn khích và kinh ngạc”. </div> <div> </div> <div> Năm 2006, bộ ba này cũng được trao giải Shaw về thiên văn học nhờ những phát hiện của họ.</div> <div> </div> <div> Giải Nobel vật lý năm ngoái thuộc về các nhà khoa học sinh ở Nga Andre Geim và Konstantin Novoselov với những thí nghiệm đột phá cùng chất liệu graphene, chất liệu bền và mảnh nhất mà loài người từng biết đến.</div> <div> </div> <div> * Trả lời phỏng vấn RFI nhân sự kiện này, nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu, nguyên Giám đốc nghiên cứu Đài thiên văn Paris, giải thích về mục tiêu và tầm quan trọng của công trình nghiên cứu vừa được nhận giải Nobel Vật lý 2011:</div> <div> </div> <div> RFI: Xin kính chào nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu. Thưa Giáo sư, hôm nay Ủy ban Nobel tại Stockholm đã trao giải Nobel Vật lý 2011 cho ba nhà vật lý thiên văn về công trình nghiên cứu "tốc độ dãn nở tăng nhanh của vũ trụ". Thưa Giáo cụ thể chương trình nghiên cứu này và những khám phá của họ là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Ở đầu thế kỷ trước, nhà thiên văn Hubble đã phát hiện được là vũ trụ đang dãn nở. Trong vũ trụ, lực hấp dẫn cuả Newton là lực phổ biến nhất. Vì có lực này mà vật chất trong vũ trụ có xu hướng làm vật chất co lại, nên vũ trụ phải dãn nở chậm dần. Những mô hình vũ trụ học còn coi là vũ trụ có khả năng co lại đến mức cực kỳ nhỏ và cực kỳ nóng để rút cục lại bùng nổ. Trong những năm gần đây, một số nhà thiên văn muốn nghiên cứu quá trình dãn nở của vũ trụ bằng những phương pháp hiện đại. </div> <div> </div> <div> Họ quan sát một loại “sao siêu mới” tức là một loại sao đang kết liễu cuộc đời bằng cách bùng nổ trong những thiên hà và trở nên rất sáng và quan sát được trong vòng khoảng một tháng. Loại sao phù du này được coi là những ngọn hải đăng mà các nhà thiên văn có thể dùng để thăm dò thật sâu trong vũ trụ. Đặc trưng cuả những ngôi sao siêu mới này là nếu chúng ở cùng một khoảng cách thì có độ sáng như nhau, ngôi sao nào ở xa hơn thì mờ hơn. Cho nên các nhà thiên văn có thể căn cứ vào độ sáng biểu kiến của sao siêu mới để đo khoảng cách của các thiên hà. </div> <div> </div> <div> Trong quá trình đo đạc, họ rất ngạc nhiên khi tìm thấy là độ sáng cuả sao siêu mới trong các thiên hà lại thấp hơn, tức là các thiên hà lại ở xa hơn là dự đoán. Có nghĩa là đáng lẽ vũ trụ phải dãn nở ngày càng chậm dần do ảnh hưởng của lực hấp dẫn, nhưng thực tế thì vũ trụ lại dãn nở ngày càng nhanh nên làm gia tăng khoảng cách của những thiên hà. </div> <div> </div> <div> Kết luận là trong vũ trụ dường như có một lực đẩy nào đó chống lại lực hút hấp dẫn và chi phối lực hấp dẫn làm tăng tốc độ dãn nở của vũ trụ. Công trình nghiên cứu quá trình tiến hóa cuả vũ trụ bằng sao siêu mới không những đòi hỏi những kỹ thuật quan sát rất tinh vi mà còn phải có sự cộng tác cuả nhiều nhà thiên văn trên thế giới, sử dụng nhiều kính thiên văn. </div> <div> </div> <div> RFI: Vậy thưa Giáo sư, tầm quan trọng của khám phá này là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Chính Einstein đã từng đưa vào phương trình một hằng số tương đương với một lực đẩy chống lại lực hấp dẫn, nhưng rồi lại phủ nhận ý kiến cuả mình. Ngày nay, các nhà thiên văn quan sát thấy là bức xạ phông vũ trụ phản ánh một vũ trụ nguyên thủy lổn nhổn những khối vật chất mầm mống của những chùm thiên hà quan sát thấy hiện nay.</div> <div> </div> <div> Các nhà thiên văn dùng kỹ thuật thống kê để xử lý số liệu cuả bức xạ phông vũ trụ để bổ sung kết quả cuả những mô hình lý thuyết. Họ tìm ra là đa phần vũ trụ không phải là vật chất mà lại là năng lượng. Năng lượng này chi phối vũ trụ và được gọi là năng lượng tối, mà bản chất chưa được khẳng định. Có ý kiến cho rằng chính năng lượng tối là nguyên nhân làm gia tăng tốc độ dãn nở vũ trụ. </div> <div> </div> <div> Trong những thập niên cuối cuả thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, giải Nobel Vật lý đã được trao cho không ít các nhà thiên văn như Penzias, Wilson, Smoot và Mather. Sự trao giải Nobel năm nay cho ba nhà thiên văn Perlmutter, Schmidt và Riess là để tiếp tục vinh danh những công trình khám phá vũ trụ. Bởi vì vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên vô cùng phong phú.</div> <div> </div> <div> RFI: Xin cảm ơn nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu.</div> ', 'images' => '2016062910360503cea4ee469175628b6cc372d13ef696.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62938', 'slug' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '753', 'rght' => '754', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '431', 'name' => 'Cha đẻ công nghiệp quang điện', 'code' => null, 'alias' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Nhà vật lý Theodore H. Maiman phát minh ra laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất vừa mới ra đi tại Vancouver, British Columbia, ở tuổi 79. Trong lịch sử khoa học và công nghệ của nhân loại, Maiman còn được tôn vinh là “cha đẻ của công nghiệp quang điện”.</div> <div> Maiman chào đời ở Los Angeles, California. Khi còn là một thanh niên, để có tiền đi học ông đã phải vật lộn với cuộc sống khó khăn, sửa chữa điện dân dụng và máy thu thanh. Và chính khả năng bẩm sinh về kỹ thuật điện đã đưa ông bước chân vào cánh cửa Đại học Colorado, sau đó là Đại học Stanford. Năm 1955, chính tại Đại học Stanford, Maiman đã vinh dự nhận tấm bằng tiến sỹ. Những năm sau đó, trong vai trò một nhà vật lý trẻ tại Hughes Aircraft Company ở Malibu (California), chàng trai Maiman đã bị cuốn hút vào nghiên cứu khuếch đại những sóng cực ngắn bằng maser, và hăng hái tạo ra những khuếch đại tương tự trong vùng sóng khả kiến. Người hậu bối của ông ở Hughes rất cảnh giác với công việc như thế và khuyên Maiman nên làm “điều gì đó hữu ích”. Trước thái độ khăng khăng của mình, cuối cùng, họ cũng đã để ông tiếp tục hướng nghiên cứu đang theo đuổi.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1 (16).jpg" style="width: 255px; height: 253px;" /></div> <div> </div> <div> Điều diệu kỳ từ tinh thể ruby</div> <div> </div> <div> Chùm laser cường độ mạnh dùng để đo khoảng cách tới Mặt trăng.<span class="Apple-tab-span" style="white-space:pre"> </span>Tấm gương phản chiếu ánh sáng laser từ Trái đất được các nhà du hành Apollo đặt trên Mặt trăng.</div> <div> Nghiên cứu đột phá của Maiman bao gồm việc tạo ra laser bằng việc sử dụng nguồn chớp sáng công suất lớn và tinh thể ruby tổng hợp, mà bao người khác nghĩ rằng tinh thể này có khả năng không sử dụng được cho laser. Tuy nhiên, Maiman đã giới thiệu một kỹ thuật nhưng lại không được để ý tới: kích thích ruby bằng một chùm sáng cường độ cao. Trên thực tế, nó đã hoạt động! Một chùm ánh sáng đỏ công suất lớn được tạo ra, kéo dài chỉ trong khoảng thời gian ngắn ngủi của chớp sáng kích thích, tuy nhiên với cường độ mạnh hơn bất cứ nguồn sáng nào trước đó. Và nó đã tạo ra một chùm liên tục định hướng cao. Bởi vì những sung laser chỉ được tạo ra trong khoảng thời gian ngắn ngủi, các nhà khoa học ngay lập tức hăm hở tạo ra những chùm laser hoạt động liên tục và họ đã sớm làm được điều đó. Những sung laser ngày nay đã trở thành những công cụ thú vị sử dụng trong khoa học và những hệ thống thông tin liên lạc không dây.</div> <div> Ban đầu Maiman gửi bản thảo mô tả thiết bị được ông sáng chế tới Physical Review LettersNature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình. nhưng bị loại bởi vì có rất nhiều bản thảo về maser cũng đã được gửi đến. Và những người biên tập buộc phải đưa ra một quyết định ngoại lệ là chỉ chấp nhận một số bài hạn chế nào đó. Sau đó Maiman đã gửi bài báo cho Nature và bây giờ, bài báo “Bức xạ quang học kích thích ở ruby” đã trở nên nổi tiếng - (T. H.Maiman Nature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình.</div> <div> </div> <div> <strong>“Cây đũa thần” của khoa học mới</strong></div> <div> </div> <div> Phát xạ kích thích của bức xạ, quá trình chủ yếu sau laser, lần đầu tiên được ghi nhận bởi Einstein vào năm 1918. Nhưng phải đến 1951 việc sử dụng nó cho khuếch đại thực sự những sóng điện từ mới được ghi nhận. Vào năm 1954 thiết bị đầu tiên như vậy, maser (khuếch đại sóng cực ngắn bằng phát xạ kích thích), hoạt động ở bước sóng centimeter được xây dựng. Tất cả những dạng sớm nhất của laser được phát minh trong công nghiệp bởi những nhà vật lý trẻ từ các trường đại học làm việc trong lĩnh vực phổ kế sóng cực ngắn và vô tuyến. Do đó hầu như laser được phát minh lĩnh vực kỹ thuật và máy quang phổ. Nền tảng của Maiman cũng không phải là ngoại lệ: ở Stanford, ông là học trò của giáo sư Willis Lamb, người được trao giải Nobel cho những nghiên cứu về phổ hydro. Loại tiếp theo của laser, tương tự như laser của Maiman nhưng sử dụng loại tinh thể khác, được tạo bởi Peter Sorokin và Mirek Stevenson ở IBM ở Yorktown Heights, New York. Tiếp sau đó là thế hệ laser hoạt động liên tục tạo bởi quá trình phóng điện do Ali Javan, William Bennett và Don Herriott ở Bell Telephone Labs tại Murray Hill, New Jersey, sáng chế.</div> <div> </div> <div> Một vài ứng dụng của laser ban đầu được xem xét bởi hầu hết các nhà khoa học; nó thỉnh thoảng được gán với cụng từ “một lời giải tìm kiếm một vấn đề”. Sự phát triển tiếp theo đã tạo ra rất nhiều loại laser- từ những chùm nhỏ xíu đến những chùm khổng lồ-và những loại laser này đã lan tỏa vào tất cả các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Laser cũng đã trở nên phổ biến rộng khắp trong công nghiệp và là công cụ hiệu nghiệm cho nhiều khoa học mới. Những ứng dụng của laser đã tạo tiền đề cho một số giải Nobel. Ngày nay, laser được khai thác như một công cụ hiệu quả dùng để cắt, hàn; trong thông tin liên lạc; những phép đo lường với độ chính xác cao; trong công nghệ nano; trong tính toán; trong y học; vi sinh vật và kính hiển vi.</div> <div> Sử dụng laser các nhà khoa học có thể thực hiện những phép đo chính xác khoảng cách giữa Trái đất và Mặt trăng. Đặc biệt, nhiều nhà khoa học đang nỗ lực ghi nhận những tín hiệu laser từ các hành tinh quay xung quanh những ngôi sao ở xa để mong tìm kiếm những nền văn minh ngoài Trái đất. Các nhà khoa học hy vọng rằng, những nền văn minh đó, nếu tồn tại, họ có thể gửi những sung laser tới Trái đất của chúng ta. Chính bản thân Maiman cũng rất hài lòng với những ứng dụng của laser trong y học, chẳng hạn như việc cấy ghép võng mạc. Nhưng ông lại không ưa việc sử dụng laser trong chế tạo vũ khí hay sử dụng vào những mục đích chiến tranh. Đây là một ý tưởng phổ biến trong khoảng thời gian sau khi những tiềm năng nổi bật của công nghệ được ghi nhận. Maiman đã rất phẫn nộ khi một số tờ báo gọi ông là “Người đàn ông Los Angeles phát minh ra tia chết chóc của khoa học viễn tưởng”. Sợ hơn cả là họ tưởng tượng ra những câu chuyện mà ở đó, laser trở thành thứ vũ khí đe dọa sự bình yên của cả nhân loại.</div> <div> Việc khuếch đại hồng ngoại bằng phát xạ kích thích có thể được tạo ra “irasers”-laser hồng ngoại (bước sóng 30-1000 micrometers). Thuật ngữ laser muốn ám chỉ những hệ thống tương tự với bước sóng lên đến 1 mm (trên bước sóng đó là maser) và cả những bước sóng ngắn hơn: laser tia X và tia gamma và sự phát triển xa hơn của chúng có thể thúc đẩy sự tiến triển khoa học vươn xa hơn nữa.</div> <div> </div> <div> <strong>Hai lần hụt... giải Nobel</strong></div> <div> <br /> Sau phát minh của mình, Maiman đã sớm tập trung nghiên cứu về quang học phi tuyến, một lĩnh vực có thể tạo chùm laser cường độ cao. Năm 1962, ông thành lập công ty riêng, Korad Corporation, chuyên về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng laser. Đến năm 1968, sau khi bán công ty này cho Union Carbide Corporation, Maiman thành lập Maiman Associates. Ông cũng là giám đốc của Control Laser Corporation và trở thành thành viên ban cố vấn của tạp chí Industrial Research Magazine. Đồng thời cũng là tác giả của cuốn sách The Laser Odyssey.</div> <div> Sáng chế của Theodore Maiman về laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất (ngày nay các nhà khoa học cũng đã phát hiện hiện tượng laser xảy ra một cách tự nhiên ở một vài thiên thể trong vũ trụ) là một lịch sử chân thật và được ghi nhận rộng rãi. Với những đóng góp về laser, ông đã hai lần được đề nghị trao giải Nobel. Ông đã được chọn trở thành thành viên của National Inventors Hall of Fame và US National Academies. Và cũng đã nhận được rất nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Wolf trong vật lý, Giải thưởng Oliver Buckley và Japan Prize-một giải thưởng danh giá của châu Á tương tự như giải Nobel.</div> <div> <br /> Đ.Phường (Theo Nature)</div> ', 'images' => '201606291035126c8526295932ef05580f767e29354176.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '56270', 'slug' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '751', 'rght' => '752', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '430', 'name' => 'Lược giải về thuyết Tương Đối Hẹp', 'code' => null, 'alias' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;"><font size="2">Ai trong chúng ta đi máy bay, sau khi máy đã vút lên cao để bay đều đều, mà có thể cảm thấy mình di chuyển với vận tốc khoảng ngàn cây số trong một giờ?</font></span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <p style="font-family: Arial;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-size: 9.5pt;">Hơn bốn trăm năm trước đây Galileo Galilei cũng đưa ra một ví dụ tương tự mở đầu cho nguyên lý tương đối mang tên ông: trong hầm kín của một chiếc tàu thủy di chuyển thẳng và đều đặn (vectơ vận tốc cố định, không thay đổi với thời gian), ta hãy quan sát những con bướm bay và những giọt nước tí tách rơi. Nay tàu đứng yên, cách thức bướm bay và nước rơi vẫn như khi tàu di chuyển, chẳng có gì thay đổi. Rồi tàu lại di chuyển nhưng với vận tốc và chiều hướng cố định khác, bướm vẫn bay và nước vẫn rơi hệt như trước. Nói cách khác: những định luật vật lý miêu tả sự vận hành của các hiện tượng tự nhiên (bướm bay, nước rơi) <em>không thay đổi</em> trên tàu di chuyển thẳng và đều, kể cả tàu dừng ở bến. Người ở trong tàu nếu chỉ quan sát đo lường những hiện tượng trong tàu mà không tiếp xúc với bên ngoài để so sánh thì chẳng sao biết là tàu đứng hay đi, và đi với vận tốc nào, chiều hướng nào. Nói cách khác, di động đều đặn chỉ là chuyện tương đối, chẳng sao phân biệt bến hay tàu cái nào đứng yên, cái nào chuyển vận. <br /> <br /> Nguyên lý tương đối được Galilei tóm tắt trong một câu ngắn gọn ‘’di chuyển <em>đều đặn</em> cũng như không’’, hàm ý là định luật cơ học không thay đổi dạng trong các hệ <em>quy chiếu quán tính</em><sup>1</sup>, ví dụ của hai hệ quy chiếu quán tính: <u><em>K</em></u> bất động còn <u><em>K’</em></u> di chuyển đều đặn so với <em><u>K</u></em>. Vì chuyển động của một vật (kể cả ánh sáng) là sự thay đổi vị trí không gian của vật đó theo thời gian, nên ta gọi tọa độ của đa tạp không- thời gian bốn chiều trong <em>K</em> là x, y, z, t (toạ độ của không gian ba chiều là x, y, z và của thời gian là t) còn toạ độ trong <em>K’</em> là x’, y’, z’, t’. Đa tạp đó có tung độ là trục thời gian t, còn hoành độ là không gian ba chiều với 3 trục Ox, Oy, Oz. Phương trình diễn tả sự vận hành của cùng một sự kiện vật lý trong <em><u>K </u></em>v�<u><em>K’</em></u> đều phải có chung một dạng: f(x, y, z, t) = f (x’, y’, z’, t’), hàm số f chỉ định một định luật vật lý nào đó.<br /> <br /> Khi nguyên lý này áp dụng cho hiện tượng điện-từ để diễn tả vận tốc ánh sáng c không thay đổi trong mọi hệ quy chiếu quán tính thì hàm f(x, y, z, t) mang dạng x² + y² + z² – (<em>c</em>t)². Bất kỳ lúc nào và ở đâu cũng tồn tại một đại lượng s²≡ x² + y² + z² – (ct)² bất biến và = 0 vì c = r/t với r² = x² + y² + z². <br /> <br /> Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp bốn chiều không-thời gian là một cái<em> nón ánh sáng<sup>2</sup></em> (light cone) và biểu thức x² + y² + z² – (<em>c</em>t)² đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự khám phá thuyết tương đối hẹp và rộng như ta sẽ thấy.<br /> <br /> <strong>I- Không cần ether để truyền đi sóng điện-từ</strong><br /> <br /> Khởi đầu là một hiện tượng mà Albert Michelson và Edward Morley phát hiện năm 1887, nó trái ngược với trực giác và định kiến của mọi người trước năm thần kỳ 1905 (năm Albert Einstein sáng tạo ra thuyết tương đối hẹp). Như sóng nước và sóng âm thanh theo thứ tự là dạng dao động tuần hoàn của nước và của không khí, những loại sóng đó cần nước và cần không khí để truyền đi. Vì vậy định kiến ăn sâu vào tâm khảm mọi người thời đó cho rằng phải có một chất liệu gọi là ether để nhờ đó sóng ánh sáng dao động, không ai tin là sóng điện-từ có thể truyền trong chân không, chẳng cần môi trường chất liệu nào. Vì ánh sáng đến với ta từ các thiên thể xa xăm, ether phải trải rộng tràn ngập khắp vũ trụ không gian, đâu và lúc nào cũng có, như vậy ether được coi là một hệ quy chiếu tuyệt đối bất động. Nay ta hãy thay bến bằng ether và tàu bằng trái đất di động trong ether. <br /> <br /> Lấy trường hợp vận tốc v song song cùng chiều với trục O<strong>x </strong>như một thí dụ cụ thể của hai hệ quy chiếu quán tính đơn giản nhất l�<em><u>J</u></em> (bến) v�<em><u>J</u>‘</em> (tàu). Theo cơ học cổ điển của Isaac Newton, nếu vận tốc ánh sáng đo trên bến l�<em>c</em> thì người đứng trên bến sẽ nghĩ rằng vận tốc ánh sáng phát ra ở trên tàu phải l�<em>c</em> ± v (luật cộng trừ vận tốc) tùy theo ánh sáng chạy song song cùng chiều hay ngược chiều với tàu. Cũng vậy, người trên tàu khi đo vận tốc ánh sáng cũng sẽ thấy vận tốc đó <em>phải khác</em> vận tốc ánh sáng truyền đi trên bến, sự khác biệt đó sẽ cho ta <strong>v</strong>. Michelson và Morley tìm kiếm vận tốc của làn gió ether thổi so với trái đất coi như đứng yên bằng cách đo lường sự khác biệt khoảng cách mà ánh sáng truyền đi theo hai chiều thẳng góc với nhau (song song với <strong>v</strong> và thẳng góc với nó như một ví dụ điển hình). Khoảng cách khác biệt đó, nếu có, sẽ được phát hiện bằng hiện tượng giao thoa ánh sáng, nhưng sau bao lần tìm kiếm hai vị chẳng thấy chút khác biệt nào và như vậy vận tốc ánh sáng không thay đổi trong bất kỳ chiều hướng nào nó phát ra trên trái đất, do đó chẳng sao phát hiện nổi sự hiện hữu của ether.<br /> <br /> Dùng kết quả thực nghiệm này, Einstein bèn chấp nhận <em>nguyên lý tương đối</em> áp dụng cho hiện tượng điện-từ như một tiền đề, theo đó vận tốc ánh sáng <em>c</em> (khoảng 300 ngàn km/s) bao giờ cũng bằng nhau trong tất cả các hệ quy chiếu quán tính, như vậy giả thuyết chất liệu ether tràn ngập vũ trụ không cần thiết nữa. Dùng tiền đề này, ông suy diễn những hệ quả và đề xuất cũng như tiên đoán những hiện tượng kiểm soát đo lường được. Tiếp cận cách tân như vậy khởi đầu từ Galilei - trong đó suy luận, phê phán bằng lý tính và kiểm chứng bằng thực nghiệm đóng vai trò chủ đạo - là bài học sâu xa cho hậu thế và tiếp tục làm kim chỉ nam cho tiến trình nghiên cứu sáng tạo của khoa học ngày nay. Phương pháp giải đáp của Einstein khác hẳn cách thức của Hendrik Lorentz và Henri Poincaré vì hai vị (và nhiều nhà vật lý khác) đều đề xuất một vài giả thuyết về lực tác động lên cách vận hành của vật chất để tìm cách chứng minh ngược lại là hiện tượng điện-từ <em>tuân thủ nguyên lý tương đối. </em><br /> <br /> Tuy hai cách tiếp cận trái ngược chiều nhau nhưng đều có chung một phương trình để diễn tả vận tốc ánh sáng <em>c</em> trong hai hệ quy chiếu quán tính <em><u>K</u></em> v�<em><u>K‘</u></em> phải như nhau, <em>c </em>= r/t = r’/t’ với r² = x² + y² + z², r’² = x’² + y’² + z’²: <br /> s² ≡ x² + y² + z² – (ct)² = x’² + y’² + z’² - (ct’)² . <br /> <br /> Các tọa độ bốn chiều (x, y, z, t) và (x’, y‘, z’, t’) của hai hệ quy chiếu phải liên kết, hoán chuyển giữa chúng với nhau như thế nào để sao cho đại lượng s² không thay đổi, hay bất biến. <br /> <br /> <strong>II- Hoán chuyển Lorentz của không-thời gian và Cơ học tương đối tính</strong> <br /> <br /> Trong trường hợp vận tốc <strong>v</strong> song song cùng chiều với trục O<strong>x</strong> của 2 hệ quy chiếu <em><u>J</u> </em> và <em><u>J</u> </em>‘ nói trên thì đẳng thức bất biến s² thu hẹp thành s² ≡ x² – (ct)² = x’² - (<em>c</em>t’)² vì y = y’ và z = z’. Nếu như x² + (<em>c</em>t)² = x’² + (ct’)² (dấu cộng thay dấu trừ trong s²) thì sự hoán chuyển các tọa độ (x, ct) để thành (x’, <em>c</em>t’) sẽ là phép quay các tọa độ (x, ct) một góc φ: <br /> x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ; <br /> (<em>c</em>t’) = (<em>c</em>t) cosφ + x sinφ <br /> <br /> Tính toán cho biết tanj chính là v/<em>c</em>. Thực thế một quan sát viên đứng ở điểm x’ = 0 chẳng hạn cho ta: x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ = 0 → x/<em>c</em>t º v/c = tanφ. <br /> <br /> Sự thay đổi dấu (+ ↔ -) trong s² dẫn đến thay đổi lượng giác hyperbolicφ ↔ iφ (<em>i</em><sup>2</sup> = - 1)<br /> <br /> cosφ ↔ chφ, sinφ ↔ shφ ↔, cos<sup>2</sup>φ ↔ + sin<sup>2</sup>φ = 1↔ ch<sup>2</sup>φ- sh<sup>2</sup>φ = 1<br /> <br /> 1 + tan<sup>2</sup>φ = 1/cos<sup>2</sup>φ ↔ 1 - th<sup>2</sup>φ = 1/ch<sup>2</sup>φ. <br /> <br /> Để cho x² – (ct)² = x’² - (ct’)² thì sự hoán chuyển giữa các tọa độ (x’, ct’) và (x, ct) sẽ là: <br /> <br /> x’ = x chφ - (ct) shφ<br /> <br /> (ct’) = (ct) chφ - x shφ; <br /> <br /> với thφ = v/c. Gọi β ≡ v/c v�<em>γ </em>≡ 1 ⁄ √1− β<sup>2</sup>, ta có: x’ = γ (x - vt) (I)<br /> <br /> ct’ = γ (ct - βx) hay t’ = γ (t = xv/c<sup>2</sup>). <br /> <br /> Ngược lại, hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> chạy với vận tốc - <strong>v</strong> so với hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> và như vậy ta có: |<br /> <br /> x = γ (x’ + vt’) (I’)<br /> <br /> ct = γ (ct’ + bx’) hay t = γ (t’ + x’v/<em>c</em><sup>2</sup>). <br /> <br /> Sự hoán chuyển không gian và thời gian hỗn hợp nhau như vậy trong công thức trên thường được gọi là phép hoán chuyển Lorentzii <sup>3</sup> đặc biệt. Dùng phép hoán chuyển này, ta kiểm chứng dễ dàng là khi x = <em>c</em>t thì tự động ta cũng có x’ = <em>c</em>t’ kèm theo, vận tốc ánh sáng - đo lường trong các hệ quy chiếu quán tính di chuyển với bất kỳ vectơ vận tốc cố định <strong>v</strong> nào - đều giống hệt nhau và bằng <em>c</em>. <br /> <br /> Cũng trong hai hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> v�<em><u>J’</u></em> này, cơ học cổ điển (với thời gian phổ quát t’ = t và không gian chẳng mảy may liên hệ với thời gian) cho ta x’ = x – vt, y’ = y, z’ = z, t’ = t. Như vậy thì x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² ≠ x’² + y’² + z’² - (<em>c</em>t’)², vế phải phụ thuộc vào <strong>v</strong> và s² không bất biến. Điều này làm đau đầu bao nhà khoa học vì không sao giải thích nổi sự mâu thuẫn giữa lý thuyết (cơ học cổ điển) và thực nghiệm (Michelson & Morley).<br /> <br /> Einstein giải quyết mâu thuẫn trên như thế nào? Câu hỏi đầu tiên ông đặt ra là sự hỗn hợp không gian với thời gian của mấy phương trình hoán chuyển Lorentz có ý nghĩa vật lý gì hay chỉ là một hiếu kỳ toán học? Trước hết ông nhận xét l�<em>tính đồng thờ</em>i của hai (hay nhiều) sự kiện phải phụ thuộc vào hệ quy chiếu, điều mà cơ học cổ điển Newton bỏ qua không xét kỹ. Thực thế nếu định nghĩa tính đồng thời ở hai điểm xa nhau A và B trên trục Ox là tín hiệu ánh sáng phát ra từ A và từ B phải đi tới trung điểm M của AB cùng một lúc, ta thấy ngay cái đồng thời của sự kiện xảy ra ở M (ngồi trên bến) phải khác cái đồng thời xảy ra ở trên tàu (chạy với vận tốc <strong>v</strong> song song với <strong>AB</strong>). Thực thế tín hiệu ánh sáng phát ra từ B để tới M (nay ngồi trên tàu) phải đến trước tín hiệu ánh sáng phát ra từ A vì ánh sáng chạy theo B và bỏ lại A đằng sau. Vì vận tốc ánh sáng c tuy rất lớn nhưng không vô hạn, nó cần thời gian ¹ 0 để gửi tín hiệu nên cái đồng thời của người đứng yên phải khác cái đồng thời của người di động. Khi phân tích kỹ lưỡng khái niệm về thời gian, Einstein nhận ra vai trò cực kỳ quan trọng của nó trong cách giải quyết mâu thuẫn.<br /> <br /> Thêm bước nữa, sáng tạo độc đáo của Einstein là ông nhận thức rằng luật cộng trừ vận tốc trong cơ học Newton thực ra chỉ là một định kiến vì nó dựa vào một giả thuyết chưa bao giờ được kiểm chứng bằng thực nghiệm. Giả thuyết đó cho rằng một mét chiều dài và một giây đồng hồ đo trên tàu cũng bằng một mét và một giây đo trên bến. Trước Einstein, chẳng ai đặt câu hỏi là đối với những vật chuyển động thì thước đo độ dài không gian và nhịp độ tích tắc của đồng hồ đếm thời gian có thay đổi hay không, và ông chứng minh là thực sự chúng phải thay đổi ra sao.<br /> <br /> Nếu w là vận tốc đo trên tàu của bất kỳ một vật nào, còn v là vận tốc của tàu chạy so với bến đứng yên, thì vận tốc của vật đó đo trên bến l�<em>w</em> ± v mà cơ học cổ điển đương nhiên chấp nhận. Einstein nhận thấy luật này chỉ gần đúng và ông tìm ra công thức (<em>w </em>± v)/(1 ± wv/c2) thay thế nó<sup>4</sup>. Khi vật đó là ánh sáng (w = c), kỳ thú thay (c ± v)/(1 ± <em>c</em>v/<em>c</em><sup>2</sup>) không tùy thuộc vào v nữa mà lúc nào cũng bằng <em>c</em>, giải thích thoả đáng thực nghiệm Michelson & Morley. Dù bay nhanh đến đâu chăng nữa, thậm chí v = 99,99% <em>c</em>, ta vẫn không sao đuổi kịp ánh sáng vì nó vẫn chạy xa ta với vận tốc c như khi ta đứng yên! <br /> <br /> Điểm then chốt là Lorentz, Poincaré, Einstein mỗi người mỗi cách khác nhau đã tìm ra công thức (I) và đặc biệt hệ số <em>γ</em> º 1 ⁄ √1− (v² ⁄c²) ≥ 1, chìa khoá mở đường cho cơ học<em> tương đối tính</em><sup>5</sup> thay thế cơ học cổ điển. Hoán chuyển toạ độ t’ = t, x’ = x – vt trong cơ học cổ điển chỉ là dạng xấp xỉ của phép hoán chuyển không-thời gian t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>), x’ = γ(x - vt) trong cơ học tương đối tính khi v/c « 1 hay c ↔ ∞, γ ↔ 1. Tuy tất cả các vị đều cảm thấy là phép hoán chuyển Lorentz có thể đóng vai trò quan trọng nào đó trong cách giải thích thực nghiệm Michelson & Morley, nhưng chỉ riêng Einstein đã thành công vì ông nhận thức được bản chất của thời gian là không phổ quát mà co dãn, trong khi các vị khác vẫn tiếp tục suy luận với một thời gian duy nhất, tuyệt đối của Newton. <br /> <br /> Thông điệp cách mạng của Einstein so với cơ học cổ điển Newton, là chẳng có một thời gian tuyệt đối và phổ quát trong một không gian biệt lập với thời gian, chúng mật thiết liên đới, mỗi thời-điểm phải gắn quyện với mỗi không-điểm trong một thực tại bốn chiều sau này gọi là thế giới Minkowski để diễn tả sự vận hành của các sự kiện vật lý, cái<em> lúc nào </em>phải kèm theo cái <em>ở đâu</em>. Sân khấu của các sự kiện không phải là thời gian, cũng không phải là không gian mà là đa tạp tích hợp: không-thời gian. Sự gắn bó chặt chẽ thời gian với không gian (qua thế giới bốn chiều Minkowski) để diễn tả các sự kiện vật lý phản ánh tính chất phong phú và độc đáo của cơ học tương đối tính. Hermann Minkowski là người đầu tiên năm 1908 đề xuất thế giới bốn chiều vì ông thấu hiểu bản chất gắn quyện thời gian với không gian của thuyết tương đối mà ngay Einstein năm 1905 cũng chưa nhận thấy khi ông gắn ký hiệu <em>i</em> vào thời gian t trong s<sup>2</sup> ≡ x<sup>2</sup> + y<sup>2</sup> + z <sup>2</sup> + (<em>i</em>t)<sup>2</sup>. <br /> <br /> Thời gian thậm chí còn đóng vai trò thước đo độ dài của không gian, định nghĩa chính thức hiện đại của một mét là 1/(299792458) của một giây-ánh sáng. Đơn vị của độ dài không gian như giây-ánh sáng (hay năm-ánh sáng) chỉ định khoảng cách mà ánh sáng di chuyển trong một giây (hay một năm). Vân tốc c như vậy đóng vai trò hằng số cơ bản của tự nhiên.<br /> <br /> Có muôn ức thời gian, t và t’ đều chỉ định thời gian trong hai hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc khác nhau. Đồng hồ trong mỗi hệ quy chiếu quán tính đều có nhịp độ tích tắc nhanh chậm khác nhau, khoảng cách thời gian của mỗi hệ quy chiếu tùy thuộc vào vận tốc chuyển động của hệ ấy. Nhịp đập thời gian của bạn khác của tôi, ở mỗi điểm không gian lại gắn một đồng hồ đo thời gian với nhịp độ tích tắc khác nhau. Sở dĩ bạn và tôi tưởng rằng chúng ta chia sẻ một thời gian phổ quát, chỉ vì cộng nghiệp con người trong cái không gian quá nhỏ bé của trái đất so với vũ trụ, bạn và tôi đâu có xa nhau gì, vận tốc tương đối giữa chúng ta thấm gì so với vận tốc ánh sáng (<em>v²⁄c² </em>« 1, <em>γ</em> ≈ 1). Không có mũi tên thời gian lạnh lùng trôi của trực giác mà cơ học cổ điển Newton thừa nhận, không có cái <em>đồng thời</em> phổ quát và cái<em> hiện tại </em>của sự kiện, cái<em>bây giờ</em> chẳng thể xác định và giữ vai trò ưu tiên đặc thù nào hết vì liên tục có muôn vàn đỉnh <em>nón ánh sáng</em> (phụ chú 2) trong thế giới Minkowski của các sự kiện, mỗi đỉnh nón là một cái <em>bây giờ</em>. <br /> <br /> Hơn nữa, không-thời gian và vật chất lại hợp nhất như hình với bóng trong vũ trụ co dãn (thuyết tương đối rộng). Đã không có hiện tại thì nói chi đến quá khứ và tương lai, đó là nội dung triết học kinh ngạc của thuyết tương đối trong nhận thức về thời gian, cái ‘bây giờ’ chỉ là một ảo tưởng. Diễn tả hàm súc nhất về nhận thức này có lẽ nằm trong bức thư Einstein gửi cho con trai của Besso<sup>6</sup> khi nghe tin bạn mất. Bức thư viết: ‘’Vậy bạn đã trước tôi một chút giã từ cái thế gian lạ lùng này. Nhưng cái đó chẳng nghĩa lý gì. Đối với chúng ta, những nhà vật lý có xác tín, sự chia cách quá khứ, hiện tại, tương lai chỉ là một ảo giác, dẫu nó dai dẳng đến thế nào’’.<br /> <br /> <strong>III-Vài hệ quả kỳ diệu kiểm chứng được bằng thực nghiệm.</strong><br /> <br /> A- Hệ quả đầu tiên của thuyết Tương đối hẹp là khi chuyển động với vận tốc v thì một mét chiều dài không gian và một giây đồng hồ của thời gian sẽ thay đổi, khoảng cách độ dài không gian co ngắn lại và thời gian dãn nở ra. Khám phá ra điều cực kỳ quan trọng này vì Einstein thấu hiểu ý nghĩa vật lý của phương trình hoán chuyển x, t, trong khi Lorentz tuy cũng đã thấy không gian co cụm là một đáp số của phương trình nhưng cho đó chỉ là một hiếu kỳ toán học của phép hoán chuyển mà không có ý nghĩa vật lý nào khả dĩ kiểm chứng được bằng thực nghiệm. Còn sự dãn nở của thời gian thì duy nhất chỉ có Einstein khám phá ra.<br /> <br /> 1- Câu hỏi là một mét mà hai đầu đặt ở hai điểm O‘ và X‘ (toạ độ x’ của <em><u>J’</u></em>) thì người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> đo lường thấy là bao nhiêu ở bất kỳ một thời điểm t nào, đặc biệt t = 0. Nói cách khác, khoảng cách OX (tọa độ x của <em><u>J</u></em> đứng yên) khác biệt ra sao so với khoảng cách O‘X’ di động với vận tốc v. <br /> <br /> Phương trình x’ =<em> γ</em> (x - vt) của (I) với t = 0 cho ta x = x’/<em>γ</em> = x’√(1−<em> v² ⁄c</em>²). Vì O’X’chuyển động với vận tốc v nên cái thước OX (đo lường bởi một người quan sát nằm trong <u><em>J</em></u> ) bị co ngắn đi bởi hệ số 1/<em>γ</em> = √(1− <em>v² ⁄c</em>²) < 1. Ngược lại nếu coi OX chuyển động (với vận tốc - <strong>v</strong>) so với O’X’ đứng yên (<em><u>J </u></em> chuyển động so với <em><u>J ‘</u></em>đứng yên) thì phương trình x = γ (x’ + vt) của (I’) cho kết quả tương tự x’ = x/<em>γ</em> = x√(1− v² ⁄c²), độ dài không gian của vật di động với vận tốc ± <strong>v </strong> bao giờ cũng bị co ngắn bởi 1/<em>γ</em> = √(1− v² ⁄c²). Độ dài không gian di chuyển theo hướng song song với vận tốc <strong>v</strong> bị co, một mét trên tàu chỉ bằng √(1− v² ⁄c²) mét trên bến. Ngược lại một mét trên bến bằng √(1− <em>v² ⁄c²</em>) mét trên tàu. Nhưng độ dài không gian khi di chuyển theo hướng thẳng góc với <strong>v</strong> thì không thay đổi trong mọi trường hợp. <br /> <br /> 2- Cũng vậy, một độ dài thời gian (toạ độ t’ của <em><u>J‘</u></em> ở bất kỳ không điểm x’ nào) nhưng đo lường bởi một người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> chính là độ dài thời gian (toạ độ t của <em><u>J</u></em> ). Thời gian t của hệ quy chiếu bất động <em><u>J</u></em> dài hơn gấp γ lần thời gian t’của hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> di chuyển với vận tốc v: t = γ t’ = t’/√(1− v² ⁄c²). <br /> <br /> Thực thế thời gian t’ chỉ định bởi đồng hồ di động đặt ở trung tâm toạ độ O‘ (r’ = 0) cho ta ct’ – 0 = (ct)√(1 – r²/t²<em>c</em>²) = (<em>c</em>t)√(1– v²/<em>c</em>²), do đó t = γt’. Một cách chứng minh khác cũng cho kết quả tương tự. Với x’ = 0, phương trình thứ nhất x’ = γ (x- vt) của (I) cho ta x = vt. Thay thế x bằng vt trong phương trình thứ hai t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>) của (I), ta có t’ = t/γ. <br /> <br /> Một giây của đồng hồ di động bằng γ giây của đồng hồ đứng yên, thời gian ở trên bến dài gấp γ lần thời gian ở trên tàu. So với nhịp độ tích tắc của đồng hồ trên bến thì đồng hồ trên tàu đập chậm đi γ lần, nếu đồng hồ trên bến có nhịp đập mỗi tíc tắc là một giây thì nhịp tíc tắc đồng hồ trên tàu là γ giây. Các vật di chuyển càng nhanh thì thời gian của chúng càng trôi chậm, thậm chí thời gian của ánh sáng ngưng đọng như đóng băng (γ = ∞). <br /> <br /> Từ nay ta gọi chung tất cả các <font face="Times New Roman" size="3"><em>τ</em></font> ≡ t/γ l�<em>thời gian riêng của hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc</em> v, còn t chỉ định thời gian của hệ quy chiếu bất động. <br /> <br /> Sự co dãn thời gian (nhịp độ đồng hồ đập nhanh chậm khác nhau) của các vật chuyển động với vận tốc lớn đã được thực nghiệm kiểm chứng nhiều lần từ những năm 1970 dùng đồng hồ nguyên tử đặt trên máy bay, hoả tiễn, tiếp nối bởi biết bao ứng dụng thực tiễn trong đời sống con người mà Hệ thống Định vị Toàn cầu (Global Positioning System, GPS) là một ví dụ. Trên các vệ tinh của GPS, sự chính xác cực kỳ của nhịp độ đồng hồ là điều kiện tối quan trọng cho GPS đo đạc khoảng cách không gian thành công. Trên các vệ tinh đó, thuyết Tương đối rộng cho ta hệ quả ngược với thuyết Tương đối hẹp, thời gian co cụm lại vì cường độ trọng lực trên vệ tinh giảm đi so với mặt đất. Nhưng vệ tinh GPS vì chuyển động nhanh so với mặt đất đứng yên nên thời gian trên đó cũng dãn nở theo thuyết Tương đối hẹp, như vậy ta phải kết nối hai hệ quả trái ngược nhưng khác nhau về độ lớn của sự thay đổi nhịp tích tắc đồng hồ trên vệ tinh GPS. <br /> <br /> Câu chuyện ẩn dụ Từ thức thăm Thiên thai rồi trở về cố hương thấy cảnh vật đổi thay nhiều, thời gian dưới trần trôi quá nhanh, một kịch bản Đông phương của<em> nghịch lý </em>hai anh em sinh đôi, người anh bay với vận tốc cao trong vài năm rồi trở về thấy em ở lại nhà nay đã thành lão, hay chuyện khoa học cho đại chúng của nhà vật lý G. Gamow với nhân vật M. Tompkins sống trong một thế giới tưởng tượng ở đó vận tốc ánh sáng chỉ bằng 30 km/h, có bà mẹ đặt một con sơ sinh trên vòng ngựa gỗ quay với vận tốc xấp xỉ bằng vận tốc ánh sáng, còn con sinh đôi đặt ở dưới đất bên cạnh. Quên đi năm sau trở lại thấy bé trên vòng ngựa gỗ vẫn gần như xưa còn hai mẹ con trên đất già thêm là một ẩn dụ khác<sup>7</sup>.</span><br /> </p> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="278" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h1.jpg" width="355" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">B- Hệ quả tuyệt vời thứ hai là phương trình E = <em>γmc</em>² của thế kỷ liên kết năng lượng E khổng lồ với khối lượng m nhỏ bé của vật chất, trong một gam khối lượng tiềm ẩn một năng lượng tương đương với nhu cầu dinh dưỡng của vài chục ngàn người trong vài năm!<br /> <br /> <em>1-Vài điều sơ đẳng trong cơ học cổ điển</em><br /> <br /> Khối lượng của vật chất là một khái niệm quan trọng trong khoa học mà nhân loại đã ý thức ít nhiều về nó ngay từ thuở các nền văn hiến ngàn xưa. Một cách định tính, ta hãy khởi đầu với cơ học cổ điển của Galilei và Newton theo đó khối lượng<em> m</em> của một vật được hiểu như bản tính nội tại của nó, <em>m</em> gói ghém “số lượng của vật chất” kết tụ trong đó.<br /> <br /> Còn năng lượng? Dưới dạng sức nóng - mà ta gọi là nhiệt năng - có lẽ con người đã cảm nhận ra khái niệm năng lượng ngay từ thuở họ phát minh ra lửa, không phải ngẫu nhiên mà ngôn từ calorie đã được dùng để chỉ định đơn vị năng lượng. Nó là căn nguyên tác động lên vạn vật để làm chúng biến đổi dưới mọi hình thái hoặc làm chúng di chuyển. Như vậy năng lượng chẳng thể tách rời khỏi lực và để diễn tả chính xác thì năng lượng được định nghĩa như tích số của vectơ lực <em><strong>F </strong></em>nhân với vectơ chiều dài <em>x</em> mà vật di chuyển do tác động của <em><strong>F</strong></em> áp đặt lên nó. Thực vậy, tích số <strong><em>F. x </em></strong>trước hết gọi l�<em>công</em> làm ra bởi lực <strong><em>F</em></strong> tác động lên một vật. Đó là một định nghĩa hợp lý vì nó chỉ định cái công sức mà lực phải bỏ ra để làm cho vật di chuyển một đoạn chiều dài x với vận tốc <strong>v </strong>= d<em>x</em>/dt. Khi ta mang cho vật cái <em>công sức</em> của <strong><em>F</em></strong> thì vật đó phải biến đổi bởi vì nó thu nhận một <em>năng lượng E</em>, và ta định nghĩa năng lượng mà vật thu được chính l�<em>công</em>của lực <strong><em>F</em></strong> mang cho nó. Vậy <em>E = <strong>F. x</strong>,</em> và dưới dạng vi phân d<em>E</em> =<strong><em> F.</em></strong>d<em>x</em>, ta suy ra là sự biến đổi theo thời gian t của năng lượng d<em>E</em> /dt chính là tích số <strong>F.v</strong>, d<em>E</em>/ dt = <strong><em>F</em>.v</strong> mà ta sẽ dùng để tìm ra phương trình E = γmc<sup>2</sup> của thế kỷ.<br /> <br /> Trong cơ học có hai loại năng lượng thường được nhắc đến: thế năng và động năng. Thí dụ thứ nhất là trọng lực <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> = <em>m<strong>g</strong></em> (với g = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>g</strong>| ≈ 9.81m/s<sup>2</sup> chỉ định gia tốc tạo nên bởi trọng trường của trái đất). Sức hút <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub>kéo khối lượng <em>m</em> rơi từ trên một độ cao h = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong><em>x</em></strong>| xuống mặt đất. Vì <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> và <strong><em>x</em></strong> song song và c‌‌ùng hướng về trung tâm trái đất nên <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub><strong><em>. x</em></strong> = <em>m</em>gh. Đại lượng <em>m</em>gh gọi là<em> thế năng</em> của vật đặt ở độ cao h so với mặt đất. Ở bất kỳ một điểm cao h nào đó, vật mang sẵn một năng lượng <em>m</em>gh tiềm tàng, một thế năng. Thí dụ thứ hai là với bất cứ một lực<em> F</em> nào ta cũng có d<em>E</em> = <strong><em>F</em></strong>.d<em>x</em>, khi thay dx = <strong>v</strong>dt v�<strong><em>F</em></strong> = md<strong>v</strong>/dt, ta có d<em>E</em> = <em>m</em><strong>v</strong>.d<strong>v</strong>, làm tích phân ta được <em>E</em> = (½)<em>m</em>v<sup>2</sup>, với v = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>v</strong>|. Ta gọi năng lượng (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> là động năng. Một vật khối lượng <em>m</em>chuyển động với vận tốc <strong>v</strong> mang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>. Một vật đứng yên (v = 0) rơi từ một độ cao h, khi chạm đất nó có vận tốc v = (2gh)½, thế năng <em>m</em>gh chuyển sang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>, minh họa định luật bảo toàn năng lượng.<br /> <br /> Sau hết, ta định nghĩa vectơ xung lượng<strong> p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> và phương trình cơ bản <strong><em>F</em></strong> = <em>m</em>d<strong>v</strong>/dt nay viết dưới dạng <strong><em>F</em></strong> = d<strong>p</strong>/dt.<br /> <br /> <em>2- Hai con đường đến E = γmc<sup>2</sup></em><br /> <br /> Tại sao hai? Nhà vật lý kỳ tài Richard Feynman từng khuyến khích là nếu có thể thì nên suy diễn, trình bày hay chứng minh một kết quả khoa học nào đó theo nhiều phương pháp khác nhau để rọi sáng vấn đề. Tập sách tuyệt vời <em>The Feynman Lectures on Physics</em> có nhiều thí dụ diễn giảng theo vài cách khác nhau mà lại bổ túc cho nhau.<br /> <br /> Trước hết cần minh định là chỉ có phương trình E<sub>0</sub>=<em> mc<sup>2</sup></em> hay <em>E = γmc<sup>2</sup></em> mới thực sự phản ánh ý nghĩa của thuyết tương đối hẹp, <em>E</em> thay đổi theo vận tốc của vật, động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup> là ví dụ cụ thể nhất, còn E<sub>0</sub> là năng lượng khi vật đứng yên (v = 0, γ = 1). Phương trình E<sub>0</sub> = <em>mc<sup>2</sup></em> và Δ<em>E</em><sub>0</sub> = (Δ<em>m</em>)c<sup>2</sup> chính Einstein đã viết ra trong công trình năm 1905. Ngoài ra Einstein còn đề xuất cách kiểm chứng <em>E</em><sub>0</sub> = <em>mc²</em> bằng thực nghiệm, hạt nhân phóng xạ tự nhiên (như radium) khi mất đi một chút năng lượng Δ<em>E</em><sub>0</sub> thì khối lượng nó phải giảm đi Δ<em>m</em> = Δ<em>E</em><sub>0</sub>/c² mà năm 1932 John Cockcroft và Ernest Walton ở Đại học Cambridge chứng nghiệm . <br /> <br /> Trong cơ học tương đối tính (hay thuyết tương đối hẹp), theo Einstein<sup>8</sup> để tránh sự mơ hồ, thậm chí nhầm lẫn về khái niệm khối lượng, ta không nên đưa ra hai ký hiệu: m(v) ≡ γ<em>m</em> và m<sub>0</sub> ≡ m(v = 0) theo đó m<sub>0</sub> là khối lượng bất động của một vật và m(v) = m<sub>0</sub>/√(1− v²⁄<em>c</em>²) là ‘khối lượng tương đối tính’ khi vật chuyển động với vận tốc v. Tích số của <em>γ</em> với <em>m</em> không nên hiểu và truyền bá như “khối lượng thay đổi với vận tốc’’ và viết<em>γm</em> dưới dạng m<sub>0</sub>/√(1 –v2 /<em>c</em><sup>2</sup>) trong các sách giáo khoa. Chỉ có một khối lượng m trong các định luật vật lý, không có khối lượng m0 của vật bất động hay khối lượng ‘tương đối tính’ m(v) hàm số của vận tốc v.<br /> <br /> a- Henri Poincaré, nhà toán học uyên bác và phổ quát Pháp, năm 1900 (trước năm thần kỳ 1905) đã viết ra<sup>9</sup> <em>E = mc<sup>2</sup></em>, nhưng phương pháp thiếu nhất quán của ông để tìm ra nó khiến tác giả đã quên hẳn đi đến nỗi năm 1908, ba năm sau khi Einstein khám phá ra <em>E<sub>0</sub> = mc<sup>2</sup></em>, Poincaré - khi so sánh một vật phát xạ ánh sáng với một khẩu đại bác bắn ra một viên đạn - đã viết trong La dynamique de l’électron, Science et Méthode (1908) mấy câu sau: "Khẩu đại bác giật lùi vì viên đạn bị bắn ra đã tác động trở lại. Trường hợp vật phóng quang lại là chuyện khác, ánh sáng phát ra không phải là vật chất, đó là năng lượng, mà năng lượng thì không có khối lượng’’. Qua câu trên, Poincaré dẫu có viết ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> thì ông đã quên nó rồi. <br /> <br /> Poincaré tìm ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> bằng cách nào? Trước hết, ông xem xét một chùm sóng ánh sáng có năng lượng<em>E</em> và xung lượng <strong>p</strong>. Theo định lý Poynting trong điện-từ thì p ≡ |<strong>p</strong>| = <em>E/c</em>, điều chính xác đối với photon không có khối lượng. Cái lầm của Poincaré là dùng phương trình của cơ học cổ điển <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> (với v = <em>c</em>) để áp dụng cho ánh sáng vì năm 1900 ông chưa suy diễn ra hệ số quan trọng γ. Đó là nghịch lý vì cơ học cổ điển chỉ áp dụng cho những di động chậm, v « c. Kết hợp hai cái xung khắc là p = <em>E/c</em> với p = <em>mc</em>, ông thấy<em>E = mc<sup>2</sup></em>, vì thiếu hệ số γ nên công thức đưa đến hệ quả sai là ánh sáng với năng lượng E có khối lượng <em>m = E/c<sup>2</sup></em> ≠ 0. Điều ngạc nhiên là ngày nay hãy còn vài tác giả Pháp bảo hoàng hơn vua khẳng định Poincaré là tác giả phương trình của thế kỷ<sup>10</sup>.<br /> <br /> b- Cần nhắc điều quan trọng là trong thuyết tương đối hẹp, mỗi <em>không-điểm</em><strong> x</strong> (3 thành phần x, y, z) phải gắn một <em>thời-điểm</em> t trong một thực tại không-thời gian bốn chiều Minkowski. Một <em>tứ-vectơ</em> không-thời gian là tập hợp có 4 thành phần mang ký hiệu x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> = <em>c</em>t, x<sup>1</sup>, x<sup>2</sup>, x<sup>3</sup>), với x<sup>1</sup> = x, x<sup>2</sup> = y, x<sup>3</sup> = z, viết gọn là x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> =<em>c</em>t, <strong>x</strong>). Từ tứ-vectơ x<sup>μ</sup>, ta lập một tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup> = <em>m</em>dx<sup>μ</sup>/d<font face="Times New Roman">τ</font>, và tính toán ra bốn thành phần của p<sup>μ</sup>(p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong>). Dùng định nghĩa quen thuộc của vectơ vận tốc <strong>v</strong> = d<strong>x</strong>/dt, vectơ gia tốc <strong>a</strong> = d<strong>v</strong>/dt, ta tính ra đẳng thức: dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup> <br /> <br /> Phương trình <strong>F</strong> = d<strong>p</strong>/dt = <em>m</em>d(γ<strong>v</strong>)/dt cho ta<strong> F</strong> = [mγ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> thay thế <strong>F</strong> = <em>m</em><strong>a</strong>, cũng như <strong>p</strong> = <em>mγ</em><strong>v</strong> thay thế <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> của cơ học cổ điển, chúng là giới hạn khi c → ∞ của cơ học tương đối tính.<br /> <br /> <em>c- Hai phương pháp chứng minh E = γmc<sup>2</sup>. </em><br /> <br /> Cách thứ nhất dựa vào d<em>E</em>/dt = <strong><em>F.</em>v</strong> đề cập ở đoạn 1. Dùng <strong>F</strong> =[<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>)/<em>c<sup>2</sup></em>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> vừa thiết lập, ta có <strong><em>F.</em>v</strong> =<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>), khi kết hợp nó với dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/c<sup>2</sup>, ta được <strong><em>F</em>.v</strong> = <em>mc<sup>2</sup></em> dγ/dt = d<em>E</em>/dt và như vậy <em>E = γmc<sup>2</sup></em>.<br /> <br /> Cách thứ hai là liên kết thành phần p<sup>0</sup> = <em>γmc</em> (của tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup>) với năng lượng <em>E</em>, và xin chú tâm đến thứ nguyên ML<sup>2</sup>/T<sup>2</sup> của năng lượng (ba đại lượng cơ bản, khối lượng M, chiều dài không gian L, thời gian T). Vậy phép phân tích thứ nguyên bảo ta p<sup>0</sup> = <em>E</em> chia cho một vận tốc nào đó. Ta chỉ có hai lựa chọn, đó là v hay <em>c</em>, nhưng v không thích hợp vì nó có thể bằng 0 và đưa p<sup>0</sup> đến một giới hạn vô tận, vậy p<sup>0</sup> = <em>E/c</em>. Với p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, ta có <em>E = γmc<sup>2</sup></em>. Lựa chọn p<sup>0</sup> = <em>E/c</em> còn phù hợp với trường hợp v « c, vì khi ta khai triển hệ số <em>γm</em> thành chuỗi (v/c)<sup>n</sup> thì ta có <em>γmc<sup>2</sup> ~ mc<sup>2</sup> + (½)mv<sup>2</sup></em> + (3/8)<em>m</em>(v<sup>4</sup>/<em>c</em><sup>2</sup> )..., ta nhận ra <em>γmc<sup>2</sup></em> chứa đựng <em>động năng</em> (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> quen thuộc. Đó là phương pháp Einstein dùng để tìm ra phương trình của thế kỷ<sup>11</sup>. Hai phương trình cơ bản tóm tắt thuyết tương đối hẹp là: <em> E</em><sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup><em>c</em><sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup> </em> <br /> <strong>p</strong> = (<em>E/c<sup>2</sup></em>) <strong>v</strong> <br /> <br /> Hai phương trình trên áp dụng cho mọi trường hợp của khối lượng m bằng hay khác 0. Với photon (<em>m</em> = 0), phương trình trên cho ta <em>E</em> = pc, trùng hợp với định lý Poynting. Hơn nữa ánh sáng (photon) vì không có khối lượng, nó chẳng bao giờ bất động, vận tốc lúc nào cũng bằng <em>c</em>, do đó tích số <em>γm</em> của photon mang dạng 0/0 và năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> của nó có thể là bất cứ con số nào khác 0 và thực vậy. Ta đi vào lãnh vực của lượng tử với Max Planck: <em>E = h</em>ν<em> = </em>p<em>c</em>. Năng lượng của photon không xác định được trong thuyết tương đối mà lại đến bằng con đường lượng tử. Tuy khối lượng bằng 0, nhưng photon có năng lượng khác 0 và bằng tần số dao động ν của nó nhân với hằng số Planck <em>h</em> = 6.63 x 10<sup>–34</sup> Js. <br /> <br /> <strong>Tạm dừng trước khi bước tiếp</strong><br /> <br /> Mời bạn chú tâm đến câu ‘’di chuyển <em>đều đặ</em>n cũng như không’’của Galilei liên đới đến trường hợp đặc biệt của vận tốc cố định không thay đổi với thời gian (<em>gia tốc</em> = 0) trong các hệ quy chiếu quán tính, đặc trưng của thuyết Tương đối hẹp. Tính từ hẹp dùng ở đây để chỉ định sự chuyển động không có gia tốc này. Có lẽ Einstein tự đặt trong tiềm thức câu hỏi là các kết quả của Thuyết Tương đối sáng tạo năm 1905 sẽ thay đổi ra sao trong trường hợp di chuyển<em> không đều đặn</em>, rồi một ngày tháng 11 năm 1907 Einstein chợt nẩy ra một ý tưởng mà ông coi như mãn nguyện nhất trong đời: <em>một người rớt từ trên cao xuống không cảm thấy sức nặng của mình</em>. Ông nhận ra vai trò quyết định của trọng trường trong sự nới rộng phạm trù <em>không gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>hẹp</em> sang phạm trù <em>có gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>rộng</em>. Câu ‘’di chuyển đều đặn cũng như không’’ của Galilei, qua ý tưởng sung sướng nhất trong đời của Einstein, nay biến thành ’’<em>di chuyển không đều đặn chẳng khác gì tác động của trọng lực</em>’’đã mở đầu một kỷ nguyên mới cho vật lý, nới rộng thuyết tương đối hẹp (hay đặc biệt) sang thuyết tương đối rộng (hay tổng quát) để thay thế thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton, định luật cổ điển này là truờng hợp xấp xỉ gần đúng của thuyết tương đối rộng chính xác hơn. <br /> <br /> Ngoài ra còn thêm một nguyên nhân thúc đẩy Einstein mở rộng thuyết tương đối hẹp vì ông nhận ra có một mâu thuẫn giữa thuyết này (theo đó vận tốc của mọi tín hiệu đều <em>có hạn</em>, kể cả ánh sáng) và luật cổ điển vạn vật hấp dẫn của Newton (theo đó trọng lực truyền đi với vận tốc <em>vô hạn</em> để vạn vật hút nhau <em>tức thì</em>). Vậy sửa đổi luật hấp dẫn Newton sao cho nhất quán với thuyết tương đối hẹp sẽ tự động giải đáp được mâu thuẫn nói trên.<br /> <br /> Đó là điểm khởi đầu cho thuyết Tương đối rộng mà chúng ta sẽ tiếp tục trong những phần sau. Mời bạn thưởng ngọan phương trình Einstein của thuyết Tương đối rộng mà vế trái mô tả hình hài cong uốn của không-thời gian trong đó vận hành vạn vật, còn vế phải là năng-xung lượng của vật chất tạo dựng nên cấu trúc đó:<br /> <em><strong>R</strong></em><sub>μν</sub> – (½)<em><strong>R</strong></em> g<sub>μν</sub> = (8<font face="Times New Roman">π</font>G/c<sup>4</sup>)<em><strong>T</strong></em><sub>μν</sub> <br /> <br /> Nhà vật lý Nhật bản Yoichiro Nambu minh họa vế trái phương trình Einstein bằng lâu đài Himeji-jo xa xưa của một thoáng không gian thanh thoát bên bờ suối, còn vế phải bên kia cầu vương vấn trong cảnh trần ai bởi khói than nhà máy phản ánh vật chất nặng nề!<br /> </span><br /> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="255" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h2.jpg" width="459" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Phụ chú<br /> <br /> <sup>1</sup> Hệ quy chiếu quán tính là hệ quy chiếu di chuyển với vectơ vận tốc <strong>v </strong>đều đặn (độ dài và chiều hướng của v cố định, không thay đổi với thời gian, như vậy gia tốc <strong>a</strong> ≡ d<strong>v</strong>/dt = <strong>0</strong>), kể cả <strong>v</strong> = <strong>0</strong>. Các vectơ trong không gian ba chiều đều viết dưới dạng in đậm như <strong>v, k </strong>và v ≡ |<strong>v</strong>|, k = |<strong>k</strong>|. Vectơ <strong>X</strong> có 3 thành phần không gian là x, y, z, ta viết gọn <strong>X</strong> (x, y, z). <br /> <br /> <sup>2</sup> Đa tạp bốn chiều không-thời gian có tung độ là trục thời gian ct, hoành độ là không gian ba chiều với ba trục Ox, Oy, Oz. Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp này là một <em>nón ánh sáng</em> với đỉnh là một điểm T nằm trên tung độ (OT = <em>c</em>t), còn đáy nón là quả cầu S bán kính r, với r<sup>2</sup> = x² + y² + z², nửa góc ở đỉnh nón bằng 45°. Quỹ đạo của các tia ánh sáng (khối lượng = 0, tương ứng với trường hợp s² = 0 vì ct = r) là vành biên của nón, nối đỉnh T với chu vi của mặt cầu, còn quỹ đạo của các vật mang khối lượng m ≠ 0 (tương ứng với trường hợp s² > 0 vì v < c) nằm bên trong <em>nón ánh sáng</em>. Các quỹ đạo vận hành của vật chất (sự kiện) đều có thể diễn tả bởi những đường cong nằm trong nón ánh sáng. Trong hình dưới đây, quả cầu S được tượng trưng bởi một vòng tròn nằm trong mặt phẳng của hai trục không gian Ox, Oy, mặt phẳng này cắt quả cầu S bởi một mặt phẳng khác thẳng góc với trục không gian Oz. Nón úp diễn tả <em>quá kh</em>ứ, nón mở l�<em>tương lai,</em> còn đỉnh nón T l�<em>bây giờ</em>. </span><br /> <br /> <table align="left" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" height="179" width="160"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <img alt="" height="173" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h3%20copy.jpg" width="153" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <sup>3</sup> Poincaré là người đầu tiên gán tên Lorentz cho phép hoán chuyển này vì Lorentz viết nó ra dưới dạng gần đúng năm1895 và dạng chính xác năm 1904. Thực ra Woldemar Voigt tìm ra năm 1887 nhưng chỉ khác bởi một hệ số chung toàn bộ và Joseph Larmor năm 1900. Poincaré tổng quát hóa hoán chuyển Lorentz bằng ma trận 4 x 4 với cả bốn toạ độ x, y, z, t, thay vì hai tọa độ x, t. Tuy biết công trình gần đúng năm 1895 của Lorentz nhưng Einstein khi phân tích những khái niệm cơ bản về thời gian và không gian đã suy diễn ra phương trình hoán chuyển giữa x và t này một cách độc đáo và khác các vị trên. Còn cách giải thích và nhận xét ý nghĩa vật lý của sự hoán chuyển x, t thì hoàn toàn khác biệt giữa Einstein và các vị tiền bối khác. <br /> <br /> <sup>4</sup> Từ phép hoán chuyển Lorentz, ta có thể suy ra luật cộng trừ các vận tốc trong cơ học tương đối tính. Vận tốc w của một vật chuyển động trên tàu (hệ quy chiếu <em>J</em> ‘ chạy với vận tốc v đối với hệ quy chiếu J ) theo định nghĩa chính là w ≡ x’/t’. Theo cơ học cổ điển x’ = x – vt, t’ = t, thì người trên bến sẽ thấy vật di chuyển với vận tốc W ≡ x/t = (x’ + vt’)/ t’ = w + v. <br /> Nhưng trong cơ học tương đối tính, vận tốc W đo trên bến sẽ phải thay đổi theo công thức (I’) của phép hoán chuyển Lorentz : W ≡ x/t = (x’ + vt’)/(t’ + x’v/c<sup>2</sup>) = (w + v)/ (1+ wv/c<sup>2</sup>), dùng w≡ x’/t’.<br /> <br /> <sup>5</sup> Một cách đơn giản cơ học tương đối tính là cơ học cổ điển kèm thêm hệ số γ, trong các phương trình diễn tả cơ học Newton ta thay thế các đại lượng vật lý (khối lượng <em>m</em>, xung lượng <strong>p</strong>…) bằng tích số của chúng với γ để thành cơ học tương đối tính. Cơ học cổ điển (tương ứng với trường hợp các chuyển động chậm, v/c « 1 hay c → ∞, γ →1) là dạng xấp xỉ của cơ học tương đối tính. <br /> <br /> <sup>6</sup> Michele Angelo Besso, người bạn thân thiết cùng sở làm ở Bern, người duy nhất ông cảm ơn trong công trình để đời đăng trên Annalen der Physik về thuyết tương đối hẹp mà ông khám phá ra trong lúc hai người dạo chơi và bàn luận về bí hiểm ether ngày chủ nhật cuối tháng 5 năm 1905 trên đồi Gurten, xa xa dưới chân là thành phố Bern cổ kính. Trong bài đó ông rất tự tin, không hề trích dẫn bất kỳ tài liệu tham khảo nào mặc dầu lúc ấy chẳng ai biết đến ông. Chữ gläubige trong bức thư không nên hiểu theo nghĩa tín ngưỡng tôn giáo, mà hàm ý xác tín vào lý trí. Bức thư gửi chưa đến một tháng thì Einstein cũng vào cõi vĩnh hằng. <br /> Mời bạn tham khảo hai chương đầu cuốn sách của Thibault Damour: Si Einstein m’était conté, Le cherche midi, 2005, và bài của Craig Callender: Is time an illusion? Scientific American, tháng 6/ 2010 do Cao Chi biên dịch dưới nhan đề <em>Thời gian phải chăng chỉ là một ảo tưởng</em>?, tạp chí <em>Tia sáng</em> 19/07/ 2010 <br /> http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=111&CategoryID=2&News=3316<br /> <br /> <sup>7</sup> Bạn có thể thắc mắc là hai anh em di chuyển với vận tốc cố định so với nhau, người này so với người kia biết ai bay ai ở (như chuyển động tương đối giữa hai hệ quy chiếu quán tính J và J ‘ với nhau, với vận tốc <strong>v</strong>của J ‘ so với J và -<strong> v</strong> của J so với J ‘ nói trong bài), anh hay em người nào cũng thấy thời gian của mình dài hơn thời gian của người kia, làm sao biết ai già ai trẻ? Đúng vậy trong trường hợp vận tốc v của hỏa tiễn <em>mãi mãi cố định trên một đường thẳng duy nhất không thay đổi chiều hướng và cường độ</em>. Để thấy sự khác biệt, ta phải xét trường hợp có một bất đối xứng nào đó, một trong hai người di chuyển với vận tốc thay đổi về chiều hướng và/hay cường độ, thí dụ bay đến một hành tinh, đậu xuống đấy và trở về trái đất.<br /> <br /> <sup>8</sup> Thư của A. Einstein cho Lincoln Barnett, ngày 19 tháng 6 năm 1948 (Hebrew University of Jerusalem, Israel). Xem thêm bài của Lev. B. Okun, Physics Today June 1989, 31-36. <br /> <br /> <sup>9</sup> H. Poincaré, Arch. Neerland. 5, 252 (1900).<br /> <br /> <sup>10</sup> Jean-Paul Auffray, Einstein et Poincaré, éditions Le Pommier (1999). Jules Leveugle, La Relativité, Poincaré et Einstein, Planck, Hilbert, l’Harmattan (2004). Jean Hladik, Comment le jeune et ambitieux Einstein s’est approprié la Relativité restreinte de Poincaré, Ellipses (2004). Coi sách đã dẫn của T. Damour về các tác giả trên.<br /> <br /> <sup>11</sup> Mặc dầu bốn thành phần của tứ-vectơ p<sup>μ</sup> vì phụ thuộc vào hệ số γ nên chúng đều thay đổi theo v, nhưng độ dài bình phương của tứ-vectơ (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> không phụ thuộc vào v, nó bất biến: (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>2</sup></em>. Cũng vậy, năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> và xung lượng <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong> đều thay đổi theo <strong>v</strong> nhưng <em>E<sup>2</sup></em> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup>c<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup></em>không phụ thuộc vào<strong> v</strong>, nó bất biến trong mọi hệ quy chiếu. Bất biến là điều kiện tiên quyết mà thuyết tương đối đòi hỏi, nếu <em>E ≠ γmc<sup>2</sup></em> (thí dụ <em>E = γmc</em>v) thì ta không có một bất biến nào.</span> <p> </p> </div> </div> ', 'images' => '20160629103410a222168483af36c9ad47e59b0370953c.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61080', 'slug' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '749', 'rght' => '750', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '429', 'name' => 'Một số giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hannover', 'code' => null, 'alias' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tại Hội chợ Hannover 2011 (Đức), nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới trưng bầy những sáng chế, phát minh mới nhất của mình. Không ít phát minh trong số này có thể sẽ làm thay đổi cuộc sống hàng ngày của chúng ta. </div> <div> <br /> Thường thì các hội chợ công nghiệp thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia. Tuy nhiên những máy móc, robot và màn hình giới thiệu các giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hanover thu hút đặc biệt sự chú ý của giới hâm mộ và cả khách tham quan thông thường. Bên cạnh các loại máy chuyên dụng ở hội chợ này người ta còn thấy những sản phẩm sẽ đóng vai trò nhất định trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng trong thời gian tới đây hoặc trong tương lai không xa. Thí dụ tại Hội chợ năm nay người ta đặc biệt chú ý đến một phát minh đầy ý nghĩa: nhờ chất chiếu sáng có thể phân biệt rõ ràng hàng giả, hàng nhái với hàng chính hãng. Phát minh này cùng với bốn sáng chế phát minh khác được đề cử tranh giải thưởng Hermes của Hội chợ Hannover, đây là một giải thưởng rất sáng giá. Một trong những điều kiện để trúng giải này là sản phẩm đã trải qua giai đoạn thử thách công nghiệp, có giá trị kinh tế cao và phải có tính độc đáo. </div> <div> </div> <div> <strong>Chất phát sáng chống hàng nhái, hàng giả</strong></div> <div> <br /> Đối với nhiều doanh nghiệp thì cuộc chiến chống hàng nhái, hàng giả đang là một thách thức lớn. Một số kẻ làm hàng giả, hàng nhái điêu luyện đến mức bản thân các chuyên gia cũng có lúc bị thật giả lẫn lộn. Hãng Tailorlux nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực chống hàng giả thực hiện việc gắn chất phát sáng vào sản phẩm chính hiệu nhờ đó người tiêu dùng dễ dàng phân biệt giữa hàng thật và hàng giả. </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con1.JPG" style="width: 480px; height: 231px;" /></div> <div> </div> <div> Những mầu sắc này không những đẹp mà còn giúp phát hiện hàng giả, hàng nhái. Hãng Tailorlux chuyên môn hóa vào việc chống hàng nhái. Hàng hóa chính hiệu đều được đánh dấu bằng chất phát sáng để dễ dàng nhận dạng. Chất phát sáng là hóa chất điều chế từ đất hiếm.</div> <div> </div> <div> Chất phát sáng này được làm từ các loại hóa chất có trong đất hiếm. Ông Alex Deitermann giám đốc marketing của hãng cho hay người ta có thể phát triển khoảng 300 tỷ các loại chất phát sáng khác nhau tương tự như các vì sao. Mỗi chất có một nguồn sáng quang phổ riêng biệt của mình. Chất đánh dấu này có thể dấu kín trong sản phẩm như trộn với mực in hoặc sơn, chất này không độc cho nên có thể gắn trong đồ chơi trẻ em. Nhờ một máy đọc, Spektroskop, có thể xác định được chất đánh dấu và so sánh với cấu trúc của nó được lưu trong ngân hàng dữ liệu. Chất này có thể dùng để đánh dấu với các sản phẩm bằng nhựa, chất lỏng, chất bột, thủy tinh và nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Người ta cũng có thể đánh dấu cả dược phẩm. Tuy nhiên, không thể dùng chất này để đánh dấu các sản phẩm bằng kim loại vì kim loại có khả năng nuốt nguồn phát sáng. </div> <div> </div> <div> Ông Deitermann cho biết, các doanh nghiệp, các hãng dược phẩm, ngành hải quan và người tiêu dùng có thể dùng loại thiết bị đọc này để kiểm tra độ xác thực của sản phẩm. Hãng Tailorlux còn dự định sẽ gắn thiết bị Spektroskope vào Smartphon. Khi đó người bệnh chỉ sau vài giây đồng hồ là có thể biết loại thuốc mà họ dùng có phải là thuốc chính hãng hay không. Ngay cả khi đi mua hàng chất đánh dấu cũng có thể phát huy vai trò của mình. Thí dụ người nào định mua một cái túi xách chỉ cần chụp sản phẩm đó rồi gửi kết quả đi, chỉ giây lát sau nhận được câu trả lời sản phẩm này là thật hay nhái. Hiện hãng đang thương thảo kế hoạch hợp tác với hãng sản xuất điện thoại di động Nokia. </div> <div> </div> <div> Robot có cảm giác</div> <div> Hãng FerRobotics giới thiệu tại hội chợ Hannover Robot có gắn một loại bích cảm giác giúp nó có cảm giác như con người. Nhờ cái bích này, Robot làm các động tác lau chùi, đánh bóng đặc biệt nhẹ nhàng. Khi cánh tay Robot làm việc trên một mặt phẳng cứng người ta đặt cái bích này vào giữa máy và công cụ. Bích ghi nhận mức độ đề kháng và thông báo kịp thời tới bộ phận điều khiển của máy từ đó áp lực khi đánh bóng hoặc mài được điều tiết thích hợp. Với thiết bị này, hãng FerRobotics của Áo cho rằng có thể tự động hóa những khâu mà cho đến nay vẫn phải sử dụng bàn tay con người khi cần phải thao tác một cách hết sức nhẹ nhàng. Theo hãng này, có thể gắn bích tiếp xúc vào mọi Robot tiêu chuẩn. Người ta có thể dùng thiết bị này để kiểm tra chất lượng bàn phím. Thiết bị bắt chước ngón tay ấn trên bàn phím để điều chỉnh bàn phím cho phù hợp. Theo nhà sáng chế, thiết bị này còn có thể thay thế bàn tay con người để làm những loại công việc có độ nhạy cảm cao như đóng gói, dán và mài. </div> <div> </div> <div> <strong>Sensor, "mắt điện tử"</strong></div> <div> <br /> Một thí nghiệm được trình diễn tại hội chợ Hannover thu hút đông đảo công chúng. Trên một cái kệ nhỏ người ta đặt nhiều hộp kem xoa da và một số bình xịt, phía trước là ba cái lọ nhỏ đựng nước hoa. Hai Sensor di chuyển liên tục từ trái sang phải. Loại Sensor chạy theo nguồn sáng này do hãng Wenglor phát triển dùng để đo khoảng cách. Sensor mới này hoạt động theo nguyên tắc xác định thời gian chạy của ánh sáng (Lichtlaufzeitmessung), có nghĩa là, sensor phát ra sung ánh sáng và đo thời gian khi sung ánh sáng quay trở lại. Khoảng thời gian này giúp xác định khoảng cách đối với những vật cần theo giõi. Theo thông tin của nhà sáng chế, phát minh này giúp thực hiện các nhiệm vụ nhận biết mà cho đến nay được coi là không thể thực hiện được.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con2.JPG" style="width: 480px; height: 360px;" /></div> <div> </div> <div> Bộ phận cảm biến ( Sensor) mầu xanh (bên trái) trong một thí nghiệm nhỏ, đã được áp dụng trong thực tiễn sản xuất: Loại cảm biến này được sử dụng như một "con mắt điện tử" và có khả năng nhận biết mầu sắc, hình dáng của hàng hóa cũng như xác định chúng được làm từ chất liệu gì, sensor này được gắn trong nhà kho, trên các băng chuyền hoặc trên những robot làm công việc lắp ráp.</div> <div> </div> <div> Thiết bị này chủ yếu dùng trong kho tàng, trên hệ thống băng chuyền hoặc lắp vào robot lắp ráp. Thiết bị này có khả năng nhận biết mầu sắc, chất liệu và hình dạng hàng hóa để trên kệ. Loại Sensor này có thể lắp trên xe nâng hạ tự động như một "con mắt điện tử" làm việc trong nhà kho. </div> <div> </div> <div> <strong>Thiết bị đo áp lực không khí tiết kiệm năng lượng </strong></div> <div> <br /> Tại gian trưng bầy của hãng Omega Air (Slovenia) có nhiều bộ phận hình ống nhiều mầu nằm cạnh nhau. Trong đó có một cái ống trồi hẳn lên: một thiết bị điện tử đo khí nén nằm trong trong một hộp kính để trình diễn. Thiết bị này được sử dụng trong các cơ sở khí nén nhằm mục đích tiết kiệm năng lượng. Thiết bị được lắp đặt để giám sát các bộ lọc khí nén. Một Sensor có nhiệm vụ phát hiện chính xác sự giảm áp nhưng tiêu hao rất ít năng lượng đến mức có thể vận hành bằng hệ thống pin lắp trong thiết bị. </div> <div> </div> <div> Khâu then chốt của Sensor này là một loại dung dung dịch điện từ. Thông thường những thay đổi về áp lực sẽ được phát hiện nhờ một màng mỏng với sự xê dịch của thanh nam châm. Cái mới ở đây là giọt dung dịch đã được từ hóa xê dịch thay cho sự xê dịch của thanh nam châm. Phương pháp này có ưu điểm là chính xác và tiêu hao ít năng lượng. Do đó không cần nối với mạng lưới điện mà có thể chỉ dùng pin. </div> <div> </div> <div> <strong>Phun bằng hơi nước thay vì khí nén</strong></div> <div> <br /> Hãng Krautzberger giới thiệu quy trình phun bằng hơi nước mà hãng đã được trao giải thưởng sáng chế phát minh Hermes năm nay. </div> <div> </div> <div> Thay vì dùng khí nén hãng Krautzberger dùng hơi để phun sơn, keo dán hoặc men. Ưu thế của quy trình này là chất liệu phun mềm mại hơn và giảm mức độ tạo sương. Một nhân viên giới thiệu quy trình phun sơn ngay tại khu vực triển lãm. Nhân viên này phun sơn xanh lên một tờ giấy, cạnh đó ông ta cầm một tờ giấy trắng và tờ giấy này hầu như không bị vấy bẩn. </div> <div> </div> <div> Phương pháp phun hơi này giúp tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế công sức lau chùi và bản thân người lao động ít bị ảnh hưởng của hơi phun độc hại. Hơn nữa thời gian hong khô cũng ngắn hơn.</div> <div> </div> <div> Ý tưởng đầu tiên về phun hơi đã hình thành cách đây 20 năm và đến bây giờ quy trình này đã chín muồi. Tuy nhiên quy trình phun hơi này này không thích hợp để áp dụng trong gia đình mà chỉ thích hợp với các giây chuyền sản xuất tự động hóa, thí dụ như để phun men mầu lên các sản phẩm gốm, sứ... Loại thiết bị phun hơi này khá đắt, giá thành lắp hệ thống phun hơi này lên tới 17.000 Euro. </div> <div> </div> <div> Xuân Hoài (Theo Spiegel 3.2011)</div> ', 'images' => '201606270333236fca7a9b9ac98ccc83aebb9fa27a2149.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '54913', 'slug' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '747', 'rght' => '748', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '428', 'name' => 'Kỳ án Molière/Corneill', 'code' => null, 'alias' => 'ky-an-moliere-corneill', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một vụ gian trá chưa từng thấy. Molière chưa bao giờ viết một dòng chữ nào, ông ta chỉ là một tên đại bịp và thuê một kẻ nào đó có tên là Corneille viết cho mình. Vụ lùm xùm này từ đâu đến và liệu nó có dựa trên những sự kiện có thật?</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (11).jpg" style="width: 201px; height: 250px;" /><br /> <br /> Tất cả bắt đầu vào năm 1919. Trong một tờ tạp chí văn học, nhà thơ Pierre Louÿs thông báo Molière không phải là nhà văn vĩ đại như một người tưởng, mà thực tế ông đã phải nhờ tới một người cộng tác có tên Corneille. Làm sao mà Pierre lại có ý tưởng này? Đơn giản là vì ông nhận thấy lối viết trong vở kịch Amphitryon rất giống với một vở kịch của Corneille.</div> <div> </div> <div> Ý kiến này đã gây ra hàng loạt các cuộc tranh luận diễn ra và kéo dài tới cả thế kỷ XX. Những người cho rằng đã có sự gian trá dựa trên bằng chứng chủ yếu là sự giống nhau giữa các vở kịch của Molière và Corneille. Và họ quả quyết điều đó không thể do sự ngẫu nhiên tạo ra. Hơn nữa, Molière lại chẳng để lại bất cứ một bản viết tay nào, kể cả một đoạn nháp hay mảnh giấy ghi chú. Và đặc biệt là tại sao một nhà viết kịch nhỏ bé lại có thể bất ngờ biến thành một tác giả tầm cỡ như Molière, ở cái tuổi 37? </div> <div> </div> <div> <strong>Trả lời bằng các con số thống kê</strong></div> <div> </div> <div> Năm 2003, Dominique Labbé thông báo đã giải mã được bí ẩn văn chương này nhờ sự trợ giúp của các công cụ thống kê. Chuyên gia nghiên cứu thống kê ngôn ngữ này đã dùng phương pháp đo khoảng cách giữa các từ trong các văn bản và thống kê sự khác biệt giữa tần số sử dụng các từ trong hai văn bản. Khoảng cách này cho phép đưa ra phép đo giữa 0 (nếu tất cả các từ được sử dụng trong hai văn bản đều có cùng tần số) và 1 (nếu hai văn bản không có từ giống nhau).</div> <div> </div> <div> Ông đã phải rất cẩn thận để tránh những sai sót, thí dụ như việc tuân theo kích thước đúng của văn bản, phân biệt các từ đồng nghĩa, phát hiện các giống của từ… Cuối cùng, sau khi đo đạc rất nhiều văn bản khác nhau, Labbé đưa ra kết luận rằng hai văn bản có khoảng cách giữa các từ dưới hoặc bằng 0.20 thì chúng chắc chắn thuộc cùng một tác giả. Nếu chúng trong khoảng 0,20 và 0,25 thì rất có thể chúng thuộc cùng một tác giả. Nhưng nếu khoảng cách này lớn hơn 0,40 thì chúng thuộc hai tác giả khác nhau.</div> <div> </div> <div> Và kết luận của ông về vụ việc Molière/Corneille đã được đưa ra: các văn bản của Molière là do Corneille viết. Trên thực tế, khoảng cách giữa các từ trong các văn bản được xem xét là dưới 0,25. Vụ việc như vậy đã được giải quyết xong? Không phải vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>Toán học đã giải quyết nhưng…</strong></div> <div> </div> <div> Vấn đề còn lại là phải biết được tại sao nhà văn kiêu ngạo Corneille kia lại chấp nhận làm kẻ viết thuê cho một kẻ giả danh là nhà soạn kịch. Liệu có phải là vì ông không mong muốn được biết đến như một nhà soạn kịch, cho dù văn phong xuất sắc đến thế nào đi nữa, bởi điều này sẽ làm lộ việc viết thuê của ông? Hay đó chỉ là cách giải quyết các rắc rối của ông với giới tư sản Paris bằng việc để vô danh? Hay do ông thiếu tiền?</div> <div> </div> <div> Vấn đề cũng cần được làm rõ là tại sao anh em nhà Corneille lại tiến hành một âm mưu chống lại Écoles des femmes (Trường dạy đàn bà), vở kịch mà Molière chế diễu thẳng thừng các trò kịch của giới quí tộc mà anh em nhà Corneille viết. Tại sao Corneille viết, rồi lại chỉ trích một tác phẩm trong đó ông chế diễu hình ảnh anh của ông và của chính mình? Hơn thế nữa, trong thời gian mà Corneille được cho là viết thuê cho Molière, ông cho ra mắt vở kịch Office de la Sainte Vierge, một tác phẩm đồ sộ đòi hỏi mất rất nhiều thời gian. Như vậy, ông lấy đâu ra thời gian để viết cho Molière. Cho tới ngày nay, cuộc tranh luận mở về đề tài được đưa ra từ năm 1919 vẫn chưa được đóng lại.</div> ', 'images' => '20160627033145939f0e1e8eeb7e9598b00cc6fba350c4.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62773', 'slug' => 'ky-an-moliere-corneill', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '745', 'rght' => '746', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) $dm_c2 = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '50', 'name' => 'Ẩm ký tự ghi Fischer 325', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'ảm-ký-tụ-ghi-fischer-325', 'images' => '20190702110514f5998f417e460b6a7ce6824a1984d84d.png', 'lft' => '28', 'rght' => '29', 'pos' => '1', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Ẩm ký tự ghi Fischer 325', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Model 325 Ẩm ký Fischer, model 325 do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục giá trị độ ẩm không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu. Máy ẩm ký 325 được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng. Đặc tính kỹ thuật - Kiểu bộ cảm ứng: Chùm tóc - Giải đo: Từ 0 đến 100% - Độ chính xác: ±3% - Độ phân giải: 5% - Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'a-m-ky-tu-ghi-fischer-325', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '51', 'name' => 'Nhiệt ký tự ghi 525S', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiẹt-ký-tụ-ghi-525s', 'images' => '2019070211085423ef43a8ba7034f8b17f26f28a9a3792.png', 'lft' => '30', 'rght' => '31', 'pos' => '2', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt ký tự ghi 525S', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Model 525S Nhiệt ký Fischer, model 525S do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục giá trị nhiệt độ không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu. Máy nhiệt ký 525S được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng. Đặc tính kỹ thuật - Kiểu bộ cảm ứng: Lưỡng kim - Giải đo: Từ -15oC đến +65oC - Độ chính xác: ±0.5oC - Độ phân giải: 1oC - Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'nhie-t-ky-tu-ghi-525s', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '52', 'name' => 'Áp ký tự ghi 225', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'áp-ký-tụ-ghi-225', 'images' => '2019070211103556032ed73bc73e646d09179b2face0ee.png', 'lft' => '32', 'rght' => '33', 'pos' => '3', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Model 225 Áp ký Fischer, model 225 do hãng Fischer (Germany) sản xuất, là loại máy tự ghi cơ học, được dùng để ghi liên tục sự biến đổi áp suất không khí với độ chính xác cao. Máy được sản xuất từ các vật liệu chống lại sự ăn mòn của môi trường nên nó có thời gian làm việc rất lâu. Máy áp ký 225 được trang bị một đồng hồ cơ có thể thay đổi tốc độ quay theo Ngày, Tuần hoặc Tháng. Đặc tính kỹ thuật - Kiểu bộ cảm ứng: Chồng hộp Aneroid - Giải đo: Từ 955 đến 1055 hPa (hoặc tùy chọn) - Độ chính xác: ±0.7 hPa - Độ phân giải: 1 hPa - Kích thước: 290(R) x 145(S) x 190(C) mm - Trọng lượng: 2.5 kg ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'a-p-ky-tu-ghi-225', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '53', 'name' => 'Máy đo gió EL', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-do-gió-el', 'images' => '20190702112336d58b0b5c56b53be76e8104175a15ff97.png', 'lft' => '34', 'rght' => '35', 'pos' => '4', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => ' Máy đo gió model EL là loại máy đo gió điện tự báo dùng để đo tốc độ gió và hướng gió tức thời từ xa do nhà máy thiết bị khí tượng Thượng Hải – Trung Quốc sản xuất. Máy đo gió EL gồm 2 bộ phận chính: Bộ phận cảm ứng đặt ngoài trời và bộ phận chỉ thị đặt trong nhà. Hai bộ phận này được nối với nhau bằng một dây cáp điện nhiều sợi. Bộ phận cảm ứng tốc độ gió là một chong chóng kiểu gáo. Bộ phận cảm ứng hướng gió là một phong tiêu. Hai bộ phận này được thiết kế gắn liền nhau. Bộ phận chỉ thị có 2 đồng hồ. Đồng hồ bên trái chỉ thị tốc độ gió, đồng hồ bên phải chỉ thị hướng gió. Trên mặt đồng hồ chỉ tốc độ, hai thang độ mầu đỏ bên ngoài chỉ tốc độ gió bằng cấp Beaufort. Hai thang độ bên trong chỉ tốc độ gió bằng m/s. Một thang độ từ 0 – 20 m/s và một thang độ từ 0 – 40 m/s. Trên mặt đồng hồ chỉ hướng gió có 16 hướng và báo bằng đèn chỉ thị. Đặc tính kỹ thuật - Giải đo tốc độ: 2 – 40 m/s - Giải đo hướng: 16 hướng - Tốc độ khởi động: ≥ 1,5 m/s - Độ chính xác đo tốc độ: ±(0,5 + 0,05V) m/s - Độ chính xác đo hướng gió: ±11,15o - Nguồn điện: 220VAC, 12 VDC ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'ma-y-do-gio-el', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '54', 'name' => 'Vũ lượng ký chao lật SL3-1', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'vũ-luọng-ký-chao-lạt-sl3-1', 'images' => '2019070211520866c4403e2b0403ad0c222c8e1226510c.png', 'lft' => '36', 'rght' => '37', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Vũ lượng ký chao lật SL3-1 Sản xuất tại : Thượng Hải-Trung Quốc Nguyên lý hoạt động: chao lật * Miệng hứng 200cm2 * Dải đo : 0,1- 4mm/phút * Độ chính xác: ±0,4mm(≤ 10mm ) * Khung máy bằng thép * Vỏ máy bằng inox * Điện nguồn 220V AC/50Hz hoặc 12VDC Thiết bị bao gồm : * Bộ cảm ứng * Đầu đo mưa SL3-1 vật liệu Inox * Bộ tự ghi tự báo và cáp số liệu 100m. * Phụ kiện thay thế và tài liệu kỹ thuật * Giản đồ sử dụng cho 1 năm * Chân đế lắp đặt máy ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'vu-luo-ng-ky-chao-la-t-sl3-1', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '55', 'name' => 'Nhật Quang ký CamBell Stokes', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhạt-quang-ký-cambell-stokes', 'images' => '2019070211564976eeed280f64fd4a67c3f0fd6b9f0ada.png', 'lft' => '38', 'rght' => '39', 'pos' => '6', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Máy ghi thời gian nắng Máy ghi thời gian nắng model 1603 kiểu Campbell Stokes do hãng Lambrecht – Germany sản xuất. Đây là thiết bị tự ghi loại cơ học, dùng để ghi liên tục thời gian nắng trong ngày. Máy được thiết kế chắc chắn, dễ lắp đặt, dễ sử dụng và hầu như không cần phải chăm sóc, bảo dưỡng, ngoài việc lau bụi. Máy sử dụng nguyên lý hội tụ ánh sáng mặt trời để đốt cháy giản đồ thành vết theo thời gian có nắng. Đặc tính kỹ thuật Phần tử đo: Quả cầu thủy tinh Dùng cho các vĩ độ từ 0ođến 40ocả Bắc và Nam bán cầu. Trọng lượng: 5.7 kg Giản đồ kèm theo: 380 tờ (140 tờ cho mùa Đông, 140 tờ cho mùa Hè và 100 tờ cho mùa Thu và mùa Xuân) ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'nha-t-quang-ky-cambell-stokes', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '56', 'name' => 'Máy đo độ mặn YSI -30', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-do-dọ-mạn-ysi-30', 'images' => '20190702115840249de45b2f39b6a48cdc586688773b3e.png', 'lft' => '40', 'rght' => '41', 'pos' => '7', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Xuất xứ: Mỹ * Dải đo: + Độ muối: 0 - 80 ppt + Độ dẫn: 0mS - 200mS + Nhiệt độ: -5 - + 95oC + TDS: 0 đến 100g/l * Độ chính xác: + Độ muối: 0.1 ppt + Độ dẫn: +/- 0.5% toàn dải + Nhiệt độ: +0.1oC * Bao gồm: Máy chính, đầu dò + cáp dài 3m, ', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-02', 'slug' => 'ma-y-do-do-ma-n-ysi-30', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '48', 'name' => 'Áp kế hộp hiện số', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'ap-ke-hop-hien-so', 'images' => '2019070207393144f2378f4b0651daf2cb4fa277e4695e.jpg', 'lft' => '26', 'rght' => '27', 'pos' => '8', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy đo gió', 'meta_key' => '', 'meta_des' => 'Model PTB330', 'created' => '2019-07-02', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'ap-ke-hop-hien-so', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '57', 'name' => 'Máy đo tốc độ và hướng gió', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-do-tóc-dọ-và-huóng-gio', 'images' => '2019070402434746227ca5c688200b321f5a8b74982c41.png', 'lft' => '42', 'rght' => '43', 'pos' => '9', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy đo tốc độ và hướng gió', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'ma-y-do-to-c-do-va-huo-ng-gio', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '58', 'name' => 'Máy tự ghi, tự báo mực nước', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-tụ-ghi-tụ-báo-mục-nuóc', 'images' => '20190704024855debca9dbc88ddc0c6108e7e1bbabcc12.png', 'lft' => '44', 'rght' => '45', 'pos' => '10', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy tự ghi, tự báo mực nước', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'ma-y-tu-ghi-tu-ba-o-mu-c-nuo-c', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 10 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '59', 'name' => 'Máy lưu tốc kế LS68 + chuông', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'may-luu-toc-ke-ls68-chuong', 'images' => '201907040253294baefbf059489b4794a34aee2c9e3fbd.png', 'lft' => '46', 'rght' => '47', 'pos' => '11', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy lưu tốc kế LS68 + chuông', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'may-luu-toc-ke-ls68-chuong', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 11 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '60', 'name' => 'Máy đo mực nước Stevens', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'máy-do-mục-nuóc-stevens', 'images' => '201907040254500acecb86d3b3fab2fea045403bedfb1f.png', 'lft' => '48', 'rght' => '49', 'pos' => '12', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy đo mực nước Stevens', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'ma-y-do-mu-c-nuo-c-stevens', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 12 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '61', 'name' => 'Nhiệt kế cong SavinopWQG-16(T.Q)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-cong-savinopwqg-16-t-q', 'images' => '201907040255588263b1a656f8075154d99a42ee877872.png', 'lft' => '50', 'rght' => '51', 'pos' => '13', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế cong ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'nhiet-ke-cong-savinopwqg-16-t-q', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 13 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '62', 'name' => 'Bộ ẩm biểu lều', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'bo-am-bieu-leu', 'images' => '20190704025648375115691c98b7200afab84e7d0250cb.png', 'lft' => '52', 'rght' => '53', 'pos' => '14', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Bộ ẩm biểu lều', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'bo-am-bieu-leu', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 14 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '63', 'name' => 'Nhiệt kế nước WQG -14(T.Q)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-nuoc-wqg-14-t-q', 'images' => '20190704025730f1017c1c7ca672a0b82961a6d2c5bab8.png', 'lft' => '54', 'rght' => '55', 'pos' => '15', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế nước ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'nhiet-ke-nuoc-wqg-14-t-q', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 15 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '64', 'name' => 'Nhiệt biểu nước ', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-bieu-nuoc', 'images' => '20190704025757b88f868b4fbad212e795bc0f88d414a0.png', 'lft' => '56', 'rght' => '57', 'pos' => '16', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt biểu nước ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'nhiet-bieu-nuoc', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 16 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '65', 'name' => 'Thủy chí tráng men', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'thuy-chi-trang-men', 'images' => '2019070402584460e02fd9633a6c2500d5d0fc371f21e0.png', 'lft' => '58', 'rght' => '59', 'pos' => '17', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Thủy chí tráng men', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'thuy-chi-trang-men', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 17 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '66', 'name' => 'Bộ Vũ lượng kế', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'bo-vu-luong-ke', 'images' => '201907040259161485d37437ef53393ba9ed00d132c8ac.png', 'lft' => '60', 'rght' => '61', 'pos' => '18', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Bộ Vũ lượng kế', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-04', 'modified' => '2019-07-04', 'slug' => 'bo-vu-luong-ke', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 18 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '7', 'name' => 'Máy toàn đạc điện tử', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'may-toan-dac-dien-tu', 'images' => '201512310222411933736057242698a51c04e3a09f1e5f.png', 'lft' => '4', 'rght' => '5', 'pos' => '19', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Máy Toàn Đạc điện tử chính hãng tại hà nội', 'meta_key' => 'Máy toàn đạc, may toan dac, máy toàn đạc điện tử, máy toàn đạc điện tử chính hãng, máy toàn đạc điện tử chính hãng tại hà nội', 'meta_des' => 'Máy Toàn Đạc điện tử chính hãng tại hà nội. Thành Đạt chuyên phân phối máy toàn đạc chính hãng với giá rẻ nhất, chất lượng nhất tại Việt Nam', 'created' => '2015-12-02', 'modified' => '2016-01-06', 'slug' => 'may-toan-dac-dien-tu', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => 'May toan dac dien tu', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '1', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 19 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '67', 'name' => 'Nhiệt kế tối cao WQG-13(TQ)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-toi-cao-wqg-13-tq', 'images' => null, 'lft' => '62', 'rght' => '63', 'pos' => '20', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế tối cao', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'nhiet-ke-toi-cao-wqg-13-tq', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 20 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '68', 'name' => 'Nhiệt kế tối thấp WQG-18(TQ)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-toi-thap-wqg-18-tq', 'images' => null, 'lft' => '64', 'rght' => '65', 'pos' => '21', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế tối thấp ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'nhiet-ke-toi-thap-wqg-18-tq', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 21 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '69', 'name' => 'Nhiệt kế thường WQG-15(T.Q)', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'nhiet-ke-thuong-wqg-15-t-q', 'images' => null, 'lft' => '66', 'rght' => '67', 'pos' => '22', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Nhiệt kế thường', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'nhiet-ke-thuong-wqg-15-t-q', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 22 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '70', 'name' => 'Giản đồ Stevens', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'gian-do-stevens', 'images' => null, 'lft' => '68', 'rght' => '69', 'pos' => '23', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Giản đồ Stevens', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'gian-do-stevens', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 23 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '71', 'name' => 'Giàn đồ nắng ', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'gian-do-nang', 'images' => null, 'lft' => '70', 'rght' => '71', 'pos' => '24', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Giàn đồ nắng ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'gian-do-nang', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 24 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '72', 'name' => 'Giản đồ nhiệt ẩm áp ', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'gian-do-nhiet-am-ap', 'images' => null, 'lft' => '72', 'rght' => '73', 'pos' => '25', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Giản đồ nhiệt ẩm áp ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'gian-do-nhiet-am-ap', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 25 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '73', 'name' => 'Giản đồ mưa ', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'gian-do-mua', 'images' => null, 'lft' => '74', 'rght' => '75', 'pos' => '26', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Giản đồ mưa ', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'gian-do-mua', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 26 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) )include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52320', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '64629', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61786', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62381', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '63187', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '80684', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '437', 'name' => 'Phá vỡ kỷ lục về khoảng cách viễn tải lượng tử', 'code' => null, 'alias' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nhà vật lý tại Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) vừa phá vỡ kỷ lục viễn tải lượng tử khi có thể truyền thông tin từ một photon tới một photon khác trên chặng đường hơn 102 km cáp sợi quang – xa gấp bốn lần so với kỷ lục cũ.</div> <div> <br /> Viễn tải lượng tử được xây dựng dựa trên rối lượng tử. Khi các phân tử hạ nguyên tử gần nhau bị vướng vào nhau, chúng sẽ dính với nhau mãi mãi, ngay cả khi bị tách khỏi nhau. Khi một phân tử này truyền thông tin lượng tử cho phân tử khác, về bản chất đó chính là phân tử tự thực hiện viễn tải lượng tử cho nó.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (14).jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> Để phá vỡ kỷ lục về khoảng cách, các nhà khoa học ở NIST đã phải dùng đến một máy dò rất nhạy cảm. Marty Stevens, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chỉ có khoảng 1% trong số các photon có thể đi qua sợi quang dài 100km. Chúng tôi sẽ không thể thực hiện được thí nghiệm này nếu không có những máy dò mới kia, chúng có thể đo được tín hiệu rất yếu này.”</div> <div> </div> <div> Mục đích cuối cùng của viễn tải lượng tử nhằm thực hiện mật mã lượng tử. Dưới đây là một định nghĩa của tạp chí Physics World:</div> <div> </div> <div> Mật mã lượng tử bao gồm hai phần tử cùng có chung một chiếc chìa khóa bí mật được tạo ra từ việc sử dụng các trạng thái của các phân tử lượng tử chẳng hạn như photon. Khi đó, các bên tham gia liên lạc có thể trao đổi thông điệp cho nhau bằng các phương thức thông thường nhưng với mức độ an ninh được bảo đảm tuyệt đối nhờ việc mã hóa thông tin bằng chiếc chìa khóa bí mật. Nếu có kẻ nghe lén muốn tìm cách chặn chiếc chìa khóa đó sẽ phải phá hủy các trạng thái lượng tử, và như vậy kẻ đó sẽ tự động để lộ tung tích của mình. Về lý thuyết, không thể lấy trộm những thông tin được mã hóa theo phương pháp này. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi rất nhiều người đang nóng lòng muốn nó trở thành khả thi. Nhưng trước tiên, các nhà khoa học sẽ phải nghiên cứu cách thực hiện viễn tải lượng tử một cách tin cậy hơn nữa, và ở khoảng cách xa hơn nữa. Các nhà khoa học ở NIST hiện đang nghiên cứu tạo ra nhiều máy dò nhạy cảm hơn để thực hiện được điều đó. </div> <div> </div> <div> Trang Bùi dịch theo washingtonpost.com</div> ', 'images' => '20160701092843176ed7e7db753ce84127d40491513441.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '60501', 'slug' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '763', 'rght' => '764', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '436', 'name' => 'CES 2015: Cảm biến và kết nối ', 'code' => null, 'alias' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Gắn cảm biến vào tất cả các thiết bị, kết nối mọi vật dụng trên nền tảng Internet là điều mà người ta nhận thấy rõ ràng trong CES 2015 – Hội chợ hàng điện tử tiêu dùng quốc tế diễn ra trong năm ngày từ 4-9/1 tại Las Vegas, Mỹ.</div> <div> <br /> <strong>Mọi vật đều thông minh</strong></div> <div> </div> <div> Khi những người tham dự CES thường xuyên bắt đầu cảm thấy chán vì năm nào cũng quen thuộc với sự góp mặt của các tập đoàn điện tử như Sony, LG, SamSung... cùng những sản phẩm “dễ đoán” như TV LED thì năm nay, họ có dịp ngạc nhiên với một xu hướng: “Internet of things” – vạn vật kết nối trong các thiết bị gia dụng.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail (1).jpg" style="width: 150px; height: 84px;" /></div> <div> </div> <div> Theo dự báo, phải mất vài chục năm nữa, viễn cảnh về vạn vật kết nối mới trở thành hiện thực, khi ấy, tất cả các vật dụng xung quanh con người đều được gắn một máy tính và kết nối với nhau trên nền tảng internet. Tuy nhiên, tại hội chợ công nghệ CES, người ta thấy viễn cảnh này không xa đến thế, hàng trăm vật dụng gắn liền với sinh hoạt hằng ngày của con người đều trở nên “thông minh”: bàn chải Bluetooth điều chỉnh để người dùng không chà răng quá mạnh; bình sữa trẻ em hướng dẫn người dùng góc độ cầm chai chuẩn xác; ấm pha trà/cà phê cho phép pha và điều chỉnh nhiệt độ đồ uống từ xa; bóng đèn được điều chỉnh bằng wifi qua điện thoại thông minh kết hợp loa và camera chống trộm, ổ cắm điện chỉ truyền điện khi nhận được phích cắm; vòng cổ cho vật nuôi thông báo địa điểm và tình trạng của chúng cho người chủ qua ứng dụng di động, pedal xe đạp có gắn GPS và các cảm biến cho phép xác định vị trí của xe, đo khoảng cách tới địa chỉ cần đến đồng thời theo dõi tốc độ đạp xe, cảnh báo khi xe bị trượt bánh… Các thiết bị trên đều được kết nối wifi và xử lý thông tin bằng một ứng dụng trên di động, nhờ vậy, các dữ liệu về hiệu quả hoạt động của người dùng sẽ được gửi về điện thoại thông minh của họ. Ví dụ, với bình sữa trẻ em nói trên, bố mẹ có thể biết được lượng sữa và thời gian ăn của con khi “giao phó” cho người trông trẻ hoặc với chiếc bàn chải Bluetooth, người sử dụng có thể nhận được thông tin đánh giá về cách đánh răng của mình trên điện thoại thông minh.</div> <div> </div> <div> Không chỉ nổi bật với các vật dụng “internet of things” gần gũi hằng ngày, CES 2015 còn được chú ý với những thiết bị đeo trên người (wearables). Khi Apple thông báo sẽ tung ra đồng hồ thông minh vào năm nay, không có gì lạ khi những sản phẩm đeo trên người trở nên phổ biến và trở thành xu hướng ở hội chợ hàng điện tử tiêu dùng 2015. Phần lớn những sản phẩm này đều được sử dụng để đo lường sự vận động và sức khỏe của người dùng, đồng thời phân tích những dữ liệu này và gửi tới các thiết bị di động thông minh bằng wifi hoặc Bluetooth: các đồng hồ đeo tay và tai nghe theo dõi bước đi, giấc ngủ, cảm xúc; mũ đọc “sóng não” để đo độ thư dãn của người đội và nếu phát hiện thấy người đội căng thẳng, sẽ gửi dữ liệu qua một ứng dụng của điện thoại thông minh để bật một bản nhạc jazz xoa dịu và thư giãn người dùng. Ngoài ra, một chiếc nhẫn có tên gọi là Ring của công ty Logbar ở Nhật, vào năm 2014 từng gọi vốn từ cộng đồng thành công với gần 900.000 USD (gấp bốn lần so với dự kiến) trên nền tảng Kickstarter, cho phép người đeo chỉ cần “viết lên không khí” để ra lệnh đóng/mở rèm cửa, bật/tắt hệ thống đèn và TV, thậm chí có thể viết chữ trên điện thoại, máy tính bảng từ xa.</div> <div> </div> <div> “Vạn vật kết nối không phải là khoa học viễn tưởng mà là thực tế khoa học”, Boo-Keun Yoon, tổng giám đốc của SamSung, phát biểu tại CES 2015. Ông cho biết, internet of things sẽ biến đổi cách mà chúng ta sống: “ Mỗi người là trung tâm thế giới công nghệ của riêng họ và vạn vật kết nối sẽ tự khắc thích nghi và biến đổi theo cách người ta muốn”.</div> <div> </div> <div> <strong>Cảm biến thống trị</strong></div> <div> </div> <div> Những năm gần đây, CES dần thay đổi diện mạo: với tên gọi là một hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng nhưng năm nay, ngạc nhiên là có những công ty có vẻ chẳng liên quan gì tới lĩnh vực này cũng có gian hàng dựng ở đây: các tập đoàn ô tô như Ford, Toyota, Chervolet, Mercedes Benz; các công ty thời trang như Adidas, Ralph Lauren…, thậm chí cả chuỗi cửa hàng ăn nhanh Mc Donnald và hãng truyền hình CBS cũng tới đây góp mặt.</div> <div> </div> <div> Ngày đầu tiên của CES 2015 là một loạt các bài phát biểu đến từ chủ tịch của những tập đoàn sản xuất ô tô lớn trên thế giới. Họ giới thiệu và thậm chí còn cho phép người đến dự thử ngồi trên dòng xe mới tưởng như chỉ có trong phim viễn tưởng: xe tự lái. Giờ đây, tài xế chỉ cần đặt điểm đến và ngồi ở băng ghế sau để xe của mình tự động di chuyển, tránh các chướng ngại vật trên đường và tự tìm chỗ đỗ xe khi tới nơi. Các công ty thời trang tới CES 2015 để giới thiệu các mẫu quần áo thể thao: từ mũ cho đến tất đều được gắn cảm biến để theo dõi và điều chỉnh lượng mồ hôi, máu lưu thông, nhịp tim của người tập thể thao và thông báo cho họ về chế độ luyện tập thông qua các thiết bị di động. Những hãng truyền hình, giải trí và chuỗi nhà hàng ăn nhanh Mc Donalds tới CES 2015 để tìm cách nâng cấp dịch vụ của mình bằng cách tích hợp công nghệ, đặc biệt là các hãng truyền hình, giải trí. Sự xuất hiện của Oculus Rift với thiết bị cho phép người dùng tương tác với thế giới game ảo như thực được Facebook mua lại với giá 2 tỷ USD trong năm 2014 khiến nhiều sản phẩm tương tự xuất hiện trong CES 2015. Bây giờ, không chỉ bước vào thế giới game, các sản phẩm mới cho phép người dùng bước vào và tương tác trực tiếp với cả các chương trình TV đòi hỏi các hãng truyền hình phải tạo ra các show truyền hình tương tác mới trong tương lai. Bên cạnh đó, hết thời người dùng phải “dò kênh” để tìm chương trình mình thích, với công nghệ phân tích dữ liệu người dùng quen thuộc vẫn được sử dụng bởi các trang web xem video trực tuyến, người dùng hiện nay sẽ được “gợi ý chính xác” mình nên xem gì trước khi đưa ra quyết định.</div> <div> </div> <div> <strong>CES – con quái vật khó hiểu</strong></div> <div> </div> <div> Với diện tích trưng bày là 2.000 ha - tương đương với 35 sân bóng đá và có 3.500 công ty tham gia trưng bày sản phẩm, và tổ chức từ sáng đến đêm liên tục trong năm ngày từ 4-9/1 vừa qua, CES (Consumer Electronic Show) là hội chợ hàng điện tử tiêu dùng lớn nhất thế giới thế giới. Tuy nhiên, việc trưng bày sản phẩm ở CES không hề hào nhoáng như người ta vẫn tưởng tượng. Đỗ Hoài Nam, CEO của SeeSpace, từng tới CES 2014 để giới thiệu InAir (thiết bị kết hợp giữa TV và internet, tự nhận diện, “bóc tách” dữ liệu từ các chương trình TV để kết nối với các trang liên quan trên Internet, thêm thông tin cho người dùng), chia sẻ: “CES như một sở thú! Vô số những thứ láo nháo, những sản phẩm giá trị đã ít lại còn thường bị lẫn lộn trong bể những thứ láo nháo ấy”.</div> <div> </div> <div> Anh cho biết, với những công ty sản xuất (product companies), CES là bắt buộc nên gần như ai cũng phải trưng bày sản phẩm của mình ở hội chợ công nghệ này. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hầu hết các công ty chỉ chạy theo xu hướng mà không có tầm nhìn. “Điều này làm CES trở thành một cái chợ hỗn loạn và náo nhiệt nhưng tìm kiếm cái thực sự hay thì rất khó”, anh nói.</div> <div> </div> <div> Những tập đoàn lớn như Samsung, Intel… sẵn sàng tiêu hàng chục triệu USD cho những ngày ở Las Vegas nhằm tạo bàn đạp để có thể tung ra các sản phẩm trong năm. Tuy nhiên, với các công ty nhỏ hơn thì anh Hoài Nam cho rằng, cần phải cân nhắc kỹ bởi có rất nhiều công ty tới CES để rồi chứng kiến đầy những sản phẩm “me too”, tức là giống hệt mình. Khi đó, họ mới nhận ra đã bỏ một khoản tiền lớn để đóng góp vào sự “láo nháo” chứ không hề đem lại một kết quả nào cho mình.“</div> <div> </div> <div> Sai lầm nghiêm trọng nhất mà rất nhiều công ty mắc phải là đến CES chỉ là để góp vào sự “láo nháo” nhưng lại quảng cáo bản thân là sản phẩm giá trị. Sản phẩm chưa sẵn sàng nhưng vẫn đưa lên để cạnh tranh với sản phẩm đã hoàn thiện rồi”. Theo anh, tuy cũng có những công ty chưa có sản phẩm nhưng vẫn đến CES để tự đánh giá so với mặt bằng chung và có những chiến lược hiệu quả hơn cho sản phẩm nhưng nên đến CES với sản phẩm hoàn chỉnh thay vì sản phẩm dở dang. “Tóm lại, CES là một con ‘quái vật’ hết sức khó hiểu. Trừ khi có mục đích rất cụ thể thì nhìn chung là không nên tới. Apple là một ví dụ, họ từ chối tới CES nhưng năm nào cũng tạo ra tiếng vang khi tung ra sản phẩm”.</div> <div> </div> <div> Tại CES 2015, Misfit Wearables và Bkav là hai công ty Việt Nam tham gia trưng bày sản phẩm. Misfit được biết đến với Shine - sản phẩm đeo trên người nhỏ gọn như đồng xu để theo dõi hoạt động và giấc ngủ của người đeo từng gọi được 100.000USD trên trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo ngay trong 10 giờ đồng hồ đầu tiên. Tại hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng năm nay, Misfit kết hợp với hãng thời trang Swarovski tạo ra hai phiên bản có chức năng giống như Shine nhưng vỏ được làm bằng pha lê màu trắng và pha lê màu tím, riêng phiên bản pha lê tím có thể hoạt động nhờ ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Tuy ở CES năm nay, theo tờ The Washington Post xu hướng thiết bị đeo trên người được coi là nỗi thất vọng lớn với những sản phẩm “giông giống nhau”, Misfit là một trong số rất ít các công ty đem lại hi vọng cho thị trường nhờ hợp tác thiết kế với một hãng thời trang cao cấp. Ngoài Misfit, lần đầu tiên Bkav tham gia CES với hai sản phẩm: thiết bị nhà thông minh đã được sử dụng rộng rãi tại các căn hộ cao cấp gần đây và điện thoại thông minh do công ty tự thiết kế và chế tạo. Tuy nhiên, sản phẩm được trưng bày ở CES 2015 mới chỉ là phiên bản thử nghiệm. </div> ', 'images' => '20160701092758bb4df4040cf296bb8e3e4e090827da37.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61191', 'slug' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '761', 'rght' => '762', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '435', 'name' => 'Vũ trụ là số?', 'code' => null, 'alias' => 'vu-tru-la-so', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Tạp chí Scientific American số tháng 2/2012 có đăng bài viết « Is Space Digital » của Michael Moyer về một thí nghiệm đang được tiến hành ở Chicago bởi Craig Hogan( Giám đốc Trung tâm Vật lý thiên văn và các hạt cơ bản, Phòng thí nghiệm gia tốc Quốc gia Fermi, GS Đại học Chicago, Illinois ) nhằm đo tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) biểu hiện mối liên quan sâu xa giữa thông tin, vật chất và không thời gian . Nếu tồn tại tiếng ồn toàn ảnh thì theo Craig Hogan vũ trụ của chúng ta là số (digital) và chúng ta có một hình mẫu (paradigm ) mới cho vũ trụ quan của thế kỷ 21. Vũ trụ không liên tục mà là gián đoạn gồm bằng những bit thông tin. Vũ trụ 3D đột sinh (emerge) từ những bit thông tin chứa trên một mặt 2D.</span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <p> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/hogan.jpg" width="180" /><br /> <br /> <strong><em>Craig HOGAN</em></strong></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Thế nào là phương pháp toàn ảnh (holography) ?</strong><br /> <br /> Như chúng ta biết trong quang học có phương pháp ghi <u>một vật thể 3 chiều bằng một ảnh 2 chiều</u> (hologram).Kỹ thuật này gọi là holography (phương pháp toàn ảnh). Chữ holography có gốc từ tiếng Hy lạp holos whole ( toàn thể ) + graphe writing (ghi ảnh). Đây là một phương pháp chụp ảnh hiện đại. Holography được sáng chế năm 1948 bởi nhà vật lý người Hung Dennis Gabor (1900-1079), nhờ thành tích này ông được nhận giải Nobel năm 1971.<br /> <br /> <strong>Entropy và diện tích chân trời sự cố của lỗ đen</strong><br /> <br /> Jacob Bekenstein chứng minh rằng khi một lượng vật chất rơi vào lỗ đen thì entropy của lỗ đen tăng lên để bù trừ vào entropy do lượng vật chất mất đi. Nói cách khác entropy của lỗ đen và vật chất chung quanh không giảm, đó là định luật 2 trong nhiệt động học lỗ đen. Năm 1970 Hawking & Demetrious Christodoulou (đại học Princeton) độc lập với nhau chứng minh rằng A - diện tích lỗ đen, ở chân trời sự cố (event horizon) không giảm theo thời gian: <span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">t<sub>2</sub> > t<sub>1</sub> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">®</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>2</sub>) </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">³</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>1</sub>)</span>, từ đó Jacob Bekenstein có cơ sở để đồng nhất entropy với A (thêm một hệ số là 1/4), xem hình 1.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="268" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-1.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 1. Entropy của một lỗ đen tỷ lệ với diện tích bề mặt của chân trời sự cố (tức ranh giới có vào mà không có ra đối với mọi vật, kể cả ánh sáng khi rơi vào lỗ đen). Một lỗ đen với diện tích chân trời sự cố là A (trong đơn vị diện tích Planck = 10 – 66 cm 2) sẽ có A / 4 đơn vị entropy. Xét từ quan điểm thông tin diện tích chân trời được phủ bởi các bit 1 và 0, mỗi bit chiếm 4 đơn vị diện tích Planck.</em></font></span></center> <br /> <center> <div align="left"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Hai loại entropy (thống kê & thông tin)</strong></span></div> </center> <center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Như chúng ta biết, entropy được biểu diễn qua số trạng thái lượng tử theo công thức:<br /> <img alt="" height="49" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/congthuc2.png" width="102" /></span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><em>s- số chiều không gian.</em><br /> <br /> Năm 1948 nhà toán học người Mỹ Claude E. Shannon đã đưa vào thông tin khái niệm entropy. Entropy thông tin trong một thông điệp là số bit cần thiết để mã hoá thông điệp đó. Khái niệm entropy của Shannon làm xích gần vật lý thống kê với thông tin.<br /> <br /> John Archibald Wheeler quan niệm rằng <em><strong>“thế giới vật lý là được cấu tạo bằng thông tin với năng lượng và vật chất chỉ là những yếu tố dẫn, những sản phẩm phụ (incidentals)”.</strong></em><br /> <br /> Theo Bekenstein: <strong><em>“Entropy nhiệt động và entropy Shannon là tương đương , số cấu hình tính theo entropy Boltzmann phản ảnh số lượng thông tin Shannon mà chúng ta cần có để thu xếp một cấu hình"</em></strong> của vật chất và năng lượng.<br /> <br /> Sự khác nhau giũa entropy nhiệt động học của vật lý và entropy thông tin của Shannon chỉ là vấn đề đơn vị đo. Entropy nhiệt động học tính bằng đơn vị năng lượng chia cho nhiệt độ trong khi entropy Shannon lại không có thứ nguyên là “bit” của thông tin do đó sự khác nhau chỉ là vấn đề quy ước.<br /> <br /> Bekenstein đã giải quyết vấn đề nghịch lý thông tin trong lỗ đen nhờ phát hiện rằng entropy của lỗ đen –có nghĩa là nội dung thông tin của lỗ đen- tỷ lệ với diện tích chân trời.<br /> <br /> <strong>Nguyên lý toàn ảnh (Holographic principle) </strong><br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh được gợi ý ( inspired) từ nhiệt động học lỗ đen và tổng quát hóa cho mọi vật.Trong lỗ đen mọi thông tin của lỗ đen đều được mã hóa trên mặt biên chân trời sự cố (event horizon).Đây là xuất phát điểm của nguyên lý toàn ảnh.<br /> <br /> Các nhà vật lý Leonard Susskind và Gerard’t Hooft muốn tổng quát hóa nguyên lý toàn ảnh từ lỗ đen (Jacob Bekenstein & Stephen Hawking) sang toàn vũ trụ. <br /> <br /> Năm1993 Gerard ‘t Hooft đề ra nguyên lý holographic: <em><strong>theo nguyên lý này tồn tại một vật lý nD trên mặt biên (không gian n chiều) mô tả được hoàn toàn vật lý (n+1)D của hệ nằm trong mặt biên (không gian n+1 chiều).</strong></em><br /> <br /> Theo nguyên lý holographic các quy luật vật lý trên mặt biên (xem là hologram) mô tả tương tác giữa các hạt như quark, gluon trong khi các quy luật vật lý của không gian nằm trong mặt biên được mô tả bởi lý thuyết siêu dây như thế có chứa cả hấp dẫn.<br /> <br /> Năm 1997, tác giả Maldacena (đại học Harvard) đã thực hiện nguyên lý holography nhờ thiết lập mối quan hệ sau[1] :<br /> <br /> Một vũ trụ mô tả bởi lý thuyết siêu dây (như vậy có hấp dẫn) trong một không-thời gian <em><strong>anti-de Sitter 5 chiều</strong></em> tương đương với một lý thuyết trường lượng tử conform (không chứa hấp dẫn) trên mặt biên 4 chiều của không-thời gian đó (xem hình 2). </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="394" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-2.png" width="500" /><br /> <br /> <em><font color="#0000FF">Hình 2 . Lý thuyết trường conform (CFT) trên mặt biên (hologram ) tương đương với lý thuyết dây có hấp dẫn trong không gian anti-de Sitter ( ánh xạ holographic : AdS / CFT )</font></em></span></center> <p style="text-align: justify;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì sao mà nguyên lý toàn ảnh trở nên quan trọng cho vật lý lượng tử?</span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì bài toán số một hiện nay của vật lý là thống nhất được hai lý thuyết lớn nhất của thời đại: lý thuyết lượng tử và lý thuyết tương đối rộng thu được nhiều tia sáng từ nguyên lý toàn ảnh. <br /> <br /> Có thể tóm tắt ý tưởng chính của nguyên lý toàn ảnh như sau: thông tin của một vùng không gian có hấp dẫn có thể mã hoá không có hấp dẫn trên mặt biên của vùng không gian đó, nói cách khác có thể thiết lập một mối tương quan giữa các đại lương trên mặt biên với các đại lượng trong vùng. <br /> <br /> Yếu tố quan trọng ở đây là thông tin.<br /> <br /> Từ kỹ thuật đến sinh học, vật lý, thông tin đóng vai trò quan trọng. Các protein không thể nào tổng hợp được nếu không có thông tin từ DNA. Nguyên lý toàn ảnh khẳng định rằng entropy của một khối lượng bình thường (không phải lỗ đen) cũng tỷ lệ với diện tích chứ không phải thể tích. Thể tích chỉ là ảo ảnh và vũ trụ thật sự là một hologram đẳng cấu (isomorphic) với thông tin được “ghi khắc” trên mặt biên. <br /> <br /> <strong>Làm thế nào để biết là chúng ta đang ở trong một hologram?<br /> Tiếng ồn toàn ảnh là gì?</strong><br /> <br /> Craig Hogan đã viết nhiều bài báo tiên đoán sự tồn tại của một tiếng ồn gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) có thể ghi đo được. Tiếng ồn này là biểu hiện của một loại bất định kích cỡ Planck nếu tồn tại một hologram của vũ trụ (xem thêm [2]). Dường như các nhà thực nghiệm đã ghi đo được tiếng ồn này với tần số 300 và 1500 Hertz .<br /> <br /> Craig Hogan cho rằng nếu nhìn sâu vào những phân chia vô cùng nhỏ của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được chiếm đầy bởi một tiếng ồn nội tại gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise). <br /> <br /> Tiếng ồn đó xuất phát từ những bit. Chúng ta có khả năng phát hiện tiếng ồn số đó của vũ trụ và tiếng ồn đó chúng tỏ rằng vũ trụ là một vũ trụ số ( universe is digital) [3].<br /> <br /> Khi đi vào cấu trúc sâu của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được cấu tạo không phải bằng vật chất và năng lượng mà lại bằng những bit. Thông tin hoạt động trên những bit và từ những bit đó tạo nên vũ trụ.<br /> <br /> Craig Hogan kiến thiết một thí nghiệm để phát hiện tiếng ồn toàn ảnh.Và nếu vũ trụ được cấu tạo như thế nghĩa là từ các bit thông tin thì diều này sẽ làm thay đổi kiến trúc của vũ trụ.Craig Hogan nghiên cứu những kích cỡ mà ở đấy thông tin tồn tại như những bit (information lives as bits).<br /> <br /> Hấp dẫn lượng tử dẫn đến độ dài Planck l P = 1,616.10 -33 cm, ánh sáng đi qua độ dài đó trong thời gian t P= l P /c = 5.10 -44 sec.<br /> <br /> Kích cỡ Planck là kích cỡ nhỏ nhất. Và những bit cơ bản của thông tin nằm trong kích cỡ Planck. <br /> <br /> Leonard Susskind phát biểu rằng chính thông tin làm nên sụ khác nhau giữa các đối tượng.<br /> Theo nguyên lý holographic (nguyên lý toàn ảnh ) nếu ném một vật vào lỗ đen thì vật ấy có thể biến mất song thông tin về vật đó được ghi lại trên một mặt nằm quanh lỗ đen. Thông tin không bao giờ mất. Theo nguyên lý toàn ảnh vũ trụ 3D của chúng ta đột sinh từ thông tin đã được in trên một mặt 2D gọi là tờ ánh sáng (light sheet). Tờ ánh sáng đây là chân trời sự cố của vũ trụ. Chúng ta thực tế là một hình chiếu (projection) Tờ ánh sáng (light sheet) 2D theo nguyên lý toàn ảnh chứa các thông tin về tọa độ của mỗi hạt nằm trong tờ, mỗi electron, quark và neutrino và mọi lực tương tác giữa chúng. Tờ ánh sáng chiếu mọi thông tin nằm trong tờ ra ngoài vũ trụ và tạo nên mọi điều chúng ta thấy. Vũ trụ đột sinh từ các bit 0 và 1. Các nhà khoa học cho rằng vũ trụ hoạt động như một máy tính, thông tin đã tạo nên thế giới vật lý song máy tính đó vẫn còn là một hộp đen đối với họ.<br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh có thể là sụ thống nhất của lượng tử và hấp dẫn. Nguyên lý toàn ảnh là một kim chỉ đường đến hấp dẫn lượng tử.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là vũ trụ số thì đây là một kim chỉ đường tiếp theo dẫn đến hấp dẫn lượng tử. Trong một vũ trụ số không gian bản thân đã được lượng tử hóa, không gian đột sinh từ những bit lượng tử gián đoạn ở kích cỡ Planck. <br /> <br /> Nếu không gian là lượng tử thì phải chịu sự bất định (incertainties) của CHLT(Cơ học lượng tử). Ta sẽ có những thăng giáng dạng bọt (foamlike fluctations).<br /> <br /> Vì rằng thể tích của vũ trụ rộng lớn hơn diện tích chân trời Hogan hiểu rằng để có cùng một số bit như trên diện tích chân trời thì vũ trụ phải được cấu tạo bởi những hạt (grain) lớn hơn độ dài Planck nói cách khác vũ trụ của chúng ta phải bị nhòe đi (blurry), mờ đi (hình 3). Tương tự như khi ta xem TV ta thấy mọi vật dường như đều mịn nhưng nếu nhìn sâu vào đó ta sẽ có những pixels.<br /> <br /> Thực hiện những thí nghiệm với năng lượng tương ứng với kích cỡ Planck là điều vô vọng vì chúng ta cần những máy gia tốc lớn bằng cả Thiên hà. Song nghiên cứu những thăng giáng do tiếng ồn toàn ảnh là điều khả thi vì kích cỡ của chúng chỉ bằng khoảng 10 -16 m.<br /> <br /> Nếu chúng ta nằm trong một hologram, ta có thể biết được điều đó bằng cách đo độ mờ này.<br /> Báo NewScientist viết rằng có thể vũ trụ là một hologram khổng lồ.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="321" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-3.png" width="249" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình3. Nếu chúng ta nằm trong một hologram thì chúng ta có thể kiểm nghiệm được điều đó bằng cách đo độ mờ toàn ảnh (tương tự như độ mờ của một ảnh chiếu).</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Nếu xét những vùng không gian rất nhỏ ở kích cỡ Planck dưới quan điểm lượng tử, tất nhiên ta phải có theo CHLT (cơ học lượng tử) một hệ thức chứa độ dài Planck l P . Trong giả thuyết của mình Hogan đưa ra hệ thức<br /> <br /> [z1,z2] = l P L <br /> <br /> Như vậy có một sự thay đổi trong CHLT theo đó toán tử tọa độ <em><strong>(position operators)</strong></em> tại những thời điểm khác nhau có thể không giao hoán và giao hoán tử tỷ lệ với l P và quãng đường đi L.<br /> <br /> Trong đó z1, z2 là tọa độ theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng nối liền hai điểm 1 & 2 và L=khoảng cách không gian giữa 2 điểm 1 & 2.<br /> <br /> Trong CHLT thì giao hoán tử trên bằng không. Từ giao hoán tử trên người ta thu được hệ thức bất định<br /> <br /> Δz1 Δ z2 > l P L/2 <br /> <br /> Các hệ thức này dẫn đến một độ mờ bằng ∆z 2 > lPL. Đây là nguồn gốc<em><strong> tiếng ồn toàn ảnh</strong></em>.<br /> Tiếng ồn đó theo Hogan chính là độ mờ (fuzziness) của cấu trúc của không thời gian ở độ phân giải Planck. <em><strong>Vậy tiếng ồn toàn ảnh chính là độ mờ liên quan đến bất định theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng.</strong></em><br /> <br /> <strong>Holometer (holographic interferometer)- giao thoa kế toàn ảnh </strong><br /> <br /> Nếu thông tin về nội vùng của các lỗ đen được mã hóa trên chân trời sự cố thì rất có thể là mọi thông tin về vũ trụ của chúng ta được mã hóa trên tờ ánh sáng gọi là chân trời của vũ trụ <em><strong>(Universe's horizon).</strong></em><br /> <br /> Đây có thể nói là một giả thuyết cần kiểm nghiệm, giả thuyết này được xây dựng từ mối tương tự với lỗ đen.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là một hình chiếu toàn ảnh từ chân trời vũ trụ thì hình chiếu đó sẽ bị mờ (fuzzy). Mặc dầu mọi thông tin để tạo nên vũ trụ được mã hóa trong những bit kích cỡ Planck trên chân trời vũ trụ, các bit đó trong phép chiếu sẽ được phóng đại theo thời gian giống như một tia ánh sáng xuất phát từ một máy chiếu lên bức tường. Chính độ mờ này (fuzziness) là điều mà Hogan cho là tiếng ồn trong GEO600 . <br /> <br /> GEO600 là một dự án hợp tác giữa Viện Vật lý hấp dẫn Max Planck, Đại học Leibniz Hannover, Đại học Cardiff, Đại học Glashow và Đại học Birmingham. GEO600 là một detector dài 600 m, xây dựng tại Hannover (Đức) có mục tiêu tìm sóng hấp dẫn phát ra từ những thiên thể như sao neutron, lỗ đen. Hiện nay GEO600 chưa tìm ra sóng hấp dẫn song phát hiện một tiếng ồn không giải thích được trong detector của họ.<br /> <br /> Tại Fermilab Hogan xây dựng một thiết bị gọi là toàn ảnh ký (holometer) cũng để ghi tiếng ồn ấy.<br /> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="339" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-4.png" width="500" /></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <font color="#0000FF"><em>Hình 4. Giao thoa ký toàn ảnh (holographic interferometer= holometer)</em></font></span></p> </center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Máy toàn ảnh ký gồm hai giao thoa ký riêng biệt (xem hình 4 ) kết dính với nhau. Trong mỗi giao thoa ký một tia ánh sáng được tách làm đôi và đi theo hai hướng khác nhau. Sau khi đập vào một cái gương các tia sáng lại kết tụ với nhau và độ lệch pha sẽ được đo.<br /> <br /> Nhờ có hai giao thoa ký các nhà nghiên cứu có thể so sánh các kết quả đo. Mọi tiếng ồn với tần suất cao sẽ được ghi nhận như là sự run rẩy của không thời gian hay nói cách khác đó là tiếng ồn toàn ảnh.<br /> <br /> Tiếng ồn này có tần số khoảng 1 triệu chu kỳ trong một sec. Nếu quả tiếng ồn này tồn tại thì thế giới 3D là hình chiếu từ bản chất thực tại 2D của vũ trụ. <br /> <br /> Tính chất phỏng đoán đó lộ rõ hơn ở những khoảng cách lớn. Một thiết bị như holometer có thể đo những khoảng cách theo chiều thẳng góc và đó là đối tượng của một loại bất định mới. Tiếng ồn đó sẽ được thu vào trong một detector.<br /> <br /> Trên hình 5 ta có đồ thị tiếng ồn toàn ảnh biểu diễn <em><strong>căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.</strong></em></span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="421" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-5.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 5. Đường “tiếng ồn toàn ảnh “ biểu diễn căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.Trục hoành là log của kích thước L của thiết bị( là khoảng đường đi của ánh sáng). Các giao thoa kế laser tham chiếu là :LISA Laser Interferometer Space Antenna, LIGO Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory, GEO600 Laser interferometer với cánh tay dài 600 m.</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Kết luận</strong><br /> <br /> Thí nghiệm trên holometer đang tiếp tục tiến hành và nếu tiếng ồn toàn ảnh được khẳng định thì đây là một bước ngoặt quan trong trong vật lý: vũ trụ của chúng ta là số (digital), nghĩa là thực thể cơ bản là nhũng bit thông tin còn vật chất và năng lượng chỉ là những vật dẫn, những sản phẩm tiếp theo. Điều đó cũng có nghĩa là không thời gian không còn liên tục mà gián đoạn nghĩa là tự động được lượng tử hóa. Đây là một ý tưởng dẫn đường đến hấp dẫn lượng tử, một sự thống nhất thuyết lượng tử và hấp dẫn. Mọi vật 3D của thế giới chúng ta đột sinh (emerge) từ các bit thông tin ở độ phân giải Planck nằm trên biên 2D của vũ trụ.<br /> <br /> <u><strong>Tài liệu tham khảo & chú thích</strong></u><br /> <br /> [1] Không gian anti de Sitter (AdS) n chiều là không gian hyperbolic n chiều tương tự như không gian Lorentz có độ cong âm. Nhóm conform=nhóm đối xứng gồm các biến đổi kích thước không thời gian+biến đổi Lorentz.Không gian AdS và biến đổi conform xuất hiện trong ánh xạ AdS / CFT ( Anti de Sitter / conform Field Theory ). <br /> <br /> [2] Cao Chi , Vật lý hiện đại , những vấn đề thời sự từ Bigbounce đến vũ trụ toàn ảnh, chương VIII/4, NXB Tri thức, 2011.<br /> <br /> [3] Nhiều nhà vật lý chủ trương một khả năng khác là tồn tại những chiều dư (extra dimensions) ngoài không thời gian thông thường (như nhiều lý thuyết đã khẳng định). Những chiều dư này có thể gây nên dộ mờ của không gian 3 chiều trong những vùng rất nhỏ kích cỡ Planck.</span></p> </center> </center> </div> ', 'images' => '20160701092658dbb77b62ae881389d42bc4b906066292.png', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '81651', 'slug' => 'vu-tru-la-so', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '759', 'rght' => '760', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '434', 'name' => 'Học sinh lớp 12 sáng chế thiết bị “Bạn đã ngồi sai tư thế”', 'code' => null, 'alias' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-“ban-da-ngoi-sai-tu-the”', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một học sinh lớp 12 đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập. <br /> <br /> </div> <div> Thấy nhiều bạn bè vì ngồi sai tư thế trong khi học tập nên bị vẹo cột sống, cận thị... Tâm đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Nguyễn Duy Tâm (học sinh lớp 12TL1, Trường THPT Nguyễn Huệ, TP Tuy Hòa, Phú Yên) đã đặt tên cho sáng chế của mình là “Thiết bị đa năng chống khuyết tật học đường và hỗ trợ học tập”.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (13).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Cảnh báo thế ngồi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Đó là thiết bị hình hộp chữ nhật bằng nhựa, lớn hơn chiếc hộp đựng bút, thước kẻ của học sinh một chút, có hai “con mắt” cảm ứng được kéo nhô lên ở giữa chiếc hộp để quan sát “thân chủ” và dẫn tín hiệu về bộ vi xử lý Arduino nhằm điều khiển toàn bộ thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> <strong>Giúp học sinh rất thiết thực</strong></div> <div> </div> <div> Ông Dương Bình Luyện - trưởng phòng giáo dục trung học Sở GD-ĐT tỉnh Phú Yên - nhận xét thiết bị của Nguyễn Duy Tâm đã đạt đến mức như một sản phẩm hoàn thiện. “Thiết bị gọn nhẹ nhưng tích hợp rất nhiều tính năng, thiết thực giúp học sinh chống lại các căn bệnh học đường thường gặp, đồng thời hỗ trợ để học sinh học tập tốt hơn.</div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói..</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài bốn chức năng chính trên, thiết bị của Nguyễn Duy Tâm còn có bốn chức năng hỗ trợ mà “nhà sáng chế” trẻ này gọi là “thước kẻ thông minh”. Chiếc hộp của Tâm có thể thông tin chính xác về thông số môi trường như ánh sáng, độ ẩm, CO2..; là “chiếc đồng hồ luyện thi” để học sinh tự cài đặt thời gian 15, 45 phút nhằm thực hành phân phối thời gian làm bài kiểm tra; là thước đo góc chuẩn xác và là thiết bị đo vật thể để đo những vật kích thước to lớn, ở xa theo thuật toán hình học phẳng, hình học không gian.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Tâm kể bạn sáng chế thiết bị này là vì thấy nhiều bạn bè bị cận thị, vẹo cột sống trong quá trình học tập nhưng không được cảnh báo để chỉnh sửa, giảm thiểu các khuyết tật trên. “Ý tưởng thì có từ khi học lớp 9, nhưng em mới có điều kiện thực hiện từ giữa năm 2014 mà thôi” - Tâm cho hay. Vốn là học sinh ở huyện miền núi Sông Hinh (Phú Yên), năm 2014 Tâm tham gia Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc nhưng không đoạt giải chính thức.</div> <div> </div> <div> </div> <div> May mắn là tại hội thi ấy, Tâm quen với Ngô Huỳnh Ngọc Khánh (học sinh Trường THPT Nguyễn Huệ, đoạt giải nhất quốc gia hội thi năm 2014 với sáng chế “Robot đa năng”). Tâm đã xin cha mẹ (làm nông dân ở Sông Hinh) chuyển đến Trường THPT Nguyễn Huệ ở TP Tuy Hòa để học tập nhằm được Khánh hướng dẫn về lập trình máy tính.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Từ tháng 5-2014, Tâm cặm cụi nghiên cứu, lập trình, cưa cắt, hàn tiện, lắp ráp... để tháng 1-2015, sản phẩm hoàn thành giai đoạn 1 và đoạt giải nhất Hội thi sáng tạo KHCN học sinh phổ thông tỉnh Phú Yên. Mới đây, sản phẩm này đã được trao giải nhì toàn cuộc Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc năm 2015.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Với kết quả này, Tâm đủ điều kiện được tuyển thẳng vào ĐH. “Đã có hai trường ĐH liên lạc đề nghị em về học, nhưng có lẽ em sẽ chọn vào lớp sinh viên tài năng của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG TP.HCM) hoặc Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM” - Tâm cho hay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Tám tính năng của thiết bị</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng chính</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Tự động phát hiện và cảnh báo khi học sinh ngồi sai tư thế.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Tương tác với thiết bị khác để phát âm thanh cảnh báo bằng lời nói và thay nguồn sáng đèn LED bằng đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Nhắc học sinh nghỉ ngơi thị giác sau mỗi 45 phút.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Tiết kiệm năng lượng: tự động tắt đèn bàn nếu người dùng rời vị trí ngồi sau 6 giây và tự động bật sáng khi người dùng trở lại.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng hỗ trợ học tập</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Thông báo thông số môi trường: nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ CO2, ôxy...</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Đồng hồ luyện thi: giúp học sinh cài đặt thời gian 15 phút, 45 phút, 60 phút, 90 phút... và nhắc bằng tín hiệu để chủ động phân phối thời gian làm bài.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Thước đo góc: tự động tính toán góc xoay với độ chính xác tuyệt đối.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Đo vật thể như cột cờ, tượng đài... bằng thuật toán hình học mặt phẳng, hình học không gian.</div> ', 'images' => '2016070109260130ac3fb164060f0b17c6cc119c2d33eb.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52092', 'slug' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '757', 'rght' => '758', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '433', 'name' => '10 thí nghiệm có tính đột phá ', 'code' => null, 'alias' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div id="dnn_ctr390_ModuleContent" style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> <div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; padding: 2px;"> <p align="justify" style="font-size: 10pt;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Đó là những thí nghiệm không đòi hỏi những trang thiết bị đắt tiền, phức tạp nhưng mang lại những phát kiến khoa học góp phần quan trọng vào sự phát triển của nhân loại.</span></p> </div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm hai khe áp dụng cho sự giao thoa của electron</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Cả Newton và Young đều quan niệm không đầy đủ về bản chất của ánh sáng. Đến đầu thế kỷ 20, Max Planck (và sau đó là Einstein) chỉ ra rằng, ánh sáng phát xạ và hấp thụ không phải liên tục mà gián đoạn theo từng lượng tử gọi là photon. Bên <img align="left" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/1tn.jpg" style="width: 129px; height: 159px;" width="129" />cạnh đó các thí nghiệm lại tiếp tục chỉ ra rằng ánh sáng có tính chất sóng. <br /> Vài thập kỷ sau, thuyết lượng tử được phát triển đã dung hòa hai quan niệm đối nghịch này và chỉ ra rằng cả hai đều…đúng: photon và những hạt hạ nguyên tử khác (electron, proton…) đều thể hiện lưỡng tính sóng-hạt.<br /> Để kiểm nghiệm ý tưởng này, các nhà vật lý thường sử dụng thí nghiệm của Young, trong đó thay vì chùm sáng thì họ sử dụng chùm electron cho đi qua hai khe hẹp nhỏ gần nhau. Tuân theo những định luật của cơ học lượng tử, chùm hạt này giao thoa, tạo thành những vân sáng, tối xen kẽ giống như những vân tạo bởi ánh sáng. Và như vậy khẳng định: các hạt hành xử giống như…sóng.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm rơi tự do của Galileo (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="210" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/2.jpg" style="width: 149px; height: 210px;" width="149" />Trước khoảng thời gian cuối những năm 1500, quan niệm của Aristotle khiến mọi người đều nhất mực tin rằng vật nặng rơi nhanh hơn vật nhẹ. Kết luận này được Nhà thờ chuẩn y và tiếp tục thống trị trong suốt kỷ nguyên tối.<br /> Galileo Galilei, giáo sư toán học ở Đại học Pisa, đã làm nên một điều phi thường giúp thay đổi nhận thức của chúng ta về vạn vật, và thí nghiệm của ông đã trở thành một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử khoa học. <br /> Trong thí nghiệm, Galilei đã thả hai vật có khối lượng khác nhau từ tháp nghiêng Pisa. Kết quả hai vật rơi xuống đất trong cùng một khoảng thời gian, và như vậy bác bỏ quan niệm của Aristotle. Chính thách thức đối với Aristotle đã khiến ông bị đuổi việc. Nhưng quan trọng hơn cả, Galilei đã chỉ ra rằng, những tri thức khoa học phải được đúc kết từ quy luật khách quan của tự nhiên chứ không phải bằng niềm tin.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giọt dầu của Millikan (Năm 1910)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/3.jpg" style="width: 140px; height: 159px;" width="140" />Từ thời cổ đại, con người đã biết đến điện khi quan sát những tia chớp trong những trận mưa giông hay những tia sáng li ti xuất hiện khi cọ xát tấm dạ len vào bàn tay. Năm 1887, nhà vật lý người Anh J. J. Thomson cho rằng, điện tích bao gồm những hạt mang điện âm gọi là electron. Sau đó, năm 1909, nhà khoa học người Mỹ Robert Millikan đã nảy ra ý tưởng đo điện tích của những hạt này.<br /> Trong thí nghiệm, ông đã phun những giọt dầu vào một buồng trong suốt. Ở đỉnh và đáy là những tấm kim loại gắn vào một bộ pin điện để tạo ra một bản mang điện dương và bản còn lại mang điện âm.<br /> Lúc đầu, giọt dầu không tích điện và rơi dưới tác dụng của trọng lực. Sau đó ông cho những hạt này “nhiễm điện” bằng việc rọi một chùm tia rơnghen để iôn hóa. Vì mang điện nên những giọt dầu sẽ rơi nhanh hơn do chịu thêm tác dụng của điện trường. Quan sát hết giọt dầu này đến giọt dầu khác khi thay đổi hiệu điện thế, Millikan đi đến kết luận: điện tích có một giá trị không đổi. Từ việc so sánh khoảng thời gian rơi của giọt dầu khi mang điện và chưa mang điện ông đã tính ra đơn vị điện tích nhỏ nhất là e = 1,63.10-19C.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm thanh xoắn của Cavendish (Năm 1798)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="204" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/6.jpg" style="width: 151px; height: 204px;" width="151" />Một trong những đóng góp khác của Newton là lý thuyết hấp dẫn. Lý thuyết này phát biểu rằng, lực hấp dẫn giữa hai vật tỷ lệ thuận với khối lượng của chúng và tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào xác định được lực này khi cường độ của nó quá yếu.<br /> Vào năm 1700, nhà khoa học Anh Henry Cavendish quyết tâm tìm kiếm sự thật. Ông đã sử dụng một thanh gỗ mảnh, hai đầu có gắn viên bi kim loại, giống như quả tạ, rồi treo lơ lửng bằng một sợi dây. Sau đó ông sử dụng hai quả cầu chì đặt gần hai đầu thanh. Nếu quả cầu chì hút hai viên bi kim loại kia thì sợi dây sẽ xoắn lại. Để đo được những thay đổi tinh tế, Cavendish đã đặt những mảnh ngà khắc tinh vi ở mỗi bên. Còn để triệt tiêu sự ảnh hưởng của không khí, dụng cụ (gọi là cân bằng xoắn) được đặt trong một buồng kín và được quan sát bởi hai ống nhòm gắn ở mỗi bên.<br /> Bằng thí nghiệm của mình, cuối cùng ông cũng đã xác định được thông số gọi là hằng số hấp dẫn với độ chính xác đáng kinh ngạc và từ đó, Cavendish đã tính được khối lượng của Trái đất là 6.0x 1024 kilôgram.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm phân tích ánh sáng mặt trời bằng lăng kính của Newton (Năm 1665-1666)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="136" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/4.jpg" style="width: 99px; height: 136px;" width="99" />Isaac Newton sinh vào năm Galileo chết. Năm 1665, ông tốt nghiệp Đại học Trinity, Cambridge. Trước Newton, mọi người quan niệm rằng ánh sáng là thể thuần khiết nhất (một lần nữa Aristotle cũng quan niệm như vậy), và những màu sắc riêng biệt chỉ là sự biến đổi nào đó của ánh sáng trắng. Để kiểm tra nguyên lý tổng hợp này, Newton đã chiếu một chùm ánh sáng Mặt trời qua một lăng kính và chỉ ra rằng nó phân tích thành một phổ màu: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím trên bức tường. Newton kết luận chính đây mới là những màu cơ bản.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Eratosthenes đo chu vi trái đất (Thế kỷ thứ 3 trước công nguyên)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, trưa ngày Hạ chí ở một thành phố nhỏ Ai Cập mà ngày nay gọi là Aswan, ánh sáng Mặt <img align="right" alt="" border="0" height="139" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/7.jpg" style="width: 167px; height: 139px;" width="167" />trời chiếu thẳng xuống đáy giếng sâu. Ngay lập tức Eratosthenes, một thủ thư làm việc tại thư viện Alexandria, đã nhận ra rằng, ông đã có được thông tin quan trọng để xác định chu vi Trái đất. Cùng giờ và ngày đó năm sau, ông tiến hành đo bóng đổ của một chiếc cọc ở thành phố Alexandria và phát hiện thấy những tia sáng Mặt trời bị nghiêng một góc 7 độ so với phương thẳng đứng.<br /> Giả sử rằng Trái đất hình cầu thì chu vi của nó tương ứng với một góc 360 độ. Nếu Aswan và Alexandria cách nhau 7 độ thì khoảng cách tương ứng giữa hai thành phố này là 7/360 vòng tròn. Bằng cách đo khoảng cách hai thành phố là 5.000 stadia, Eratosthenes kết luận chu vi Trái đất gấp 50 lần khoảng cách đó, tức là khoảng 250,000 stadia. <br /> Ngày nay, các nhà khoa học không biết rõ 1 stadia là bao nhiêu mét nên không biết chính xác chu vi Trái đất mà Eratosthenes tính được đạt đến độ chính xác nào. Nhưng dù gì đi chăng nữa, xét về mặt khoa học thì cách tính của ông hoàn toàn hợp lý.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giao thoa ánh sáng của Young (Năm 1801)</strong><br /> <img align="left" alt="" border="0" height="177" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/5.jpg" style="width: 179px; height: 177px;" width="179" />Không phải Newton lúc nào cũng đúng. Trải qua hàng loạt các cuộc tranh luận, để rồi ông nhận định rằng bản chất của ánh sáng là hạt hơn là sóng. Năm 1803, nhà khoa học Anh Thomas Young đã nảy ra ý tưởng kiểm tra lại kết luận đó. <br /> Trong thí nghiệm của mình, ông đã khoét một lỗ nhỏ ở cửa sổ và dùng một tấm giấy chắn lại chỉ để hở một lỗ nhỏ. Khi chùm sáng đi qua lỗ nhỏ này được đổi hướng bởi một tấm gương phẳng. Sau đó Young tiếp tục sử dụng một tấm bìa mảnh có khoét hai lỗ nhỏ gần nhau với mục đích tách chùm sáng tới thành hai. Thật bất ngờ, khi hai chùm sáng này chiếu lên một bức tường, giao thoa, để lại những vân tối, sáng xen kẽ nhau. Young kết luận: ánh sáng có tính chất sóng.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Rutherford khám phá ra hạt nhân nguyên tử (Năm 1911)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="121" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/9.jpg" style="width: 170px; height: 121px;" width="170" />Trước khi Ernest Rutherford tiến hành những thí nghiệm về phóng xạ ở Đại học Manchester vào năm 1911, mọi người quan niệm rằng nguyên tử cấu tạo bởi một lượng lớn các hạt điện tích dương và các electron “trộn” vào nhau tạo thành một cấu trúc “mềm”.<br /> Sử dụng các hạt alpha bắn vào một lá vàng mỏng, Rutherford nhận thấy một lượng nhỏ các hạt alpha bật trở lại. Nếu nguyên tử là một cấu trúc mềm thì hạt alpha sẽ bị “hấp thụ”, nhưng thí nghiệm lại chứng tỏ rằng trong nguyên tử phải có một hạt nhân cứng để khi hạt alpha va vào sẽ bị “bật” ra. Sau khi tính toán kỹ lưỡng, cuối cùng ông đưa ra kết luận, phần lớn khối lượng của nguyên tử tập trung vào một lõi nhỏ gọi là hạt nhân, các electron quay xung quanh hạt nhân này.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm của Galileo về những quả bóng lăn trên mặt phẳng nghiêng (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="115" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/8.jpg" width="227" />Galileo tiếp tục tinh lọc những ý tưởng về chuyển động của các vật. Trong thí nghiệm về chuyển động trên mặt phẳng nghiêng, ông đã thiết kế một tấm phản dài 12 cubit, rộng nửa cubit, khoét một rãnh thẳng và phẳng ở giữa. Sau đó ông nghiêng mặt phẳng để cho những quả bóng lăn xuống, rồi đo thời gian chuyển động lăn dốc bằng một đồng hồ nước - một chiếc bình đựng nước thông với chiếc cốc ở phía dưới qua chiếc ống nhỏ. Để đo thời gian chuyển động, ông cân lượng nước chảy vào cốc. Sau đó Galileo so sánh thời gian với quãng đường quả bóng đi được.<br /> Aristotle tiên đoán rằng vận tốc của quả bóng là không đổi. Nhưng thí nghiệm của Galileo lại chỉ ra rằng, chuyển động của những quả bóng được gia tốc: quãng đường đi được tỷ lệ thuận với bình phương thời gian di chuyển.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Quả lắc Faucault (Năm 1851)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Vài năm trước các nhà khoa học đã đặt một quả lắc tại Nam Cực và quan sát chuyển động quay của nó. Họ đang tái tạo lại thí nghiệm đã từng tiến hành ở Paris năm 1851. <br /> <img align="left" alt="" border="0" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/10.jpg" style="width: 161px; height: 206px;" width="161" />Sử dụng một sợi dây thép dài 220 feet, nhà khoa học Pháp Jean-Bernard-Léon Foucault treo một quả cầu sắt nặng 62 pound từ mái vòm của nhà thờ Panthéon, rồi sau đó cho nó dao động. Để ghi lại quá trình chuyển động của con lắc ông đã gắn một chiếc kim châm vào quả cầu và đặt một chiếc vòng chứa cát ẩm dưới sàn nhà.<br /> Những người quan sát xung quanh hết sức ngạc nhiên vì chuyển động quay không giải thích được của con lắc khi nó để lại những vệt hơi khác biệt nhau sau mỗi lần chuyển động lắc đi lắc lại. Với những gì đang xảy ra dưới sàn của nhà thờ Panthéon, Foucault đã chỉ ra một cách thuyết phục hơn bao giờ hết: Trái đất đang quay quanh trục của nó. Tại vĩ độ ở Paris, con lắc hoàn thành một vòng quay theo chiều kim đồng hồ hết 30 giờ; còn tại Nam bán cầu con lắc sẽ quay theo chiều ngược lại; tại xích đạo chuyển động của con lắc không quay; tại cực nam của Trái đất các nhà khoa học khẳng định chu kỳ chuyển động quay này là 24 giờ.</span></span></span> <div style="font-size: 12pt;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><strong><em>Đức Phường</em></strong> (Theo Physicsworld)</span></span></div> </div> </div> ', 'images' => '2016062910364076e2c7418c7293151dde68a770b6fc56.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '66552', 'slug' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '755', 'rght' => '756', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '432', 'name' => 'Nobel Vật lý thuộc về ba nhà khoa học Mỹ, Úc', 'code' => null, 'alias' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 4/10 đã công bố trao giải Nobel Vật lý cho ba nhà khoa học Saul Perlmutter, Adam Riess và Brian Schmidt với "những phát hiện về quá trình nở rộng đang gia tăng của vũ trụ thông qua các quan sát những vụ nổ siêu sao ở khoảng cách cực xa”.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (12).jpg" style="width: 250px; height: 187px;" /><br /> <br /> Ủy ban Nobel đã không lộ ra bất kỳ thông tin gì trước khi trao giải thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (1,5 triệu USD). </div> <div> </div> <div> Các lời đồn đoán trước đó tập trung vào ba ứng viên Alain Aspect (người Pháp), John Clauser (Mỹ) và Anton Zellinger (Áo). Năm ngoái, Aspect, Clauser và Zeilinger đã giành giải Wolf của Israel, một giải thưởng khoa học cực kỳ danh giá. Các ứng viên khác bao gồm Yakir Aharonov người Israel và Michael Berry người Anh.</div> <div> </div> <div> Những quan sát của bộ ba nhà khoa học nói trên với các vụ nổ siêu sao tuýp 1 cho thấy các vật thể càng ở xa có vẻ càng di chuyển nhanh hơn, có nghĩa là vũ trụ không chỉ đang giãn nở, mà tốc độ giãn nở của nó không ngừng gia tăng. Những phát hiện mới này hình thành nên nền tảng cho hiểu biết hiện giờ của loài người về nguồn gốc vũ trụ, đồng thời đặt ra rất nhiều câu hỏi khó cho các nhà nghiên cứu tương lai.</div> <div> </div> <div> Giáo sư Perlmutter, 52 tuổi, hiện đang làm việc ở Đại học Berkeley, California, nhận một nửa giải thưởng. Giáo sư Schmidt, 44 tuổi, thuộc Đại học quốc gia Úc và Riess, 42 tuổi, ở Đại học Johns Hopkins, chia nhau nửa còn lại của giải thưởng. </div> <div> </div> <div> Giáo sư Schmidt đã có bài phát biểu ngắn từ Úc sau khi biết tin ông được giải. “Cảm giác giống như khi những đứa con của tôi chào đời”, ông nói với hãng tin Anh BBC. “Tôi cảm thấy tay chân run rẩy, rất phấn khích và kinh ngạc”. </div> <div> </div> <div> Năm 2006, bộ ba này cũng được trao giải Shaw về thiên văn học nhờ những phát hiện của họ.</div> <div> </div> <div> Giải Nobel vật lý năm ngoái thuộc về các nhà khoa học sinh ở Nga Andre Geim và Konstantin Novoselov với những thí nghiệm đột phá cùng chất liệu graphene, chất liệu bền và mảnh nhất mà loài người từng biết đến.</div> <div> </div> <div> * Trả lời phỏng vấn RFI nhân sự kiện này, nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu, nguyên Giám đốc nghiên cứu Đài thiên văn Paris, giải thích về mục tiêu và tầm quan trọng của công trình nghiên cứu vừa được nhận giải Nobel Vật lý 2011:</div> <div> </div> <div> RFI: Xin kính chào nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu. Thưa Giáo sư, hôm nay Ủy ban Nobel tại Stockholm đã trao giải Nobel Vật lý 2011 cho ba nhà vật lý thiên văn về công trình nghiên cứu "tốc độ dãn nở tăng nhanh của vũ trụ". Thưa Giáo cụ thể chương trình nghiên cứu này và những khám phá của họ là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Ở đầu thế kỷ trước, nhà thiên văn Hubble đã phát hiện được là vũ trụ đang dãn nở. Trong vũ trụ, lực hấp dẫn cuả Newton là lực phổ biến nhất. Vì có lực này mà vật chất trong vũ trụ có xu hướng làm vật chất co lại, nên vũ trụ phải dãn nở chậm dần. Những mô hình vũ trụ học còn coi là vũ trụ có khả năng co lại đến mức cực kỳ nhỏ và cực kỳ nóng để rút cục lại bùng nổ. Trong những năm gần đây, một số nhà thiên văn muốn nghiên cứu quá trình dãn nở của vũ trụ bằng những phương pháp hiện đại. </div> <div> </div> <div> Họ quan sát một loại “sao siêu mới” tức là một loại sao đang kết liễu cuộc đời bằng cách bùng nổ trong những thiên hà và trở nên rất sáng và quan sát được trong vòng khoảng một tháng. Loại sao phù du này được coi là những ngọn hải đăng mà các nhà thiên văn có thể dùng để thăm dò thật sâu trong vũ trụ. Đặc trưng cuả những ngôi sao siêu mới này là nếu chúng ở cùng một khoảng cách thì có độ sáng như nhau, ngôi sao nào ở xa hơn thì mờ hơn. Cho nên các nhà thiên văn có thể căn cứ vào độ sáng biểu kiến của sao siêu mới để đo khoảng cách của các thiên hà. </div> <div> </div> <div> Trong quá trình đo đạc, họ rất ngạc nhiên khi tìm thấy là độ sáng cuả sao siêu mới trong các thiên hà lại thấp hơn, tức là các thiên hà lại ở xa hơn là dự đoán. Có nghĩa là đáng lẽ vũ trụ phải dãn nở ngày càng chậm dần do ảnh hưởng của lực hấp dẫn, nhưng thực tế thì vũ trụ lại dãn nở ngày càng nhanh nên làm gia tăng khoảng cách của những thiên hà. </div> <div> </div> <div> Kết luận là trong vũ trụ dường như có một lực đẩy nào đó chống lại lực hút hấp dẫn và chi phối lực hấp dẫn làm tăng tốc độ dãn nở của vũ trụ. Công trình nghiên cứu quá trình tiến hóa cuả vũ trụ bằng sao siêu mới không những đòi hỏi những kỹ thuật quan sát rất tinh vi mà còn phải có sự cộng tác cuả nhiều nhà thiên văn trên thế giới, sử dụng nhiều kính thiên văn. </div> <div> </div> <div> RFI: Vậy thưa Giáo sư, tầm quan trọng của khám phá này là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Chính Einstein đã từng đưa vào phương trình một hằng số tương đương với một lực đẩy chống lại lực hấp dẫn, nhưng rồi lại phủ nhận ý kiến cuả mình. Ngày nay, các nhà thiên văn quan sát thấy là bức xạ phông vũ trụ phản ánh một vũ trụ nguyên thủy lổn nhổn những khối vật chất mầm mống của những chùm thiên hà quan sát thấy hiện nay.</div> <div> </div> <div> Các nhà thiên văn dùng kỹ thuật thống kê để xử lý số liệu cuả bức xạ phông vũ trụ để bổ sung kết quả cuả những mô hình lý thuyết. Họ tìm ra là đa phần vũ trụ không phải là vật chất mà lại là năng lượng. Năng lượng này chi phối vũ trụ và được gọi là năng lượng tối, mà bản chất chưa được khẳng định. Có ý kiến cho rằng chính năng lượng tối là nguyên nhân làm gia tăng tốc độ dãn nở vũ trụ. </div> <div> </div> <div> Trong những thập niên cuối cuả thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, giải Nobel Vật lý đã được trao cho không ít các nhà thiên văn như Penzias, Wilson, Smoot và Mather. Sự trao giải Nobel năm nay cho ba nhà thiên văn Perlmutter, Schmidt và Riess là để tiếp tục vinh danh những công trình khám phá vũ trụ. Bởi vì vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên vô cùng phong phú.</div> <div> </div> <div> RFI: Xin cảm ơn nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu.</div> ', 'images' => '2016062910360503cea4ee469175628b6cc372d13ef696.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62938', 'slug' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '753', 'rght' => '754', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '431', 'name' => 'Cha đẻ công nghiệp quang điện', 'code' => null, 'alias' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Nhà vật lý Theodore H. Maiman phát minh ra laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất vừa mới ra đi tại Vancouver, British Columbia, ở tuổi 79. Trong lịch sử khoa học và công nghệ của nhân loại, Maiman còn được tôn vinh là “cha đẻ của công nghiệp quang điện”.</div> <div> Maiman chào đời ở Los Angeles, California. Khi còn là một thanh niên, để có tiền đi học ông đã phải vật lộn với cuộc sống khó khăn, sửa chữa điện dân dụng và máy thu thanh. Và chính khả năng bẩm sinh về kỹ thuật điện đã đưa ông bước chân vào cánh cửa Đại học Colorado, sau đó là Đại học Stanford. Năm 1955, chính tại Đại học Stanford, Maiman đã vinh dự nhận tấm bằng tiến sỹ. Những năm sau đó, trong vai trò một nhà vật lý trẻ tại Hughes Aircraft Company ở Malibu (California), chàng trai Maiman đã bị cuốn hút vào nghiên cứu khuếch đại những sóng cực ngắn bằng maser, và hăng hái tạo ra những khuếch đại tương tự trong vùng sóng khả kiến. Người hậu bối của ông ở Hughes rất cảnh giác với công việc như thế và khuyên Maiman nên làm “điều gì đó hữu ích”. Trước thái độ khăng khăng của mình, cuối cùng, họ cũng đã để ông tiếp tục hướng nghiên cứu đang theo đuổi.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1 (16).jpg" style="width: 255px; height: 253px;" /></div> <div> </div> <div> Điều diệu kỳ từ tinh thể ruby</div> <div> </div> <div> Chùm laser cường độ mạnh dùng để đo khoảng cách tới Mặt trăng.<span class="Apple-tab-span" style="white-space:pre"> </span>Tấm gương phản chiếu ánh sáng laser từ Trái đất được các nhà du hành Apollo đặt trên Mặt trăng.</div> <div> Nghiên cứu đột phá của Maiman bao gồm việc tạo ra laser bằng việc sử dụng nguồn chớp sáng công suất lớn và tinh thể ruby tổng hợp, mà bao người khác nghĩ rằng tinh thể này có khả năng không sử dụng được cho laser. Tuy nhiên, Maiman đã giới thiệu một kỹ thuật nhưng lại không được để ý tới: kích thích ruby bằng một chùm sáng cường độ cao. Trên thực tế, nó đã hoạt động! Một chùm ánh sáng đỏ công suất lớn được tạo ra, kéo dài chỉ trong khoảng thời gian ngắn ngủi của chớp sáng kích thích, tuy nhiên với cường độ mạnh hơn bất cứ nguồn sáng nào trước đó. Và nó đã tạo ra một chùm liên tục định hướng cao. Bởi vì những sung laser chỉ được tạo ra trong khoảng thời gian ngắn ngủi, các nhà khoa học ngay lập tức hăm hở tạo ra những chùm laser hoạt động liên tục và họ đã sớm làm được điều đó. Những sung laser ngày nay đã trở thành những công cụ thú vị sử dụng trong khoa học và những hệ thống thông tin liên lạc không dây.</div> <div> Ban đầu Maiman gửi bản thảo mô tả thiết bị được ông sáng chế tới Physical Review LettersNature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình. nhưng bị loại bởi vì có rất nhiều bản thảo về maser cũng đã được gửi đến. Và những người biên tập buộc phải đưa ra một quyết định ngoại lệ là chỉ chấp nhận một số bài hạn chế nào đó. Sau đó Maiman đã gửi bài báo cho Nature và bây giờ, bài báo “Bức xạ quang học kích thích ở ruby” đã trở nên nổi tiếng - (T. H.Maiman Nature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình.</div> <div> </div> <div> <strong>“Cây đũa thần” của khoa học mới</strong></div> <div> </div> <div> Phát xạ kích thích của bức xạ, quá trình chủ yếu sau laser, lần đầu tiên được ghi nhận bởi Einstein vào năm 1918. Nhưng phải đến 1951 việc sử dụng nó cho khuếch đại thực sự những sóng điện từ mới được ghi nhận. Vào năm 1954 thiết bị đầu tiên như vậy, maser (khuếch đại sóng cực ngắn bằng phát xạ kích thích), hoạt động ở bước sóng centimeter được xây dựng. Tất cả những dạng sớm nhất của laser được phát minh trong công nghiệp bởi những nhà vật lý trẻ từ các trường đại học làm việc trong lĩnh vực phổ kế sóng cực ngắn và vô tuyến. Do đó hầu như laser được phát minh lĩnh vực kỹ thuật và máy quang phổ. Nền tảng của Maiman cũng không phải là ngoại lệ: ở Stanford, ông là học trò của giáo sư Willis Lamb, người được trao giải Nobel cho những nghiên cứu về phổ hydro. Loại tiếp theo của laser, tương tự như laser của Maiman nhưng sử dụng loại tinh thể khác, được tạo bởi Peter Sorokin và Mirek Stevenson ở IBM ở Yorktown Heights, New York. Tiếp sau đó là thế hệ laser hoạt động liên tục tạo bởi quá trình phóng điện do Ali Javan, William Bennett và Don Herriott ở Bell Telephone Labs tại Murray Hill, New Jersey, sáng chế.</div> <div> </div> <div> Một vài ứng dụng của laser ban đầu được xem xét bởi hầu hết các nhà khoa học; nó thỉnh thoảng được gán với cụng từ “một lời giải tìm kiếm một vấn đề”. Sự phát triển tiếp theo đã tạo ra rất nhiều loại laser- từ những chùm nhỏ xíu đến những chùm khổng lồ-và những loại laser này đã lan tỏa vào tất cả các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Laser cũng đã trở nên phổ biến rộng khắp trong công nghiệp và là công cụ hiệu nghiệm cho nhiều khoa học mới. Những ứng dụng của laser đã tạo tiền đề cho một số giải Nobel. Ngày nay, laser được khai thác như một công cụ hiệu quả dùng để cắt, hàn; trong thông tin liên lạc; những phép đo lường với độ chính xác cao; trong công nghệ nano; trong tính toán; trong y học; vi sinh vật và kính hiển vi.</div> <div> Sử dụng laser các nhà khoa học có thể thực hiện những phép đo chính xác khoảng cách giữa Trái đất và Mặt trăng. Đặc biệt, nhiều nhà khoa học đang nỗ lực ghi nhận những tín hiệu laser từ các hành tinh quay xung quanh những ngôi sao ở xa để mong tìm kiếm những nền văn minh ngoài Trái đất. Các nhà khoa học hy vọng rằng, những nền văn minh đó, nếu tồn tại, họ có thể gửi những sung laser tới Trái đất của chúng ta. Chính bản thân Maiman cũng rất hài lòng với những ứng dụng của laser trong y học, chẳng hạn như việc cấy ghép võng mạc. Nhưng ông lại không ưa việc sử dụng laser trong chế tạo vũ khí hay sử dụng vào những mục đích chiến tranh. Đây là một ý tưởng phổ biến trong khoảng thời gian sau khi những tiềm năng nổi bật của công nghệ được ghi nhận. Maiman đã rất phẫn nộ khi một số tờ báo gọi ông là “Người đàn ông Los Angeles phát minh ra tia chết chóc của khoa học viễn tưởng”. Sợ hơn cả là họ tưởng tượng ra những câu chuyện mà ở đó, laser trở thành thứ vũ khí đe dọa sự bình yên của cả nhân loại.</div> <div> Việc khuếch đại hồng ngoại bằng phát xạ kích thích có thể được tạo ra “irasers”-laser hồng ngoại (bước sóng 30-1000 micrometers). Thuật ngữ laser muốn ám chỉ những hệ thống tương tự với bước sóng lên đến 1 mm (trên bước sóng đó là maser) và cả những bước sóng ngắn hơn: laser tia X và tia gamma và sự phát triển xa hơn của chúng có thể thúc đẩy sự tiến triển khoa học vươn xa hơn nữa.</div> <div> </div> <div> <strong>Hai lần hụt... giải Nobel</strong></div> <div> <br /> Sau phát minh của mình, Maiman đã sớm tập trung nghiên cứu về quang học phi tuyến, một lĩnh vực có thể tạo chùm laser cường độ cao. Năm 1962, ông thành lập công ty riêng, Korad Corporation, chuyên về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng laser. Đến năm 1968, sau khi bán công ty này cho Union Carbide Corporation, Maiman thành lập Maiman Associates. Ông cũng là giám đốc của Control Laser Corporation và trở thành thành viên ban cố vấn của tạp chí Industrial Research Magazine. Đồng thời cũng là tác giả của cuốn sách The Laser Odyssey.</div> <div> Sáng chế của Theodore Maiman về laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất (ngày nay các nhà khoa học cũng đã phát hiện hiện tượng laser xảy ra một cách tự nhiên ở một vài thiên thể trong vũ trụ) là một lịch sử chân thật và được ghi nhận rộng rãi. Với những đóng góp về laser, ông đã hai lần được đề nghị trao giải Nobel. Ông đã được chọn trở thành thành viên của National Inventors Hall of Fame và US National Academies. Và cũng đã nhận được rất nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Wolf trong vật lý, Giải thưởng Oliver Buckley và Japan Prize-một giải thưởng danh giá của châu Á tương tự như giải Nobel.</div> <div> <br /> Đ.Phường (Theo Nature)</div> ', 'images' => '201606291035126c8526295932ef05580f767e29354176.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '56270', 'slug' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '751', 'rght' => '752', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '430', 'name' => 'Lược giải về thuyết Tương Đối Hẹp', 'code' => null, 'alias' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;"><font size="2">Ai trong chúng ta đi máy bay, sau khi máy đã vút lên cao để bay đều đều, mà có thể cảm thấy mình di chuyển với vận tốc khoảng ngàn cây số trong một giờ?</font></span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <p style="font-family: Arial;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-size: 9.5pt;">Hơn bốn trăm năm trước đây Galileo Galilei cũng đưa ra một ví dụ tương tự mở đầu cho nguyên lý tương đối mang tên ông: trong hầm kín của một chiếc tàu thủy di chuyển thẳng và đều đặn (vectơ vận tốc cố định, không thay đổi với thời gian), ta hãy quan sát những con bướm bay và những giọt nước tí tách rơi. Nay tàu đứng yên, cách thức bướm bay và nước rơi vẫn như khi tàu di chuyển, chẳng có gì thay đổi. Rồi tàu lại di chuyển nhưng với vận tốc và chiều hướng cố định khác, bướm vẫn bay và nước vẫn rơi hệt như trước. Nói cách khác: những định luật vật lý miêu tả sự vận hành của các hiện tượng tự nhiên (bướm bay, nước rơi) <em>không thay đổi</em> trên tàu di chuyển thẳng và đều, kể cả tàu dừng ở bến. Người ở trong tàu nếu chỉ quan sát đo lường những hiện tượng trong tàu mà không tiếp xúc với bên ngoài để so sánh thì chẳng sao biết là tàu đứng hay đi, và đi với vận tốc nào, chiều hướng nào. Nói cách khác, di động đều đặn chỉ là chuyện tương đối, chẳng sao phân biệt bến hay tàu cái nào đứng yên, cái nào chuyển vận. <br /> <br /> Nguyên lý tương đối được Galilei tóm tắt trong một câu ngắn gọn ‘’di chuyển <em>đều đặn</em> cũng như không’’, hàm ý là định luật cơ học không thay đổi dạng trong các hệ <em>quy chiếu quán tính</em><sup>1</sup>, ví dụ của hai hệ quy chiếu quán tính: <u><em>K</em></u> bất động còn <u><em>K’</em></u> di chuyển đều đặn so với <em><u>K</u></em>. Vì chuyển động của một vật (kể cả ánh sáng) là sự thay đổi vị trí không gian của vật đó theo thời gian, nên ta gọi tọa độ của đa tạp không- thời gian bốn chiều trong <em>K</em> là x, y, z, t (toạ độ của không gian ba chiều là x, y, z và của thời gian là t) còn toạ độ trong <em>K’</em> là x’, y’, z’, t’. Đa tạp đó có tung độ là trục thời gian t, còn hoành độ là không gian ba chiều với 3 trục Ox, Oy, Oz. Phương trình diễn tả sự vận hành của cùng một sự kiện vật lý trong <em><u>K </u></em>v�<u><em>K’</em></u> đều phải có chung một dạng: f(x, y, z, t) = f (x’, y’, z’, t’), hàm số f chỉ định một định luật vật lý nào đó.<br /> <br /> Khi nguyên lý này áp dụng cho hiện tượng điện-từ để diễn tả vận tốc ánh sáng c không thay đổi trong mọi hệ quy chiếu quán tính thì hàm f(x, y, z, t) mang dạng x² + y² + z² – (<em>c</em>t)². Bất kỳ lúc nào và ở đâu cũng tồn tại một đại lượng s²≡ x² + y² + z² – (ct)² bất biến và = 0 vì c = r/t với r² = x² + y² + z². <br /> <br /> Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp bốn chiều không-thời gian là một cái<em> nón ánh sáng<sup>2</sup></em> (light cone) và biểu thức x² + y² + z² – (<em>c</em>t)² đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự khám phá thuyết tương đối hẹp và rộng như ta sẽ thấy.<br /> <br /> <strong>I- Không cần ether để truyền đi sóng điện-từ</strong><br /> <br /> Khởi đầu là một hiện tượng mà Albert Michelson và Edward Morley phát hiện năm 1887, nó trái ngược với trực giác và định kiến của mọi người trước năm thần kỳ 1905 (năm Albert Einstein sáng tạo ra thuyết tương đối hẹp). Như sóng nước và sóng âm thanh theo thứ tự là dạng dao động tuần hoàn của nước và của không khí, những loại sóng đó cần nước và cần không khí để truyền đi. Vì vậy định kiến ăn sâu vào tâm khảm mọi người thời đó cho rằng phải có một chất liệu gọi là ether để nhờ đó sóng ánh sáng dao động, không ai tin là sóng điện-từ có thể truyền trong chân không, chẳng cần môi trường chất liệu nào. Vì ánh sáng đến với ta từ các thiên thể xa xăm, ether phải trải rộng tràn ngập khắp vũ trụ không gian, đâu và lúc nào cũng có, như vậy ether được coi là một hệ quy chiếu tuyệt đối bất động. Nay ta hãy thay bến bằng ether và tàu bằng trái đất di động trong ether. <br /> <br /> Lấy trường hợp vận tốc v song song cùng chiều với trục O<strong>x </strong>như một thí dụ cụ thể của hai hệ quy chiếu quán tính đơn giản nhất l�<em><u>J</u></em> (bến) v�<em><u>J</u>‘</em> (tàu). Theo cơ học cổ điển của Isaac Newton, nếu vận tốc ánh sáng đo trên bến l�<em>c</em> thì người đứng trên bến sẽ nghĩ rằng vận tốc ánh sáng phát ra ở trên tàu phải l�<em>c</em> ± v (luật cộng trừ vận tốc) tùy theo ánh sáng chạy song song cùng chiều hay ngược chiều với tàu. Cũng vậy, người trên tàu khi đo vận tốc ánh sáng cũng sẽ thấy vận tốc đó <em>phải khác</em> vận tốc ánh sáng truyền đi trên bến, sự khác biệt đó sẽ cho ta <strong>v</strong>. Michelson và Morley tìm kiếm vận tốc của làn gió ether thổi so với trái đất coi như đứng yên bằng cách đo lường sự khác biệt khoảng cách mà ánh sáng truyền đi theo hai chiều thẳng góc với nhau (song song với <strong>v</strong> và thẳng góc với nó như một ví dụ điển hình). Khoảng cách khác biệt đó, nếu có, sẽ được phát hiện bằng hiện tượng giao thoa ánh sáng, nhưng sau bao lần tìm kiếm hai vị chẳng thấy chút khác biệt nào và như vậy vận tốc ánh sáng không thay đổi trong bất kỳ chiều hướng nào nó phát ra trên trái đất, do đó chẳng sao phát hiện nổi sự hiện hữu của ether.<br /> <br /> Dùng kết quả thực nghiệm này, Einstein bèn chấp nhận <em>nguyên lý tương đối</em> áp dụng cho hiện tượng điện-từ như một tiền đề, theo đó vận tốc ánh sáng <em>c</em> (khoảng 300 ngàn km/s) bao giờ cũng bằng nhau trong tất cả các hệ quy chiếu quán tính, như vậy giả thuyết chất liệu ether tràn ngập vũ trụ không cần thiết nữa. Dùng tiền đề này, ông suy diễn những hệ quả và đề xuất cũng như tiên đoán những hiện tượng kiểm soát đo lường được. Tiếp cận cách tân như vậy khởi đầu từ Galilei - trong đó suy luận, phê phán bằng lý tính và kiểm chứng bằng thực nghiệm đóng vai trò chủ đạo - là bài học sâu xa cho hậu thế và tiếp tục làm kim chỉ nam cho tiến trình nghiên cứu sáng tạo của khoa học ngày nay. Phương pháp giải đáp của Einstein khác hẳn cách thức của Hendrik Lorentz và Henri Poincaré vì hai vị (và nhiều nhà vật lý khác) đều đề xuất một vài giả thuyết về lực tác động lên cách vận hành của vật chất để tìm cách chứng minh ngược lại là hiện tượng điện-từ <em>tuân thủ nguyên lý tương đối. </em><br /> <br /> Tuy hai cách tiếp cận trái ngược chiều nhau nhưng đều có chung một phương trình để diễn tả vận tốc ánh sáng <em>c</em> trong hai hệ quy chiếu quán tính <em><u>K</u></em> v�<em><u>K‘</u></em> phải như nhau, <em>c </em>= r/t = r’/t’ với r² = x² + y² + z², r’² = x’² + y’² + z’²: <br /> s² ≡ x² + y² + z² – (ct)² = x’² + y’² + z’² - (ct’)² . <br /> <br /> Các tọa độ bốn chiều (x, y, z, t) và (x’, y‘, z’, t’) của hai hệ quy chiếu phải liên kết, hoán chuyển giữa chúng với nhau như thế nào để sao cho đại lượng s² không thay đổi, hay bất biến. <br /> <br /> <strong>II- Hoán chuyển Lorentz của không-thời gian và Cơ học tương đối tính</strong> <br /> <br /> Trong trường hợp vận tốc <strong>v</strong> song song cùng chiều với trục O<strong>x</strong> của 2 hệ quy chiếu <em><u>J</u> </em> và <em><u>J</u> </em>‘ nói trên thì đẳng thức bất biến s² thu hẹp thành s² ≡ x² – (ct)² = x’² - (<em>c</em>t’)² vì y = y’ và z = z’. Nếu như x² + (<em>c</em>t)² = x’² + (ct’)² (dấu cộng thay dấu trừ trong s²) thì sự hoán chuyển các tọa độ (x, ct) để thành (x’, <em>c</em>t’) sẽ là phép quay các tọa độ (x, ct) một góc φ: <br /> x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ; <br /> (<em>c</em>t’) = (<em>c</em>t) cosφ + x sinφ <br /> <br /> Tính toán cho biết tanj chính là v/<em>c</em>. Thực thế một quan sát viên đứng ở điểm x’ = 0 chẳng hạn cho ta: x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ = 0 → x/<em>c</em>t º v/c = tanφ. <br /> <br /> Sự thay đổi dấu (+ ↔ -) trong s² dẫn đến thay đổi lượng giác hyperbolicφ ↔ iφ (<em>i</em><sup>2</sup> = - 1)<br /> <br /> cosφ ↔ chφ, sinφ ↔ shφ ↔, cos<sup>2</sup>φ ↔ + sin<sup>2</sup>φ = 1↔ ch<sup>2</sup>φ- sh<sup>2</sup>φ = 1<br /> <br /> 1 + tan<sup>2</sup>φ = 1/cos<sup>2</sup>φ ↔ 1 - th<sup>2</sup>φ = 1/ch<sup>2</sup>φ. <br /> <br /> Để cho x² – (ct)² = x’² - (ct’)² thì sự hoán chuyển giữa các tọa độ (x’, ct’) và (x, ct) sẽ là: <br /> <br /> x’ = x chφ - (ct) shφ<br /> <br /> (ct’) = (ct) chφ - x shφ; <br /> <br /> với thφ = v/c. Gọi β ≡ v/c v�<em>γ </em>≡ 1 ⁄ √1− β<sup>2</sup>, ta có: x’ = γ (x - vt) (I)<br /> <br /> ct’ = γ (ct - βx) hay t’ = γ (t = xv/c<sup>2</sup>). <br /> <br /> Ngược lại, hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> chạy với vận tốc - <strong>v</strong> so với hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> và như vậy ta có: |<br /> <br /> x = γ (x’ + vt’) (I’)<br /> <br /> ct = γ (ct’ + bx’) hay t = γ (t’ + x’v/<em>c</em><sup>2</sup>). <br /> <br /> Sự hoán chuyển không gian và thời gian hỗn hợp nhau như vậy trong công thức trên thường được gọi là phép hoán chuyển Lorentzii <sup>3</sup> đặc biệt. Dùng phép hoán chuyển này, ta kiểm chứng dễ dàng là khi x = <em>c</em>t thì tự động ta cũng có x’ = <em>c</em>t’ kèm theo, vận tốc ánh sáng - đo lường trong các hệ quy chiếu quán tính di chuyển với bất kỳ vectơ vận tốc cố định <strong>v</strong> nào - đều giống hệt nhau và bằng <em>c</em>. <br /> <br /> Cũng trong hai hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> v�<em><u>J’</u></em> này, cơ học cổ điển (với thời gian phổ quát t’ = t và không gian chẳng mảy may liên hệ với thời gian) cho ta x’ = x – vt, y’ = y, z’ = z, t’ = t. Như vậy thì x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² ≠ x’² + y’² + z’² - (<em>c</em>t’)², vế phải phụ thuộc vào <strong>v</strong> và s² không bất biến. Điều này làm đau đầu bao nhà khoa học vì không sao giải thích nổi sự mâu thuẫn giữa lý thuyết (cơ học cổ điển) và thực nghiệm (Michelson & Morley).<br /> <br /> Einstein giải quyết mâu thuẫn trên như thế nào? Câu hỏi đầu tiên ông đặt ra là sự hỗn hợp không gian với thời gian của mấy phương trình hoán chuyển Lorentz có ý nghĩa vật lý gì hay chỉ là một hiếu kỳ toán học? Trước hết ông nhận xét l�<em>tính đồng thờ</em>i của hai (hay nhiều) sự kiện phải phụ thuộc vào hệ quy chiếu, điều mà cơ học cổ điển Newton bỏ qua không xét kỹ. Thực thế nếu định nghĩa tính đồng thời ở hai điểm xa nhau A và B trên trục Ox là tín hiệu ánh sáng phát ra từ A và từ B phải đi tới trung điểm M của AB cùng một lúc, ta thấy ngay cái đồng thời của sự kiện xảy ra ở M (ngồi trên bến) phải khác cái đồng thời xảy ra ở trên tàu (chạy với vận tốc <strong>v</strong> song song với <strong>AB</strong>). Thực thế tín hiệu ánh sáng phát ra từ B để tới M (nay ngồi trên tàu) phải đến trước tín hiệu ánh sáng phát ra từ A vì ánh sáng chạy theo B và bỏ lại A đằng sau. Vì vận tốc ánh sáng c tuy rất lớn nhưng không vô hạn, nó cần thời gian ¹ 0 để gửi tín hiệu nên cái đồng thời của người đứng yên phải khác cái đồng thời của người di động. Khi phân tích kỹ lưỡng khái niệm về thời gian, Einstein nhận ra vai trò cực kỳ quan trọng của nó trong cách giải quyết mâu thuẫn.<br /> <br /> Thêm bước nữa, sáng tạo độc đáo của Einstein là ông nhận thức rằng luật cộng trừ vận tốc trong cơ học Newton thực ra chỉ là một định kiến vì nó dựa vào một giả thuyết chưa bao giờ được kiểm chứng bằng thực nghiệm. Giả thuyết đó cho rằng một mét chiều dài và một giây đồng hồ đo trên tàu cũng bằng một mét và một giây đo trên bến. Trước Einstein, chẳng ai đặt câu hỏi là đối với những vật chuyển động thì thước đo độ dài không gian và nhịp độ tích tắc của đồng hồ đếm thời gian có thay đổi hay không, và ông chứng minh là thực sự chúng phải thay đổi ra sao.<br /> <br /> Nếu w là vận tốc đo trên tàu của bất kỳ một vật nào, còn v là vận tốc của tàu chạy so với bến đứng yên, thì vận tốc của vật đó đo trên bến l�<em>w</em> ± v mà cơ học cổ điển đương nhiên chấp nhận. Einstein nhận thấy luật này chỉ gần đúng và ông tìm ra công thức (<em>w </em>± v)/(1 ± wv/c2) thay thế nó<sup>4</sup>. Khi vật đó là ánh sáng (w = c), kỳ thú thay (c ± v)/(1 ± <em>c</em>v/<em>c</em><sup>2</sup>) không tùy thuộc vào v nữa mà lúc nào cũng bằng <em>c</em>, giải thích thoả đáng thực nghiệm Michelson & Morley. Dù bay nhanh đến đâu chăng nữa, thậm chí v = 99,99% <em>c</em>, ta vẫn không sao đuổi kịp ánh sáng vì nó vẫn chạy xa ta với vận tốc c như khi ta đứng yên! <br /> <br /> Điểm then chốt là Lorentz, Poincaré, Einstein mỗi người mỗi cách khác nhau đã tìm ra công thức (I) và đặc biệt hệ số <em>γ</em> º 1 ⁄ √1− (v² ⁄c²) ≥ 1, chìa khoá mở đường cho cơ học<em> tương đối tính</em><sup>5</sup> thay thế cơ học cổ điển. Hoán chuyển toạ độ t’ = t, x’ = x – vt trong cơ học cổ điển chỉ là dạng xấp xỉ của phép hoán chuyển không-thời gian t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>), x’ = γ(x - vt) trong cơ học tương đối tính khi v/c « 1 hay c ↔ ∞, γ ↔ 1. Tuy tất cả các vị đều cảm thấy là phép hoán chuyển Lorentz có thể đóng vai trò quan trọng nào đó trong cách giải thích thực nghiệm Michelson & Morley, nhưng chỉ riêng Einstein đã thành công vì ông nhận thức được bản chất của thời gian là không phổ quát mà co dãn, trong khi các vị khác vẫn tiếp tục suy luận với một thời gian duy nhất, tuyệt đối của Newton. <br /> <br /> Thông điệp cách mạng của Einstein so với cơ học cổ điển Newton, là chẳng có một thời gian tuyệt đối và phổ quát trong một không gian biệt lập với thời gian, chúng mật thiết liên đới, mỗi thời-điểm phải gắn quyện với mỗi không-điểm trong một thực tại bốn chiều sau này gọi là thế giới Minkowski để diễn tả sự vận hành của các sự kiện vật lý, cái<em> lúc nào </em>phải kèm theo cái <em>ở đâu</em>. Sân khấu của các sự kiện không phải là thời gian, cũng không phải là không gian mà là đa tạp tích hợp: không-thời gian. Sự gắn bó chặt chẽ thời gian với không gian (qua thế giới bốn chiều Minkowski) để diễn tả các sự kiện vật lý phản ánh tính chất phong phú và độc đáo của cơ học tương đối tính. Hermann Minkowski là người đầu tiên năm 1908 đề xuất thế giới bốn chiều vì ông thấu hiểu bản chất gắn quyện thời gian với không gian của thuyết tương đối mà ngay Einstein năm 1905 cũng chưa nhận thấy khi ông gắn ký hiệu <em>i</em> vào thời gian t trong s<sup>2</sup> ≡ x<sup>2</sup> + y<sup>2</sup> + z <sup>2</sup> + (<em>i</em>t)<sup>2</sup>. <br /> <br /> Thời gian thậm chí còn đóng vai trò thước đo độ dài của không gian, định nghĩa chính thức hiện đại của một mét là 1/(299792458) của một giây-ánh sáng. Đơn vị của độ dài không gian như giây-ánh sáng (hay năm-ánh sáng) chỉ định khoảng cách mà ánh sáng di chuyển trong một giây (hay một năm). Vân tốc c như vậy đóng vai trò hằng số cơ bản của tự nhiên.<br /> <br /> Có muôn ức thời gian, t và t’ đều chỉ định thời gian trong hai hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc khác nhau. Đồng hồ trong mỗi hệ quy chiếu quán tính đều có nhịp độ tích tắc nhanh chậm khác nhau, khoảng cách thời gian của mỗi hệ quy chiếu tùy thuộc vào vận tốc chuyển động của hệ ấy. Nhịp đập thời gian của bạn khác của tôi, ở mỗi điểm không gian lại gắn một đồng hồ đo thời gian với nhịp độ tích tắc khác nhau. Sở dĩ bạn và tôi tưởng rằng chúng ta chia sẻ một thời gian phổ quát, chỉ vì cộng nghiệp con người trong cái không gian quá nhỏ bé của trái đất so với vũ trụ, bạn và tôi đâu có xa nhau gì, vận tốc tương đối giữa chúng ta thấm gì so với vận tốc ánh sáng (<em>v²⁄c² </em>« 1, <em>γ</em> ≈ 1). Không có mũi tên thời gian lạnh lùng trôi của trực giác mà cơ học cổ điển Newton thừa nhận, không có cái <em>đồng thời</em> phổ quát và cái<em> hiện tại </em>của sự kiện, cái<em>bây giờ</em> chẳng thể xác định và giữ vai trò ưu tiên đặc thù nào hết vì liên tục có muôn vàn đỉnh <em>nón ánh sáng</em> (phụ chú 2) trong thế giới Minkowski của các sự kiện, mỗi đỉnh nón là một cái <em>bây giờ</em>. <br /> <br /> Hơn nữa, không-thời gian và vật chất lại hợp nhất như hình với bóng trong vũ trụ co dãn (thuyết tương đối rộng). Đã không có hiện tại thì nói chi đến quá khứ và tương lai, đó là nội dung triết học kinh ngạc của thuyết tương đối trong nhận thức về thời gian, cái ‘bây giờ’ chỉ là một ảo tưởng. Diễn tả hàm súc nhất về nhận thức này có lẽ nằm trong bức thư Einstein gửi cho con trai của Besso<sup>6</sup> khi nghe tin bạn mất. Bức thư viết: ‘’Vậy bạn đã trước tôi một chút giã từ cái thế gian lạ lùng này. Nhưng cái đó chẳng nghĩa lý gì. Đối với chúng ta, những nhà vật lý có xác tín, sự chia cách quá khứ, hiện tại, tương lai chỉ là một ảo giác, dẫu nó dai dẳng đến thế nào’’.<br /> <br /> <strong>III-Vài hệ quả kỳ diệu kiểm chứng được bằng thực nghiệm.</strong><br /> <br /> A- Hệ quả đầu tiên của thuyết Tương đối hẹp là khi chuyển động với vận tốc v thì một mét chiều dài không gian và một giây đồng hồ của thời gian sẽ thay đổi, khoảng cách độ dài không gian co ngắn lại và thời gian dãn nở ra. Khám phá ra điều cực kỳ quan trọng này vì Einstein thấu hiểu ý nghĩa vật lý của phương trình hoán chuyển x, t, trong khi Lorentz tuy cũng đã thấy không gian co cụm là một đáp số của phương trình nhưng cho đó chỉ là một hiếu kỳ toán học của phép hoán chuyển mà không có ý nghĩa vật lý nào khả dĩ kiểm chứng được bằng thực nghiệm. Còn sự dãn nở của thời gian thì duy nhất chỉ có Einstein khám phá ra.<br /> <br /> 1- Câu hỏi là một mét mà hai đầu đặt ở hai điểm O‘ và X‘ (toạ độ x’ của <em><u>J’</u></em>) thì người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> đo lường thấy là bao nhiêu ở bất kỳ một thời điểm t nào, đặc biệt t = 0. Nói cách khác, khoảng cách OX (tọa độ x của <em><u>J</u></em> đứng yên) khác biệt ra sao so với khoảng cách O‘X’ di động với vận tốc v. <br /> <br /> Phương trình x’ =<em> γ</em> (x - vt) của (I) với t = 0 cho ta x = x’/<em>γ</em> = x’√(1−<em> v² ⁄c</em>²). Vì O’X’chuyển động với vận tốc v nên cái thước OX (đo lường bởi một người quan sát nằm trong <u><em>J</em></u> ) bị co ngắn đi bởi hệ số 1/<em>γ</em> = √(1− <em>v² ⁄c</em>²) < 1. Ngược lại nếu coi OX chuyển động (với vận tốc - <strong>v</strong>) so với O’X’ đứng yên (<em><u>J </u></em> chuyển động so với <em><u>J ‘</u></em>đứng yên) thì phương trình x = γ (x’ + vt) của (I’) cho kết quả tương tự x’ = x/<em>γ</em> = x√(1− v² ⁄c²), độ dài không gian của vật di động với vận tốc ± <strong>v </strong> bao giờ cũng bị co ngắn bởi 1/<em>γ</em> = √(1− v² ⁄c²). Độ dài không gian di chuyển theo hướng song song với vận tốc <strong>v</strong> bị co, một mét trên tàu chỉ bằng √(1− v² ⁄c²) mét trên bến. Ngược lại một mét trên bến bằng √(1− <em>v² ⁄c²</em>) mét trên tàu. Nhưng độ dài không gian khi di chuyển theo hướng thẳng góc với <strong>v</strong> thì không thay đổi trong mọi trường hợp. <br /> <br /> 2- Cũng vậy, một độ dài thời gian (toạ độ t’ của <em><u>J‘</u></em> ở bất kỳ không điểm x’ nào) nhưng đo lường bởi một người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> chính là độ dài thời gian (toạ độ t của <em><u>J</u></em> ). Thời gian t của hệ quy chiếu bất động <em><u>J</u></em> dài hơn gấp γ lần thời gian t’của hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> di chuyển với vận tốc v: t = γ t’ = t’/√(1− v² ⁄c²). <br /> <br /> Thực thế thời gian t’ chỉ định bởi đồng hồ di động đặt ở trung tâm toạ độ O‘ (r’ = 0) cho ta ct’ – 0 = (ct)√(1 – r²/t²<em>c</em>²) = (<em>c</em>t)√(1– v²/<em>c</em>²), do đó t = γt’. Một cách chứng minh khác cũng cho kết quả tương tự. Với x’ = 0, phương trình thứ nhất x’ = γ (x- vt) của (I) cho ta x = vt. Thay thế x bằng vt trong phương trình thứ hai t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>) của (I), ta có t’ = t/γ. <br /> <br /> Một giây của đồng hồ di động bằng γ giây của đồng hồ đứng yên, thời gian ở trên bến dài gấp γ lần thời gian ở trên tàu. So với nhịp độ tích tắc của đồng hồ trên bến thì đồng hồ trên tàu đập chậm đi γ lần, nếu đồng hồ trên bến có nhịp đập mỗi tíc tắc là một giây thì nhịp tíc tắc đồng hồ trên tàu là γ giây. Các vật di chuyển càng nhanh thì thời gian của chúng càng trôi chậm, thậm chí thời gian của ánh sáng ngưng đọng như đóng băng (γ = ∞). <br /> <br /> Từ nay ta gọi chung tất cả các <font face="Times New Roman" size="3"><em>τ</em></font> ≡ t/γ l�<em>thời gian riêng của hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc</em> v, còn t chỉ định thời gian của hệ quy chiếu bất động. <br /> <br /> Sự co dãn thời gian (nhịp độ đồng hồ đập nhanh chậm khác nhau) của các vật chuyển động với vận tốc lớn đã được thực nghiệm kiểm chứng nhiều lần từ những năm 1970 dùng đồng hồ nguyên tử đặt trên máy bay, hoả tiễn, tiếp nối bởi biết bao ứng dụng thực tiễn trong đời sống con người mà Hệ thống Định vị Toàn cầu (Global Positioning System, GPS) là một ví dụ. Trên các vệ tinh của GPS, sự chính xác cực kỳ của nhịp độ đồng hồ là điều kiện tối quan trọng cho GPS đo đạc khoảng cách không gian thành công. Trên các vệ tinh đó, thuyết Tương đối rộng cho ta hệ quả ngược với thuyết Tương đối hẹp, thời gian co cụm lại vì cường độ trọng lực trên vệ tinh giảm đi so với mặt đất. Nhưng vệ tinh GPS vì chuyển động nhanh so với mặt đất đứng yên nên thời gian trên đó cũng dãn nở theo thuyết Tương đối hẹp, như vậy ta phải kết nối hai hệ quả trái ngược nhưng khác nhau về độ lớn của sự thay đổi nhịp tích tắc đồng hồ trên vệ tinh GPS. <br /> <br /> Câu chuyện ẩn dụ Từ thức thăm Thiên thai rồi trở về cố hương thấy cảnh vật đổi thay nhiều, thời gian dưới trần trôi quá nhanh, một kịch bản Đông phương của<em> nghịch lý </em>hai anh em sinh đôi, người anh bay với vận tốc cao trong vài năm rồi trở về thấy em ở lại nhà nay đã thành lão, hay chuyện khoa học cho đại chúng của nhà vật lý G. Gamow với nhân vật M. Tompkins sống trong một thế giới tưởng tượng ở đó vận tốc ánh sáng chỉ bằng 30 km/h, có bà mẹ đặt một con sơ sinh trên vòng ngựa gỗ quay với vận tốc xấp xỉ bằng vận tốc ánh sáng, còn con sinh đôi đặt ở dưới đất bên cạnh. Quên đi năm sau trở lại thấy bé trên vòng ngựa gỗ vẫn gần như xưa còn hai mẹ con trên đất già thêm là một ẩn dụ khác<sup>7</sup>.</span><br /> </p> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="278" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h1.jpg" width="355" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">B- Hệ quả tuyệt vời thứ hai là phương trình E = <em>γmc</em>² của thế kỷ liên kết năng lượng E khổng lồ với khối lượng m nhỏ bé của vật chất, trong một gam khối lượng tiềm ẩn một năng lượng tương đương với nhu cầu dinh dưỡng của vài chục ngàn người trong vài năm!<br /> <br /> <em>1-Vài điều sơ đẳng trong cơ học cổ điển</em><br /> <br /> Khối lượng của vật chất là một khái niệm quan trọng trong khoa học mà nhân loại đã ý thức ít nhiều về nó ngay từ thuở các nền văn hiến ngàn xưa. Một cách định tính, ta hãy khởi đầu với cơ học cổ điển của Galilei và Newton theo đó khối lượng<em> m</em> của một vật được hiểu như bản tính nội tại của nó, <em>m</em> gói ghém “số lượng của vật chất” kết tụ trong đó.<br /> <br /> Còn năng lượng? Dưới dạng sức nóng - mà ta gọi là nhiệt năng - có lẽ con người đã cảm nhận ra khái niệm năng lượng ngay từ thuở họ phát minh ra lửa, không phải ngẫu nhiên mà ngôn từ calorie đã được dùng để chỉ định đơn vị năng lượng. Nó là căn nguyên tác động lên vạn vật để làm chúng biến đổi dưới mọi hình thái hoặc làm chúng di chuyển. Như vậy năng lượng chẳng thể tách rời khỏi lực và để diễn tả chính xác thì năng lượng được định nghĩa như tích số của vectơ lực <em><strong>F </strong></em>nhân với vectơ chiều dài <em>x</em> mà vật di chuyển do tác động của <em><strong>F</strong></em> áp đặt lên nó. Thực vậy, tích số <strong><em>F. x </em></strong>trước hết gọi l�<em>công</em> làm ra bởi lực <strong><em>F</em></strong> tác động lên một vật. Đó là một định nghĩa hợp lý vì nó chỉ định cái công sức mà lực phải bỏ ra để làm cho vật di chuyển một đoạn chiều dài x với vận tốc <strong>v </strong>= d<em>x</em>/dt. Khi ta mang cho vật cái <em>công sức</em> của <strong><em>F</em></strong> thì vật đó phải biến đổi bởi vì nó thu nhận một <em>năng lượng E</em>, và ta định nghĩa năng lượng mà vật thu được chính l�<em>công</em>của lực <strong><em>F</em></strong> mang cho nó. Vậy <em>E = <strong>F. x</strong>,</em> và dưới dạng vi phân d<em>E</em> =<strong><em> F.</em></strong>d<em>x</em>, ta suy ra là sự biến đổi theo thời gian t của năng lượng d<em>E</em> /dt chính là tích số <strong>F.v</strong>, d<em>E</em>/ dt = <strong><em>F</em>.v</strong> mà ta sẽ dùng để tìm ra phương trình E = γmc<sup>2</sup> của thế kỷ.<br /> <br /> Trong cơ học có hai loại năng lượng thường được nhắc đến: thế năng và động năng. Thí dụ thứ nhất là trọng lực <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> = <em>m<strong>g</strong></em> (với g = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>g</strong>| ≈ 9.81m/s<sup>2</sup> chỉ định gia tốc tạo nên bởi trọng trường của trái đất). Sức hút <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub>kéo khối lượng <em>m</em> rơi từ trên một độ cao h = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong><em>x</em></strong>| xuống mặt đất. Vì <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> và <strong><em>x</em></strong> song song và c‌‌ùng hướng về trung tâm trái đất nên <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub><strong><em>. x</em></strong> = <em>m</em>gh. Đại lượng <em>m</em>gh gọi là<em> thế năng</em> của vật đặt ở độ cao h so với mặt đất. Ở bất kỳ một điểm cao h nào đó, vật mang sẵn một năng lượng <em>m</em>gh tiềm tàng, một thế năng. Thí dụ thứ hai là với bất cứ một lực<em> F</em> nào ta cũng có d<em>E</em> = <strong><em>F</em></strong>.d<em>x</em>, khi thay dx = <strong>v</strong>dt v�<strong><em>F</em></strong> = md<strong>v</strong>/dt, ta có d<em>E</em> = <em>m</em><strong>v</strong>.d<strong>v</strong>, làm tích phân ta được <em>E</em> = (½)<em>m</em>v<sup>2</sup>, với v = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>v</strong>|. Ta gọi năng lượng (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> là động năng. Một vật khối lượng <em>m</em>chuyển động với vận tốc <strong>v</strong> mang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>. Một vật đứng yên (v = 0) rơi từ một độ cao h, khi chạm đất nó có vận tốc v = (2gh)½, thế năng <em>m</em>gh chuyển sang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>, minh họa định luật bảo toàn năng lượng.<br /> <br /> Sau hết, ta định nghĩa vectơ xung lượng<strong> p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> và phương trình cơ bản <strong><em>F</em></strong> = <em>m</em>d<strong>v</strong>/dt nay viết dưới dạng <strong><em>F</em></strong> = d<strong>p</strong>/dt.<br /> <br /> <em>2- Hai con đường đến E = γmc<sup>2</sup></em><br /> <br /> Tại sao hai? Nhà vật lý kỳ tài Richard Feynman từng khuyến khích là nếu có thể thì nên suy diễn, trình bày hay chứng minh một kết quả khoa học nào đó theo nhiều phương pháp khác nhau để rọi sáng vấn đề. Tập sách tuyệt vời <em>The Feynman Lectures on Physics</em> có nhiều thí dụ diễn giảng theo vài cách khác nhau mà lại bổ túc cho nhau.<br /> <br /> Trước hết cần minh định là chỉ có phương trình E<sub>0</sub>=<em> mc<sup>2</sup></em> hay <em>E = γmc<sup>2</sup></em> mới thực sự phản ánh ý nghĩa của thuyết tương đối hẹp, <em>E</em> thay đổi theo vận tốc của vật, động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup> là ví dụ cụ thể nhất, còn E<sub>0</sub> là năng lượng khi vật đứng yên (v = 0, γ = 1). Phương trình E<sub>0</sub> = <em>mc<sup>2</sup></em> và Δ<em>E</em><sub>0</sub> = (Δ<em>m</em>)c<sup>2</sup> chính Einstein đã viết ra trong công trình năm 1905. Ngoài ra Einstein còn đề xuất cách kiểm chứng <em>E</em><sub>0</sub> = <em>mc²</em> bằng thực nghiệm, hạt nhân phóng xạ tự nhiên (như radium) khi mất đi một chút năng lượng Δ<em>E</em><sub>0</sub> thì khối lượng nó phải giảm đi Δ<em>m</em> = Δ<em>E</em><sub>0</sub>/c² mà năm 1932 John Cockcroft và Ernest Walton ở Đại học Cambridge chứng nghiệm . <br /> <br /> Trong cơ học tương đối tính (hay thuyết tương đối hẹp), theo Einstein<sup>8</sup> để tránh sự mơ hồ, thậm chí nhầm lẫn về khái niệm khối lượng, ta không nên đưa ra hai ký hiệu: m(v) ≡ γ<em>m</em> và m<sub>0</sub> ≡ m(v = 0) theo đó m<sub>0</sub> là khối lượng bất động của một vật và m(v) = m<sub>0</sub>/√(1− v²⁄<em>c</em>²) là ‘khối lượng tương đối tính’ khi vật chuyển động với vận tốc v. Tích số của <em>γ</em> với <em>m</em> không nên hiểu và truyền bá như “khối lượng thay đổi với vận tốc’’ và viết<em>γm</em> dưới dạng m<sub>0</sub>/√(1 –v2 /<em>c</em><sup>2</sup>) trong các sách giáo khoa. Chỉ có một khối lượng m trong các định luật vật lý, không có khối lượng m0 của vật bất động hay khối lượng ‘tương đối tính’ m(v) hàm số của vận tốc v.<br /> <br /> a- Henri Poincaré, nhà toán học uyên bác và phổ quát Pháp, năm 1900 (trước năm thần kỳ 1905) đã viết ra<sup>9</sup> <em>E = mc<sup>2</sup></em>, nhưng phương pháp thiếu nhất quán của ông để tìm ra nó khiến tác giả đã quên hẳn đi đến nỗi năm 1908, ba năm sau khi Einstein khám phá ra <em>E<sub>0</sub> = mc<sup>2</sup></em>, Poincaré - khi so sánh một vật phát xạ ánh sáng với một khẩu đại bác bắn ra một viên đạn - đã viết trong La dynamique de l’électron, Science et Méthode (1908) mấy câu sau: "Khẩu đại bác giật lùi vì viên đạn bị bắn ra đã tác động trở lại. Trường hợp vật phóng quang lại là chuyện khác, ánh sáng phát ra không phải là vật chất, đó là năng lượng, mà năng lượng thì không có khối lượng’’. Qua câu trên, Poincaré dẫu có viết ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> thì ông đã quên nó rồi. <br /> <br /> Poincaré tìm ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> bằng cách nào? Trước hết, ông xem xét một chùm sóng ánh sáng có năng lượng<em>E</em> và xung lượng <strong>p</strong>. Theo định lý Poynting trong điện-từ thì p ≡ |<strong>p</strong>| = <em>E/c</em>, điều chính xác đối với photon không có khối lượng. Cái lầm của Poincaré là dùng phương trình của cơ học cổ điển <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> (với v = <em>c</em>) để áp dụng cho ánh sáng vì năm 1900 ông chưa suy diễn ra hệ số quan trọng γ. Đó là nghịch lý vì cơ học cổ điển chỉ áp dụng cho những di động chậm, v « c. Kết hợp hai cái xung khắc là p = <em>E/c</em> với p = <em>mc</em>, ông thấy<em>E = mc<sup>2</sup></em>, vì thiếu hệ số γ nên công thức đưa đến hệ quả sai là ánh sáng với năng lượng E có khối lượng <em>m = E/c<sup>2</sup></em> ≠ 0. Điều ngạc nhiên là ngày nay hãy còn vài tác giả Pháp bảo hoàng hơn vua khẳng định Poincaré là tác giả phương trình của thế kỷ<sup>10</sup>.<br /> <br /> b- Cần nhắc điều quan trọng là trong thuyết tương đối hẹp, mỗi <em>không-điểm</em><strong> x</strong> (3 thành phần x, y, z) phải gắn một <em>thời-điểm</em> t trong một thực tại không-thời gian bốn chiều Minkowski. Một <em>tứ-vectơ</em> không-thời gian là tập hợp có 4 thành phần mang ký hiệu x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> = <em>c</em>t, x<sup>1</sup>, x<sup>2</sup>, x<sup>3</sup>), với x<sup>1</sup> = x, x<sup>2</sup> = y, x<sup>3</sup> = z, viết gọn là x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> =<em>c</em>t, <strong>x</strong>). Từ tứ-vectơ x<sup>μ</sup>, ta lập một tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup> = <em>m</em>dx<sup>μ</sup>/d<font face="Times New Roman">τ</font>, và tính toán ra bốn thành phần của p<sup>μ</sup>(p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong>). Dùng định nghĩa quen thuộc của vectơ vận tốc <strong>v</strong> = d<strong>x</strong>/dt, vectơ gia tốc <strong>a</strong> = d<strong>v</strong>/dt, ta tính ra đẳng thức: dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup> <br /> <br /> Phương trình <strong>F</strong> = d<strong>p</strong>/dt = <em>m</em>d(γ<strong>v</strong>)/dt cho ta<strong> F</strong> = [mγ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> thay thế <strong>F</strong> = <em>m</em><strong>a</strong>, cũng như <strong>p</strong> = <em>mγ</em><strong>v</strong> thay thế <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> của cơ học cổ điển, chúng là giới hạn khi c → ∞ của cơ học tương đối tính.<br /> <br /> <em>c- Hai phương pháp chứng minh E = γmc<sup>2</sup>. </em><br /> <br /> Cách thứ nhất dựa vào d<em>E</em>/dt = <strong><em>F.</em>v</strong> đề cập ở đoạn 1. Dùng <strong>F</strong> =[<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>)/<em>c<sup>2</sup></em>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> vừa thiết lập, ta có <strong><em>F.</em>v</strong> =<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>), khi kết hợp nó với dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/c<sup>2</sup>, ta được <strong><em>F</em>.v</strong> = <em>mc<sup>2</sup></em> dγ/dt = d<em>E</em>/dt và như vậy <em>E = γmc<sup>2</sup></em>.<br /> <br /> Cách thứ hai là liên kết thành phần p<sup>0</sup> = <em>γmc</em> (của tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup>) với năng lượng <em>E</em>, và xin chú tâm đến thứ nguyên ML<sup>2</sup>/T<sup>2</sup> của năng lượng (ba đại lượng cơ bản, khối lượng M, chiều dài không gian L, thời gian T). Vậy phép phân tích thứ nguyên bảo ta p<sup>0</sup> = <em>E</em> chia cho một vận tốc nào đó. Ta chỉ có hai lựa chọn, đó là v hay <em>c</em>, nhưng v không thích hợp vì nó có thể bằng 0 và đưa p<sup>0</sup> đến một giới hạn vô tận, vậy p<sup>0</sup> = <em>E/c</em>. Với p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, ta có <em>E = γmc<sup>2</sup></em>. Lựa chọn p<sup>0</sup> = <em>E/c</em> còn phù hợp với trường hợp v « c, vì khi ta khai triển hệ số <em>γm</em> thành chuỗi (v/c)<sup>n</sup> thì ta có <em>γmc<sup>2</sup> ~ mc<sup>2</sup> + (½)mv<sup>2</sup></em> + (3/8)<em>m</em>(v<sup>4</sup>/<em>c</em><sup>2</sup> )..., ta nhận ra <em>γmc<sup>2</sup></em> chứa đựng <em>động năng</em> (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> quen thuộc. Đó là phương pháp Einstein dùng để tìm ra phương trình của thế kỷ<sup>11</sup>. Hai phương trình cơ bản tóm tắt thuyết tương đối hẹp là: <em> E</em><sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup><em>c</em><sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup> </em> <br /> <strong>p</strong> = (<em>E/c<sup>2</sup></em>) <strong>v</strong> <br /> <br /> Hai phương trình trên áp dụng cho mọi trường hợp của khối lượng m bằng hay khác 0. Với photon (<em>m</em> = 0), phương trình trên cho ta <em>E</em> = pc, trùng hợp với định lý Poynting. Hơn nữa ánh sáng (photon) vì không có khối lượng, nó chẳng bao giờ bất động, vận tốc lúc nào cũng bằng <em>c</em>, do đó tích số <em>γm</em> của photon mang dạng 0/0 và năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> của nó có thể là bất cứ con số nào khác 0 và thực vậy. Ta đi vào lãnh vực của lượng tử với Max Planck: <em>E = h</em>ν<em> = </em>p<em>c</em>. Năng lượng của photon không xác định được trong thuyết tương đối mà lại đến bằng con đường lượng tử. Tuy khối lượng bằng 0, nhưng photon có năng lượng khác 0 và bằng tần số dao động ν của nó nhân với hằng số Planck <em>h</em> = 6.63 x 10<sup>–34</sup> Js. <br /> <br /> <strong>Tạm dừng trước khi bước tiếp</strong><br /> <br /> Mời bạn chú tâm đến câu ‘’di chuyển <em>đều đặ</em>n cũng như không’’của Galilei liên đới đến trường hợp đặc biệt của vận tốc cố định không thay đổi với thời gian (<em>gia tốc</em> = 0) trong các hệ quy chiếu quán tính, đặc trưng của thuyết Tương đối hẹp. Tính từ hẹp dùng ở đây để chỉ định sự chuyển động không có gia tốc này. Có lẽ Einstein tự đặt trong tiềm thức câu hỏi là các kết quả của Thuyết Tương đối sáng tạo năm 1905 sẽ thay đổi ra sao trong trường hợp di chuyển<em> không đều đặn</em>, rồi một ngày tháng 11 năm 1907 Einstein chợt nẩy ra một ý tưởng mà ông coi như mãn nguyện nhất trong đời: <em>một người rớt từ trên cao xuống không cảm thấy sức nặng của mình</em>. Ông nhận ra vai trò quyết định của trọng trường trong sự nới rộng phạm trù <em>không gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>hẹp</em> sang phạm trù <em>có gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>rộng</em>. Câu ‘’di chuyển đều đặn cũng như không’’ của Galilei, qua ý tưởng sung sướng nhất trong đời của Einstein, nay biến thành ’’<em>di chuyển không đều đặn chẳng khác gì tác động của trọng lực</em>’’đã mở đầu một kỷ nguyên mới cho vật lý, nới rộng thuyết tương đối hẹp (hay đặc biệt) sang thuyết tương đối rộng (hay tổng quát) để thay thế thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton, định luật cổ điển này là truờng hợp xấp xỉ gần đúng của thuyết tương đối rộng chính xác hơn. <br /> <br /> Ngoài ra còn thêm một nguyên nhân thúc đẩy Einstein mở rộng thuyết tương đối hẹp vì ông nhận ra có một mâu thuẫn giữa thuyết này (theo đó vận tốc của mọi tín hiệu đều <em>có hạn</em>, kể cả ánh sáng) và luật cổ điển vạn vật hấp dẫn của Newton (theo đó trọng lực truyền đi với vận tốc <em>vô hạn</em> để vạn vật hút nhau <em>tức thì</em>). Vậy sửa đổi luật hấp dẫn Newton sao cho nhất quán với thuyết tương đối hẹp sẽ tự động giải đáp được mâu thuẫn nói trên.<br /> <br /> Đó là điểm khởi đầu cho thuyết Tương đối rộng mà chúng ta sẽ tiếp tục trong những phần sau. Mời bạn thưởng ngọan phương trình Einstein của thuyết Tương đối rộng mà vế trái mô tả hình hài cong uốn của không-thời gian trong đó vận hành vạn vật, còn vế phải là năng-xung lượng của vật chất tạo dựng nên cấu trúc đó:<br /> <em><strong>R</strong></em><sub>μν</sub> – (½)<em><strong>R</strong></em> g<sub>μν</sub> = (8<font face="Times New Roman">π</font>G/c<sup>4</sup>)<em><strong>T</strong></em><sub>μν</sub> <br /> <br /> Nhà vật lý Nhật bản Yoichiro Nambu minh họa vế trái phương trình Einstein bằng lâu đài Himeji-jo xa xưa của một thoáng không gian thanh thoát bên bờ suối, còn vế phải bên kia cầu vương vấn trong cảnh trần ai bởi khói than nhà máy phản ánh vật chất nặng nề!<br /> </span><br /> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="255" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h2.jpg" width="459" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Phụ chú<br /> <br /> <sup>1</sup> Hệ quy chiếu quán tính là hệ quy chiếu di chuyển với vectơ vận tốc <strong>v </strong>đều đặn (độ dài và chiều hướng của v cố định, không thay đổi với thời gian, như vậy gia tốc <strong>a</strong> ≡ d<strong>v</strong>/dt = <strong>0</strong>), kể cả <strong>v</strong> = <strong>0</strong>. Các vectơ trong không gian ba chiều đều viết dưới dạng in đậm như <strong>v, k </strong>và v ≡ |<strong>v</strong>|, k = |<strong>k</strong>|. Vectơ <strong>X</strong> có 3 thành phần không gian là x, y, z, ta viết gọn <strong>X</strong> (x, y, z). <br /> <br /> <sup>2</sup> Đa tạp bốn chiều không-thời gian có tung độ là trục thời gian ct, hoành độ là không gian ba chiều với ba trục Ox, Oy, Oz. Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp này là một <em>nón ánh sáng</em> với đỉnh là một điểm T nằm trên tung độ (OT = <em>c</em>t), còn đáy nón là quả cầu S bán kính r, với r<sup>2</sup> = x² + y² + z², nửa góc ở đỉnh nón bằng 45°. Quỹ đạo của các tia ánh sáng (khối lượng = 0, tương ứng với trường hợp s² = 0 vì ct = r) là vành biên của nón, nối đỉnh T với chu vi của mặt cầu, còn quỹ đạo của các vật mang khối lượng m ≠ 0 (tương ứng với trường hợp s² > 0 vì v < c) nằm bên trong <em>nón ánh sáng</em>. Các quỹ đạo vận hành của vật chất (sự kiện) đều có thể diễn tả bởi những đường cong nằm trong nón ánh sáng. Trong hình dưới đây, quả cầu S được tượng trưng bởi một vòng tròn nằm trong mặt phẳng của hai trục không gian Ox, Oy, mặt phẳng này cắt quả cầu S bởi một mặt phẳng khác thẳng góc với trục không gian Oz. Nón úp diễn tả <em>quá kh</em>ứ, nón mở l�<em>tương lai,</em> còn đỉnh nón T l�<em>bây giờ</em>. </span><br /> <br /> <table align="left" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" height="179" width="160"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <img alt="" height="173" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h3%20copy.jpg" width="153" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <sup>3</sup> Poincaré là người đầu tiên gán tên Lorentz cho phép hoán chuyển này vì Lorentz viết nó ra dưới dạng gần đúng năm1895 và dạng chính xác năm 1904. Thực ra Woldemar Voigt tìm ra năm 1887 nhưng chỉ khác bởi một hệ số chung toàn bộ và Joseph Larmor năm 1900. Poincaré tổng quát hóa hoán chuyển Lorentz bằng ma trận 4 x 4 với cả bốn toạ độ x, y, z, t, thay vì hai tọa độ x, t. Tuy biết công trình gần đúng năm 1895 của Lorentz nhưng Einstein khi phân tích những khái niệm cơ bản về thời gian và không gian đã suy diễn ra phương trình hoán chuyển giữa x và t này một cách độc đáo và khác các vị trên. Còn cách giải thích và nhận xét ý nghĩa vật lý của sự hoán chuyển x, t thì hoàn toàn khác biệt giữa Einstein và các vị tiền bối khác. <br /> <br /> <sup>4</sup> Từ phép hoán chuyển Lorentz, ta có thể suy ra luật cộng trừ các vận tốc trong cơ học tương đối tính. Vận tốc w của một vật chuyển động trên tàu (hệ quy chiếu <em>J</em> ‘ chạy với vận tốc v đối với hệ quy chiếu J ) theo định nghĩa chính là w ≡ x’/t’. Theo cơ học cổ điển x’ = x – vt, t’ = t, thì người trên bến sẽ thấy vật di chuyển với vận tốc W ≡ x/t = (x’ + vt’)/ t’ = w + v. <br /> Nhưng trong cơ học tương đối tính, vận tốc W đo trên bến sẽ phải thay đổi theo công thức (I’) của phép hoán chuyển Lorentz : W ≡ x/t = (x’ + vt’)/(t’ + x’v/c<sup>2</sup>) = (w + v)/ (1+ wv/c<sup>2</sup>), dùng w≡ x’/t’.<br /> <br /> <sup>5</sup> Một cách đơn giản cơ học tương đối tính là cơ học cổ điển kèm thêm hệ số γ, trong các phương trình diễn tả cơ học Newton ta thay thế các đại lượng vật lý (khối lượng <em>m</em>, xung lượng <strong>p</strong>…) bằng tích số của chúng với γ để thành cơ học tương đối tính. Cơ học cổ điển (tương ứng với trường hợp các chuyển động chậm, v/c « 1 hay c → ∞, γ →1) là dạng xấp xỉ của cơ học tương đối tính. <br /> <br /> <sup>6</sup> Michele Angelo Besso, người bạn thân thiết cùng sở làm ở Bern, người duy nhất ông cảm ơn trong công trình để đời đăng trên Annalen der Physik về thuyết tương đối hẹp mà ông khám phá ra trong lúc hai người dạo chơi và bàn luận về bí hiểm ether ngày chủ nhật cuối tháng 5 năm 1905 trên đồi Gurten, xa xa dưới chân là thành phố Bern cổ kính. Trong bài đó ông rất tự tin, không hề trích dẫn bất kỳ tài liệu tham khảo nào mặc dầu lúc ấy chẳng ai biết đến ông. Chữ gläubige trong bức thư không nên hiểu theo nghĩa tín ngưỡng tôn giáo, mà hàm ý xác tín vào lý trí. Bức thư gửi chưa đến một tháng thì Einstein cũng vào cõi vĩnh hằng. <br /> Mời bạn tham khảo hai chương đầu cuốn sách của Thibault Damour: Si Einstein m’était conté, Le cherche midi, 2005, và bài của Craig Callender: Is time an illusion? Scientific American, tháng 6/ 2010 do Cao Chi biên dịch dưới nhan đề <em>Thời gian phải chăng chỉ là một ảo tưởng</em>?, tạp chí <em>Tia sáng</em> 19/07/ 2010 <br /> http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=111&CategoryID=2&News=3316<br /> <br /> <sup>7</sup> Bạn có thể thắc mắc là hai anh em di chuyển với vận tốc cố định so với nhau, người này so với người kia biết ai bay ai ở (như chuyển động tương đối giữa hai hệ quy chiếu quán tính J và J ‘ với nhau, với vận tốc <strong>v</strong>của J ‘ so với J và -<strong> v</strong> của J so với J ‘ nói trong bài), anh hay em người nào cũng thấy thời gian của mình dài hơn thời gian của người kia, làm sao biết ai già ai trẻ? Đúng vậy trong trường hợp vận tốc v của hỏa tiễn <em>mãi mãi cố định trên một đường thẳng duy nhất không thay đổi chiều hướng và cường độ</em>. Để thấy sự khác biệt, ta phải xét trường hợp có một bất đối xứng nào đó, một trong hai người di chuyển với vận tốc thay đổi về chiều hướng và/hay cường độ, thí dụ bay đến một hành tinh, đậu xuống đấy và trở về trái đất.<br /> <br /> <sup>8</sup> Thư của A. Einstein cho Lincoln Barnett, ngày 19 tháng 6 năm 1948 (Hebrew University of Jerusalem, Israel). Xem thêm bài của Lev. B. Okun, Physics Today June 1989, 31-36. <br /> <br /> <sup>9</sup> H. Poincaré, Arch. Neerland. 5, 252 (1900).<br /> <br /> <sup>10</sup> Jean-Paul Auffray, Einstein et Poincaré, éditions Le Pommier (1999). Jules Leveugle, La Relativité, Poincaré et Einstein, Planck, Hilbert, l’Harmattan (2004). Jean Hladik, Comment le jeune et ambitieux Einstein s’est approprié la Relativité restreinte de Poincaré, Ellipses (2004). Coi sách đã dẫn của T. Damour về các tác giả trên.<br /> <br /> <sup>11</sup> Mặc dầu bốn thành phần của tứ-vectơ p<sup>μ</sup> vì phụ thuộc vào hệ số γ nên chúng đều thay đổi theo v, nhưng độ dài bình phương của tứ-vectơ (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> không phụ thuộc vào v, nó bất biến: (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>2</sup></em>. Cũng vậy, năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> và xung lượng <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong> đều thay đổi theo <strong>v</strong> nhưng <em>E<sup>2</sup></em> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup>c<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup></em>không phụ thuộc vào<strong> v</strong>, nó bất biến trong mọi hệ quy chiếu. Bất biến là điều kiện tiên quyết mà thuyết tương đối đòi hỏi, nếu <em>E ≠ γmc<sup>2</sup></em> (thí dụ <em>E = γmc</em>v) thì ta không có một bất biến nào.</span> <p> </p> </div> </div> ', 'images' => '20160629103410a222168483af36c9ad47e59b0370953c.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61080', 'slug' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '749', 'rght' => '750', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '429', 'name' => 'Một số giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hannover', 'code' => null, 'alias' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tại Hội chợ Hannover 2011 (Đức), nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới trưng bầy những sáng chế, phát minh mới nhất của mình. Không ít phát minh trong số này có thể sẽ làm thay đổi cuộc sống hàng ngày của chúng ta. </div> <div> <br /> Thường thì các hội chợ công nghiệp thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia. Tuy nhiên những máy móc, robot và màn hình giới thiệu các giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hanover thu hút đặc biệt sự chú ý của giới hâm mộ và cả khách tham quan thông thường. Bên cạnh các loại máy chuyên dụng ở hội chợ này người ta còn thấy những sản phẩm sẽ đóng vai trò nhất định trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng trong thời gian tới đây hoặc trong tương lai không xa. Thí dụ tại Hội chợ năm nay người ta đặc biệt chú ý đến một phát minh đầy ý nghĩa: nhờ chất chiếu sáng có thể phân biệt rõ ràng hàng giả, hàng nhái với hàng chính hãng. Phát minh này cùng với bốn sáng chế phát minh khác được đề cử tranh giải thưởng Hermes của Hội chợ Hannover, đây là một giải thưởng rất sáng giá. Một trong những điều kiện để trúng giải này là sản phẩm đã trải qua giai đoạn thử thách công nghiệp, có giá trị kinh tế cao và phải có tính độc đáo. </div> <div> </div> <div> <strong>Chất phát sáng chống hàng nhái, hàng giả</strong></div> <div> <br /> Đối với nhiều doanh nghiệp thì cuộc chiến chống hàng nhái, hàng giả đang là một thách thức lớn. Một số kẻ làm hàng giả, hàng nhái điêu luyện đến mức bản thân các chuyên gia cũng có lúc bị thật giả lẫn lộn. Hãng Tailorlux nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực chống hàng giả thực hiện việc gắn chất phát sáng vào sản phẩm chính hiệu nhờ đó người tiêu dùng dễ dàng phân biệt giữa hàng thật và hàng giả. </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con1.JPG" style="width: 480px; height: 231px;" /></div> <div> </div> <div> Những mầu sắc này không những đẹp mà còn giúp phát hiện hàng giả, hàng nhái. Hãng Tailorlux chuyên môn hóa vào việc chống hàng nhái. Hàng hóa chính hiệu đều được đánh dấu bằng chất phát sáng để dễ dàng nhận dạng. Chất phát sáng là hóa chất điều chế từ đất hiếm.</div> <div> </div> <div> Chất phát sáng này được làm từ các loại hóa chất có trong đất hiếm. Ông Alex Deitermann giám đốc marketing của hãng cho hay người ta có thể phát triển khoảng 300 tỷ các loại chất phát sáng khác nhau tương tự như các vì sao. Mỗi chất có một nguồn sáng quang phổ riêng biệt của mình. Chất đánh dấu này có thể dấu kín trong sản phẩm như trộn với mực in hoặc sơn, chất này không độc cho nên có thể gắn trong đồ chơi trẻ em. Nhờ một máy đọc, Spektroskop, có thể xác định được chất đánh dấu và so sánh với cấu trúc của nó được lưu trong ngân hàng dữ liệu. Chất này có thể dùng để đánh dấu với các sản phẩm bằng nhựa, chất lỏng, chất bột, thủy tinh và nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Người ta cũng có thể đánh dấu cả dược phẩm. Tuy nhiên, không thể dùng chất này để đánh dấu các sản phẩm bằng kim loại vì kim loại có khả năng nuốt nguồn phát sáng. </div> <div> </div> <div> Ông Deitermann cho biết, các doanh nghiệp, các hãng dược phẩm, ngành hải quan và người tiêu dùng có thể dùng loại thiết bị đọc này để kiểm tra độ xác thực của sản phẩm. Hãng Tailorlux còn dự định sẽ gắn thiết bị Spektroskope vào Smartphon. Khi đó người bệnh chỉ sau vài giây đồng hồ là có thể biết loại thuốc mà họ dùng có phải là thuốc chính hãng hay không. Ngay cả khi đi mua hàng chất đánh dấu cũng có thể phát huy vai trò của mình. Thí dụ người nào định mua một cái túi xách chỉ cần chụp sản phẩm đó rồi gửi kết quả đi, chỉ giây lát sau nhận được câu trả lời sản phẩm này là thật hay nhái. Hiện hãng đang thương thảo kế hoạch hợp tác với hãng sản xuất điện thoại di động Nokia. </div> <div> </div> <div> Robot có cảm giác</div> <div> Hãng FerRobotics giới thiệu tại hội chợ Hannover Robot có gắn một loại bích cảm giác giúp nó có cảm giác như con người. Nhờ cái bích này, Robot làm các động tác lau chùi, đánh bóng đặc biệt nhẹ nhàng. Khi cánh tay Robot làm việc trên một mặt phẳng cứng người ta đặt cái bích này vào giữa máy và công cụ. Bích ghi nhận mức độ đề kháng và thông báo kịp thời tới bộ phận điều khiển của máy từ đó áp lực khi đánh bóng hoặc mài được điều tiết thích hợp. Với thiết bị này, hãng FerRobotics của Áo cho rằng có thể tự động hóa những khâu mà cho đến nay vẫn phải sử dụng bàn tay con người khi cần phải thao tác một cách hết sức nhẹ nhàng. Theo hãng này, có thể gắn bích tiếp xúc vào mọi Robot tiêu chuẩn. Người ta có thể dùng thiết bị này để kiểm tra chất lượng bàn phím. Thiết bị bắt chước ngón tay ấn trên bàn phím để điều chỉnh bàn phím cho phù hợp. Theo nhà sáng chế, thiết bị này còn có thể thay thế bàn tay con người để làm những loại công việc có độ nhạy cảm cao như đóng gói, dán và mài. </div> <div> </div> <div> <strong>Sensor, "mắt điện tử"</strong></div> <div> <br /> Một thí nghiệm được trình diễn tại hội chợ Hannover thu hút đông đảo công chúng. Trên một cái kệ nhỏ người ta đặt nhiều hộp kem xoa da và một số bình xịt, phía trước là ba cái lọ nhỏ đựng nước hoa. Hai Sensor di chuyển liên tục từ trái sang phải. Loại Sensor chạy theo nguồn sáng này do hãng Wenglor phát triển dùng để đo khoảng cách. Sensor mới này hoạt động theo nguyên tắc xác định thời gian chạy của ánh sáng (Lichtlaufzeitmessung), có nghĩa là, sensor phát ra sung ánh sáng và đo thời gian khi sung ánh sáng quay trở lại. Khoảng thời gian này giúp xác định khoảng cách đối với những vật cần theo giõi. Theo thông tin của nhà sáng chế, phát minh này giúp thực hiện các nhiệm vụ nhận biết mà cho đến nay được coi là không thể thực hiện được.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con2.JPG" style="width: 480px; height: 360px;" /></div> <div> </div> <div> Bộ phận cảm biến ( Sensor) mầu xanh (bên trái) trong một thí nghiệm nhỏ, đã được áp dụng trong thực tiễn sản xuất: Loại cảm biến này được sử dụng như một "con mắt điện tử" và có khả năng nhận biết mầu sắc, hình dáng của hàng hóa cũng như xác định chúng được làm từ chất liệu gì, sensor này được gắn trong nhà kho, trên các băng chuyền hoặc trên những robot làm công việc lắp ráp.</div> <div> </div> <div> Thiết bị này chủ yếu dùng trong kho tàng, trên hệ thống băng chuyền hoặc lắp vào robot lắp ráp. Thiết bị này có khả năng nhận biết mầu sắc, chất liệu và hình dạng hàng hóa để trên kệ. Loại Sensor này có thể lắp trên xe nâng hạ tự động như một "con mắt điện tử" làm việc trong nhà kho. </div> <div> </div> <div> <strong>Thiết bị đo áp lực không khí tiết kiệm năng lượng </strong></div> <div> <br /> Tại gian trưng bầy của hãng Omega Air (Slovenia) có nhiều bộ phận hình ống nhiều mầu nằm cạnh nhau. Trong đó có một cái ống trồi hẳn lên: một thiết bị điện tử đo khí nén nằm trong trong một hộp kính để trình diễn. Thiết bị này được sử dụng trong các cơ sở khí nén nhằm mục đích tiết kiệm năng lượng. Thiết bị được lắp đặt để giám sát các bộ lọc khí nén. Một Sensor có nhiệm vụ phát hiện chính xác sự giảm áp nhưng tiêu hao rất ít năng lượng đến mức có thể vận hành bằng hệ thống pin lắp trong thiết bị. </div> <div> </div> <div> Khâu then chốt của Sensor này là một loại dung dung dịch điện từ. Thông thường những thay đổi về áp lực sẽ được phát hiện nhờ một màng mỏng với sự xê dịch của thanh nam châm. Cái mới ở đây là giọt dung dịch đã được từ hóa xê dịch thay cho sự xê dịch của thanh nam châm. Phương pháp này có ưu điểm là chính xác và tiêu hao ít năng lượng. Do đó không cần nối với mạng lưới điện mà có thể chỉ dùng pin. </div> <div> </div> <div> <strong>Phun bằng hơi nước thay vì khí nén</strong></div> <div> <br /> Hãng Krautzberger giới thiệu quy trình phun bằng hơi nước mà hãng đã được trao giải thưởng sáng chế phát minh Hermes năm nay. </div> <div> </div> <div> Thay vì dùng khí nén hãng Krautzberger dùng hơi để phun sơn, keo dán hoặc men. Ưu thế của quy trình này là chất liệu phun mềm mại hơn và giảm mức độ tạo sương. Một nhân viên giới thiệu quy trình phun sơn ngay tại khu vực triển lãm. Nhân viên này phun sơn xanh lên một tờ giấy, cạnh đó ông ta cầm một tờ giấy trắng và tờ giấy này hầu như không bị vấy bẩn. </div> <div> </div> <div> Phương pháp phun hơi này giúp tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế công sức lau chùi và bản thân người lao động ít bị ảnh hưởng của hơi phun độc hại. Hơn nữa thời gian hong khô cũng ngắn hơn.</div> <div> </div> <div> Ý tưởng đầu tiên về phun hơi đã hình thành cách đây 20 năm và đến bây giờ quy trình này đã chín muồi. Tuy nhiên quy trình phun hơi này này không thích hợp để áp dụng trong gia đình mà chỉ thích hợp với các giây chuyền sản xuất tự động hóa, thí dụ như để phun men mầu lên các sản phẩm gốm, sứ... Loại thiết bị phun hơi này khá đắt, giá thành lắp hệ thống phun hơi này lên tới 17.000 Euro. </div> <div> </div> <div> Xuân Hoài (Theo Spiegel 3.2011)</div> ', 'images' => '201606270333236fca7a9b9ac98ccc83aebb9fa27a2149.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '54913', 'slug' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '747', 'rght' => '748', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '428', 'name' => 'Kỳ án Molière/Corneill', 'code' => null, 'alias' => 'ky-an-moliere-corneill', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một vụ gian trá chưa từng thấy. Molière chưa bao giờ viết một dòng chữ nào, ông ta chỉ là một tên đại bịp và thuê một kẻ nào đó có tên là Corneille viết cho mình. Vụ lùm xùm này từ đâu đến và liệu nó có dựa trên những sự kiện có thật?</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (11).jpg" style="width: 201px; height: 250px;" /><br /> <br /> Tất cả bắt đầu vào năm 1919. Trong một tờ tạp chí văn học, nhà thơ Pierre Louÿs thông báo Molière không phải là nhà văn vĩ đại như một người tưởng, mà thực tế ông đã phải nhờ tới một người cộng tác có tên Corneille. Làm sao mà Pierre lại có ý tưởng này? Đơn giản là vì ông nhận thấy lối viết trong vở kịch Amphitryon rất giống với một vở kịch của Corneille.</div> <div> </div> <div> Ý kiến này đã gây ra hàng loạt các cuộc tranh luận diễn ra và kéo dài tới cả thế kỷ XX. Những người cho rằng đã có sự gian trá dựa trên bằng chứng chủ yếu là sự giống nhau giữa các vở kịch của Molière và Corneille. Và họ quả quyết điều đó không thể do sự ngẫu nhiên tạo ra. Hơn nữa, Molière lại chẳng để lại bất cứ một bản viết tay nào, kể cả một đoạn nháp hay mảnh giấy ghi chú. Và đặc biệt là tại sao một nhà viết kịch nhỏ bé lại có thể bất ngờ biến thành một tác giả tầm cỡ như Molière, ở cái tuổi 37? </div> <div> </div> <div> <strong>Trả lời bằng các con số thống kê</strong></div> <div> </div> <div> Năm 2003, Dominique Labbé thông báo đã giải mã được bí ẩn văn chương này nhờ sự trợ giúp của các công cụ thống kê. Chuyên gia nghiên cứu thống kê ngôn ngữ này đã dùng phương pháp đo khoảng cách giữa các từ trong các văn bản và thống kê sự khác biệt giữa tần số sử dụng các từ trong hai văn bản. Khoảng cách này cho phép đưa ra phép đo giữa 0 (nếu tất cả các từ được sử dụng trong hai văn bản đều có cùng tần số) và 1 (nếu hai văn bản không có từ giống nhau).</div> <div> </div> <div> Ông đã phải rất cẩn thận để tránh những sai sót, thí dụ như việc tuân theo kích thước đúng của văn bản, phân biệt các từ đồng nghĩa, phát hiện các giống của từ… Cuối cùng, sau khi đo đạc rất nhiều văn bản khác nhau, Labbé đưa ra kết luận rằng hai văn bản có khoảng cách giữa các từ dưới hoặc bằng 0.20 thì chúng chắc chắn thuộc cùng một tác giả. Nếu chúng trong khoảng 0,20 và 0,25 thì rất có thể chúng thuộc cùng một tác giả. Nhưng nếu khoảng cách này lớn hơn 0,40 thì chúng thuộc hai tác giả khác nhau.</div> <div> </div> <div> Và kết luận của ông về vụ việc Molière/Corneille đã được đưa ra: các văn bản của Molière là do Corneille viết. Trên thực tế, khoảng cách giữa các từ trong các văn bản được xem xét là dưới 0,25. Vụ việc như vậy đã được giải quyết xong? Không phải vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>Toán học đã giải quyết nhưng…</strong></div> <div> </div> <div> Vấn đề còn lại là phải biết được tại sao nhà văn kiêu ngạo Corneille kia lại chấp nhận làm kẻ viết thuê cho một kẻ giả danh là nhà soạn kịch. Liệu có phải là vì ông không mong muốn được biết đến như một nhà soạn kịch, cho dù văn phong xuất sắc đến thế nào đi nữa, bởi điều này sẽ làm lộ việc viết thuê của ông? Hay đó chỉ là cách giải quyết các rắc rối của ông với giới tư sản Paris bằng việc để vô danh? Hay do ông thiếu tiền?</div> <div> </div> <div> Vấn đề cũng cần được làm rõ là tại sao anh em nhà Corneille lại tiến hành một âm mưu chống lại Écoles des femmes (Trường dạy đàn bà), vở kịch mà Molière chế diễu thẳng thừng các trò kịch của giới quí tộc mà anh em nhà Corneille viết. Tại sao Corneille viết, rồi lại chỉ trích một tác phẩm trong đó ông chế diễu hình ảnh anh của ông và của chính mình? Hơn thế nữa, trong thời gian mà Corneille được cho là viết thuê cho Molière, ông cho ra mắt vở kịch Office de la Sainte Vierge, một tác phẩm đồ sộ đòi hỏi mất rất nhiều thời gian. Như vậy, ông lấy đâu ra thời gian để viết cho Molière. Cho tới ngày nay, cuộc tranh luận mở về đề tài được đưa ra từ năm 1919 vẫn chưa được đóng lại.</div> ', 'images' => '20160627033145939f0e1e8eeb7e9598b00cc6fba350c4.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62773', 'slug' => 'ky-an-moliere-corneill', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '745', 'rght' => '746', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ) $dm_c2 = array() $cap2 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $dm_c3 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52320', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '64629', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61786', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62381', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '63187', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '80684', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '437', 'name' => 'Phá vỡ kỷ lục về khoảng cách viễn tải lượng tử', 'code' => null, 'alias' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nhà vật lý tại Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) vừa phá vỡ kỷ lục viễn tải lượng tử khi có thể truyền thông tin từ một photon tới một photon khác trên chặng đường hơn 102 km cáp sợi quang – xa gấp bốn lần so với kỷ lục cũ.</div> <div> <br /> Viễn tải lượng tử được xây dựng dựa trên rối lượng tử. Khi các phân tử hạ nguyên tử gần nhau bị vướng vào nhau, chúng sẽ dính với nhau mãi mãi, ngay cả khi bị tách khỏi nhau. Khi một phân tử này truyền thông tin lượng tử cho phân tử khác, về bản chất đó chính là phân tử tự thực hiện viễn tải lượng tử cho nó.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (14).jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> Để phá vỡ kỷ lục về khoảng cách, các nhà khoa học ở NIST đã phải dùng đến một máy dò rất nhạy cảm. Marty Stevens, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chỉ có khoảng 1% trong số các photon có thể đi qua sợi quang dài 100km. Chúng tôi sẽ không thể thực hiện được thí nghiệm này nếu không có những máy dò mới kia, chúng có thể đo được tín hiệu rất yếu này.”</div> <div> </div> <div> Mục đích cuối cùng của viễn tải lượng tử nhằm thực hiện mật mã lượng tử. Dưới đây là một định nghĩa của tạp chí Physics World:</div> <div> </div> <div> Mật mã lượng tử bao gồm hai phần tử cùng có chung một chiếc chìa khóa bí mật được tạo ra từ việc sử dụng các trạng thái của các phân tử lượng tử chẳng hạn như photon. Khi đó, các bên tham gia liên lạc có thể trao đổi thông điệp cho nhau bằng các phương thức thông thường nhưng với mức độ an ninh được bảo đảm tuyệt đối nhờ việc mã hóa thông tin bằng chiếc chìa khóa bí mật. Nếu có kẻ nghe lén muốn tìm cách chặn chiếc chìa khóa đó sẽ phải phá hủy các trạng thái lượng tử, và như vậy kẻ đó sẽ tự động để lộ tung tích của mình. Về lý thuyết, không thể lấy trộm những thông tin được mã hóa theo phương pháp này. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi rất nhiều người đang nóng lòng muốn nó trở thành khả thi. Nhưng trước tiên, các nhà khoa học sẽ phải nghiên cứu cách thực hiện viễn tải lượng tử một cách tin cậy hơn nữa, và ở khoảng cách xa hơn nữa. Các nhà khoa học ở NIST hiện đang nghiên cứu tạo ra nhiều máy dò nhạy cảm hơn để thực hiện được điều đó. </div> <div> </div> <div> Trang Bùi dịch theo washingtonpost.com</div> ', 'images' => '20160701092843176ed7e7db753ce84127d40491513441.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '60501', 'slug' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '763', 'rght' => '764', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '436', 'name' => 'CES 2015: Cảm biến và kết nối ', 'code' => null, 'alias' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Gắn cảm biến vào tất cả các thiết bị, kết nối mọi vật dụng trên nền tảng Internet là điều mà người ta nhận thấy rõ ràng trong CES 2015 – Hội chợ hàng điện tử tiêu dùng quốc tế diễn ra trong năm ngày từ 4-9/1 tại Las Vegas, Mỹ.</div> <div> <br /> <strong>Mọi vật đều thông minh</strong></div> <div> </div> <div> Khi những người tham dự CES thường xuyên bắt đầu cảm thấy chán vì năm nào cũng quen thuộc với sự góp mặt của các tập đoàn điện tử như Sony, LG, SamSung... cùng những sản phẩm “dễ đoán” như TV LED thì năm nay, họ có dịp ngạc nhiên với một xu hướng: “Internet of things” – vạn vật kết nối trong các thiết bị gia dụng.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail (1).jpg" style="width: 150px; height: 84px;" /></div> <div> </div> <div> Theo dự báo, phải mất vài chục năm nữa, viễn cảnh về vạn vật kết nối mới trở thành hiện thực, khi ấy, tất cả các vật dụng xung quanh con người đều được gắn một máy tính và kết nối với nhau trên nền tảng internet. Tuy nhiên, tại hội chợ công nghệ CES, người ta thấy viễn cảnh này không xa đến thế, hàng trăm vật dụng gắn liền với sinh hoạt hằng ngày của con người đều trở nên “thông minh”: bàn chải Bluetooth điều chỉnh để người dùng không chà răng quá mạnh; bình sữa trẻ em hướng dẫn người dùng góc độ cầm chai chuẩn xác; ấm pha trà/cà phê cho phép pha và điều chỉnh nhiệt độ đồ uống từ xa; bóng đèn được điều chỉnh bằng wifi qua điện thoại thông minh kết hợp loa và camera chống trộm, ổ cắm điện chỉ truyền điện khi nhận được phích cắm; vòng cổ cho vật nuôi thông báo địa điểm và tình trạng của chúng cho người chủ qua ứng dụng di động, pedal xe đạp có gắn GPS và các cảm biến cho phép xác định vị trí của xe, đo khoảng cách tới địa chỉ cần đến đồng thời theo dõi tốc độ đạp xe, cảnh báo khi xe bị trượt bánh… Các thiết bị trên đều được kết nối wifi và xử lý thông tin bằng một ứng dụng trên di động, nhờ vậy, các dữ liệu về hiệu quả hoạt động của người dùng sẽ được gửi về điện thoại thông minh của họ. Ví dụ, với bình sữa trẻ em nói trên, bố mẹ có thể biết được lượng sữa và thời gian ăn của con khi “giao phó” cho người trông trẻ hoặc với chiếc bàn chải Bluetooth, người sử dụng có thể nhận được thông tin đánh giá về cách đánh răng của mình trên điện thoại thông minh.</div> <div> </div> <div> Không chỉ nổi bật với các vật dụng “internet of things” gần gũi hằng ngày, CES 2015 còn được chú ý với những thiết bị đeo trên người (wearables). Khi Apple thông báo sẽ tung ra đồng hồ thông minh vào năm nay, không có gì lạ khi những sản phẩm đeo trên người trở nên phổ biến và trở thành xu hướng ở hội chợ hàng điện tử tiêu dùng 2015. Phần lớn những sản phẩm này đều được sử dụng để đo lường sự vận động và sức khỏe của người dùng, đồng thời phân tích những dữ liệu này và gửi tới các thiết bị di động thông minh bằng wifi hoặc Bluetooth: các đồng hồ đeo tay và tai nghe theo dõi bước đi, giấc ngủ, cảm xúc; mũ đọc “sóng não” để đo độ thư dãn của người đội và nếu phát hiện thấy người đội căng thẳng, sẽ gửi dữ liệu qua một ứng dụng của điện thoại thông minh để bật một bản nhạc jazz xoa dịu và thư giãn người dùng. Ngoài ra, một chiếc nhẫn có tên gọi là Ring của công ty Logbar ở Nhật, vào năm 2014 từng gọi vốn từ cộng đồng thành công với gần 900.000 USD (gấp bốn lần so với dự kiến) trên nền tảng Kickstarter, cho phép người đeo chỉ cần “viết lên không khí” để ra lệnh đóng/mở rèm cửa, bật/tắt hệ thống đèn và TV, thậm chí có thể viết chữ trên điện thoại, máy tính bảng từ xa.</div> <div> </div> <div> “Vạn vật kết nối không phải là khoa học viễn tưởng mà là thực tế khoa học”, Boo-Keun Yoon, tổng giám đốc của SamSung, phát biểu tại CES 2015. Ông cho biết, internet of things sẽ biến đổi cách mà chúng ta sống: “ Mỗi người là trung tâm thế giới công nghệ của riêng họ và vạn vật kết nối sẽ tự khắc thích nghi và biến đổi theo cách người ta muốn”.</div> <div> </div> <div> <strong>Cảm biến thống trị</strong></div> <div> </div> <div> Những năm gần đây, CES dần thay đổi diện mạo: với tên gọi là một hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng nhưng năm nay, ngạc nhiên là có những công ty có vẻ chẳng liên quan gì tới lĩnh vực này cũng có gian hàng dựng ở đây: các tập đoàn ô tô như Ford, Toyota, Chervolet, Mercedes Benz; các công ty thời trang như Adidas, Ralph Lauren…, thậm chí cả chuỗi cửa hàng ăn nhanh Mc Donnald và hãng truyền hình CBS cũng tới đây góp mặt.</div> <div> </div> <div> Ngày đầu tiên của CES 2015 là một loạt các bài phát biểu đến từ chủ tịch của những tập đoàn sản xuất ô tô lớn trên thế giới. Họ giới thiệu và thậm chí còn cho phép người đến dự thử ngồi trên dòng xe mới tưởng như chỉ có trong phim viễn tưởng: xe tự lái. Giờ đây, tài xế chỉ cần đặt điểm đến và ngồi ở băng ghế sau để xe của mình tự động di chuyển, tránh các chướng ngại vật trên đường và tự tìm chỗ đỗ xe khi tới nơi. Các công ty thời trang tới CES 2015 để giới thiệu các mẫu quần áo thể thao: từ mũ cho đến tất đều được gắn cảm biến để theo dõi và điều chỉnh lượng mồ hôi, máu lưu thông, nhịp tim của người tập thể thao và thông báo cho họ về chế độ luyện tập thông qua các thiết bị di động. Những hãng truyền hình, giải trí và chuỗi nhà hàng ăn nhanh Mc Donalds tới CES 2015 để tìm cách nâng cấp dịch vụ của mình bằng cách tích hợp công nghệ, đặc biệt là các hãng truyền hình, giải trí. Sự xuất hiện của Oculus Rift với thiết bị cho phép người dùng tương tác với thế giới game ảo như thực được Facebook mua lại với giá 2 tỷ USD trong năm 2014 khiến nhiều sản phẩm tương tự xuất hiện trong CES 2015. Bây giờ, không chỉ bước vào thế giới game, các sản phẩm mới cho phép người dùng bước vào và tương tác trực tiếp với cả các chương trình TV đòi hỏi các hãng truyền hình phải tạo ra các show truyền hình tương tác mới trong tương lai. Bên cạnh đó, hết thời người dùng phải “dò kênh” để tìm chương trình mình thích, với công nghệ phân tích dữ liệu người dùng quen thuộc vẫn được sử dụng bởi các trang web xem video trực tuyến, người dùng hiện nay sẽ được “gợi ý chính xác” mình nên xem gì trước khi đưa ra quyết định.</div> <div> </div> <div> <strong>CES – con quái vật khó hiểu</strong></div> <div> </div> <div> Với diện tích trưng bày là 2.000 ha - tương đương với 35 sân bóng đá và có 3.500 công ty tham gia trưng bày sản phẩm, và tổ chức từ sáng đến đêm liên tục trong năm ngày từ 4-9/1 vừa qua, CES (Consumer Electronic Show) là hội chợ hàng điện tử tiêu dùng lớn nhất thế giới thế giới. Tuy nhiên, việc trưng bày sản phẩm ở CES không hề hào nhoáng như người ta vẫn tưởng tượng. Đỗ Hoài Nam, CEO của SeeSpace, từng tới CES 2014 để giới thiệu InAir (thiết bị kết hợp giữa TV và internet, tự nhận diện, “bóc tách” dữ liệu từ các chương trình TV để kết nối với các trang liên quan trên Internet, thêm thông tin cho người dùng), chia sẻ: “CES như một sở thú! Vô số những thứ láo nháo, những sản phẩm giá trị đã ít lại còn thường bị lẫn lộn trong bể những thứ láo nháo ấy”.</div> <div> </div> <div> Anh cho biết, với những công ty sản xuất (product companies), CES là bắt buộc nên gần như ai cũng phải trưng bày sản phẩm của mình ở hội chợ công nghệ này. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hầu hết các công ty chỉ chạy theo xu hướng mà không có tầm nhìn. “Điều này làm CES trở thành một cái chợ hỗn loạn và náo nhiệt nhưng tìm kiếm cái thực sự hay thì rất khó”, anh nói.</div> <div> </div> <div> Những tập đoàn lớn như Samsung, Intel… sẵn sàng tiêu hàng chục triệu USD cho những ngày ở Las Vegas nhằm tạo bàn đạp để có thể tung ra các sản phẩm trong năm. Tuy nhiên, với các công ty nhỏ hơn thì anh Hoài Nam cho rằng, cần phải cân nhắc kỹ bởi có rất nhiều công ty tới CES để rồi chứng kiến đầy những sản phẩm “me too”, tức là giống hệt mình. Khi đó, họ mới nhận ra đã bỏ một khoản tiền lớn để đóng góp vào sự “láo nháo” chứ không hề đem lại một kết quả nào cho mình.“</div> <div> </div> <div> Sai lầm nghiêm trọng nhất mà rất nhiều công ty mắc phải là đến CES chỉ là để góp vào sự “láo nháo” nhưng lại quảng cáo bản thân là sản phẩm giá trị. Sản phẩm chưa sẵn sàng nhưng vẫn đưa lên để cạnh tranh với sản phẩm đã hoàn thiện rồi”. Theo anh, tuy cũng có những công ty chưa có sản phẩm nhưng vẫn đến CES để tự đánh giá so với mặt bằng chung và có những chiến lược hiệu quả hơn cho sản phẩm nhưng nên đến CES với sản phẩm hoàn chỉnh thay vì sản phẩm dở dang. “Tóm lại, CES là một con ‘quái vật’ hết sức khó hiểu. Trừ khi có mục đích rất cụ thể thì nhìn chung là không nên tới. Apple là một ví dụ, họ từ chối tới CES nhưng năm nào cũng tạo ra tiếng vang khi tung ra sản phẩm”.</div> <div> </div> <div> Tại CES 2015, Misfit Wearables và Bkav là hai công ty Việt Nam tham gia trưng bày sản phẩm. Misfit được biết đến với Shine - sản phẩm đeo trên người nhỏ gọn như đồng xu để theo dõi hoạt động và giấc ngủ của người đeo từng gọi được 100.000USD trên trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo ngay trong 10 giờ đồng hồ đầu tiên. Tại hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng năm nay, Misfit kết hợp với hãng thời trang Swarovski tạo ra hai phiên bản có chức năng giống như Shine nhưng vỏ được làm bằng pha lê màu trắng và pha lê màu tím, riêng phiên bản pha lê tím có thể hoạt động nhờ ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Tuy ở CES năm nay, theo tờ The Washington Post xu hướng thiết bị đeo trên người được coi là nỗi thất vọng lớn với những sản phẩm “giông giống nhau”, Misfit là một trong số rất ít các công ty đem lại hi vọng cho thị trường nhờ hợp tác thiết kế với một hãng thời trang cao cấp. Ngoài Misfit, lần đầu tiên Bkav tham gia CES với hai sản phẩm: thiết bị nhà thông minh đã được sử dụng rộng rãi tại các căn hộ cao cấp gần đây và điện thoại thông minh do công ty tự thiết kế và chế tạo. Tuy nhiên, sản phẩm được trưng bày ở CES 2015 mới chỉ là phiên bản thử nghiệm. </div> ', 'images' => '20160701092758bb4df4040cf296bb8e3e4e090827da37.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61191', 'slug' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '761', 'rght' => '762', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '435', 'name' => 'Vũ trụ là số?', 'code' => null, 'alias' => 'vu-tru-la-so', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Tạp chí Scientific American số tháng 2/2012 có đăng bài viết « Is Space Digital » của Michael Moyer về một thí nghiệm đang được tiến hành ở Chicago bởi Craig Hogan( Giám đốc Trung tâm Vật lý thiên văn và các hạt cơ bản, Phòng thí nghiệm gia tốc Quốc gia Fermi, GS Đại học Chicago, Illinois ) nhằm đo tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) biểu hiện mối liên quan sâu xa giữa thông tin, vật chất và không thời gian . Nếu tồn tại tiếng ồn toàn ảnh thì theo Craig Hogan vũ trụ của chúng ta là số (digital) và chúng ta có một hình mẫu (paradigm ) mới cho vũ trụ quan của thế kỷ 21. Vũ trụ không liên tục mà là gián đoạn gồm bằng những bit thông tin. Vũ trụ 3D đột sinh (emerge) từ những bit thông tin chứa trên một mặt 2D.</span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <p> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/hogan.jpg" width="180" /><br /> <br /> <strong><em>Craig HOGAN</em></strong></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Thế nào là phương pháp toàn ảnh (holography) ?</strong><br /> <br /> Như chúng ta biết trong quang học có phương pháp ghi <u>một vật thể 3 chiều bằng một ảnh 2 chiều</u> (hologram).Kỹ thuật này gọi là holography (phương pháp toàn ảnh). Chữ holography có gốc từ tiếng Hy lạp holos whole ( toàn thể ) + graphe writing (ghi ảnh). Đây là một phương pháp chụp ảnh hiện đại. Holography được sáng chế năm 1948 bởi nhà vật lý người Hung Dennis Gabor (1900-1079), nhờ thành tích này ông được nhận giải Nobel năm 1971.<br /> <br /> <strong>Entropy và diện tích chân trời sự cố của lỗ đen</strong><br /> <br /> Jacob Bekenstein chứng minh rằng khi một lượng vật chất rơi vào lỗ đen thì entropy của lỗ đen tăng lên để bù trừ vào entropy do lượng vật chất mất đi. Nói cách khác entropy của lỗ đen và vật chất chung quanh không giảm, đó là định luật 2 trong nhiệt động học lỗ đen. Năm 1970 Hawking & Demetrious Christodoulou (đại học Princeton) độc lập với nhau chứng minh rằng A - diện tích lỗ đen, ở chân trời sự cố (event horizon) không giảm theo thời gian: <span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">t<sub>2</sub> > t<sub>1</sub> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">®</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>2</sub>) </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">³</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>1</sub>)</span>, từ đó Jacob Bekenstein có cơ sở để đồng nhất entropy với A (thêm một hệ số là 1/4), xem hình 1.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="268" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-1.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 1. Entropy của một lỗ đen tỷ lệ với diện tích bề mặt của chân trời sự cố (tức ranh giới có vào mà không có ra đối với mọi vật, kể cả ánh sáng khi rơi vào lỗ đen). Một lỗ đen với diện tích chân trời sự cố là A (trong đơn vị diện tích Planck = 10 – 66 cm 2) sẽ có A / 4 đơn vị entropy. Xét từ quan điểm thông tin diện tích chân trời được phủ bởi các bit 1 và 0, mỗi bit chiếm 4 đơn vị diện tích Planck.</em></font></span></center> <br /> <center> <div align="left"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Hai loại entropy (thống kê & thông tin)</strong></span></div> </center> <center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Như chúng ta biết, entropy được biểu diễn qua số trạng thái lượng tử theo công thức:<br /> <img alt="" height="49" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/congthuc2.png" width="102" /></span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><em>s- số chiều không gian.</em><br /> <br /> Năm 1948 nhà toán học người Mỹ Claude E. Shannon đã đưa vào thông tin khái niệm entropy. Entropy thông tin trong một thông điệp là số bit cần thiết để mã hoá thông điệp đó. Khái niệm entropy của Shannon làm xích gần vật lý thống kê với thông tin.<br /> <br /> John Archibald Wheeler quan niệm rằng <em><strong>“thế giới vật lý là được cấu tạo bằng thông tin với năng lượng và vật chất chỉ là những yếu tố dẫn, những sản phẩm phụ (incidentals)”.</strong></em><br /> <br /> Theo Bekenstein: <strong><em>“Entropy nhiệt động và entropy Shannon là tương đương , số cấu hình tính theo entropy Boltzmann phản ảnh số lượng thông tin Shannon mà chúng ta cần có để thu xếp một cấu hình"</em></strong> của vật chất và năng lượng.<br /> <br /> Sự khác nhau giũa entropy nhiệt động học của vật lý và entropy thông tin của Shannon chỉ là vấn đề đơn vị đo. Entropy nhiệt động học tính bằng đơn vị năng lượng chia cho nhiệt độ trong khi entropy Shannon lại không có thứ nguyên là “bit” của thông tin do đó sự khác nhau chỉ là vấn đề quy ước.<br /> <br /> Bekenstein đã giải quyết vấn đề nghịch lý thông tin trong lỗ đen nhờ phát hiện rằng entropy của lỗ đen –có nghĩa là nội dung thông tin của lỗ đen- tỷ lệ với diện tích chân trời.<br /> <br /> <strong>Nguyên lý toàn ảnh (Holographic principle) </strong><br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh được gợi ý ( inspired) từ nhiệt động học lỗ đen và tổng quát hóa cho mọi vật.Trong lỗ đen mọi thông tin của lỗ đen đều được mã hóa trên mặt biên chân trời sự cố (event horizon).Đây là xuất phát điểm của nguyên lý toàn ảnh.<br /> <br /> Các nhà vật lý Leonard Susskind và Gerard’t Hooft muốn tổng quát hóa nguyên lý toàn ảnh từ lỗ đen (Jacob Bekenstein & Stephen Hawking) sang toàn vũ trụ. <br /> <br /> Năm1993 Gerard ‘t Hooft đề ra nguyên lý holographic: <em><strong>theo nguyên lý này tồn tại một vật lý nD trên mặt biên (không gian n chiều) mô tả được hoàn toàn vật lý (n+1)D của hệ nằm trong mặt biên (không gian n+1 chiều).</strong></em><br /> <br /> Theo nguyên lý holographic các quy luật vật lý trên mặt biên (xem là hologram) mô tả tương tác giữa các hạt như quark, gluon trong khi các quy luật vật lý của không gian nằm trong mặt biên được mô tả bởi lý thuyết siêu dây như thế có chứa cả hấp dẫn.<br /> <br /> Năm 1997, tác giả Maldacena (đại học Harvard) đã thực hiện nguyên lý holography nhờ thiết lập mối quan hệ sau[1] :<br /> <br /> Một vũ trụ mô tả bởi lý thuyết siêu dây (như vậy có hấp dẫn) trong một không-thời gian <em><strong>anti-de Sitter 5 chiều</strong></em> tương đương với một lý thuyết trường lượng tử conform (không chứa hấp dẫn) trên mặt biên 4 chiều của không-thời gian đó (xem hình 2). </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="394" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-2.png" width="500" /><br /> <br /> <em><font color="#0000FF">Hình 2 . Lý thuyết trường conform (CFT) trên mặt biên (hologram ) tương đương với lý thuyết dây có hấp dẫn trong không gian anti-de Sitter ( ánh xạ holographic : AdS / CFT )</font></em></span></center> <p style="text-align: justify;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì sao mà nguyên lý toàn ảnh trở nên quan trọng cho vật lý lượng tử?</span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì bài toán số một hiện nay của vật lý là thống nhất được hai lý thuyết lớn nhất của thời đại: lý thuyết lượng tử và lý thuyết tương đối rộng thu được nhiều tia sáng từ nguyên lý toàn ảnh. <br /> <br /> Có thể tóm tắt ý tưởng chính của nguyên lý toàn ảnh như sau: thông tin của một vùng không gian có hấp dẫn có thể mã hoá không có hấp dẫn trên mặt biên của vùng không gian đó, nói cách khác có thể thiết lập một mối tương quan giữa các đại lương trên mặt biên với các đại lượng trong vùng. <br /> <br /> Yếu tố quan trọng ở đây là thông tin.<br /> <br /> Từ kỹ thuật đến sinh học, vật lý, thông tin đóng vai trò quan trọng. Các protein không thể nào tổng hợp được nếu không có thông tin từ DNA. Nguyên lý toàn ảnh khẳng định rằng entropy của một khối lượng bình thường (không phải lỗ đen) cũng tỷ lệ với diện tích chứ không phải thể tích. Thể tích chỉ là ảo ảnh và vũ trụ thật sự là một hologram đẳng cấu (isomorphic) với thông tin được “ghi khắc” trên mặt biên. <br /> <br /> <strong>Làm thế nào để biết là chúng ta đang ở trong một hologram?<br /> Tiếng ồn toàn ảnh là gì?</strong><br /> <br /> Craig Hogan đã viết nhiều bài báo tiên đoán sự tồn tại của một tiếng ồn gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) có thể ghi đo được. Tiếng ồn này là biểu hiện của một loại bất định kích cỡ Planck nếu tồn tại một hologram của vũ trụ (xem thêm [2]). Dường như các nhà thực nghiệm đã ghi đo được tiếng ồn này với tần số 300 và 1500 Hertz .<br /> <br /> Craig Hogan cho rằng nếu nhìn sâu vào những phân chia vô cùng nhỏ của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được chiếm đầy bởi một tiếng ồn nội tại gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise). <br /> <br /> Tiếng ồn đó xuất phát từ những bit. Chúng ta có khả năng phát hiện tiếng ồn số đó của vũ trụ và tiếng ồn đó chúng tỏ rằng vũ trụ là một vũ trụ số ( universe is digital) [3].<br /> <br /> Khi đi vào cấu trúc sâu của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được cấu tạo không phải bằng vật chất và năng lượng mà lại bằng những bit. Thông tin hoạt động trên những bit và từ những bit đó tạo nên vũ trụ.<br /> <br /> Craig Hogan kiến thiết một thí nghiệm để phát hiện tiếng ồn toàn ảnh.Và nếu vũ trụ được cấu tạo như thế nghĩa là từ các bit thông tin thì diều này sẽ làm thay đổi kiến trúc của vũ trụ.Craig Hogan nghiên cứu những kích cỡ mà ở đấy thông tin tồn tại như những bit (information lives as bits).<br /> <br /> Hấp dẫn lượng tử dẫn đến độ dài Planck l P = 1,616.10 -33 cm, ánh sáng đi qua độ dài đó trong thời gian t P= l P /c = 5.10 -44 sec.<br /> <br /> Kích cỡ Planck là kích cỡ nhỏ nhất. Và những bit cơ bản của thông tin nằm trong kích cỡ Planck. <br /> <br /> Leonard Susskind phát biểu rằng chính thông tin làm nên sụ khác nhau giữa các đối tượng.<br /> Theo nguyên lý holographic (nguyên lý toàn ảnh ) nếu ném một vật vào lỗ đen thì vật ấy có thể biến mất song thông tin về vật đó được ghi lại trên một mặt nằm quanh lỗ đen. Thông tin không bao giờ mất. Theo nguyên lý toàn ảnh vũ trụ 3D của chúng ta đột sinh từ thông tin đã được in trên một mặt 2D gọi là tờ ánh sáng (light sheet). Tờ ánh sáng đây là chân trời sự cố của vũ trụ. Chúng ta thực tế là một hình chiếu (projection) Tờ ánh sáng (light sheet) 2D theo nguyên lý toàn ảnh chứa các thông tin về tọa độ của mỗi hạt nằm trong tờ, mỗi electron, quark và neutrino và mọi lực tương tác giữa chúng. Tờ ánh sáng chiếu mọi thông tin nằm trong tờ ra ngoài vũ trụ và tạo nên mọi điều chúng ta thấy. Vũ trụ đột sinh từ các bit 0 và 1. Các nhà khoa học cho rằng vũ trụ hoạt động như một máy tính, thông tin đã tạo nên thế giới vật lý song máy tính đó vẫn còn là một hộp đen đối với họ.<br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh có thể là sụ thống nhất của lượng tử và hấp dẫn. Nguyên lý toàn ảnh là một kim chỉ đường đến hấp dẫn lượng tử.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là vũ trụ số thì đây là một kim chỉ đường tiếp theo dẫn đến hấp dẫn lượng tử. Trong một vũ trụ số không gian bản thân đã được lượng tử hóa, không gian đột sinh từ những bit lượng tử gián đoạn ở kích cỡ Planck. <br /> <br /> Nếu không gian là lượng tử thì phải chịu sự bất định (incertainties) của CHLT(Cơ học lượng tử). Ta sẽ có những thăng giáng dạng bọt (foamlike fluctations).<br /> <br /> Vì rằng thể tích của vũ trụ rộng lớn hơn diện tích chân trời Hogan hiểu rằng để có cùng một số bit như trên diện tích chân trời thì vũ trụ phải được cấu tạo bởi những hạt (grain) lớn hơn độ dài Planck nói cách khác vũ trụ của chúng ta phải bị nhòe đi (blurry), mờ đi (hình 3). Tương tự như khi ta xem TV ta thấy mọi vật dường như đều mịn nhưng nếu nhìn sâu vào đó ta sẽ có những pixels.<br /> <br /> Thực hiện những thí nghiệm với năng lượng tương ứng với kích cỡ Planck là điều vô vọng vì chúng ta cần những máy gia tốc lớn bằng cả Thiên hà. Song nghiên cứu những thăng giáng do tiếng ồn toàn ảnh là điều khả thi vì kích cỡ của chúng chỉ bằng khoảng 10 -16 m.<br /> <br /> Nếu chúng ta nằm trong một hologram, ta có thể biết được điều đó bằng cách đo độ mờ này.<br /> Báo NewScientist viết rằng có thể vũ trụ là một hologram khổng lồ.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="321" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-3.png" width="249" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình3. Nếu chúng ta nằm trong một hologram thì chúng ta có thể kiểm nghiệm được điều đó bằng cách đo độ mờ toàn ảnh (tương tự như độ mờ của một ảnh chiếu).</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Nếu xét những vùng không gian rất nhỏ ở kích cỡ Planck dưới quan điểm lượng tử, tất nhiên ta phải có theo CHLT (cơ học lượng tử) một hệ thức chứa độ dài Planck l P . Trong giả thuyết của mình Hogan đưa ra hệ thức<br /> <br /> [z1,z2] = l P L <br /> <br /> Như vậy có một sự thay đổi trong CHLT theo đó toán tử tọa độ <em><strong>(position operators)</strong></em> tại những thời điểm khác nhau có thể không giao hoán và giao hoán tử tỷ lệ với l P và quãng đường đi L.<br /> <br /> Trong đó z1, z2 là tọa độ theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng nối liền hai điểm 1 & 2 và L=khoảng cách không gian giữa 2 điểm 1 & 2.<br /> <br /> Trong CHLT thì giao hoán tử trên bằng không. Từ giao hoán tử trên người ta thu được hệ thức bất định<br /> <br /> Δz1 Δ z2 > l P L/2 <br /> <br /> Các hệ thức này dẫn đến một độ mờ bằng ∆z 2 > lPL. Đây là nguồn gốc<em><strong> tiếng ồn toàn ảnh</strong></em>.<br /> Tiếng ồn đó theo Hogan chính là độ mờ (fuzziness) của cấu trúc của không thời gian ở độ phân giải Planck. <em><strong>Vậy tiếng ồn toàn ảnh chính là độ mờ liên quan đến bất định theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng.</strong></em><br /> <br /> <strong>Holometer (holographic interferometer)- giao thoa kế toàn ảnh </strong><br /> <br /> Nếu thông tin về nội vùng của các lỗ đen được mã hóa trên chân trời sự cố thì rất có thể là mọi thông tin về vũ trụ của chúng ta được mã hóa trên tờ ánh sáng gọi là chân trời của vũ trụ <em><strong>(Universe's horizon).</strong></em><br /> <br /> Đây có thể nói là một giả thuyết cần kiểm nghiệm, giả thuyết này được xây dựng từ mối tương tự với lỗ đen.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là một hình chiếu toàn ảnh từ chân trời vũ trụ thì hình chiếu đó sẽ bị mờ (fuzzy). Mặc dầu mọi thông tin để tạo nên vũ trụ được mã hóa trong những bit kích cỡ Planck trên chân trời vũ trụ, các bit đó trong phép chiếu sẽ được phóng đại theo thời gian giống như một tia ánh sáng xuất phát từ một máy chiếu lên bức tường. Chính độ mờ này (fuzziness) là điều mà Hogan cho là tiếng ồn trong GEO600 . <br /> <br /> GEO600 là một dự án hợp tác giữa Viện Vật lý hấp dẫn Max Planck, Đại học Leibniz Hannover, Đại học Cardiff, Đại học Glashow và Đại học Birmingham. GEO600 là một detector dài 600 m, xây dựng tại Hannover (Đức) có mục tiêu tìm sóng hấp dẫn phát ra từ những thiên thể như sao neutron, lỗ đen. Hiện nay GEO600 chưa tìm ra sóng hấp dẫn song phát hiện một tiếng ồn không giải thích được trong detector của họ.<br /> <br /> Tại Fermilab Hogan xây dựng một thiết bị gọi là toàn ảnh ký (holometer) cũng để ghi tiếng ồn ấy.<br /> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="339" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-4.png" width="500" /></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <font color="#0000FF"><em>Hình 4. Giao thoa ký toàn ảnh (holographic interferometer= holometer)</em></font></span></p> </center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Máy toàn ảnh ký gồm hai giao thoa ký riêng biệt (xem hình 4 ) kết dính với nhau. Trong mỗi giao thoa ký một tia ánh sáng được tách làm đôi và đi theo hai hướng khác nhau. Sau khi đập vào một cái gương các tia sáng lại kết tụ với nhau và độ lệch pha sẽ được đo.<br /> <br /> Nhờ có hai giao thoa ký các nhà nghiên cứu có thể so sánh các kết quả đo. Mọi tiếng ồn với tần suất cao sẽ được ghi nhận như là sự run rẩy của không thời gian hay nói cách khác đó là tiếng ồn toàn ảnh.<br /> <br /> Tiếng ồn này có tần số khoảng 1 triệu chu kỳ trong một sec. Nếu quả tiếng ồn này tồn tại thì thế giới 3D là hình chiếu từ bản chất thực tại 2D của vũ trụ. <br /> <br /> Tính chất phỏng đoán đó lộ rõ hơn ở những khoảng cách lớn. Một thiết bị như holometer có thể đo những khoảng cách theo chiều thẳng góc và đó là đối tượng của một loại bất định mới. Tiếng ồn đó sẽ được thu vào trong một detector.<br /> <br /> Trên hình 5 ta có đồ thị tiếng ồn toàn ảnh biểu diễn <em><strong>căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.</strong></em></span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="421" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-5.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 5. Đường “tiếng ồn toàn ảnh “ biểu diễn căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.Trục hoành là log của kích thước L của thiết bị( là khoảng đường đi của ánh sáng). Các giao thoa kế laser tham chiếu là :LISA Laser Interferometer Space Antenna, LIGO Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory, GEO600 Laser interferometer với cánh tay dài 600 m.</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Kết luận</strong><br /> <br /> Thí nghiệm trên holometer đang tiếp tục tiến hành và nếu tiếng ồn toàn ảnh được khẳng định thì đây là một bước ngoặt quan trong trong vật lý: vũ trụ của chúng ta là số (digital), nghĩa là thực thể cơ bản là nhũng bit thông tin còn vật chất và năng lượng chỉ là những vật dẫn, những sản phẩm tiếp theo. Điều đó cũng có nghĩa là không thời gian không còn liên tục mà gián đoạn nghĩa là tự động được lượng tử hóa. Đây là một ý tưởng dẫn đường đến hấp dẫn lượng tử, một sự thống nhất thuyết lượng tử và hấp dẫn. Mọi vật 3D của thế giới chúng ta đột sinh (emerge) từ các bit thông tin ở độ phân giải Planck nằm trên biên 2D của vũ trụ.<br /> <br /> <u><strong>Tài liệu tham khảo & chú thích</strong></u><br /> <br /> [1] Không gian anti de Sitter (AdS) n chiều là không gian hyperbolic n chiều tương tự như không gian Lorentz có độ cong âm. Nhóm conform=nhóm đối xứng gồm các biến đổi kích thước không thời gian+biến đổi Lorentz.Không gian AdS và biến đổi conform xuất hiện trong ánh xạ AdS / CFT ( Anti de Sitter / conform Field Theory ). <br /> <br /> [2] Cao Chi , Vật lý hiện đại , những vấn đề thời sự từ Bigbounce đến vũ trụ toàn ảnh, chương VIII/4, NXB Tri thức, 2011.<br /> <br /> [3] Nhiều nhà vật lý chủ trương một khả năng khác là tồn tại những chiều dư (extra dimensions) ngoài không thời gian thông thường (như nhiều lý thuyết đã khẳng định). Những chiều dư này có thể gây nên dộ mờ của không gian 3 chiều trong những vùng rất nhỏ kích cỡ Planck.</span></p> </center> </center> </div> ', 'images' => '20160701092658dbb77b62ae881389d42bc4b906066292.png', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '81651', 'slug' => 'vu-tru-la-so', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '759', 'rght' => '760', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '434', 'name' => 'Học sinh lớp 12 sáng chế thiết bị “Bạn đã ngồi sai tư thế”', 'code' => null, 'alias' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-“ban-da-ngoi-sai-tu-the”', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một học sinh lớp 12 đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập. <br /> <br /> </div> <div> Thấy nhiều bạn bè vì ngồi sai tư thế trong khi học tập nên bị vẹo cột sống, cận thị... Tâm đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Nguyễn Duy Tâm (học sinh lớp 12TL1, Trường THPT Nguyễn Huệ, TP Tuy Hòa, Phú Yên) đã đặt tên cho sáng chế của mình là “Thiết bị đa năng chống khuyết tật học đường và hỗ trợ học tập”.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (13).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Cảnh báo thế ngồi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Đó là thiết bị hình hộp chữ nhật bằng nhựa, lớn hơn chiếc hộp đựng bút, thước kẻ của học sinh một chút, có hai “con mắt” cảm ứng được kéo nhô lên ở giữa chiếc hộp để quan sát “thân chủ” và dẫn tín hiệu về bộ vi xử lý Arduino nhằm điều khiển toàn bộ thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> <strong>Giúp học sinh rất thiết thực</strong></div> <div> </div> <div> Ông Dương Bình Luyện - trưởng phòng giáo dục trung học Sở GD-ĐT tỉnh Phú Yên - nhận xét thiết bị của Nguyễn Duy Tâm đã đạt đến mức như một sản phẩm hoàn thiện. “Thiết bị gọn nhẹ nhưng tích hợp rất nhiều tính năng, thiết thực giúp học sinh chống lại các căn bệnh học đường thường gặp, đồng thời hỗ trợ để học sinh học tập tốt hơn.</div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói..</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài bốn chức năng chính trên, thiết bị của Nguyễn Duy Tâm còn có bốn chức năng hỗ trợ mà “nhà sáng chế” trẻ này gọi là “thước kẻ thông minh”. Chiếc hộp của Tâm có thể thông tin chính xác về thông số môi trường như ánh sáng, độ ẩm, CO2..; là “chiếc đồng hồ luyện thi” để học sinh tự cài đặt thời gian 15, 45 phút nhằm thực hành phân phối thời gian làm bài kiểm tra; là thước đo góc chuẩn xác và là thiết bị đo vật thể để đo những vật kích thước to lớn, ở xa theo thuật toán hình học phẳng, hình học không gian.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Tâm kể bạn sáng chế thiết bị này là vì thấy nhiều bạn bè bị cận thị, vẹo cột sống trong quá trình học tập nhưng không được cảnh báo để chỉnh sửa, giảm thiểu các khuyết tật trên. “Ý tưởng thì có từ khi học lớp 9, nhưng em mới có điều kiện thực hiện từ giữa năm 2014 mà thôi” - Tâm cho hay. Vốn là học sinh ở huyện miền núi Sông Hinh (Phú Yên), năm 2014 Tâm tham gia Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc nhưng không đoạt giải chính thức.</div> <div> </div> <div> </div> <div> May mắn là tại hội thi ấy, Tâm quen với Ngô Huỳnh Ngọc Khánh (học sinh Trường THPT Nguyễn Huệ, đoạt giải nhất quốc gia hội thi năm 2014 với sáng chế “Robot đa năng”). Tâm đã xin cha mẹ (làm nông dân ở Sông Hinh) chuyển đến Trường THPT Nguyễn Huệ ở TP Tuy Hòa để học tập nhằm được Khánh hướng dẫn về lập trình máy tính.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Từ tháng 5-2014, Tâm cặm cụi nghiên cứu, lập trình, cưa cắt, hàn tiện, lắp ráp... để tháng 1-2015, sản phẩm hoàn thành giai đoạn 1 và đoạt giải nhất Hội thi sáng tạo KHCN học sinh phổ thông tỉnh Phú Yên. Mới đây, sản phẩm này đã được trao giải nhì toàn cuộc Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc năm 2015.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Với kết quả này, Tâm đủ điều kiện được tuyển thẳng vào ĐH. “Đã có hai trường ĐH liên lạc đề nghị em về học, nhưng có lẽ em sẽ chọn vào lớp sinh viên tài năng của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG TP.HCM) hoặc Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM” - Tâm cho hay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Tám tính năng của thiết bị</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng chính</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Tự động phát hiện và cảnh báo khi học sinh ngồi sai tư thế.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Tương tác với thiết bị khác để phát âm thanh cảnh báo bằng lời nói và thay nguồn sáng đèn LED bằng đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Nhắc học sinh nghỉ ngơi thị giác sau mỗi 45 phút.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Tiết kiệm năng lượng: tự động tắt đèn bàn nếu người dùng rời vị trí ngồi sau 6 giây và tự động bật sáng khi người dùng trở lại.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng hỗ trợ học tập</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Thông báo thông số môi trường: nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ CO2, ôxy...</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Đồng hồ luyện thi: giúp học sinh cài đặt thời gian 15 phút, 45 phút, 60 phút, 90 phút... và nhắc bằng tín hiệu để chủ động phân phối thời gian làm bài.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Thước đo góc: tự động tính toán góc xoay với độ chính xác tuyệt đối.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Đo vật thể như cột cờ, tượng đài... bằng thuật toán hình học mặt phẳng, hình học không gian.</div> ', 'images' => '2016070109260130ac3fb164060f0b17c6cc119c2d33eb.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52092', 'slug' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '757', 'rght' => '758', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '433', 'name' => '10 thí nghiệm có tính đột phá ', 'code' => null, 'alias' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div id="dnn_ctr390_ModuleContent" style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> <div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; padding: 2px;"> <p align="justify" style="font-size: 10pt;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Đó là những thí nghiệm không đòi hỏi những trang thiết bị đắt tiền, phức tạp nhưng mang lại những phát kiến khoa học góp phần quan trọng vào sự phát triển của nhân loại.</span></p> </div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm hai khe áp dụng cho sự giao thoa của electron</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Cả Newton và Young đều quan niệm không đầy đủ về bản chất của ánh sáng. Đến đầu thế kỷ 20, Max Planck (và sau đó là Einstein) chỉ ra rằng, ánh sáng phát xạ và hấp thụ không phải liên tục mà gián đoạn theo từng lượng tử gọi là photon. Bên <img align="left" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/1tn.jpg" style="width: 129px; height: 159px;" width="129" />cạnh đó các thí nghiệm lại tiếp tục chỉ ra rằng ánh sáng có tính chất sóng. <br /> Vài thập kỷ sau, thuyết lượng tử được phát triển đã dung hòa hai quan niệm đối nghịch này và chỉ ra rằng cả hai đều…đúng: photon và những hạt hạ nguyên tử khác (electron, proton…) đều thể hiện lưỡng tính sóng-hạt.<br /> Để kiểm nghiệm ý tưởng này, các nhà vật lý thường sử dụng thí nghiệm của Young, trong đó thay vì chùm sáng thì họ sử dụng chùm electron cho đi qua hai khe hẹp nhỏ gần nhau. Tuân theo những định luật của cơ học lượng tử, chùm hạt này giao thoa, tạo thành những vân sáng, tối xen kẽ giống như những vân tạo bởi ánh sáng. Và như vậy khẳng định: các hạt hành xử giống như…sóng.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm rơi tự do của Galileo (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="210" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/2.jpg" style="width: 149px; height: 210px;" width="149" />Trước khoảng thời gian cuối những năm 1500, quan niệm của Aristotle khiến mọi người đều nhất mực tin rằng vật nặng rơi nhanh hơn vật nhẹ. Kết luận này được Nhà thờ chuẩn y và tiếp tục thống trị trong suốt kỷ nguyên tối.<br /> Galileo Galilei, giáo sư toán học ở Đại học Pisa, đã làm nên một điều phi thường giúp thay đổi nhận thức của chúng ta về vạn vật, và thí nghiệm của ông đã trở thành một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử khoa học. <br /> Trong thí nghiệm, Galilei đã thả hai vật có khối lượng khác nhau từ tháp nghiêng Pisa. Kết quả hai vật rơi xuống đất trong cùng một khoảng thời gian, và như vậy bác bỏ quan niệm của Aristotle. Chính thách thức đối với Aristotle đã khiến ông bị đuổi việc. Nhưng quan trọng hơn cả, Galilei đã chỉ ra rằng, những tri thức khoa học phải được đúc kết từ quy luật khách quan của tự nhiên chứ không phải bằng niềm tin.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giọt dầu của Millikan (Năm 1910)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/3.jpg" style="width: 140px; height: 159px;" width="140" />Từ thời cổ đại, con người đã biết đến điện khi quan sát những tia chớp trong những trận mưa giông hay những tia sáng li ti xuất hiện khi cọ xát tấm dạ len vào bàn tay. Năm 1887, nhà vật lý người Anh J. J. Thomson cho rằng, điện tích bao gồm những hạt mang điện âm gọi là electron. Sau đó, năm 1909, nhà khoa học người Mỹ Robert Millikan đã nảy ra ý tưởng đo điện tích của những hạt này.<br /> Trong thí nghiệm, ông đã phun những giọt dầu vào một buồng trong suốt. Ở đỉnh và đáy là những tấm kim loại gắn vào một bộ pin điện để tạo ra một bản mang điện dương và bản còn lại mang điện âm.<br /> Lúc đầu, giọt dầu không tích điện và rơi dưới tác dụng của trọng lực. Sau đó ông cho những hạt này “nhiễm điện” bằng việc rọi một chùm tia rơnghen để iôn hóa. Vì mang điện nên những giọt dầu sẽ rơi nhanh hơn do chịu thêm tác dụng của điện trường. Quan sát hết giọt dầu này đến giọt dầu khác khi thay đổi hiệu điện thế, Millikan đi đến kết luận: điện tích có một giá trị không đổi. Từ việc so sánh khoảng thời gian rơi của giọt dầu khi mang điện và chưa mang điện ông đã tính ra đơn vị điện tích nhỏ nhất là e = 1,63.10-19C.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm thanh xoắn của Cavendish (Năm 1798)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="204" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/6.jpg" style="width: 151px; height: 204px;" width="151" />Một trong những đóng góp khác của Newton là lý thuyết hấp dẫn. Lý thuyết này phát biểu rằng, lực hấp dẫn giữa hai vật tỷ lệ thuận với khối lượng của chúng và tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào xác định được lực này khi cường độ của nó quá yếu.<br /> Vào năm 1700, nhà khoa học Anh Henry Cavendish quyết tâm tìm kiếm sự thật. Ông đã sử dụng một thanh gỗ mảnh, hai đầu có gắn viên bi kim loại, giống như quả tạ, rồi treo lơ lửng bằng một sợi dây. Sau đó ông sử dụng hai quả cầu chì đặt gần hai đầu thanh. Nếu quả cầu chì hút hai viên bi kim loại kia thì sợi dây sẽ xoắn lại. Để đo được những thay đổi tinh tế, Cavendish đã đặt những mảnh ngà khắc tinh vi ở mỗi bên. Còn để triệt tiêu sự ảnh hưởng của không khí, dụng cụ (gọi là cân bằng xoắn) được đặt trong một buồng kín và được quan sát bởi hai ống nhòm gắn ở mỗi bên.<br /> Bằng thí nghiệm của mình, cuối cùng ông cũng đã xác định được thông số gọi là hằng số hấp dẫn với độ chính xác đáng kinh ngạc và từ đó, Cavendish đã tính được khối lượng của Trái đất là 6.0x 1024 kilôgram.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm phân tích ánh sáng mặt trời bằng lăng kính của Newton (Năm 1665-1666)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="136" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/4.jpg" style="width: 99px; height: 136px;" width="99" />Isaac Newton sinh vào năm Galileo chết. Năm 1665, ông tốt nghiệp Đại học Trinity, Cambridge. Trước Newton, mọi người quan niệm rằng ánh sáng là thể thuần khiết nhất (một lần nữa Aristotle cũng quan niệm như vậy), và những màu sắc riêng biệt chỉ là sự biến đổi nào đó của ánh sáng trắng. Để kiểm tra nguyên lý tổng hợp này, Newton đã chiếu một chùm ánh sáng Mặt trời qua một lăng kính và chỉ ra rằng nó phân tích thành một phổ màu: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím trên bức tường. Newton kết luận chính đây mới là những màu cơ bản.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Eratosthenes đo chu vi trái đất (Thế kỷ thứ 3 trước công nguyên)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, trưa ngày Hạ chí ở một thành phố nhỏ Ai Cập mà ngày nay gọi là Aswan, ánh sáng Mặt <img align="right" alt="" border="0" height="139" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/7.jpg" style="width: 167px; height: 139px;" width="167" />trời chiếu thẳng xuống đáy giếng sâu. Ngay lập tức Eratosthenes, một thủ thư làm việc tại thư viện Alexandria, đã nhận ra rằng, ông đã có được thông tin quan trọng để xác định chu vi Trái đất. Cùng giờ và ngày đó năm sau, ông tiến hành đo bóng đổ của một chiếc cọc ở thành phố Alexandria và phát hiện thấy những tia sáng Mặt trời bị nghiêng một góc 7 độ so với phương thẳng đứng.<br /> Giả sử rằng Trái đất hình cầu thì chu vi của nó tương ứng với một góc 360 độ. Nếu Aswan và Alexandria cách nhau 7 độ thì khoảng cách tương ứng giữa hai thành phố này là 7/360 vòng tròn. Bằng cách đo khoảng cách hai thành phố là 5.000 stadia, Eratosthenes kết luận chu vi Trái đất gấp 50 lần khoảng cách đó, tức là khoảng 250,000 stadia. <br /> Ngày nay, các nhà khoa học không biết rõ 1 stadia là bao nhiêu mét nên không biết chính xác chu vi Trái đất mà Eratosthenes tính được đạt đến độ chính xác nào. Nhưng dù gì đi chăng nữa, xét về mặt khoa học thì cách tính của ông hoàn toàn hợp lý.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giao thoa ánh sáng của Young (Năm 1801)</strong><br /> <img align="left" alt="" border="0" height="177" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/5.jpg" style="width: 179px; height: 177px;" width="179" />Không phải Newton lúc nào cũng đúng. Trải qua hàng loạt các cuộc tranh luận, để rồi ông nhận định rằng bản chất của ánh sáng là hạt hơn là sóng. Năm 1803, nhà khoa học Anh Thomas Young đã nảy ra ý tưởng kiểm tra lại kết luận đó. <br /> Trong thí nghiệm của mình, ông đã khoét một lỗ nhỏ ở cửa sổ và dùng một tấm giấy chắn lại chỉ để hở một lỗ nhỏ. Khi chùm sáng đi qua lỗ nhỏ này được đổi hướng bởi một tấm gương phẳng. Sau đó Young tiếp tục sử dụng một tấm bìa mảnh có khoét hai lỗ nhỏ gần nhau với mục đích tách chùm sáng tới thành hai. Thật bất ngờ, khi hai chùm sáng này chiếu lên một bức tường, giao thoa, để lại những vân tối, sáng xen kẽ nhau. Young kết luận: ánh sáng có tính chất sóng.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Rutherford khám phá ra hạt nhân nguyên tử (Năm 1911)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="121" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/9.jpg" style="width: 170px; height: 121px;" width="170" />Trước khi Ernest Rutherford tiến hành những thí nghiệm về phóng xạ ở Đại học Manchester vào năm 1911, mọi người quan niệm rằng nguyên tử cấu tạo bởi một lượng lớn các hạt điện tích dương và các electron “trộn” vào nhau tạo thành một cấu trúc “mềm”.<br /> Sử dụng các hạt alpha bắn vào một lá vàng mỏng, Rutherford nhận thấy một lượng nhỏ các hạt alpha bật trở lại. Nếu nguyên tử là một cấu trúc mềm thì hạt alpha sẽ bị “hấp thụ”, nhưng thí nghiệm lại chứng tỏ rằng trong nguyên tử phải có một hạt nhân cứng để khi hạt alpha va vào sẽ bị “bật” ra. Sau khi tính toán kỹ lưỡng, cuối cùng ông đưa ra kết luận, phần lớn khối lượng của nguyên tử tập trung vào một lõi nhỏ gọi là hạt nhân, các electron quay xung quanh hạt nhân này.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm của Galileo về những quả bóng lăn trên mặt phẳng nghiêng (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="115" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/8.jpg" width="227" />Galileo tiếp tục tinh lọc những ý tưởng về chuyển động của các vật. Trong thí nghiệm về chuyển động trên mặt phẳng nghiêng, ông đã thiết kế một tấm phản dài 12 cubit, rộng nửa cubit, khoét một rãnh thẳng và phẳng ở giữa. Sau đó ông nghiêng mặt phẳng để cho những quả bóng lăn xuống, rồi đo thời gian chuyển động lăn dốc bằng một đồng hồ nước - một chiếc bình đựng nước thông với chiếc cốc ở phía dưới qua chiếc ống nhỏ. Để đo thời gian chuyển động, ông cân lượng nước chảy vào cốc. Sau đó Galileo so sánh thời gian với quãng đường quả bóng đi được.<br /> Aristotle tiên đoán rằng vận tốc của quả bóng là không đổi. Nhưng thí nghiệm của Galileo lại chỉ ra rằng, chuyển động của những quả bóng được gia tốc: quãng đường đi được tỷ lệ thuận với bình phương thời gian di chuyển.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Quả lắc Faucault (Năm 1851)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Vài năm trước các nhà khoa học đã đặt một quả lắc tại Nam Cực và quan sát chuyển động quay của nó. Họ đang tái tạo lại thí nghiệm đã từng tiến hành ở Paris năm 1851. <br /> <img align="left" alt="" border="0" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/10.jpg" style="width: 161px; height: 206px;" width="161" />Sử dụng một sợi dây thép dài 220 feet, nhà khoa học Pháp Jean-Bernard-Léon Foucault treo một quả cầu sắt nặng 62 pound từ mái vòm của nhà thờ Panthéon, rồi sau đó cho nó dao động. Để ghi lại quá trình chuyển động của con lắc ông đã gắn một chiếc kim châm vào quả cầu và đặt một chiếc vòng chứa cát ẩm dưới sàn nhà.<br /> Những người quan sát xung quanh hết sức ngạc nhiên vì chuyển động quay không giải thích được của con lắc khi nó để lại những vệt hơi khác biệt nhau sau mỗi lần chuyển động lắc đi lắc lại. Với những gì đang xảy ra dưới sàn của nhà thờ Panthéon, Foucault đã chỉ ra một cách thuyết phục hơn bao giờ hết: Trái đất đang quay quanh trục của nó. Tại vĩ độ ở Paris, con lắc hoàn thành một vòng quay theo chiều kim đồng hồ hết 30 giờ; còn tại Nam bán cầu con lắc sẽ quay theo chiều ngược lại; tại xích đạo chuyển động của con lắc không quay; tại cực nam của Trái đất các nhà khoa học khẳng định chu kỳ chuyển động quay này là 24 giờ.</span></span></span> <div style="font-size: 12pt;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><strong><em>Đức Phường</em></strong> (Theo Physicsworld)</span></span></div> </div> </div> ', 'images' => '2016062910364076e2c7418c7293151dde68a770b6fc56.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '66552', 'slug' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '755', 'rght' => '756', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '432', 'name' => 'Nobel Vật lý thuộc về ba nhà khoa học Mỹ, Úc', 'code' => null, 'alias' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 4/10 đã công bố trao giải Nobel Vật lý cho ba nhà khoa học Saul Perlmutter, Adam Riess và Brian Schmidt với "những phát hiện về quá trình nở rộng đang gia tăng của vũ trụ thông qua các quan sát những vụ nổ siêu sao ở khoảng cách cực xa”.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (12).jpg" style="width: 250px; height: 187px;" /><br /> <br /> Ủy ban Nobel đã không lộ ra bất kỳ thông tin gì trước khi trao giải thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (1,5 triệu USD). </div> <div> </div> <div> Các lời đồn đoán trước đó tập trung vào ba ứng viên Alain Aspect (người Pháp), John Clauser (Mỹ) và Anton Zellinger (Áo). Năm ngoái, Aspect, Clauser và Zeilinger đã giành giải Wolf của Israel, một giải thưởng khoa học cực kỳ danh giá. Các ứng viên khác bao gồm Yakir Aharonov người Israel và Michael Berry người Anh.</div> <div> </div> <div> Những quan sát của bộ ba nhà khoa học nói trên với các vụ nổ siêu sao tuýp 1 cho thấy các vật thể càng ở xa có vẻ càng di chuyển nhanh hơn, có nghĩa là vũ trụ không chỉ đang giãn nở, mà tốc độ giãn nở của nó không ngừng gia tăng. Những phát hiện mới này hình thành nên nền tảng cho hiểu biết hiện giờ của loài người về nguồn gốc vũ trụ, đồng thời đặt ra rất nhiều câu hỏi khó cho các nhà nghiên cứu tương lai.</div> <div> </div> <div> Giáo sư Perlmutter, 52 tuổi, hiện đang làm việc ở Đại học Berkeley, California, nhận một nửa giải thưởng. Giáo sư Schmidt, 44 tuổi, thuộc Đại học quốc gia Úc và Riess, 42 tuổi, ở Đại học Johns Hopkins, chia nhau nửa còn lại của giải thưởng. </div> <div> </div> <div> Giáo sư Schmidt đã có bài phát biểu ngắn từ Úc sau khi biết tin ông được giải. “Cảm giác giống như khi những đứa con của tôi chào đời”, ông nói với hãng tin Anh BBC. “Tôi cảm thấy tay chân run rẩy, rất phấn khích và kinh ngạc”. </div> <div> </div> <div> Năm 2006, bộ ba này cũng được trao giải Shaw về thiên văn học nhờ những phát hiện của họ.</div> <div> </div> <div> Giải Nobel vật lý năm ngoái thuộc về các nhà khoa học sinh ở Nga Andre Geim và Konstantin Novoselov với những thí nghiệm đột phá cùng chất liệu graphene, chất liệu bền và mảnh nhất mà loài người từng biết đến.</div> <div> </div> <div> * Trả lời phỏng vấn RFI nhân sự kiện này, nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu, nguyên Giám đốc nghiên cứu Đài thiên văn Paris, giải thích về mục tiêu và tầm quan trọng của công trình nghiên cứu vừa được nhận giải Nobel Vật lý 2011:</div> <div> </div> <div> RFI: Xin kính chào nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu. Thưa Giáo sư, hôm nay Ủy ban Nobel tại Stockholm đã trao giải Nobel Vật lý 2011 cho ba nhà vật lý thiên văn về công trình nghiên cứu "tốc độ dãn nở tăng nhanh của vũ trụ". Thưa Giáo cụ thể chương trình nghiên cứu này và những khám phá của họ là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Ở đầu thế kỷ trước, nhà thiên văn Hubble đã phát hiện được là vũ trụ đang dãn nở. Trong vũ trụ, lực hấp dẫn cuả Newton là lực phổ biến nhất. Vì có lực này mà vật chất trong vũ trụ có xu hướng làm vật chất co lại, nên vũ trụ phải dãn nở chậm dần. Những mô hình vũ trụ học còn coi là vũ trụ có khả năng co lại đến mức cực kỳ nhỏ và cực kỳ nóng để rút cục lại bùng nổ. Trong những năm gần đây, một số nhà thiên văn muốn nghiên cứu quá trình dãn nở của vũ trụ bằng những phương pháp hiện đại. </div> <div> </div> <div> Họ quan sát một loại “sao siêu mới” tức là một loại sao đang kết liễu cuộc đời bằng cách bùng nổ trong những thiên hà và trở nên rất sáng và quan sát được trong vòng khoảng một tháng. Loại sao phù du này được coi là những ngọn hải đăng mà các nhà thiên văn có thể dùng để thăm dò thật sâu trong vũ trụ. Đặc trưng cuả những ngôi sao siêu mới này là nếu chúng ở cùng một khoảng cách thì có độ sáng như nhau, ngôi sao nào ở xa hơn thì mờ hơn. Cho nên các nhà thiên văn có thể căn cứ vào độ sáng biểu kiến của sao siêu mới để đo khoảng cách của các thiên hà. </div> <div> </div> <div> Trong quá trình đo đạc, họ rất ngạc nhiên khi tìm thấy là độ sáng cuả sao siêu mới trong các thiên hà lại thấp hơn, tức là các thiên hà lại ở xa hơn là dự đoán. Có nghĩa là đáng lẽ vũ trụ phải dãn nở ngày càng chậm dần do ảnh hưởng của lực hấp dẫn, nhưng thực tế thì vũ trụ lại dãn nở ngày càng nhanh nên làm gia tăng khoảng cách của những thiên hà. </div> <div> </div> <div> Kết luận là trong vũ trụ dường như có một lực đẩy nào đó chống lại lực hút hấp dẫn và chi phối lực hấp dẫn làm tăng tốc độ dãn nở của vũ trụ. Công trình nghiên cứu quá trình tiến hóa cuả vũ trụ bằng sao siêu mới không những đòi hỏi những kỹ thuật quan sát rất tinh vi mà còn phải có sự cộng tác cuả nhiều nhà thiên văn trên thế giới, sử dụng nhiều kính thiên văn. </div> <div> </div> <div> RFI: Vậy thưa Giáo sư, tầm quan trọng của khám phá này là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Chính Einstein đã từng đưa vào phương trình một hằng số tương đương với một lực đẩy chống lại lực hấp dẫn, nhưng rồi lại phủ nhận ý kiến cuả mình. Ngày nay, các nhà thiên văn quan sát thấy là bức xạ phông vũ trụ phản ánh một vũ trụ nguyên thủy lổn nhổn những khối vật chất mầm mống của những chùm thiên hà quan sát thấy hiện nay.</div> <div> </div> <div> Các nhà thiên văn dùng kỹ thuật thống kê để xử lý số liệu cuả bức xạ phông vũ trụ để bổ sung kết quả cuả những mô hình lý thuyết. Họ tìm ra là đa phần vũ trụ không phải là vật chất mà lại là năng lượng. Năng lượng này chi phối vũ trụ và được gọi là năng lượng tối, mà bản chất chưa được khẳng định. Có ý kiến cho rằng chính năng lượng tối là nguyên nhân làm gia tăng tốc độ dãn nở vũ trụ. </div> <div> </div> <div> Trong những thập niên cuối cuả thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, giải Nobel Vật lý đã được trao cho không ít các nhà thiên văn như Penzias, Wilson, Smoot và Mather. Sự trao giải Nobel năm nay cho ba nhà thiên văn Perlmutter, Schmidt và Riess là để tiếp tục vinh danh những công trình khám phá vũ trụ. Bởi vì vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên vô cùng phong phú.</div> <div> </div> <div> RFI: Xin cảm ơn nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu.</div> ', 'images' => '2016062910360503cea4ee469175628b6cc372d13ef696.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62938', 'slug' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '753', 'rght' => '754', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '431', 'name' => 'Cha đẻ công nghiệp quang điện', 'code' => null, 'alias' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Nhà vật lý Theodore H. Maiman phát minh ra laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất vừa mới ra đi tại Vancouver, British Columbia, ở tuổi 79. Trong lịch sử khoa học và công nghệ của nhân loại, Maiman còn được tôn vinh là “cha đẻ của công nghiệp quang điện”.</div> <div> Maiman chào đời ở Los Angeles, California. Khi còn là một thanh niên, để có tiền đi học ông đã phải vật lộn với cuộc sống khó khăn, sửa chữa điện dân dụng và máy thu thanh. Và chính khả năng bẩm sinh về kỹ thuật điện đã đưa ông bước chân vào cánh cửa Đại học Colorado, sau đó là Đại học Stanford. Năm 1955, chính tại Đại học Stanford, Maiman đã vinh dự nhận tấm bằng tiến sỹ. Những năm sau đó, trong vai trò một nhà vật lý trẻ tại Hughes Aircraft Company ở Malibu (California), chàng trai Maiman đã bị cuốn hút vào nghiên cứu khuếch đại những sóng cực ngắn bằng maser, và hăng hái tạo ra những khuếch đại tương tự trong vùng sóng khả kiến. Người hậu bối của ông ở Hughes rất cảnh giác với công việc như thế và khuyên Maiman nên làm “điều gì đó hữu ích”. Trước thái độ khăng khăng của mình, cuối cùng, họ cũng đã để ông tiếp tục hướng nghiên cứu đang theo đuổi.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1 (16).jpg" style="width: 255px; height: 253px;" /></div> <div> </div> <div> Điều diệu kỳ từ tinh thể ruby</div> <div> </div> <div> Chùm laser cường độ mạnh dùng để đo khoảng cách tới Mặt trăng.<span class="Apple-tab-span" style="white-space:pre"> </span>Tấm gương phản chiếu ánh sáng laser từ Trái đất được các nhà du hành Apollo đặt trên Mặt trăng.</div> <div> Nghiên cứu đột phá của Maiman bao gồm việc tạo ra laser bằng việc sử dụng nguồn chớp sáng công suất lớn và tinh thể ruby tổng hợp, mà bao người khác nghĩ rằng tinh thể này có khả năng không sử dụng được cho laser. Tuy nhiên, Maiman đã giới thiệu một kỹ thuật nhưng lại không được để ý tới: kích thích ruby bằng một chùm sáng cường độ cao. Trên thực tế, nó đã hoạt động! Một chùm ánh sáng đỏ công suất lớn được tạo ra, kéo dài chỉ trong khoảng thời gian ngắn ngủi của chớp sáng kích thích, tuy nhiên với cường độ mạnh hơn bất cứ nguồn sáng nào trước đó. Và nó đã tạo ra một chùm liên tục định hướng cao. Bởi vì những sung laser chỉ được tạo ra trong khoảng thời gian ngắn ngủi, các nhà khoa học ngay lập tức hăm hở tạo ra những chùm laser hoạt động liên tục và họ đã sớm làm được điều đó. Những sung laser ngày nay đã trở thành những công cụ thú vị sử dụng trong khoa học và những hệ thống thông tin liên lạc không dây.</div> <div> Ban đầu Maiman gửi bản thảo mô tả thiết bị được ông sáng chế tới Physical Review LettersNature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình. nhưng bị loại bởi vì có rất nhiều bản thảo về maser cũng đã được gửi đến. Và những người biên tập buộc phải đưa ra một quyết định ngoại lệ là chỉ chấp nhận một số bài hạn chế nào đó. Sau đó Maiman đã gửi bài báo cho Nature và bây giờ, bài báo “Bức xạ quang học kích thích ở ruby” đã trở nên nổi tiếng - (T. H.Maiman Nature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình.</div> <div> </div> <div> <strong>“Cây đũa thần” của khoa học mới</strong></div> <div> </div> <div> Phát xạ kích thích của bức xạ, quá trình chủ yếu sau laser, lần đầu tiên được ghi nhận bởi Einstein vào năm 1918. Nhưng phải đến 1951 việc sử dụng nó cho khuếch đại thực sự những sóng điện từ mới được ghi nhận. Vào năm 1954 thiết bị đầu tiên như vậy, maser (khuếch đại sóng cực ngắn bằng phát xạ kích thích), hoạt động ở bước sóng centimeter được xây dựng. Tất cả những dạng sớm nhất của laser được phát minh trong công nghiệp bởi những nhà vật lý trẻ từ các trường đại học làm việc trong lĩnh vực phổ kế sóng cực ngắn và vô tuyến. Do đó hầu như laser được phát minh lĩnh vực kỹ thuật và máy quang phổ. Nền tảng của Maiman cũng không phải là ngoại lệ: ở Stanford, ông là học trò của giáo sư Willis Lamb, người được trao giải Nobel cho những nghiên cứu về phổ hydro. Loại tiếp theo của laser, tương tự như laser của Maiman nhưng sử dụng loại tinh thể khác, được tạo bởi Peter Sorokin và Mirek Stevenson ở IBM ở Yorktown Heights, New York. Tiếp sau đó là thế hệ laser hoạt động liên tục tạo bởi quá trình phóng điện do Ali Javan, William Bennett và Don Herriott ở Bell Telephone Labs tại Murray Hill, New Jersey, sáng chế.</div> <div> </div> <div> Một vài ứng dụng của laser ban đầu được xem xét bởi hầu hết các nhà khoa học; nó thỉnh thoảng được gán với cụng từ “một lời giải tìm kiếm một vấn đề”. Sự phát triển tiếp theo đã tạo ra rất nhiều loại laser- từ những chùm nhỏ xíu đến những chùm khổng lồ-và những loại laser này đã lan tỏa vào tất cả các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Laser cũng đã trở nên phổ biến rộng khắp trong công nghiệp và là công cụ hiệu nghiệm cho nhiều khoa học mới. Những ứng dụng của laser đã tạo tiền đề cho một số giải Nobel. Ngày nay, laser được khai thác như một công cụ hiệu quả dùng để cắt, hàn; trong thông tin liên lạc; những phép đo lường với độ chính xác cao; trong công nghệ nano; trong tính toán; trong y học; vi sinh vật và kính hiển vi.</div> <div> Sử dụng laser các nhà khoa học có thể thực hiện những phép đo chính xác khoảng cách giữa Trái đất và Mặt trăng. Đặc biệt, nhiều nhà khoa học đang nỗ lực ghi nhận những tín hiệu laser từ các hành tinh quay xung quanh những ngôi sao ở xa để mong tìm kiếm những nền văn minh ngoài Trái đất. Các nhà khoa học hy vọng rằng, những nền văn minh đó, nếu tồn tại, họ có thể gửi những sung laser tới Trái đất của chúng ta. Chính bản thân Maiman cũng rất hài lòng với những ứng dụng của laser trong y học, chẳng hạn như việc cấy ghép võng mạc. Nhưng ông lại không ưa việc sử dụng laser trong chế tạo vũ khí hay sử dụng vào những mục đích chiến tranh. Đây là một ý tưởng phổ biến trong khoảng thời gian sau khi những tiềm năng nổi bật của công nghệ được ghi nhận. Maiman đã rất phẫn nộ khi một số tờ báo gọi ông là “Người đàn ông Los Angeles phát minh ra tia chết chóc của khoa học viễn tưởng”. Sợ hơn cả là họ tưởng tượng ra những câu chuyện mà ở đó, laser trở thành thứ vũ khí đe dọa sự bình yên của cả nhân loại.</div> <div> Việc khuếch đại hồng ngoại bằng phát xạ kích thích có thể được tạo ra “irasers”-laser hồng ngoại (bước sóng 30-1000 micrometers). Thuật ngữ laser muốn ám chỉ những hệ thống tương tự với bước sóng lên đến 1 mm (trên bước sóng đó là maser) và cả những bước sóng ngắn hơn: laser tia X và tia gamma và sự phát triển xa hơn của chúng có thể thúc đẩy sự tiến triển khoa học vươn xa hơn nữa.</div> <div> </div> <div> <strong>Hai lần hụt... giải Nobel</strong></div> <div> <br /> Sau phát minh của mình, Maiman đã sớm tập trung nghiên cứu về quang học phi tuyến, một lĩnh vực có thể tạo chùm laser cường độ cao. Năm 1962, ông thành lập công ty riêng, Korad Corporation, chuyên về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng laser. Đến năm 1968, sau khi bán công ty này cho Union Carbide Corporation, Maiman thành lập Maiman Associates. Ông cũng là giám đốc của Control Laser Corporation và trở thành thành viên ban cố vấn của tạp chí Industrial Research Magazine. Đồng thời cũng là tác giả của cuốn sách The Laser Odyssey.</div> <div> Sáng chế của Theodore Maiman về laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất (ngày nay các nhà khoa học cũng đã phát hiện hiện tượng laser xảy ra một cách tự nhiên ở một vài thiên thể trong vũ trụ) là một lịch sử chân thật và được ghi nhận rộng rãi. Với những đóng góp về laser, ông đã hai lần được đề nghị trao giải Nobel. Ông đã được chọn trở thành thành viên của National Inventors Hall of Fame và US National Academies. Và cũng đã nhận được rất nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Wolf trong vật lý, Giải thưởng Oliver Buckley và Japan Prize-một giải thưởng danh giá của châu Á tương tự như giải Nobel.</div> <div> <br /> Đ.Phường (Theo Nature)</div> ', 'images' => '201606291035126c8526295932ef05580f767e29354176.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '56270', 'slug' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '751', 'rght' => '752', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '430', 'name' => 'Lược giải về thuyết Tương Đối Hẹp', 'code' => null, 'alias' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;"><font size="2">Ai trong chúng ta đi máy bay, sau khi máy đã vút lên cao để bay đều đều, mà có thể cảm thấy mình di chuyển với vận tốc khoảng ngàn cây số trong một giờ?</font></span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <p style="font-family: Arial;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-size: 9.5pt;">Hơn bốn trăm năm trước đây Galileo Galilei cũng đưa ra một ví dụ tương tự mở đầu cho nguyên lý tương đối mang tên ông: trong hầm kín của một chiếc tàu thủy di chuyển thẳng và đều đặn (vectơ vận tốc cố định, không thay đổi với thời gian), ta hãy quan sát những con bướm bay và những giọt nước tí tách rơi. Nay tàu đứng yên, cách thức bướm bay và nước rơi vẫn như khi tàu di chuyển, chẳng có gì thay đổi. Rồi tàu lại di chuyển nhưng với vận tốc và chiều hướng cố định khác, bướm vẫn bay và nước vẫn rơi hệt như trước. Nói cách khác: những định luật vật lý miêu tả sự vận hành của các hiện tượng tự nhiên (bướm bay, nước rơi) <em>không thay đổi</em> trên tàu di chuyển thẳng và đều, kể cả tàu dừng ở bến. Người ở trong tàu nếu chỉ quan sát đo lường những hiện tượng trong tàu mà không tiếp xúc với bên ngoài để so sánh thì chẳng sao biết là tàu đứng hay đi, và đi với vận tốc nào, chiều hướng nào. Nói cách khác, di động đều đặn chỉ là chuyện tương đối, chẳng sao phân biệt bến hay tàu cái nào đứng yên, cái nào chuyển vận. <br /> <br /> Nguyên lý tương đối được Galilei tóm tắt trong một câu ngắn gọn ‘’di chuyển <em>đều đặn</em> cũng như không’’, hàm ý là định luật cơ học không thay đổi dạng trong các hệ <em>quy chiếu quán tính</em><sup>1</sup>, ví dụ của hai hệ quy chiếu quán tính: <u><em>K</em></u> bất động còn <u><em>K’</em></u> di chuyển đều đặn so với <em><u>K</u></em>. Vì chuyển động của một vật (kể cả ánh sáng) là sự thay đổi vị trí không gian của vật đó theo thời gian, nên ta gọi tọa độ của đa tạp không- thời gian bốn chiều trong <em>K</em> là x, y, z, t (toạ độ của không gian ba chiều là x, y, z và của thời gian là t) còn toạ độ trong <em>K’</em> là x’, y’, z’, t’. Đa tạp đó có tung độ là trục thời gian t, còn hoành độ là không gian ba chiều với 3 trục Ox, Oy, Oz. Phương trình diễn tả sự vận hành của cùng một sự kiện vật lý trong <em><u>K </u></em>v�<u><em>K’</em></u> đều phải có chung một dạng: f(x, y, z, t) = f (x’, y’, z’, t’), hàm số f chỉ định một định luật vật lý nào đó.<br /> <br /> Khi nguyên lý này áp dụng cho hiện tượng điện-từ để diễn tả vận tốc ánh sáng c không thay đổi trong mọi hệ quy chiếu quán tính thì hàm f(x, y, z, t) mang dạng x² + y² + z² – (<em>c</em>t)². Bất kỳ lúc nào và ở đâu cũng tồn tại một đại lượng s²≡ x² + y² + z² – (ct)² bất biến và = 0 vì c = r/t với r² = x² + y² + z². <br /> <br /> Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp bốn chiều không-thời gian là một cái<em> nón ánh sáng<sup>2</sup></em> (light cone) và biểu thức x² + y² + z² – (<em>c</em>t)² đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự khám phá thuyết tương đối hẹp và rộng như ta sẽ thấy.<br /> <br /> <strong>I- Không cần ether để truyền đi sóng điện-từ</strong><br /> <br /> Khởi đầu là một hiện tượng mà Albert Michelson và Edward Morley phát hiện năm 1887, nó trái ngược với trực giác và định kiến của mọi người trước năm thần kỳ 1905 (năm Albert Einstein sáng tạo ra thuyết tương đối hẹp). Như sóng nước và sóng âm thanh theo thứ tự là dạng dao động tuần hoàn của nước và của không khí, những loại sóng đó cần nước và cần không khí để truyền đi. Vì vậy định kiến ăn sâu vào tâm khảm mọi người thời đó cho rằng phải có một chất liệu gọi là ether để nhờ đó sóng ánh sáng dao động, không ai tin là sóng điện-từ có thể truyền trong chân không, chẳng cần môi trường chất liệu nào. Vì ánh sáng đến với ta từ các thiên thể xa xăm, ether phải trải rộng tràn ngập khắp vũ trụ không gian, đâu và lúc nào cũng có, như vậy ether được coi là một hệ quy chiếu tuyệt đối bất động. Nay ta hãy thay bến bằng ether và tàu bằng trái đất di động trong ether. <br /> <br /> Lấy trường hợp vận tốc v song song cùng chiều với trục O<strong>x </strong>như một thí dụ cụ thể của hai hệ quy chiếu quán tính đơn giản nhất l�<em><u>J</u></em> (bến) v�<em><u>J</u>‘</em> (tàu). Theo cơ học cổ điển của Isaac Newton, nếu vận tốc ánh sáng đo trên bến l�<em>c</em> thì người đứng trên bến sẽ nghĩ rằng vận tốc ánh sáng phát ra ở trên tàu phải l�<em>c</em> ± v (luật cộng trừ vận tốc) tùy theo ánh sáng chạy song song cùng chiều hay ngược chiều với tàu. Cũng vậy, người trên tàu khi đo vận tốc ánh sáng cũng sẽ thấy vận tốc đó <em>phải khác</em> vận tốc ánh sáng truyền đi trên bến, sự khác biệt đó sẽ cho ta <strong>v</strong>. Michelson và Morley tìm kiếm vận tốc của làn gió ether thổi so với trái đất coi như đứng yên bằng cách đo lường sự khác biệt khoảng cách mà ánh sáng truyền đi theo hai chiều thẳng góc với nhau (song song với <strong>v</strong> và thẳng góc với nó như một ví dụ điển hình). Khoảng cách khác biệt đó, nếu có, sẽ được phát hiện bằng hiện tượng giao thoa ánh sáng, nhưng sau bao lần tìm kiếm hai vị chẳng thấy chút khác biệt nào và như vậy vận tốc ánh sáng không thay đổi trong bất kỳ chiều hướng nào nó phát ra trên trái đất, do đó chẳng sao phát hiện nổi sự hiện hữu của ether.<br /> <br /> Dùng kết quả thực nghiệm này, Einstein bèn chấp nhận <em>nguyên lý tương đối</em> áp dụng cho hiện tượng điện-từ như một tiền đề, theo đó vận tốc ánh sáng <em>c</em> (khoảng 300 ngàn km/s) bao giờ cũng bằng nhau trong tất cả các hệ quy chiếu quán tính, như vậy giả thuyết chất liệu ether tràn ngập vũ trụ không cần thiết nữa. Dùng tiền đề này, ông suy diễn những hệ quả và đề xuất cũng như tiên đoán những hiện tượng kiểm soát đo lường được. Tiếp cận cách tân như vậy khởi đầu từ Galilei - trong đó suy luận, phê phán bằng lý tính và kiểm chứng bằng thực nghiệm đóng vai trò chủ đạo - là bài học sâu xa cho hậu thế và tiếp tục làm kim chỉ nam cho tiến trình nghiên cứu sáng tạo của khoa học ngày nay. Phương pháp giải đáp của Einstein khác hẳn cách thức của Hendrik Lorentz và Henri Poincaré vì hai vị (và nhiều nhà vật lý khác) đều đề xuất một vài giả thuyết về lực tác động lên cách vận hành của vật chất để tìm cách chứng minh ngược lại là hiện tượng điện-từ <em>tuân thủ nguyên lý tương đối. </em><br /> <br /> Tuy hai cách tiếp cận trái ngược chiều nhau nhưng đều có chung một phương trình để diễn tả vận tốc ánh sáng <em>c</em> trong hai hệ quy chiếu quán tính <em><u>K</u></em> v�<em><u>K‘</u></em> phải như nhau, <em>c </em>= r/t = r’/t’ với r² = x² + y² + z², r’² = x’² + y’² + z’²: <br /> s² ≡ x² + y² + z² – (ct)² = x’² + y’² + z’² - (ct’)² . <br /> <br /> Các tọa độ bốn chiều (x, y, z, t) và (x’, y‘, z’, t’) của hai hệ quy chiếu phải liên kết, hoán chuyển giữa chúng với nhau như thế nào để sao cho đại lượng s² không thay đổi, hay bất biến. <br /> <br /> <strong>II- Hoán chuyển Lorentz của không-thời gian và Cơ học tương đối tính</strong> <br /> <br /> Trong trường hợp vận tốc <strong>v</strong> song song cùng chiều với trục O<strong>x</strong> của 2 hệ quy chiếu <em><u>J</u> </em> và <em><u>J</u> </em>‘ nói trên thì đẳng thức bất biến s² thu hẹp thành s² ≡ x² – (ct)² = x’² - (<em>c</em>t’)² vì y = y’ và z = z’. Nếu như x² + (<em>c</em>t)² = x’² + (ct’)² (dấu cộng thay dấu trừ trong s²) thì sự hoán chuyển các tọa độ (x, ct) để thành (x’, <em>c</em>t’) sẽ là phép quay các tọa độ (x, ct) một góc φ: <br /> x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ; <br /> (<em>c</em>t’) = (<em>c</em>t) cosφ + x sinφ <br /> <br /> Tính toán cho biết tanj chính là v/<em>c</em>. Thực thế một quan sát viên đứng ở điểm x’ = 0 chẳng hạn cho ta: x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ = 0 → x/<em>c</em>t º v/c = tanφ. <br /> <br /> Sự thay đổi dấu (+ ↔ -) trong s² dẫn đến thay đổi lượng giác hyperbolicφ ↔ iφ (<em>i</em><sup>2</sup> = - 1)<br /> <br /> cosφ ↔ chφ, sinφ ↔ shφ ↔, cos<sup>2</sup>φ ↔ + sin<sup>2</sup>φ = 1↔ ch<sup>2</sup>φ- sh<sup>2</sup>φ = 1<br /> <br /> 1 + tan<sup>2</sup>φ = 1/cos<sup>2</sup>φ ↔ 1 - th<sup>2</sup>φ = 1/ch<sup>2</sup>φ. <br /> <br /> Để cho x² – (ct)² = x’² - (ct’)² thì sự hoán chuyển giữa các tọa độ (x’, ct’) và (x, ct) sẽ là: <br /> <br /> x’ = x chφ - (ct) shφ<br /> <br /> (ct’) = (ct) chφ - x shφ; <br /> <br /> với thφ = v/c. Gọi β ≡ v/c v�<em>γ </em>≡ 1 ⁄ √1− β<sup>2</sup>, ta có: x’ = γ (x - vt) (I)<br /> <br /> ct’ = γ (ct - βx) hay t’ = γ (t = xv/c<sup>2</sup>). <br /> <br /> Ngược lại, hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> chạy với vận tốc - <strong>v</strong> so với hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> và như vậy ta có: |<br /> <br /> x = γ (x’ + vt’) (I’)<br /> <br /> ct = γ (ct’ + bx’) hay t = γ (t’ + x’v/<em>c</em><sup>2</sup>). <br /> <br /> Sự hoán chuyển không gian và thời gian hỗn hợp nhau như vậy trong công thức trên thường được gọi là phép hoán chuyển Lorentzii <sup>3</sup> đặc biệt. Dùng phép hoán chuyển này, ta kiểm chứng dễ dàng là khi x = <em>c</em>t thì tự động ta cũng có x’ = <em>c</em>t’ kèm theo, vận tốc ánh sáng - đo lường trong các hệ quy chiếu quán tính di chuyển với bất kỳ vectơ vận tốc cố định <strong>v</strong> nào - đều giống hệt nhau và bằng <em>c</em>. <br /> <br /> Cũng trong hai hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> v�<em><u>J’</u></em> này, cơ học cổ điển (với thời gian phổ quát t’ = t và không gian chẳng mảy may liên hệ với thời gian) cho ta x’ = x – vt, y’ = y, z’ = z, t’ = t. Như vậy thì x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² ≠ x’² + y’² + z’² - (<em>c</em>t’)², vế phải phụ thuộc vào <strong>v</strong> và s² không bất biến. Điều này làm đau đầu bao nhà khoa học vì không sao giải thích nổi sự mâu thuẫn giữa lý thuyết (cơ học cổ điển) và thực nghiệm (Michelson & Morley).<br /> <br /> Einstein giải quyết mâu thuẫn trên như thế nào? Câu hỏi đầu tiên ông đặt ra là sự hỗn hợp không gian với thời gian của mấy phương trình hoán chuyển Lorentz có ý nghĩa vật lý gì hay chỉ là một hiếu kỳ toán học? Trước hết ông nhận xét l�<em>tính đồng thờ</em>i của hai (hay nhiều) sự kiện phải phụ thuộc vào hệ quy chiếu, điều mà cơ học cổ điển Newton bỏ qua không xét kỹ. Thực thế nếu định nghĩa tính đồng thời ở hai điểm xa nhau A và B trên trục Ox là tín hiệu ánh sáng phát ra từ A và từ B phải đi tới trung điểm M của AB cùng một lúc, ta thấy ngay cái đồng thời của sự kiện xảy ra ở M (ngồi trên bến) phải khác cái đồng thời xảy ra ở trên tàu (chạy với vận tốc <strong>v</strong> song song với <strong>AB</strong>). Thực thế tín hiệu ánh sáng phát ra từ B để tới M (nay ngồi trên tàu) phải đến trước tín hiệu ánh sáng phát ra từ A vì ánh sáng chạy theo B và bỏ lại A đằng sau. Vì vận tốc ánh sáng c tuy rất lớn nhưng không vô hạn, nó cần thời gian ¹ 0 để gửi tín hiệu nên cái đồng thời của người đứng yên phải khác cái đồng thời của người di động. Khi phân tích kỹ lưỡng khái niệm về thời gian, Einstein nhận ra vai trò cực kỳ quan trọng của nó trong cách giải quyết mâu thuẫn.<br /> <br /> Thêm bước nữa, sáng tạo độc đáo của Einstein là ông nhận thức rằng luật cộng trừ vận tốc trong cơ học Newton thực ra chỉ là một định kiến vì nó dựa vào một giả thuyết chưa bao giờ được kiểm chứng bằng thực nghiệm. Giả thuyết đó cho rằng một mét chiều dài và một giây đồng hồ đo trên tàu cũng bằng một mét và một giây đo trên bến. Trước Einstein, chẳng ai đặt câu hỏi là đối với những vật chuyển động thì thước đo độ dài không gian và nhịp độ tích tắc của đồng hồ đếm thời gian có thay đổi hay không, và ông chứng minh là thực sự chúng phải thay đổi ra sao.<br /> <br /> Nếu w là vận tốc đo trên tàu của bất kỳ một vật nào, còn v là vận tốc của tàu chạy so với bến đứng yên, thì vận tốc của vật đó đo trên bến l�<em>w</em> ± v mà cơ học cổ điển đương nhiên chấp nhận. Einstein nhận thấy luật này chỉ gần đúng và ông tìm ra công thức (<em>w </em>± v)/(1 ± wv/c2) thay thế nó<sup>4</sup>. Khi vật đó là ánh sáng (w = c), kỳ thú thay (c ± v)/(1 ± <em>c</em>v/<em>c</em><sup>2</sup>) không tùy thuộc vào v nữa mà lúc nào cũng bằng <em>c</em>, giải thích thoả đáng thực nghiệm Michelson & Morley. Dù bay nhanh đến đâu chăng nữa, thậm chí v = 99,99% <em>c</em>, ta vẫn không sao đuổi kịp ánh sáng vì nó vẫn chạy xa ta với vận tốc c như khi ta đứng yên! <br /> <br /> Điểm then chốt là Lorentz, Poincaré, Einstein mỗi người mỗi cách khác nhau đã tìm ra công thức (I) và đặc biệt hệ số <em>γ</em> º 1 ⁄ √1− (v² ⁄c²) ≥ 1, chìa khoá mở đường cho cơ học<em> tương đối tính</em><sup>5</sup> thay thế cơ học cổ điển. Hoán chuyển toạ độ t’ = t, x’ = x – vt trong cơ học cổ điển chỉ là dạng xấp xỉ của phép hoán chuyển không-thời gian t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>), x’ = γ(x - vt) trong cơ học tương đối tính khi v/c « 1 hay c ↔ ∞, γ ↔ 1. Tuy tất cả các vị đều cảm thấy là phép hoán chuyển Lorentz có thể đóng vai trò quan trọng nào đó trong cách giải thích thực nghiệm Michelson & Morley, nhưng chỉ riêng Einstein đã thành công vì ông nhận thức được bản chất của thời gian là không phổ quát mà co dãn, trong khi các vị khác vẫn tiếp tục suy luận với một thời gian duy nhất, tuyệt đối của Newton. <br /> <br /> Thông điệp cách mạng của Einstein so với cơ học cổ điển Newton, là chẳng có một thời gian tuyệt đối và phổ quát trong một không gian biệt lập với thời gian, chúng mật thiết liên đới, mỗi thời-điểm phải gắn quyện với mỗi không-điểm trong một thực tại bốn chiều sau này gọi là thế giới Minkowski để diễn tả sự vận hành của các sự kiện vật lý, cái<em> lúc nào </em>phải kèm theo cái <em>ở đâu</em>. Sân khấu của các sự kiện không phải là thời gian, cũng không phải là không gian mà là đa tạp tích hợp: không-thời gian. Sự gắn bó chặt chẽ thời gian với không gian (qua thế giới bốn chiều Minkowski) để diễn tả các sự kiện vật lý phản ánh tính chất phong phú và độc đáo của cơ học tương đối tính. Hermann Minkowski là người đầu tiên năm 1908 đề xuất thế giới bốn chiều vì ông thấu hiểu bản chất gắn quyện thời gian với không gian của thuyết tương đối mà ngay Einstein năm 1905 cũng chưa nhận thấy khi ông gắn ký hiệu <em>i</em> vào thời gian t trong s<sup>2</sup> ≡ x<sup>2</sup> + y<sup>2</sup> + z <sup>2</sup> + (<em>i</em>t)<sup>2</sup>. <br /> <br /> Thời gian thậm chí còn đóng vai trò thước đo độ dài của không gian, định nghĩa chính thức hiện đại của một mét là 1/(299792458) của một giây-ánh sáng. Đơn vị của độ dài không gian như giây-ánh sáng (hay năm-ánh sáng) chỉ định khoảng cách mà ánh sáng di chuyển trong một giây (hay một năm). Vân tốc c như vậy đóng vai trò hằng số cơ bản của tự nhiên.<br /> <br /> Có muôn ức thời gian, t và t’ đều chỉ định thời gian trong hai hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc khác nhau. Đồng hồ trong mỗi hệ quy chiếu quán tính đều có nhịp độ tích tắc nhanh chậm khác nhau, khoảng cách thời gian của mỗi hệ quy chiếu tùy thuộc vào vận tốc chuyển động của hệ ấy. Nhịp đập thời gian của bạn khác của tôi, ở mỗi điểm không gian lại gắn một đồng hồ đo thời gian với nhịp độ tích tắc khác nhau. Sở dĩ bạn và tôi tưởng rằng chúng ta chia sẻ một thời gian phổ quát, chỉ vì cộng nghiệp con người trong cái không gian quá nhỏ bé của trái đất so với vũ trụ, bạn và tôi đâu có xa nhau gì, vận tốc tương đối giữa chúng ta thấm gì so với vận tốc ánh sáng (<em>v²⁄c² </em>« 1, <em>γ</em> ≈ 1). Không có mũi tên thời gian lạnh lùng trôi của trực giác mà cơ học cổ điển Newton thừa nhận, không có cái <em>đồng thời</em> phổ quát và cái<em> hiện tại </em>của sự kiện, cái<em>bây giờ</em> chẳng thể xác định và giữ vai trò ưu tiên đặc thù nào hết vì liên tục có muôn vàn đỉnh <em>nón ánh sáng</em> (phụ chú 2) trong thế giới Minkowski của các sự kiện, mỗi đỉnh nón là một cái <em>bây giờ</em>. <br /> <br /> Hơn nữa, không-thời gian và vật chất lại hợp nhất như hình với bóng trong vũ trụ co dãn (thuyết tương đối rộng). Đã không có hiện tại thì nói chi đến quá khứ và tương lai, đó là nội dung triết học kinh ngạc của thuyết tương đối trong nhận thức về thời gian, cái ‘bây giờ’ chỉ là một ảo tưởng. Diễn tả hàm súc nhất về nhận thức này có lẽ nằm trong bức thư Einstein gửi cho con trai của Besso<sup>6</sup> khi nghe tin bạn mất. Bức thư viết: ‘’Vậy bạn đã trước tôi một chút giã từ cái thế gian lạ lùng này. Nhưng cái đó chẳng nghĩa lý gì. Đối với chúng ta, những nhà vật lý có xác tín, sự chia cách quá khứ, hiện tại, tương lai chỉ là một ảo giác, dẫu nó dai dẳng đến thế nào’’.<br /> <br /> <strong>III-Vài hệ quả kỳ diệu kiểm chứng được bằng thực nghiệm.</strong><br /> <br /> A- Hệ quả đầu tiên của thuyết Tương đối hẹp là khi chuyển động với vận tốc v thì một mét chiều dài không gian và một giây đồng hồ của thời gian sẽ thay đổi, khoảng cách độ dài không gian co ngắn lại và thời gian dãn nở ra. Khám phá ra điều cực kỳ quan trọng này vì Einstein thấu hiểu ý nghĩa vật lý của phương trình hoán chuyển x, t, trong khi Lorentz tuy cũng đã thấy không gian co cụm là một đáp số của phương trình nhưng cho đó chỉ là một hiếu kỳ toán học của phép hoán chuyển mà không có ý nghĩa vật lý nào khả dĩ kiểm chứng được bằng thực nghiệm. Còn sự dãn nở của thời gian thì duy nhất chỉ có Einstein khám phá ra.<br /> <br /> 1- Câu hỏi là một mét mà hai đầu đặt ở hai điểm O‘ và X‘ (toạ độ x’ của <em><u>J’</u></em>) thì người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> đo lường thấy là bao nhiêu ở bất kỳ một thời điểm t nào, đặc biệt t = 0. Nói cách khác, khoảng cách OX (tọa độ x của <em><u>J</u></em> đứng yên) khác biệt ra sao so với khoảng cách O‘X’ di động với vận tốc v. <br /> <br /> Phương trình x’ =<em> γ</em> (x - vt) của (I) với t = 0 cho ta x = x’/<em>γ</em> = x’√(1−<em> v² ⁄c</em>²). Vì O’X’chuyển động với vận tốc v nên cái thước OX (đo lường bởi một người quan sát nằm trong <u><em>J</em></u> ) bị co ngắn đi bởi hệ số 1/<em>γ</em> = √(1− <em>v² ⁄c</em>²) < 1. Ngược lại nếu coi OX chuyển động (với vận tốc - <strong>v</strong>) so với O’X’ đứng yên (<em><u>J </u></em> chuyển động so với <em><u>J ‘</u></em>đứng yên) thì phương trình x = γ (x’ + vt) của (I’) cho kết quả tương tự x’ = x/<em>γ</em> = x√(1− v² ⁄c²), độ dài không gian của vật di động với vận tốc ± <strong>v </strong> bao giờ cũng bị co ngắn bởi 1/<em>γ</em> = √(1− v² ⁄c²). Độ dài không gian di chuyển theo hướng song song với vận tốc <strong>v</strong> bị co, một mét trên tàu chỉ bằng √(1− v² ⁄c²) mét trên bến. Ngược lại một mét trên bến bằng √(1− <em>v² ⁄c²</em>) mét trên tàu. Nhưng độ dài không gian khi di chuyển theo hướng thẳng góc với <strong>v</strong> thì không thay đổi trong mọi trường hợp. <br /> <br /> 2- Cũng vậy, một độ dài thời gian (toạ độ t’ của <em><u>J‘</u></em> ở bất kỳ không điểm x’ nào) nhưng đo lường bởi một người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> chính là độ dài thời gian (toạ độ t của <em><u>J</u></em> ). Thời gian t của hệ quy chiếu bất động <em><u>J</u></em> dài hơn gấp γ lần thời gian t’của hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> di chuyển với vận tốc v: t = γ t’ = t’/√(1− v² ⁄c²). <br /> <br /> Thực thế thời gian t’ chỉ định bởi đồng hồ di động đặt ở trung tâm toạ độ O‘ (r’ = 0) cho ta ct’ – 0 = (ct)√(1 – r²/t²<em>c</em>²) = (<em>c</em>t)√(1– v²/<em>c</em>²), do đó t = γt’. Một cách chứng minh khác cũng cho kết quả tương tự. Với x’ = 0, phương trình thứ nhất x’ = γ (x- vt) của (I) cho ta x = vt. Thay thế x bằng vt trong phương trình thứ hai t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>) của (I), ta có t’ = t/γ. <br /> <br /> Một giây của đồng hồ di động bằng γ giây của đồng hồ đứng yên, thời gian ở trên bến dài gấp γ lần thời gian ở trên tàu. So với nhịp độ tích tắc của đồng hồ trên bến thì đồng hồ trên tàu đập chậm đi γ lần, nếu đồng hồ trên bến có nhịp đập mỗi tíc tắc là một giây thì nhịp tíc tắc đồng hồ trên tàu là γ giây. Các vật di chuyển càng nhanh thì thời gian của chúng càng trôi chậm, thậm chí thời gian của ánh sáng ngưng đọng như đóng băng (γ = ∞). <br /> <br /> Từ nay ta gọi chung tất cả các <font face="Times New Roman" size="3"><em>τ</em></font> ≡ t/γ l�<em>thời gian riêng của hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc</em> v, còn t chỉ định thời gian của hệ quy chiếu bất động. <br /> <br /> Sự co dãn thời gian (nhịp độ đồng hồ đập nhanh chậm khác nhau) của các vật chuyển động với vận tốc lớn đã được thực nghiệm kiểm chứng nhiều lần từ những năm 1970 dùng đồng hồ nguyên tử đặt trên máy bay, hoả tiễn, tiếp nối bởi biết bao ứng dụng thực tiễn trong đời sống con người mà Hệ thống Định vị Toàn cầu (Global Positioning System, GPS) là một ví dụ. Trên các vệ tinh của GPS, sự chính xác cực kỳ của nhịp độ đồng hồ là điều kiện tối quan trọng cho GPS đo đạc khoảng cách không gian thành công. Trên các vệ tinh đó, thuyết Tương đối rộng cho ta hệ quả ngược với thuyết Tương đối hẹp, thời gian co cụm lại vì cường độ trọng lực trên vệ tinh giảm đi so với mặt đất. Nhưng vệ tinh GPS vì chuyển động nhanh so với mặt đất đứng yên nên thời gian trên đó cũng dãn nở theo thuyết Tương đối hẹp, như vậy ta phải kết nối hai hệ quả trái ngược nhưng khác nhau về độ lớn của sự thay đổi nhịp tích tắc đồng hồ trên vệ tinh GPS. <br /> <br /> Câu chuyện ẩn dụ Từ thức thăm Thiên thai rồi trở về cố hương thấy cảnh vật đổi thay nhiều, thời gian dưới trần trôi quá nhanh, một kịch bản Đông phương của<em> nghịch lý </em>hai anh em sinh đôi, người anh bay với vận tốc cao trong vài năm rồi trở về thấy em ở lại nhà nay đã thành lão, hay chuyện khoa học cho đại chúng của nhà vật lý G. Gamow với nhân vật M. Tompkins sống trong một thế giới tưởng tượng ở đó vận tốc ánh sáng chỉ bằng 30 km/h, có bà mẹ đặt một con sơ sinh trên vòng ngựa gỗ quay với vận tốc xấp xỉ bằng vận tốc ánh sáng, còn con sinh đôi đặt ở dưới đất bên cạnh. Quên đi năm sau trở lại thấy bé trên vòng ngựa gỗ vẫn gần như xưa còn hai mẹ con trên đất già thêm là một ẩn dụ khác<sup>7</sup>.</span><br /> </p> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="278" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h1.jpg" width="355" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">B- Hệ quả tuyệt vời thứ hai là phương trình E = <em>γmc</em>² của thế kỷ liên kết năng lượng E khổng lồ với khối lượng m nhỏ bé của vật chất, trong một gam khối lượng tiềm ẩn một năng lượng tương đương với nhu cầu dinh dưỡng của vài chục ngàn người trong vài năm!<br /> <br /> <em>1-Vài điều sơ đẳng trong cơ học cổ điển</em><br /> <br /> Khối lượng của vật chất là một khái niệm quan trọng trong khoa học mà nhân loại đã ý thức ít nhiều về nó ngay từ thuở các nền văn hiến ngàn xưa. Một cách định tính, ta hãy khởi đầu với cơ học cổ điển của Galilei và Newton theo đó khối lượng<em> m</em> của một vật được hiểu như bản tính nội tại của nó, <em>m</em> gói ghém “số lượng của vật chất” kết tụ trong đó.<br /> <br /> Còn năng lượng? Dưới dạng sức nóng - mà ta gọi là nhiệt năng - có lẽ con người đã cảm nhận ra khái niệm năng lượng ngay từ thuở họ phát minh ra lửa, không phải ngẫu nhiên mà ngôn từ calorie đã được dùng để chỉ định đơn vị năng lượng. Nó là căn nguyên tác động lên vạn vật để làm chúng biến đổi dưới mọi hình thái hoặc làm chúng di chuyển. Như vậy năng lượng chẳng thể tách rời khỏi lực và để diễn tả chính xác thì năng lượng được định nghĩa như tích số của vectơ lực <em><strong>F </strong></em>nhân với vectơ chiều dài <em>x</em> mà vật di chuyển do tác động của <em><strong>F</strong></em> áp đặt lên nó. Thực vậy, tích số <strong><em>F. x </em></strong>trước hết gọi l�<em>công</em> làm ra bởi lực <strong><em>F</em></strong> tác động lên một vật. Đó là một định nghĩa hợp lý vì nó chỉ định cái công sức mà lực phải bỏ ra để làm cho vật di chuyển một đoạn chiều dài x với vận tốc <strong>v </strong>= d<em>x</em>/dt. Khi ta mang cho vật cái <em>công sức</em> của <strong><em>F</em></strong> thì vật đó phải biến đổi bởi vì nó thu nhận một <em>năng lượng E</em>, và ta định nghĩa năng lượng mà vật thu được chính l�<em>công</em>của lực <strong><em>F</em></strong> mang cho nó. Vậy <em>E = <strong>F. x</strong>,</em> và dưới dạng vi phân d<em>E</em> =<strong><em> F.</em></strong>d<em>x</em>, ta suy ra là sự biến đổi theo thời gian t của năng lượng d<em>E</em> /dt chính là tích số <strong>F.v</strong>, d<em>E</em>/ dt = <strong><em>F</em>.v</strong> mà ta sẽ dùng để tìm ra phương trình E = γmc<sup>2</sup> của thế kỷ.<br /> <br /> Trong cơ học có hai loại năng lượng thường được nhắc đến: thế năng và động năng. Thí dụ thứ nhất là trọng lực <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> = <em>m<strong>g</strong></em> (với g = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>g</strong>| ≈ 9.81m/s<sup>2</sup> chỉ định gia tốc tạo nên bởi trọng trường của trái đất). Sức hút <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub>kéo khối lượng <em>m</em> rơi từ trên một độ cao h = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong><em>x</em></strong>| xuống mặt đất. Vì <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> và <strong><em>x</em></strong> song song và c‌‌ùng hướng về trung tâm trái đất nên <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub><strong><em>. x</em></strong> = <em>m</em>gh. Đại lượng <em>m</em>gh gọi là<em> thế năng</em> của vật đặt ở độ cao h so với mặt đất. Ở bất kỳ một điểm cao h nào đó, vật mang sẵn một năng lượng <em>m</em>gh tiềm tàng, một thế năng. Thí dụ thứ hai là với bất cứ một lực<em> F</em> nào ta cũng có d<em>E</em> = <strong><em>F</em></strong>.d<em>x</em>, khi thay dx = <strong>v</strong>dt v�<strong><em>F</em></strong> = md<strong>v</strong>/dt, ta có d<em>E</em> = <em>m</em><strong>v</strong>.d<strong>v</strong>, làm tích phân ta được <em>E</em> = (½)<em>m</em>v<sup>2</sup>, với v = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>v</strong>|. Ta gọi năng lượng (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> là động năng. Một vật khối lượng <em>m</em>chuyển động với vận tốc <strong>v</strong> mang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>. Một vật đứng yên (v = 0) rơi từ một độ cao h, khi chạm đất nó có vận tốc v = (2gh)½, thế năng <em>m</em>gh chuyển sang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>, minh họa định luật bảo toàn năng lượng.<br /> <br /> Sau hết, ta định nghĩa vectơ xung lượng<strong> p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> và phương trình cơ bản <strong><em>F</em></strong> = <em>m</em>d<strong>v</strong>/dt nay viết dưới dạng <strong><em>F</em></strong> = d<strong>p</strong>/dt.<br /> <br /> <em>2- Hai con đường đến E = γmc<sup>2</sup></em><br /> <br /> Tại sao hai? Nhà vật lý kỳ tài Richard Feynman từng khuyến khích là nếu có thể thì nên suy diễn, trình bày hay chứng minh một kết quả khoa học nào đó theo nhiều phương pháp khác nhau để rọi sáng vấn đề. Tập sách tuyệt vời <em>The Feynman Lectures on Physics</em> có nhiều thí dụ diễn giảng theo vài cách khác nhau mà lại bổ túc cho nhau.<br /> <br /> Trước hết cần minh định là chỉ có phương trình E<sub>0</sub>=<em> mc<sup>2</sup></em> hay <em>E = γmc<sup>2</sup></em> mới thực sự phản ánh ý nghĩa của thuyết tương đối hẹp, <em>E</em> thay đổi theo vận tốc của vật, động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup> là ví dụ cụ thể nhất, còn E<sub>0</sub> là năng lượng khi vật đứng yên (v = 0, γ = 1). Phương trình E<sub>0</sub> = <em>mc<sup>2</sup></em> và Δ<em>E</em><sub>0</sub> = (Δ<em>m</em>)c<sup>2</sup> chính Einstein đã viết ra trong công trình năm 1905. Ngoài ra Einstein còn đề xuất cách kiểm chứng <em>E</em><sub>0</sub> = <em>mc²</em> bằng thực nghiệm, hạt nhân phóng xạ tự nhiên (như radium) khi mất đi một chút năng lượng Δ<em>E</em><sub>0</sub> thì khối lượng nó phải giảm đi Δ<em>m</em> = Δ<em>E</em><sub>0</sub>/c² mà năm 1932 John Cockcroft và Ernest Walton ở Đại học Cambridge chứng nghiệm . <br /> <br /> Trong cơ học tương đối tính (hay thuyết tương đối hẹp), theo Einstein<sup>8</sup> để tránh sự mơ hồ, thậm chí nhầm lẫn về khái niệm khối lượng, ta không nên đưa ra hai ký hiệu: m(v) ≡ γ<em>m</em> và m<sub>0</sub> ≡ m(v = 0) theo đó m<sub>0</sub> là khối lượng bất động của một vật và m(v) = m<sub>0</sub>/√(1− v²⁄<em>c</em>²) là ‘khối lượng tương đối tính’ khi vật chuyển động với vận tốc v. Tích số của <em>γ</em> với <em>m</em> không nên hiểu và truyền bá như “khối lượng thay đổi với vận tốc’’ và viết<em>γm</em> dưới dạng m<sub>0</sub>/√(1 –v2 /<em>c</em><sup>2</sup>) trong các sách giáo khoa. Chỉ có một khối lượng m trong các định luật vật lý, không có khối lượng m0 của vật bất động hay khối lượng ‘tương đối tính’ m(v) hàm số của vận tốc v.<br /> <br /> a- Henri Poincaré, nhà toán học uyên bác và phổ quát Pháp, năm 1900 (trước năm thần kỳ 1905) đã viết ra<sup>9</sup> <em>E = mc<sup>2</sup></em>, nhưng phương pháp thiếu nhất quán của ông để tìm ra nó khiến tác giả đã quên hẳn đi đến nỗi năm 1908, ba năm sau khi Einstein khám phá ra <em>E<sub>0</sub> = mc<sup>2</sup></em>, Poincaré - khi so sánh một vật phát xạ ánh sáng với một khẩu đại bác bắn ra một viên đạn - đã viết trong La dynamique de l’électron, Science et Méthode (1908) mấy câu sau: "Khẩu đại bác giật lùi vì viên đạn bị bắn ra đã tác động trở lại. Trường hợp vật phóng quang lại là chuyện khác, ánh sáng phát ra không phải là vật chất, đó là năng lượng, mà năng lượng thì không có khối lượng’’. Qua câu trên, Poincaré dẫu có viết ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> thì ông đã quên nó rồi. <br /> <br /> Poincaré tìm ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> bằng cách nào? Trước hết, ông xem xét một chùm sóng ánh sáng có năng lượng<em>E</em> và xung lượng <strong>p</strong>. Theo định lý Poynting trong điện-từ thì p ≡ |<strong>p</strong>| = <em>E/c</em>, điều chính xác đối với photon không có khối lượng. Cái lầm của Poincaré là dùng phương trình của cơ học cổ điển <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> (với v = <em>c</em>) để áp dụng cho ánh sáng vì năm 1900 ông chưa suy diễn ra hệ số quan trọng γ. Đó là nghịch lý vì cơ học cổ điển chỉ áp dụng cho những di động chậm, v « c. Kết hợp hai cái xung khắc là p = <em>E/c</em> với p = <em>mc</em>, ông thấy<em>E = mc<sup>2</sup></em>, vì thiếu hệ số γ nên công thức đưa đến hệ quả sai là ánh sáng với năng lượng E có khối lượng <em>m = E/c<sup>2</sup></em> ≠ 0. Điều ngạc nhiên là ngày nay hãy còn vài tác giả Pháp bảo hoàng hơn vua khẳng định Poincaré là tác giả phương trình của thế kỷ<sup>10</sup>.<br /> <br /> b- Cần nhắc điều quan trọng là trong thuyết tương đối hẹp, mỗi <em>không-điểm</em><strong> x</strong> (3 thành phần x, y, z) phải gắn một <em>thời-điểm</em> t trong một thực tại không-thời gian bốn chiều Minkowski. Một <em>tứ-vectơ</em> không-thời gian là tập hợp có 4 thành phần mang ký hiệu x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> = <em>c</em>t, x<sup>1</sup>, x<sup>2</sup>, x<sup>3</sup>), với x<sup>1</sup> = x, x<sup>2</sup> = y, x<sup>3</sup> = z, viết gọn là x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> =<em>c</em>t, <strong>x</strong>). Từ tứ-vectơ x<sup>μ</sup>, ta lập một tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup> = <em>m</em>dx<sup>μ</sup>/d<font face="Times New Roman">τ</font>, và tính toán ra bốn thành phần của p<sup>μ</sup>(p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong>). Dùng định nghĩa quen thuộc của vectơ vận tốc <strong>v</strong> = d<strong>x</strong>/dt, vectơ gia tốc <strong>a</strong> = d<strong>v</strong>/dt, ta tính ra đẳng thức: dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup> <br /> <br /> Phương trình <strong>F</strong> = d<strong>p</strong>/dt = <em>m</em>d(γ<strong>v</strong>)/dt cho ta<strong> F</strong> = [mγ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> thay thế <strong>F</strong> = <em>m</em><strong>a</strong>, cũng như <strong>p</strong> = <em>mγ</em><strong>v</strong> thay thế <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> của cơ học cổ điển, chúng là giới hạn khi c → ∞ của cơ học tương đối tính.<br /> <br /> <em>c- Hai phương pháp chứng minh E = γmc<sup>2</sup>. </em><br /> <br /> Cách thứ nhất dựa vào d<em>E</em>/dt = <strong><em>F.</em>v</strong> đề cập ở đoạn 1. Dùng <strong>F</strong> =[<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>)/<em>c<sup>2</sup></em>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> vừa thiết lập, ta có <strong><em>F.</em>v</strong> =<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>), khi kết hợp nó với dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/c<sup>2</sup>, ta được <strong><em>F</em>.v</strong> = <em>mc<sup>2</sup></em> dγ/dt = d<em>E</em>/dt và như vậy <em>E = γmc<sup>2</sup></em>.<br /> <br /> Cách thứ hai là liên kết thành phần p<sup>0</sup> = <em>γmc</em> (của tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup>) với năng lượng <em>E</em>, và xin chú tâm đến thứ nguyên ML<sup>2</sup>/T<sup>2</sup> của năng lượng (ba đại lượng cơ bản, khối lượng M, chiều dài không gian L, thời gian T). Vậy phép phân tích thứ nguyên bảo ta p<sup>0</sup> = <em>E</em> chia cho một vận tốc nào đó. Ta chỉ có hai lựa chọn, đó là v hay <em>c</em>, nhưng v không thích hợp vì nó có thể bằng 0 và đưa p<sup>0</sup> đến một giới hạn vô tận, vậy p<sup>0</sup> = <em>E/c</em>. Với p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, ta có <em>E = γmc<sup>2</sup></em>. Lựa chọn p<sup>0</sup> = <em>E/c</em> còn phù hợp với trường hợp v « c, vì khi ta khai triển hệ số <em>γm</em> thành chuỗi (v/c)<sup>n</sup> thì ta có <em>γmc<sup>2</sup> ~ mc<sup>2</sup> + (½)mv<sup>2</sup></em> + (3/8)<em>m</em>(v<sup>4</sup>/<em>c</em><sup>2</sup> )..., ta nhận ra <em>γmc<sup>2</sup></em> chứa đựng <em>động năng</em> (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> quen thuộc. Đó là phương pháp Einstein dùng để tìm ra phương trình của thế kỷ<sup>11</sup>. Hai phương trình cơ bản tóm tắt thuyết tương đối hẹp là: <em> E</em><sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup><em>c</em><sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup> </em> <br /> <strong>p</strong> = (<em>E/c<sup>2</sup></em>) <strong>v</strong> <br /> <br /> Hai phương trình trên áp dụng cho mọi trường hợp của khối lượng m bằng hay khác 0. Với photon (<em>m</em> = 0), phương trình trên cho ta <em>E</em> = pc, trùng hợp với định lý Poynting. Hơn nữa ánh sáng (photon) vì không có khối lượng, nó chẳng bao giờ bất động, vận tốc lúc nào cũng bằng <em>c</em>, do đó tích số <em>γm</em> của photon mang dạng 0/0 và năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> của nó có thể là bất cứ con số nào khác 0 và thực vậy. Ta đi vào lãnh vực của lượng tử với Max Planck: <em>E = h</em>ν<em> = </em>p<em>c</em>. Năng lượng của photon không xác định được trong thuyết tương đối mà lại đến bằng con đường lượng tử. Tuy khối lượng bằng 0, nhưng photon có năng lượng khác 0 và bằng tần số dao động ν của nó nhân với hằng số Planck <em>h</em> = 6.63 x 10<sup>–34</sup> Js. <br /> <br /> <strong>Tạm dừng trước khi bước tiếp</strong><br /> <br /> Mời bạn chú tâm đến câu ‘’di chuyển <em>đều đặ</em>n cũng như không’’của Galilei liên đới đến trường hợp đặc biệt của vận tốc cố định không thay đổi với thời gian (<em>gia tốc</em> = 0) trong các hệ quy chiếu quán tính, đặc trưng của thuyết Tương đối hẹp. Tính từ hẹp dùng ở đây để chỉ định sự chuyển động không có gia tốc này. Có lẽ Einstein tự đặt trong tiềm thức câu hỏi là các kết quả của Thuyết Tương đối sáng tạo năm 1905 sẽ thay đổi ra sao trong trường hợp di chuyển<em> không đều đặn</em>, rồi một ngày tháng 11 năm 1907 Einstein chợt nẩy ra một ý tưởng mà ông coi như mãn nguyện nhất trong đời: <em>một người rớt từ trên cao xuống không cảm thấy sức nặng của mình</em>. Ông nhận ra vai trò quyết định của trọng trường trong sự nới rộng phạm trù <em>không gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>hẹp</em> sang phạm trù <em>có gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>rộng</em>. Câu ‘’di chuyển đều đặn cũng như không’’ của Galilei, qua ý tưởng sung sướng nhất trong đời của Einstein, nay biến thành ’’<em>di chuyển không đều đặn chẳng khác gì tác động của trọng lực</em>’’đã mở đầu một kỷ nguyên mới cho vật lý, nới rộng thuyết tương đối hẹp (hay đặc biệt) sang thuyết tương đối rộng (hay tổng quát) để thay thế thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton, định luật cổ điển này là truờng hợp xấp xỉ gần đúng của thuyết tương đối rộng chính xác hơn. <br /> <br /> Ngoài ra còn thêm một nguyên nhân thúc đẩy Einstein mở rộng thuyết tương đối hẹp vì ông nhận ra có một mâu thuẫn giữa thuyết này (theo đó vận tốc của mọi tín hiệu đều <em>có hạn</em>, kể cả ánh sáng) và luật cổ điển vạn vật hấp dẫn của Newton (theo đó trọng lực truyền đi với vận tốc <em>vô hạn</em> để vạn vật hút nhau <em>tức thì</em>). Vậy sửa đổi luật hấp dẫn Newton sao cho nhất quán với thuyết tương đối hẹp sẽ tự động giải đáp được mâu thuẫn nói trên.<br /> <br /> Đó là điểm khởi đầu cho thuyết Tương đối rộng mà chúng ta sẽ tiếp tục trong những phần sau. Mời bạn thưởng ngọan phương trình Einstein của thuyết Tương đối rộng mà vế trái mô tả hình hài cong uốn của không-thời gian trong đó vận hành vạn vật, còn vế phải là năng-xung lượng của vật chất tạo dựng nên cấu trúc đó:<br /> <em><strong>R</strong></em><sub>μν</sub> – (½)<em><strong>R</strong></em> g<sub>μν</sub> = (8<font face="Times New Roman">π</font>G/c<sup>4</sup>)<em><strong>T</strong></em><sub>μν</sub> <br /> <br /> Nhà vật lý Nhật bản Yoichiro Nambu minh họa vế trái phương trình Einstein bằng lâu đài Himeji-jo xa xưa của một thoáng không gian thanh thoát bên bờ suối, còn vế phải bên kia cầu vương vấn trong cảnh trần ai bởi khói than nhà máy phản ánh vật chất nặng nề!<br /> </span><br /> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="255" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h2.jpg" width="459" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Phụ chú<br /> <br /> <sup>1</sup> Hệ quy chiếu quán tính là hệ quy chiếu di chuyển với vectơ vận tốc <strong>v </strong>đều đặn (độ dài và chiều hướng của v cố định, không thay đổi với thời gian, như vậy gia tốc <strong>a</strong> ≡ d<strong>v</strong>/dt = <strong>0</strong>), kể cả <strong>v</strong> = <strong>0</strong>. Các vectơ trong không gian ba chiều đều viết dưới dạng in đậm như <strong>v, k </strong>và v ≡ |<strong>v</strong>|, k = |<strong>k</strong>|. Vectơ <strong>X</strong> có 3 thành phần không gian là x, y, z, ta viết gọn <strong>X</strong> (x, y, z). <br /> <br /> <sup>2</sup> Đa tạp bốn chiều không-thời gian có tung độ là trục thời gian ct, hoành độ là không gian ba chiều với ba trục Ox, Oy, Oz. Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp này là một <em>nón ánh sáng</em> với đỉnh là một điểm T nằm trên tung độ (OT = <em>c</em>t), còn đáy nón là quả cầu S bán kính r, với r<sup>2</sup> = x² + y² + z², nửa góc ở đỉnh nón bằng 45°. Quỹ đạo của các tia ánh sáng (khối lượng = 0, tương ứng với trường hợp s² = 0 vì ct = r) là vành biên của nón, nối đỉnh T với chu vi của mặt cầu, còn quỹ đạo của các vật mang khối lượng m ≠ 0 (tương ứng với trường hợp s² > 0 vì v < c) nằm bên trong <em>nón ánh sáng</em>. Các quỹ đạo vận hành của vật chất (sự kiện) đều có thể diễn tả bởi những đường cong nằm trong nón ánh sáng. Trong hình dưới đây, quả cầu S được tượng trưng bởi một vòng tròn nằm trong mặt phẳng của hai trục không gian Ox, Oy, mặt phẳng này cắt quả cầu S bởi một mặt phẳng khác thẳng góc với trục không gian Oz. Nón úp diễn tả <em>quá kh</em>ứ, nón mở l�<em>tương lai,</em> còn đỉnh nón T l�<em>bây giờ</em>. </span><br /> <br /> <table align="left" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" height="179" width="160"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <img alt="" height="173" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h3%20copy.jpg" width="153" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <sup>3</sup> Poincaré là người đầu tiên gán tên Lorentz cho phép hoán chuyển này vì Lorentz viết nó ra dưới dạng gần đúng năm1895 và dạng chính xác năm 1904. Thực ra Woldemar Voigt tìm ra năm 1887 nhưng chỉ khác bởi một hệ số chung toàn bộ và Joseph Larmor năm 1900. Poincaré tổng quát hóa hoán chuyển Lorentz bằng ma trận 4 x 4 với cả bốn toạ độ x, y, z, t, thay vì hai tọa độ x, t. Tuy biết công trình gần đúng năm 1895 của Lorentz nhưng Einstein khi phân tích những khái niệm cơ bản về thời gian và không gian đã suy diễn ra phương trình hoán chuyển giữa x và t này một cách độc đáo và khác các vị trên. Còn cách giải thích và nhận xét ý nghĩa vật lý của sự hoán chuyển x, t thì hoàn toàn khác biệt giữa Einstein và các vị tiền bối khác. <br /> <br /> <sup>4</sup> Từ phép hoán chuyển Lorentz, ta có thể suy ra luật cộng trừ các vận tốc trong cơ học tương đối tính. Vận tốc w của một vật chuyển động trên tàu (hệ quy chiếu <em>J</em> ‘ chạy với vận tốc v đối với hệ quy chiếu J ) theo định nghĩa chính là w ≡ x’/t’. Theo cơ học cổ điển x’ = x – vt, t’ = t, thì người trên bến sẽ thấy vật di chuyển với vận tốc W ≡ x/t = (x’ + vt’)/ t’ = w + v. <br /> Nhưng trong cơ học tương đối tính, vận tốc W đo trên bến sẽ phải thay đổi theo công thức (I’) của phép hoán chuyển Lorentz : W ≡ x/t = (x’ + vt’)/(t’ + x’v/c<sup>2</sup>) = (w + v)/ (1+ wv/c<sup>2</sup>), dùng w≡ x’/t’.<br /> <br /> <sup>5</sup> Một cách đơn giản cơ học tương đối tính là cơ học cổ điển kèm thêm hệ số γ, trong các phương trình diễn tả cơ học Newton ta thay thế các đại lượng vật lý (khối lượng <em>m</em>, xung lượng <strong>p</strong>…) bằng tích số của chúng với γ để thành cơ học tương đối tính. Cơ học cổ điển (tương ứng với trường hợp các chuyển động chậm, v/c « 1 hay c → ∞, γ →1) là dạng xấp xỉ của cơ học tương đối tính. <br /> <br /> <sup>6</sup> Michele Angelo Besso, người bạn thân thiết cùng sở làm ở Bern, người duy nhất ông cảm ơn trong công trình để đời đăng trên Annalen der Physik về thuyết tương đối hẹp mà ông khám phá ra trong lúc hai người dạo chơi và bàn luận về bí hiểm ether ngày chủ nhật cuối tháng 5 năm 1905 trên đồi Gurten, xa xa dưới chân là thành phố Bern cổ kính. Trong bài đó ông rất tự tin, không hề trích dẫn bất kỳ tài liệu tham khảo nào mặc dầu lúc ấy chẳng ai biết đến ông. Chữ gläubige trong bức thư không nên hiểu theo nghĩa tín ngưỡng tôn giáo, mà hàm ý xác tín vào lý trí. Bức thư gửi chưa đến một tháng thì Einstein cũng vào cõi vĩnh hằng. <br /> Mời bạn tham khảo hai chương đầu cuốn sách của Thibault Damour: Si Einstein m’était conté, Le cherche midi, 2005, và bài của Craig Callender: Is time an illusion? Scientific American, tháng 6/ 2010 do Cao Chi biên dịch dưới nhan đề <em>Thời gian phải chăng chỉ là một ảo tưởng</em>?, tạp chí <em>Tia sáng</em> 19/07/ 2010 <br /> http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=111&CategoryID=2&News=3316<br /> <br /> <sup>7</sup> Bạn có thể thắc mắc là hai anh em di chuyển với vận tốc cố định so với nhau, người này so với người kia biết ai bay ai ở (như chuyển động tương đối giữa hai hệ quy chiếu quán tính J và J ‘ với nhau, với vận tốc <strong>v</strong>của J ‘ so với J và -<strong> v</strong> của J so với J ‘ nói trong bài), anh hay em người nào cũng thấy thời gian của mình dài hơn thời gian của người kia, làm sao biết ai già ai trẻ? Đúng vậy trong trường hợp vận tốc v của hỏa tiễn <em>mãi mãi cố định trên một đường thẳng duy nhất không thay đổi chiều hướng và cường độ</em>. Để thấy sự khác biệt, ta phải xét trường hợp có một bất đối xứng nào đó, một trong hai người di chuyển với vận tốc thay đổi về chiều hướng và/hay cường độ, thí dụ bay đến một hành tinh, đậu xuống đấy và trở về trái đất.<br /> <br /> <sup>8</sup> Thư của A. Einstein cho Lincoln Barnett, ngày 19 tháng 6 năm 1948 (Hebrew University of Jerusalem, Israel). Xem thêm bài của Lev. B. Okun, Physics Today June 1989, 31-36. <br /> <br /> <sup>9</sup> H. Poincaré, Arch. Neerland. 5, 252 (1900).<br /> <br /> <sup>10</sup> Jean-Paul Auffray, Einstein et Poincaré, éditions Le Pommier (1999). Jules Leveugle, La Relativité, Poincaré et Einstein, Planck, Hilbert, l’Harmattan (2004). Jean Hladik, Comment le jeune et ambitieux Einstein s’est approprié la Relativité restreinte de Poincaré, Ellipses (2004). Coi sách đã dẫn của T. Damour về các tác giả trên.<br /> <br /> <sup>11</sup> Mặc dầu bốn thành phần của tứ-vectơ p<sup>μ</sup> vì phụ thuộc vào hệ số γ nên chúng đều thay đổi theo v, nhưng độ dài bình phương của tứ-vectơ (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> không phụ thuộc vào v, nó bất biến: (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>2</sup></em>. Cũng vậy, năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> và xung lượng <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong> đều thay đổi theo <strong>v</strong> nhưng <em>E<sup>2</sup></em> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup>c<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup></em>không phụ thuộc vào<strong> v</strong>, nó bất biến trong mọi hệ quy chiếu. Bất biến là điều kiện tiên quyết mà thuyết tương đối đòi hỏi, nếu <em>E ≠ γmc<sup>2</sup></em> (thí dụ <em>E = γmc</em>v) thì ta không có một bất biến nào.</span> <p> </p> </div> </div> ', 'images' => '20160629103410a222168483af36c9ad47e59b0370953c.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61080', 'slug' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '749', 'rght' => '750', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '429', 'name' => 'Một số giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hannover', 'code' => null, 'alias' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tại Hội chợ Hannover 2011 (Đức), nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới trưng bầy những sáng chế, phát minh mới nhất của mình. Không ít phát minh trong số này có thể sẽ làm thay đổi cuộc sống hàng ngày của chúng ta. </div> <div> <br /> Thường thì các hội chợ công nghiệp thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia. Tuy nhiên những máy móc, robot và màn hình giới thiệu các giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hanover thu hút đặc biệt sự chú ý của giới hâm mộ và cả khách tham quan thông thường. Bên cạnh các loại máy chuyên dụng ở hội chợ này người ta còn thấy những sản phẩm sẽ đóng vai trò nhất định trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng trong thời gian tới đây hoặc trong tương lai không xa. Thí dụ tại Hội chợ năm nay người ta đặc biệt chú ý đến một phát minh đầy ý nghĩa: nhờ chất chiếu sáng có thể phân biệt rõ ràng hàng giả, hàng nhái với hàng chính hãng. Phát minh này cùng với bốn sáng chế phát minh khác được đề cử tranh giải thưởng Hermes của Hội chợ Hannover, đây là một giải thưởng rất sáng giá. Một trong những điều kiện để trúng giải này là sản phẩm đã trải qua giai đoạn thử thách công nghiệp, có giá trị kinh tế cao và phải có tính độc đáo. </div> <div> </div> <div> <strong>Chất phát sáng chống hàng nhái, hàng giả</strong></div> <div> <br /> Đối với nhiều doanh nghiệp thì cuộc chiến chống hàng nhái, hàng giả đang là một thách thức lớn. Một số kẻ làm hàng giả, hàng nhái điêu luyện đến mức bản thân các chuyên gia cũng có lúc bị thật giả lẫn lộn. Hãng Tailorlux nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực chống hàng giả thực hiện việc gắn chất phát sáng vào sản phẩm chính hiệu nhờ đó người tiêu dùng dễ dàng phân biệt giữa hàng thật và hàng giả. </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con1.JPG" style="width: 480px; height: 231px;" /></div> <div> </div> <div> Những mầu sắc này không những đẹp mà còn giúp phát hiện hàng giả, hàng nhái. Hãng Tailorlux chuyên môn hóa vào việc chống hàng nhái. Hàng hóa chính hiệu đều được đánh dấu bằng chất phát sáng để dễ dàng nhận dạng. Chất phát sáng là hóa chất điều chế từ đất hiếm.</div> <div> </div> <div> Chất phát sáng này được làm từ các loại hóa chất có trong đất hiếm. Ông Alex Deitermann giám đốc marketing của hãng cho hay người ta có thể phát triển khoảng 300 tỷ các loại chất phát sáng khác nhau tương tự như các vì sao. Mỗi chất có một nguồn sáng quang phổ riêng biệt của mình. Chất đánh dấu này có thể dấu kín trong sản phẩm như trộn với mực in hoặc sơn, chất này không độc cho nên có thể gắn trong đồ chơi trẻ em. Nhờ một máy đọc, Spektroskop, có thể xác định được chất đánh dấu và so sánh với cấu trúc của nó được lưu trong ngân hàng dữ liệu. Chất này có thể dùng để đánh dấu với các sản phẩm bằng nhựa, chất lỏng, chất bột, thủy tinh và nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Người ta cũng có thể đánh dấu cả dược phẩm. Tuy nhiên, không thể dùng chất này để đánh dấu các sản phẩm bằng kim loại vì kim loại có khả năng nuốt nguồn phát sáng. </div> <div> </div> <div> Ông Deitermann cho biết, các doanh nghiệp, các hãng dược phẩm, ngành hải quan và người tiêu dùng có thể dùng loại thiết bị đọc này để kiểm tra độ xác thực của sản phẩm. Hãng Tailorlux còn dự định sẽ gắn thiết bị Spektroskope vào Smartphon. Khi đó người bệnh chỉ sau vài giây đồng hồ là có thể biết loại thuốc mà họ dùng có phải là thuốc chính hãng hay không. Ngay cả khi đi mua hàng chất đánh dấu cũng có thể phát huy vai trò của mình. Thí dụ người nào định mua một cái túi xách chỉ cần chụp sản phẩm đó rồi gửi kết quả đi, chỉ giây lát sau nhận được câu trả lời sản phẩm này là thật hay nhái. Hiện hãng đang thương thảo kế hoạch hợp tác với hãng sản xuất điện thoại di động Nokia. </div> <div> </div> <div> Robot có cảm giác</div> <div> Hãng FerRobotics giới thiệu tại hội chợ Hannover Robot có gắn một loại bích cảm giác giúp nó có cảm giác như con người. Nhờ cái bích này, Robot làm các động tác lau chùi, đánh bóng đặc biệt nhẹ nhàng. Khi cánh tay Robot làm việc trên một mặt phẳng cứng người ta đặt cái bích này vào giữa máy và công cụ. Bích ghi nhận mức độ đề kháng và thông báo kịp thời tới bộ phận điều khiển của máy từ đó áp lực khi đánh bóng hoặc mài được điều tiết thích hợp. Với thiết bị này, hãng FerRobotics của Áo cho rằng có thể tự động hóa những khâu mà cho đến nay vẫn phải sử dụng bàn tay con người khi cần phải thao tác một cách hết sức nhẹ nhàng. Theo hãng này, có thể gắn bích tiếp xúc vào mọi Robot tiêu chuẩn. Người ta có thể dùng thiết bị này để kiểm tra chất lượng bàn phím. Thiết bị bắt chước ngón tay ấn trên bàn phím để điều chỉnh bàn phím cho phù hợp. Theo nhà sáng chế, thiết bị này còn có thể thay thế bàn tay con người để làm những loại công việc có độ nhạy cảm cao như đóng gói, dán và mài. </div> <div> </div> <div> <strong>Sensor, "mắt điện tử"</strong></div> <div> <br /> Một thí nghiệm được trình diễn tại hội chợ Hannover thu hút đông đảo công chúng. Trên một cái kệ nhỏ người ta đặt nhiều hộp kem xoa da và một số bình xịt, phía trước là ba cái lọ nhỏ đựng nước hoa. Hai Sensor di chuyển liên tục từ trái sang phải. Loại Sensor chạy theo nguồn sáng này do hãng Wenglor phát triển dùng để đo khoảng cách. Sensor mới này hoạt động theo nguyên tắc xác định thời gian chạy của ánh sáng (Lichtlaufzeitmessung), có nghĩa là, sensor phát ra sung ánh sáng và đo thời gian khi sung ánh sáng quay trở lại. Khoảng thời gian này giúp xác định khoảng cách đối với những vật cần theo giõi. Theo thông tin của nhà sáng chế, phát minh này giúp thực hiện các nhiệm vụ nhận biết mà cho đến nay được coi là không thể thực hiện được.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con2.JPG" style="width: 480px; height: 360px;" /></div> <div> </div> <div> Bộ phận cảm biến ( Sensor) mầu xanh (bên trái) trong một thí nghiệm nhỏ, đã được áp dụng trong thực tiễn sản xuất: Loại cảm biến này được sử dụng như một "con mắt điện tử" và có khả năng nhận biết mầu sắc, hình dáng của hàng hóa cũng như xác định chúng được làm từ chất liệu gì, sensor này được gắn trong nhà kho, trên các băng chuyền hoặc trên những robot làm công việc lắp ráp.</div> <div> </div> <div> Thiết bị này chủ yếu dùng trong kho tàng, trên hệ thống băng chuyền hoặc lắp vào robot lắp ráp. Thiết bị này có khả năng nhận biết mầu sắc, chất liệu và hình dạng hàng hóa để trên kệ. Loại Sensor này có thể lắp trên xe nâng hạ tự động như một "con mắt điện tử" làm việc trong nhà kho. </div> <div> </div> <div> <strong>Thiết bị đo áp lực không khí tiết kiệm năng lượng </strong></div> <div> <br /> Tại gian trưng bầy của hãng Omega Air (Slovenia) có nhiều bộ phận hình ống nhiều mầu nằm cạnh nhau. Trong đó có một cái ống trồi hẳn lên: một thiết bị điện tử đo khí nén nằm trong trong một hộp kính để trình diễn. Thiết bị này được sử dụng trong các cơ sở khí nén nhằm mục đích tiết kiệm năng lượng. Thiết bị được lắp đặt để giám sát các bộ lọc khí nén. Một Sensor có nhiệm vụ phát hiện chính xác sự giảm áp nhưng tiêu hao rất ít năng lượng đến mức có thể vận hành bằng hệ thống pin lắp trong thiết bị. </div> <div> </div> <div> Khâu then chốt của Sensor này là một loại dung dung dịch điện từ. Thông thường những thay đổi về áp lực sẽ được phát hiện nhờ một màng mỏng với sự xê dịch của thanh nam châm. Cái mới ở đây là giọt dung dịch đã được từ hóa xê dịch thay cho sự xê dịch của thanh nam châm. Phương pháp này có ưu điểm là chính xác và tiêu hao ít năng lượng. Do đó không cần nối với mạng lưới điện mà có thể chỉ dùng pin. </div> <div> </div> <div> <strong>Phun bằng hơi nước thay vì khí nén</strong></div> <div> <br /> Hãng Krautzberger giới thiệu quy trình phun bằng hơi nước mà hãng đã được trao giải thưởng sáng chế phát minh Hermes năm nay. </div> <div> </div> <div> Thay vì dùng khí nén hãng Krautzberger dùng hơi để phun sơn, keo dán hoặc men. Ưu thế của quy trình này là chất liệu phun mềm mại hơn và giảm mức độ tạo sương. Một nhân viên giới thiệu quy trình phun sơn ngay tại khu vực triển lãm. Nhân viên này phun sơn xanh lên một tờ giấy, cạnh đó ông ta cầm một tờ giấy trắng và tờ giấy này hầu như không bị vấy bẩn. </div> <div> </div> <div> Phương pháp phun hơi này giúp tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế công sức lau chùi và bản thân người lao động ít bị ảnh hưởng của hơi phun độc hại. Hơn nữa thời gian hong khô cũng ngắn hơn.</div> <div> </div> <div> Ý tưởng đầu tiên về phun hơi đã hình thành cách đây 20 năm và đến bây giờ quy trình này đã chín muồi. Tuy nhiên quy trình phun hơi này này không thích hợp để áp dụng trong gia đình mà chỉ thích hợp với các giây chuyền sản xuất tự động hóa, thí dụ như để phun men mầu lên các sản phẩm gốm, sứ... Loại thiết bị phun hơi này khá đắt, giá thành lắp hệ thống phun hơi này lên tới 17.000 Euro. </div> <div> </div> <div> Xuân Hoài (Theo Spiegel 3.2011)</div> ', 'images' => '201606270333236fca7a9b9ac98ccc83aebb9fa27a2149.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '54913', 'slug' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '747', 'rght' => '748', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '428', 'name' => 'Kỳ án Molière/Corneill', 'code' => null, 'alias' => 'ky-an-moliere-corneill', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một vụ gian trá chưa từng thấy. Molière chưa bao giờ viết một dòng chữ nào, ông ta chỉ là một tên đại bịp và thuê một kẻ nào đó có tên là Corneille viết cho mình. Vụ lùm xùm này từ đâu đến và liệu nó có dựa trên những sự kiện có thật?</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (11).jpg" style="width: 201px; height: 250px;" /><br /> <br /> Tất cả bắt đầu vào năm 1919. Trong một tờ tạp chí văn học, nhà thơ Pierre Louÿs thông báo Molière không phải là nhà văn vĩ đại như một người tưởng, mà thực tế ông đã phải nhờ tới một người cộng tác có tên Corneille. Làm sao mà Pierre lại có ý tưởng này? Đơn giản là vì ông nhận thấy lối viết trong vở kịch Amphitryon rất giống với một vở kịch của Corneille.</div> <div> </div> <div> Ý kiến này đã gây ra hàng loạt các cuộc tranh luận diễn ra và kéo dài tới cả thế kỷ XX. Những người cho rằng đã có sự gian trá dựa trên bằng chứng chủ yếu là sự giống nhau giữa các vở kịch của Molière và Corneille. Và họ quả quyết điều đó không thể do sự ngẫu nhiên tạo ra. Hơn nữa, Molière lại chẳng để lại bất cứ một bản viết tay nào, kể cả một đoạn nháp hay mảnh giấy ghi chú. Và đặc biệt là tại sao một nhà viết kịch nhỏ bé lại có thể bất ngờ biến thành một tác giả tầm cỡ như Molière, ở cái tuổi 37? </div> <div> </div> <div> <strong>Trả lời bằng các con số thống kê</strong></div> <div> </div> <div> Năm 2003, Dominique Labbé thông báo đã giải mã được bí ẩn văn chương này nhờ sự trợ giúp của các công cụ thống kê. Chuyên gia nghiên cứu thống kê ngôn ngữ này đã dùng phương pháp đo khoảng cách giữa các từ trong các văn bản và thống kê sự khác biệt giữa tần số sử dụng các từ trong hai văn bản. Khoảng cách này cho phép đưa ra phép đo giữa 0 (nếu tất cả các từ được sử dụng trong hai văn bản đều có cùng tần số) và 1 (nếu hai văn bản không có từ giống nhau).</div> <div> </div> <div> Ông đã phải rất cẩn thận để tránh những sai sót, thí dụ như việc tuân theo kích thước đúng của văn bản, phân biệt các từ đồng nghĩa, phát hiện các giống của từ… Cuối cùng, sau khi đo đạc rất nhiều văn bản khác nhau, Labbé đưa ra kết luận rằng hai văn bản có khoảng cách giữa các từ dưới hoặc bằng 0.20 thì chúng chắc chắn thuộc cùng một tác giả. Nếu chúng trong khoảng 0,20 và 0,25 thì rất có thể chúng thuộc cùng một tác giả. Nhưng nếu khoảng cách này lớn hơn 0,40 thì chúng thuộc hai tác giả khác nhau.</div> <div> </div> <div> Và kết luận của ông về vụ việc Molière/Corneille đã được đưa ra: các văn bản của Molière là do Corneille viết. Trên thực tế, khoảng cách giữa các từ trong các văn bản được xem xét là dưới 0,25. Vụ việc như vậy đã được giải quyết xong? Không phải vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>Toán học đã giải quyết nhưng…</strong></div> <div> </div> <div> Vấn đề còn lại là phải biết được tại sao nhà văn kiêu ngạo Corneille kia lại chấp nhận làm kẻ viết thuê cho một kẻ giả danh là nhà soạn kịch. Liệu có phải là vì ông không mong muốn được biết đến như một nhà soạn kịch, cho dù văn phong xuất sắc đến thế nào đi nữa, bởi điều này sẽ làm lộ việc viết thuê của ông? Hay đó chỉ là cách giải quyết các rắc rối của ông với giới tư sản Paris bằng việc để vô danh? Hay do ông thiếu tiền?</div> <div> </div> <div> Vấn đề cũng cần được làm rõ là tại sao anh em nhà Corneille lại tiến hành một âm mưu chống lại Écoles des femmes (Trường dạy đàn bà), vở kịch mà Molière chế diễu thẳng thừng các trò kịch của giới quí tộc mà anh em nhà Corneille viết. Tại sao Corneille viết, rồi lại chỉ trích một tác phẩm trong đó ông chế diễu hình ảnh anh của ông và của chính mình? Hơn thế nữa, trong thời gian mà Corneille được cho là viết thuê cho Molière, ông cho ra mắt vở kịch Office de la Sainte Vierge, một tác phẩm đồ sộ đòi hỏi mất rất nhiều thời gian. Như vậy, ông lấy đâu ra thời gian để viết cho Molière. Cho tới ngày nay, cuộc tranh luận mở về đề tài được đưa ra từ năm 1919 vẫn chưa được đóng lại.</div> ', 'images' => '20160627033145939f0e1e8eeb7e9598b00cc6fba350c4.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62773', 'slug' => 'ky-an-moliere-corneill', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '745', 'rght' => '746', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ) $dm_c2 = array() $cap2 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $dm_c3 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52320', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '64629', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61786', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62381', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '63187', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '80684', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '437', 'name' => 'Phá vỡ kỷ lục về khoảng cách viễn tải lượng tử', 'code' => null, 'alias' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nhà vật lý tại Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) vừa phá vỡ kỷ lục viễn tải lượng tử khi có thể truyền thông tin từ một photon tới một photon khác trên chặng đường hơn 102 km cáp sợi quang – xa gấp bốn lần so với kỷ lục cũ.</div> <div> <br /> Viễn tải lượng tử được xây dựng dựa trên rối lượng tử. Khi các phân tử hạ nguyên tử gần nhau bị vướng vào nhau, chúng sẽ dính với nhau mãi mãi, ngay cả khi bị tách khỏi nhau. Khi một phân tử này truyền thông tin lượng tử cho phân tử khác, về bản chất đó chính là phân tử tự thực hiện viễn tải lượng tử cho nó.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (14).jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> Để phá vỡ kỷ lục về khoảng cách, các nhà khoa học ở NIST đã phải dùng đến một máy dò rất nhạy cảm. Marty Stevens, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chỉ có khoảng 1% trong số các photon có thể đi qua sợi quang dài 100km. Chúng tôi sẽ không thể thực hiện được thí nghiệm này nếu không có những máy dò mới kia, chúng có thể đo được tín hiệu rất yếu này.”</div> <div> </div> <div> Mục đích cuối cùng của viễn tải lượng tử nhằm thực hiện mật mã lượng tử. Dưới đây là một định nghĩa của tạp chí Physics World:</div> <div> </div> <div> Mật mã lượng tử bao gồm hai phần tử cùng có chung một chiếc chìa khóa bí mật được tạo ra từ việc sử dụng các trạng thái của các phân tử lượng tử chẳng hạn như photon. Khi đó, các bên tham gia liên lạc có thể trao đổi thông điệp cho nhau bằng các phương thức thông thường nhưng với mức độ an ninh được bảo đảm tuyệt đối nhờ việc mã hóa thông tin bằng chiếc chìa khóa bí mật. Nếu có kẻ nghe lén muốn tìm cách chặn chiếc chìa khóa đó sẽ phải phá hủy các trạng thái lượng tử, và như vậy kẻ đó sẽ tự động để lộ tung tích của mình. Về lý thuyết, không thể lấy trộm những thông tin được mã hóa theo phương pháp này. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi rất nhiều người đang nóng lòng muốn nó trở thành khả thi. Nhưng trước tiên, các nhà khoa học sẽ phải nghiên cứu cách thực hiện viễn tải lượng tử một cách tin cậy hơn nữa, và ở khoảng cách xa hơn nữa. Các nhà khoa học ở NIST hiện đang nghiên cứu tạo ra nhiều máy dò nhạy cảm hơn để thực hiện được điều đó. </div> <div> </div> <div> Trang Bùi dịch theo washingtonpost.com</div> ', 'images' => '20160701092843176ed7e7db753ce84127d40491513441.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '60501', 'slug' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '763', 'rght' => '764', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '436', 'name' => 'CES 2015: Cảm biến và kết nối ', 'code' => null, 'alias' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Gắn cảm biến vào tất cả các thiết bị, kết nối mọi vật dụng trên nền tảng Internet là điều mà người ta nhận thấy rõ ràng trong CES 2015 – Hội chợ hàng điện tử tiêu dùng quốc tế diễn ra trong năm ngày từ 4-9/1 tại Las Vegas, Mỹ.</div> <div> <br /> <strong>Mọi vật đều thông minh</strong></div> <div> </div> <div> Khi những người tham dự CES thường xuyên bắt đầu cảm thấy chán vì năm nào cũng quen thuộc với sự góp mặt của các tập đoàn điện tử như Sony, LG, SamSung... cùng những sản phẩm “dễ đoán” như TV LED thì năm nay, họ có dịp ngạc nhiên với một xu hướng: “Internet of things” – vạn vật kết nối trong các thiết bị gia dụng.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail (1).jpg" style="width: 150px; height: 84px;" /></div> <div> </div> <div> Theo dự báo, phải mất vài chục năm nữa, viễn cảnh về vạn vật kết nối mới trở thành hiện thực, khi ấy, tất cả các vật dụng xung quanh con người đều được gắn một máy tính và kết nối với nhau trên nền tảng internet. Tuy nhiên, tại hội chợ công nghệ CES, người ta thấy viễn cảnh này không xa đến thế, hàng trăm vật dụng gắn liền với sinh hoạt hằng ngày của con người đều trở nên “thông minh”: bàn chải Bluetooth điều chỉnh để người dùng không chà răng quá mạnh; bình sữa trẻ em hướng dẫn người dùng góc độ cầm chai chuẩn xác; ấm pha trà/cà phê cho phép pha và điều chỉnh nhiệt độ đồ uống từ xa; bóng đèn được điều chỉnh bằng wifi qua điện thoại thông minh kết hợp loa và camera chống trộm, ổ cắm điện chỉ truyền điện khi nhận được phích cắm; vòng cổ cho vật nuôi thông báo địa điểm và tình trạng của chúng cho người chủ qua ứng dụng di động, pedal xe đạp có gắn GPS và các cảm biến cho phép xác định vị trí của xe, đo khoảng cách tới địa chỉ cần đến đồng thời theo dõi tốc độ đạp xe, cảnh báo khi xe bị trượt bánh… Các thiết bị trên đều được kết nối wifi và xử lý thông tin bằng một ứng dụng trên di động, nhờ vậy, các dữ liệu về hiệu quả hoạt động của người dùng sẽ được gửi về điện thoại thông minh của họ. Ví dụ, với bình sữa trẻ em nói trên, bố mẹ có thể biết được lượng sữa và thời gian ăn của con khi “giao phó” cho người trông trẻ hoặc với chiếc bàn chải Bluetooth, người sử dụng có thể nhận được thông tin đánh giá về cách đánh răng của mình trên điện thoại thông minh.</div> <div> </div> <div> Không chỉ nổi bật với các vật dụng “internet of things” gần gũi hằng ngày, CES 2015 còn được chú ý với những thiết bị đeo trên người (wearables). Khi Apple thông báo sẽ tung ra đồng hồ thông minh vào năm nay, không có gì lạ khi những sản phẩm đeo trên người trở nên phổ biến và trở thành xu hướng ở hội chợ hàng điện tử tiêu dùng 2015. Phần lớn những sản phẩm này đều được sử dụng để đo lường sự vận động và sức khỏe của người dùng, đồng thời phân tích những dữ liệu này và gửi tới các thiết bị di động thông minh bằng wifi hoặc Bluetooth: các đồng hồ đeo tay và tai nghe theo dõi bước đi, giấc ngủ, cảm xúc; mũ đọc “sóng não” để đo độ thư dãn của người đội và nếu phát hiện thấy người đội căng thẳng, sẽ gửi dữ liệu qua một ứng dụng của điện thoại thông minh để bật một bản nhạc jazz xoa dịu và thư giãn người dùng. Ngoài ra, một chiếc nhẫn có tên gọi là Ring của công ty Logbar ở Nhật, vào năm 2014 từng gọi vốn từ cộng đồng thành công với gần 900.000 USD (gấp bốn lần so với dự kiến) trên nền tảng Kickstarter, cho phép người đeo chỉ cần “viết lên không khí” để ra lệnh đóng/mở rèm cửa, bật/tắt hệ thống đèn và TV, thậm chí có thể viết chữ trên điện thoại, máy tính bảng từ xa.</div> <div> </div> <div> “Vạn vật kết nối không phải là khoa học viễn tưởng mà là thực tế khoa học”, Boo-Keun Yoon, tổng giám đốc của SamSung, phát biểu tại CES 2015. Ông cho biết, internet of things sẽ biến đổi cách mà chúng ta sống: “ Mỗi người là trung tâm thế giới công nghệ của riêng họ và vạn vật kết nối sẽ tự khắc thích nghi và biến đổi theo cách người ta muốn”.</div> <div> </div> <div> <strong>Cảm biến thống trị</strong></div> <div> </div> <div> Những năm gần đây, CES dần thay đổi diện mạo: với tên gọi là một hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng nhưng năm nay, ngạc nhiên là có những công ty có vẻ chẳng liên quan gì tới lĩnh vực này cũng có gian hàng dựng ở đây: các tập đoàn ô tô như Ford, Toyota, Chervolet, Mercedes Benz; các công ty thời trang như Adidas, Ralph Lauren…, thậm chí cả chuỗi cửa hàng ăn nhanh Mc Donnald và hãng truyền hình CBS cũng tới đây góp mặt.</div> <div> </div> <div> Ngày đầu tiên của CES 2015 là một loạt các bài phát biểu đến từ chủ tịch của những tập đoàn sản xuất ô tô lớn trên thế giới. Họ giới thiệu và thậm chí còn cho phép người đến dự thử ngồi trên dòng xe mới tưởng như chỉ có trong phim viễn tưởng: xe tự lái. Giờ đây, tài xế chỉ cần đặt điểm đến và ngồi ở băng ghế sau để xe của mình tự động di chuyển, tránh các chướng ngại vật trên đường và tự tìm chỗ đỗ xe khi tới nơi. Các công ty thời trang tới CES 2015 để giới thiệu các mẫu quần áo thể thao: từ mũ cho đến tất đều được gắn cảm biến để theo dõi và điều chỉnh lượng mồ hôi, máu lưu thông, nhịp tim của người tập thể thao và thông báo cho họ về chế độ luyện tập thông qua các thiết bị di động. Những hãng truyền hình, giải trí và chuỗi nhà hàng ăn nhanh Mc Donalds tới CES 2015 để tìm cách nâng cấp dịch vụ của mình bằng cách tích hợp công nghệ, đặc biệt là các hãng truyền hình, giải trí. Sự xuất hiện của Oculus Rift với thiết bị cho phép người dùng tương tác với thế giới game ảo như thực được Facebook mua lại với giá 2 tỷ USD trong năm 2014 khiến nhiều sản phẩm tương tự xuất hiện trong CES 2015. Bây giờ, không chỉ bước vào thế giới game, các sản phẩm mới cho phép người dùng bước vào và tương tác trực tiếp với cả các chương trình TV đòi hỏi các hãng truyền hình phải tạo ra các show truyền hình tương tác mới trong tương lai. Bên cạnh đó, hết thời người dùng phải “dò kênh” để tìm chương trình mình thích, với công nghệ phân tích dữ liệu người dùng quen thuộc vẫn được sử dụng bởi các trang web xem video trực tuyến, người dùng hiện nay sẽ được “gợi ý chính xác” mình nên xem gì trước khi đưa ra quyết định.</div> <div> </div> <div> <strong>CES – con quái vật khó hiểu</strong></div> <div> </div> <div> Với diện tích trưng bày là 2.000 ha - tương đương với 35 sân bóng đá và có 3.500 công ty tham gia trưng bày sản phẩm, và tổ chức từ sáng đến đêm liên tục trong năm ngày từ 4-9/1 vừa qua, CES (Consumer Electronic Show) là hội chợ hàng điện tử tiêu dùng lớn nhất thế giới thế giới. Tuy nhiên, việc trưng bày sản phẩm ở CES không hề hào nhoáng như người ta vẫn tưởng tượng. Đỗ Hoài Nam, CEO của SeeSpace, từng tới CES 2014 để giới thiệu InAir (thiết bị kết hợp giữa TV và internet, tự nhận diện, “bóc tách” dữ liệu từ các chương trình TV để kết nối với các trang liên quan trên Internet, thêm thông tin cho người dùng), chia sẻ: “CES như một sở thú! Vô số những thứ láo nháo, những sản phẩm giá trị đã ít lại còn thường bị lẫn lộn trong bể những thứ láo nháo ấy”.</div> <div> </div> <div> Anh cho biết, với những công ty sản xuất (product companies), CES là bắt buộc nên gần như ai cũng phải trưng bày sản phẩm của mình ở hội chợ công nghệ này. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hầu hết các công ty chỉ chạy theo xu hướng mà không có tầm nhìn. “Điều này làm CES trở thành một cái chợ hỗn loạn và náo nhiệt nhưng tìm kiếm cái thực sự hay thì rất khó”, anh nói.</div> <div> </div> <div> Những tập đoàn lớn như Samsung, Intel… sẵn sàng tiêu hàng chục triệu USD cho những ngày ở Las Vegas nhằm tạo bàn đạp để có thể tung ra các sản phẩm trong năm. Tuy nhiên, với các công ty nhỏ hơn thì anh Hoài Nam cho rằng, cần phải cân nhắc kỹ bởi có rất nhiều công ty tới CES để rồi chứng kiến đầy những sản phẩm “me too”, tức là giống hệt mình. Khi đó, họ mới nhận ra đã bỏ một khoản tiền lớn để đóng góp vào sự “láo nháo” chứ không hề đem lại một kết quả nào cho mình.“</div> <div> </div> <div> Sai lầm nghiêm trọng nhất mà rất nhiều công ty mắc phải là đến CES chỉ là để góp vào sự “láo nháo” nhưng lại quảng cáo bản thân là sản phẩm giá trị. Sản phẩm chưa sẵn sàng nhưng vẫn đưa lên để cạnh tranh với sản phẩm đã hoàn thiện rồi”. Theo anh, tuy cũng có những công ty chưa có sản phẩm nhưng vẫn đến CES để tự đánh giá so với mặt bằng chung và có những chiến lược hiệu quả hơn cho sản phẩm nhưng nên đến CES với sản phẩm hoàn chỉnh thay vì sản phẩm dở dang. “Tóm lại, CES là một con ‘quái vật’ hết sức khó hiểu. Trừ khi có mục đích rất cụ thể thì nhìn chung là không nên tới. Apple là một ví dụ, họ từ chối tới CES nhưng năm nào cũng tạo ra tiếng vang khi tung ra sản phẩm”.</div> <div> </div> <div> Tại CES 2015, Misfit Wearables và Bkav là hai công ty Việt Nam tham gia trưng bày sản phẩm. Misfit được biết đến với Shine - sản phẩm đeo trên người nhỏ gọn như đồng xu để theo dõi hoạt động và giấc ngủ của người đeo từng gọi được 100.000USD trên trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo ngay trong 10 giờ đồng hồ đầu tiên. Tại hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng năm nay, Misfit kết hợp với hãng thời trang Swarovski tạo ra hai phiên bản có chức năng giống như Shine nhưng vỏ được làm bằng pha lê màu trắng và pha lê màu tím, riêng phiên bản pha lê tím có thể hoạt động nhờ ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Tuy ở CES năm nay, theo tờ The Washington Post xu hướng thiết bị đeo trên người được coi là nỗi thất vọng lớn với những sản phẩm “giông giống nhau”, Misfit là một trong số rất ít các công ty đem lại hi vọng cho thị trường nhờ hợp tác thiết kế với một hãng thời trang cao cấp. Ngoài Misfit, lần đầu tiên Bkav tham gia CES với hai sản phẩm: thiết bị nhà thông minh đã được sử dụng rộng rãi tại các căn hộ cao cấp gần đây và điện thoại thông minh do công ty tự thiết kế và chế tạo. Tuy nhiên, sản phẩm được trưng bày ở CES 2015 mới chỉ là phiên bản thử nghiệm. </div> ', 'images' => '20160701092758bb4df4040cf296bb8e3e4e090827da37.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61191', 'slug' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '761', 'rght' => '762', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '435', 'name' => 'Vũ trụ là số?', 'code' => null, 'alias' => 'vu-tru-la-so', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Tạp chí Scientific American số tháng 2/2012 có đăng bài viết « Is Space Digital » của Michael Moyer về một thí nghiệm đang được tiến hành ở Chicago bởi Craig Hogan( Giám đốc Trung tâm Vật lý thiên văn và các hạt cơ bản, Phòng thí nghiệm gia tốc Quốc gia Fermi, GS Đại học Chicago, Illinois ) nhằm đo tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) biểu hiện mối liên quan sâu xa giữa thông tin, vật chất và không thời gian . Nếu tồn tại tiếng ồn toàn ảnh thì theo Craig Hogan vũ trụ của chúng ta là số (digital) và chúng ta có một hình mẫu (paradigm ) mới cho vũ trụ quan của thế kỷ 21. Vũ trụ không liên tục mà là gián đoạn gồm bằng những bit thông tin. Vũ trụ 3D đột sinh (emerge) từ những bit thông tin chứa trên một mặt 2D.</span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <p> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/hogan.jpg" width="180" /><br /> <br /> <strong><em>Craig HOGAN</em></strong></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Thế nào là phương pháp toàn ảnh (holography) ?</strong><br /> <br /> Như chúng ta biết trong quang học có phương pháp ghi <u>một vật thể 3 chiều bằng một ảnh 2 chiều</u> (hologram).Kỹ thuật này gọi là holography (phương pháp toàn ảnh). Chữ holography có gốc từ tiếng Hy lạp holos whole ( toàn thể ) + graphe writing (ghi ảnh). Đây là một phương pháp chụp ảnh hiện đại. Holography được sáng chế năm 1948 bởi nhà vật lý người Hung Dennis Gabor (1900-1079), nhờ thành tích này ông được nhận giải Nobel năm 1971.<br /> <br /> <strong>Entropy và diện tích chân trời sự cố của lỗ đen</strong><br /> <br /> Jacob Bekenstein chứng minh rằng khi một lượng vật chất rơi vào lỗ đen thì entropy của lỗ đen tăng lên để bù trừ vào entropy do lượng vật chất mất đi. Nói cách khác entropy của lỗ đen và vật chất chung quanh không giảm, đó là định luật 2 trong nhiệt động học lỗ đen. Năm 1970 Hawking & Demetrious Christodoulou (đại học Princeton) độc lập với nhau chứng minh rằng A - diện tích lỗ đen, ở chân trời sự cố (event horizon) không giảm theo thời gian: <span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">t<sub>2</sub> > t<sub>1</sub> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">®</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>2</sub>) </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">³</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>1</sub>)</span>, từ đó Jacob Bekenstein có cơ sở để đồng nhất entropy với A (thêm một hệ số là 1/4), xem hình 1.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="268" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-1.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 1. Entropy của một lỗ đen tỷ lệ với diện tích bề mặt của chân trời sự cố (tức ranh giới có vào mà không có ra đối với mọi vật, kể cả ánh sáng khi rơi vào lỗ đen). Một lỗ đen với diện tích chân trời sự cố là A (trong đơn vị diện tích Planck = 10 – 66 cm 2) sẽ có A / 4 đơn vị entropy. Xét từ quan điểm thông tin diện tích chân trời được phủ bởi các bit 1 và 0, mỗi bit chiếm 4 đơn vị diện tích Planck.</em></font></span></center> <br /> <center> <div align="left"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Hai loại entropy (thống kê & thông tin)</strong></span></div> </center> <center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Như chúng ta biết, entropy được biểu diễn qua số trạng thái lượng tử theo công thức:<br /> <img alt="" height="49" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/congthuc2.png" width="102" /></span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><em>s- số chiều không gian.</em><br /> <br /> Năm 1948 nhà toán học người Mỹ Claude E. Shannon đã đưa vào thông tin khái niệm entropy. Entropy thông tin trong một thông điệp là số bit cần thiết để mã hoá thông điệp đó. Khái niệm entropy của Shannon làm xích gần vật lý thống kê với thông tin.<br /> <br /> John Archibald Wheeler quan niệm rằng <em><strong>“thế giới vật lý là được cấu tạo bằng thông tin với năng lượng và vật chất chỉ là những yếu tố dẫn, những sản phẩm phụ (incidentals)”.</strong></em><br /> <br /> Theo Bekenstein: <strong><em>“Entropy nhiệt động và entropy Shannon là tương đương , số cấu hình tính theo entropy Boltzmann phản ảnh số lượng thông tin Shannon mà chúng ta cần có để thu xếp một cấu hình"</em></strong> của vật chất và năng lượng.<br /> <br /> Sự khác nhau giũa entropy nhiệt động học của vật lý và entropy thông tin của Shannon chỉ là vấn đề đơn vị đo. Entropy nhiệt động học tính bằng đơn vị năng lượng chia cho nhiệt độ trong khi entropy Shannon lại không có thứ nguyên là “bit” của thông tin do đó sự khác nhau chỉ là vấn đề quy ước.<br /> <br /> Bekenstein đã giải quyết vấn đề nghịch lý thông tin trong lỗ đen nhờ phát hiện rằng entropy của lỗ đen –có nghĩa là nội dung thông tin của lỗ đen- tỷ lệ với diện tích chân trời.<br /> <br /> <strong>Nguyên lý toàn ảnh (Holographic principle) </strong><br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh được gợi ý ( inspired) từ nhiệt động học lỗ đen và tổng quát hóa cho mọi vật.Trong lỗ đen mọi thông tin của lỗ đen đều được mã hóa trên mặt biên chân trời sự cố (event horizon).Đây là xuất phát điểm của nguyên lý toàn ảnh.<br /> <br /> Các nhà vật lý Leonard Susskind và Gerard’t Hooft muốn tổng quát hóa nguyên lý toàn ảnh từ lỗ đen (Jacob Bekenstein & Stephen Hawking) sang toàn vũ trụ. <br /> <br /> Năm1993 Gerard ‘t Hooft đề ra nguyên lý holographic: <em><strong>theo nguyên lý này tồn tại một vật lý nD trên mặt biên (không gian n chiều) mô tả được hoàn toàn vật lý (n+1)D của hệ nằm trong mặt biên (không gian n+1 chiều).</strong></em><br /> <br /> Theo nguyên lý holographic các quy luật vật lý trên mặt biên (xem là hologram) mô tả tương tác giữa các hạt như quark, gluon trong khi các quy luật vật lý của không gian nằm trong mặt biên được mô tả bởi lý thuyết siêu dây như thế có chứa cả hấp dẫn.<br /> <br /> Năm 1997, tác giả Maldacena (đại học Harvard) đã thực hiện nguyên lý holography nhờ thiết lập mối quan hệ sau[1] :<br /> <br /> Một vũ trụ mô tả bởi lý thuyết siêu dây (như vậy có hấp dẫn) trong một không-thời gian <em><strong>anti-de Sitter 5 chiều</strong></em> tương đương với một lý thuyết trường lượng tử conform (không chứa hấp dẫn) trên mặt biên 4 chiều của không-thời gian đó (xem hình 2). </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="394" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-2.png" width="500" /><br /> <br /> <em><font color="#0000FF">Hình 2 . Lý thuyết trường conform (CFT) trên mặt biên (hologram ) tương đương với lý thuyết dây có hấp dẫn trong không gian anti-de Sitter ( ánh xạ holographic : AdS / CFT )</font></em></span></center> <p style="text-align: justify;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì sao mà nguyên lý toàn ảnh trở nên quan trọng cho vật lý lượng tử?</span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì bài toán số một hiện nay của vật lý là thống nhất được hai lý thuyết lớn nhất của thời đại: lý thuyết lượng tử và lý thuyết tương đối rộng thu được nhiều tia sáng từ nguyên lý toàn ảnh. <br /> <br /> Có thể tóm tắt ý tưởng chính của nguyên lý toàn ảnh như sau: thông tin của một vùng không gian có hấp dẫn có thể mã hoá không có hấp dẫn trên mặt biên của vùng không gian đó, nói cách khác có thể thiết lập một mối tương quan giữa các đại lương trên mặt biên với các đại lượng trong vùng. <br /> <br /> Yếu tố quan trọng ở đây là thông tin.<br /> <br /> Từ kỹ thuật đến sinh học, vật lý, thông tin đóng vai trò quan trọng. Các protein không thể nào tổng hợp được nếu không có thông tin từ DNA. Nguyên lý toàn ảnh khẳng định rằng entropy của một khối lượng bình thường (không phải lỗ đen) cũng tỷ lệ với diện tích chứ không phải thể tích. Thể tích chỉ là ảo ảnh và vũ trụ thật sự là một hologram đẳng cấu (isomorphic) với thông tin được “ghi khắc” trên mặt biên. <br /> <br /> <strong>Làm thế nào để biết là chúng ta đang ở trong một hologram?<br /> Tiếng ồn toàn ảnh là gì?</strong><br /> <br /> Craig Hogan đã viết nhiều bài báo tiên đoán sự tồn tại của một tiếng ồn gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) có thể ghi đo được. Tiếng ồn này là biểu hiện của một loại bất định kích cỡ Planck nếu tồn tại một hologram của vũ trụ (xem thêm [2]). Dường như các nhà thực nghiệm đã ghi đo được tiếng ồn này với tần số 300 và 1500 Hertz .<br /> <br /> Craig Hogan cho rằng nếu nhìn sâu vào những phân chia vô cùng nhỏ của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được chiếm đầy bởi một tiếng ồn nội tại gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise). <br /> <br /> Tiếng ồn đó xuất phát từ những bit. Chúng ta có khả năng phát hiện tiếng ồn số đó của vũ trụ và tiếng ồn đó chúng tỏ rằng vũ trụ là một vũ trụ số ( universe is digital) [3].<br /> <br /> Khi đi vào cấu trúc sâu của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được cấu tạo không phải bằng vật chất và năng lượng mà lại bằng những bit. Thông tin hoạt động trên những bit và từ những bit đó tạo nên vũ trụ.<br /> <br /> Craig Hogan kiến thiết một thí nghiệm để phát hiện tiếng ồn toàn ảnh.Và nếu vũ trụ được cấu tạo như thế nghĩa là từ các bit thông tin thì diều này sẽ làm thay đổi kiến trúc của vũ trụ.Craig Hogan nghiên cứu những kích cỡ mà ở đấy thông tin tồn tại như những bit (information lives as bits).<br /> <br /> Hấp dẫn lượng tử dẫn đến độ dài Planck l P = 1,616.10 -33 cm, ánh sáng đi qua độ dài đó trong thời gian t P= l P /c = 5.10 -44 sec.<br /> <br /> Kích cỡ Planck là kích cỡ nhỏ nhất. Và những bit cơ bản của thông tin nằm trong kích cỡ Planck. <br /> <br /> Leonard Susskind phát biểu rằng chính thông tin làm nên sụ khác nhau giữa các đối tượng.<br /> Theo nguyên lý holographic (nguyên lý toàn ảnh ) nếu ném một vật vào lỗ đen thì vật ấy có thể biến mất song thông tin về vật đó được ghi lại trên một mặt nằm quanh lỗ đen. Thông tin không bao giờ mất. Theo nguyên lý toàn ảnh vũ trụ 3D của chúng ta đột sinh từ thông tin đã được in trên một mặt 2D gọi là tờ ánh sáng (light sheet). Tờ ánh sáng đây là chân trời sự cố của vũ trụ. Chúng ta thực tế là một hình chiếu (projection) Tờ ánh sáng (light sheet) 2D theo nguyên lý toàn ảnh chứa các thông tin về tọa độ của mỗi hạt nằm trong tờ, mỗi electron, quark và neutrino và mọi lực tương tác giữa chúng. Tờ ánh sáng chiếu mọi thông tin nằm trong tờ ra ngoài vũ trụ và tạo nên mọi điều chúng ta thấy. Vũ trụ đột sinh từ các bit 0 và 1. Các nhà khoa học cho rằng vũ trụ hoạt động như một máy tính, thông tin đã tạo nên thế giới vật lý song máy tính đó vẫn còn là một hộp đen đối với họ.<br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh có thể là sụ thống nhất của lượng tử và hấp dẫn. Nguyên lý toàn ảnh là một kim chỉ đường đến hấp dẫn lượng tử.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là vũ trụ số thì đây là một kim chỉ đường tiếp theo dẫn đến hấp dẫn lượng tử. Trong một vũ trụ số không gian bản thân đã được lượng tử hóa, không gian đột sinh từ những bit lượng tử gián đoạn ở kích cỡ Planck. <br /> <br /> Nếu không gian là lượng tử thì phải chịu sự bất định (incertainties) của CHLT(Cơ học lượng tử). Ta sẽ có những thăng giáng dạng bọt (foamlike fluctations).<br /> <br /> Vì rằng thể tích của vũ trụ rộng lớn hơn diện tích chân trời Hogan hiểu rằng để có cùng một số bit như trên diện tích chân trời thì vũ trụ phải được cấu tạo bởi những hạt (grain) lớn hơn độ dài Planck nói cách khác vũ trụ của chúng ta phải bị nhòe đi (blurry), mờ đi (hình 3). Tương tự như khi ta xem TV ta thấy mọi vật dường như đều mịn nhưng nếu nhìn sâu vào đó ta sẽ có những pixels.<br /> <br /> Thực hiện những thí nghiệm với năng lượng tương ứng với kích cỡ Planck là điều vô vọng vì chúng ta cần những máy gia tốc lớn bằng cả Thiên hà. Song nghiên cứu những thăng giáng do tiếng ồn toàn ảnh là điều khả thi vì kích cỡ của chúng chỉ bằng khoảng 10 -16 m.<br /> <br /> Nếu chúng ta nằm trong một hologram, ta có thể biết được điều đó bằng cách đo độ mờ này.<br /> Báo NewScientist viết rằng có thể vũ trụ là một hologram khổng lồ.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="321" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-3.png" width="249" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình3. Nếu chúng ta nằm trong một hologram thì chúng ta có thể kiểm nghiệm được điều đó bằng cách đo độ mờ toàn ảnh (tương tự như độ mờ của một ảnh chiếu).</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Nếu xét những vùng không gian rất nhỏ ở kích cỡ Planck dưới quan điểm lượng tử, tất nhiên ta phải có theo CHLT (cơ học lượng tử) một hệ thức chứa độ dài Planck l P . Trong giả thuyết của mình Hogan đưa ra hệ thức<br /> <br /> [z1,z2] = l P L <br /> <br /> Như vậy có một sự thay đổi trong CHLT theo đó toán tử tọa độ <em><strong>(position operators)</strong></em> tại những thời điểm khác nhau có thể không giao hoán và giao hoán tử tỷ lệ với l P và quãng đường đi L.<br /> <br /> Trong đó z1, z2 là tọa độ theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng nối liền hai điểm 1 & 2 và L=khoảng cách không gian giữa 2 điểm 1 & 2.<br /> <br /> Trong CHLT thì giao hoán tử trên bằng không. Từ giao hoán tử trên người ta thu được hệ thức bất định<br /> <br /> Δz1 Δ z2 > l P L/2 <br /> <br /> Các hệ thức này dẫn đến một độ mờ bằng ∆z 2 > lPL. Đây là nguồn gốc<em><strong> tiếng ồn toàn ảnh</strong></em>.<br /> Tiếng ồn đó theo Hogan chính là độ mờ (fuzziness) của cấu trúc của không thời gian ở độ phân giải Planck. <em><strong>Vậy tiếng ồn toàn ảnh chính là độ mờ liên quan đến bất định theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng.</strong></em><br /> <br /> <strong>Holometer (holographic interferometer)- giao thoa kế toàn ảnh </strong><br /> <br /> Nếu thông tin về nội vùng của các lỗ đen được mã hóa trên chân trời sự cố thì rất có thể là mọi thông tin về vũ trụ của chúng ta được mã hóa trên tờ ánh sáng gọi là chân trời của vũ trụ <em><strong>(Universe's horizon).</strong></em><br /> <br /> Đây có thể nói là một giả thuyết cần kiểm nghiệm, giả thuyết này được xây dựng từ mối tương tự với lỗ đen.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là một hình chiếu toàn ảnh từ chân trời vũ trụ thì hình chiếu đó sẽ bị mờ (fuzzy). Mặc dầu mọi thông tin để tạo nên vũ trụ được mã hóa trong những bit kích cỡ Planck trên chân trời vũ trụ, các bit đó trong phép chiếu sẽ được phóng đại theo thời gian giống như một tia ánh sáng xuất phát từ một máy chiếu lên bức tường. Chính độ mờ này (fuzziness) là điều mà Hogan cho là tiếng ồn trong GEO600 . <br /> <br /> GEO600 là một dự án hợp tác giữa Viện Vật lý hấp dẫn Max Planck, Đại học Leibniz Hannover, Đại học Cardiff, Đại học Glashow và Đại học Birmingham. GEO600 là một detector dài 600 m, xây dựng tại Hannover (Đức) có mục tiêu tìm sóng hấp dẫn phát ra từ những thiên thể như sao neutron, lỗ đen. Hiện nay GEO600 chưa tìm ra sóng hấp dẫn song phát hiện một tiếng ồn không giải thích được trong detector của họ.<br /> <br /> Tại Fermilab Hogan xây dựng một thiết bị gọi là toàn ảnh ký (holometer) cũng để ghi tiếng ồn ấy.<br /> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="339" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-4.png" width="500" /></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <font color="#0000FF"><em>Hình 4. Giao thoa ký toàn ảnh (holographic interferometer= holometer)</em></font></span></p> </center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Máy toàn ảnh ký gồm hai giao thoa ký riêng biệt (xem hình 4 ) kết dính với nhau. Trong mỗi giao thoa ký một tia ánh sáng được tách làm đôi và đi theo hai hướng khác nhau. Sau khi đập vào một cái gương các tia sáng lại kết tụ với nhau và độ lệch pha sẽ được đo.<br /> <br /> Nhờ có hai giao thoa ký các nhà nghiên cứu có thể so sánh các kết quả đo. Mọi tiếng ồn với tần suất cao sẽ được ghi nhận như là sự run rẩy của không thời gian hay nói cách khác đó là tiếng ồn toàn ảnh.<br /> <br /> Tiếng ồn này có tần số khoảng 1 triệu chu kỳ trong một sec. Nếu quả tiếng ồn này tồn tại thì thế giới 3D là hình chiếu từ bản chất thực tại 2D của vũ trụ. <br /> <br /> Tính chất phỏng đoán đó lộ rõ hơn ở những khoảng cách lớn. Một thiết bị như holometer có thể đo những khoảng cách theo chiều thẳng góc và đó là đối tượng của một loại bất định mới. Tiếng ồn đó sẽ được thu vào trong một detector.<br /> <br /> Trên hình 5 ta có đồ thị tiếng ồn toàn ảnh biểu diễn <em><strong>căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.</strong></em></span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="421" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-5.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 5. Đường “tiếng ồn toàn ảnh “ biểu diễn căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.Trục hoành là log của kích thước L của thiết bị( là khoảng đường đi của ánh sáng). Các giao thoa kế laser tham chiếu là :LISA Laser Interferometer Space Antenna, LIGO Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory, GEO600 Laser interferometer với cánh tay dài 600 m.</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Kết luận</strong><br /> <br /> Thí nghiệm trên holometer đang tiếp tục tiến hành và nếu tiếng ồn toàn ảnh được khẳng định thì đây là một bước ngoặt quan trong trong vật lý: vũ trụ của chúng ta là số (digital), nghĩa là thực thể cơ bản là nhũng bit thông tin còn vật chất và năng lượng chỉ là những vật dẫn, những sản phẩm tiếp theo. Điều đó cũng có nghĩa là không thời gian không còn liên tục mà gián đoạn nghĩa là tự động được lượng tử hóa. Đây là một ý tưởng dẫn đường đến hấp dẫn lượng tử, một sự thống nhất thuyết lượng tử và hấp dẫn. Mọi vật 3D của thế giới chúng ta đột sinh (emerge) từ các bit thông tin ở độ phân giải Planck nằm trên biên 2D của vũ trụ.<br /> <br /> <u><strong>Tài liệu tham khảo & chú thích</strong></u><br /> <br /> [1] Không gian anti de Sitter (AdS) n chiều là không gian hyperbolic n chiều tương tự như không gian Lorentz có độ cong âm. Nhóm conform=nhóm đối xứng gồm các biến đổi kích thước không thời gian+biến đổi Lorentz.Không gian AdS và biến đổi conform xuất hiện trong ánh xạ AdS / CFT ( Anti de Sitter / conform Field Theory ). <br /> <br /> [2] Cao Chi , Vật lý hiện đại , những vấn đề thời sự từ Bigbounce đến vũ trụ toàn ảnh, chương VIII/4, NXB Tri thức, 2011.<br /> <br /> [3] Nhiều nhà vật lý chủ trương một khả năng khác là tồn tại những chiều dư (extra dimensions) ngoài không thời gian thông thường (như nhiều lý thuyết đã khẳng định). Những chiều dư này có thể gây nên dộ mờ của không gian 3 chiều trong những vùng rất nhỏ kích cỡ Planck.</span></p> </center> </center> </div> ', 'images' => '20160701092658dbb77b62ae881389d42bc4b906066292.png', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '81651', 'slug' => 'vu-tru-la-so', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '759', 'rght' => '760', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '434', 'name' => 'Học sinh lớp 12 sáng chế thiết bị “Bạn đã ngồi sai tư thế”', 'code' => null, 'alias' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-“ban-da-ngoi-sai-tu-the”', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một học sinh lớp 12 đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập. <br /> <br /> </div> <div> Thấy nhiều bạn bè vì ngồi sai tư thế trong khi học tập nên bị vẹo cột sống, cận thị... Tâm đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Nguyễn Duy Tâm (học sinh lớp 12TL1, Trường THPT Nguyễn Huệ, TP Tuy Hòa, Phú Yên) đã đặt tên cho sáng chế của mình là “Thiết bị đa năng chống khuyết tật học đường và hỗ trợ học tập”.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (13).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Cảnh báo thế ngồi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Đó là thiết bị hình hộp chữ nhật bằng nhựa, lớn hơn chiếc hộp đựng bút, thước kẻ của học sinh một chút, có hai “con mắt” cảm ứng được kéo nhô lên ở giữa chiếc hộp để quan sát “thân chủ” và dẫn tín hiệu về bộ vi xử lý Arduino nhằm điều khiển toàn bộ thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> <strong>Giúp học sinh rất thiết thực</strong></div> <div> </div> <div> Ông Dương Bình Luyện - trưởng phòng giáo dục trung học Sở GD-ĐT tỉnh Phú Yên - nhận xét thiết bị của Nguyễn Duy Tâm đã đạt đến mức như một sản phẩm hoàn thiện. “Thiết bị gọn nhẹ nhưng tích hợp rất nhiều tính năng, thiết thực giúp học sinh chống lại các căn bệnh học đường thường gặp, đồng thời hỗ trợ để học sinh học tập tốt hơn.</div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói..</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài bốn chức năng chính trên, thiết bị của Nguyễn Duy Tâm còn có bốn chức năng hỗ trợ mà “nhà sáng chế” trẻ này gọi là “thước kẻ thông minh”. Chiếc hộp của Tâm có thể thông tin chính xác về thông số môi trường như ánh sáng, độ ẩm, CO2..; là “chiếc đồng hồ luyện thi” để học sinh tự cài đặt thời gian 15, 45 phút nhằm thực hành phân phối thời gian làm bài kiểm tra; là thước đo góc chuẩn xác và là thiết bị đo vật thể để đo những vật kích thước to lớn, ở xa theo thuật toán hình học phẳng, hình học không gian.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Tâm kể bạn sáng chế thiết bị này là vì thấy nhiều bạn bè bị cận thị, vẹo cột sống trong quá trình học tập nhưng không được cảnh báo để chỉnh sửa, giảm thiểu các khuyết tật trên. “Ý tưởng thì có từ khi học lớp 9, nhưng em mới có điều kiện thực hiện từ giữa năm 2014 mà thôi” - Tâm cho hay. Vốn là học sinh ở huyện miền núi Sông Hinh (Phú Yên), năm 2014 Tâm tham gia Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc nhưng không đoạt giải chính thức.</div> <div> </div> <div> </div> <div> May mắn là tại hội thi ấy, Tâm quen với Ngô Huỳnh Ngọc Khánh (học sinh Trường THPT Nguyễn Huệ, đoạt giải nhất quốc gia hội thi năm 2014 với sáng chế “Robot đa năng”). Tâm đã xin cha mẹ (làm nông dân ở Sông Hinh) chuyển đến Trường THPT Nguyễn Huệ ở TP Tuy Hòa để học tập nhằm được Khánh hướng dẫn về lập trình máy tính.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Từ tháng 5-2014, Tâm cặm cụi nghiên cứu, lập trình, cưa cắt, hàn tiện, lắp ráp... để tháng 1-2015, sản phẩm hoàn thành giai đoạn 1 và đoạt giải nhất Hội thi sáng tạo KHCN học sinh phổ thông tỉnh Phú Yên. Mới đây, sản phẩm này đã được trao giải nhì toàn cuộc Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc năm 2015.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Với kết quả này, Tâm đủ điều kiện được tuyển thẳng vào ĐH. “Đã có hai trường ĐH liên lạc đề nghị em về học, nhưng có lẽ em sẽ chọn vào lớp sinh viên tài năng của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG TP.HCM) hoặc Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM” - Tâm cho hay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Tám tính năng của thiết bị</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng chính</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Tự động phát hiện và cảnh báo khi học sinh ngồi sai tư thế.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Tương tác với thiết bị khác để phát âm thanh cảnh báo bằng lời nói và thay nguồn sáng đèn LED bằng đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Nhắc học sinh nghỉ ngơi thị giác sau mỗi 45 phút.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Tiết kiệm năng lượng: tự động tắt đèn bàn nếu người dùng rời vị trí ngồi sau 6 giây và tự động bật sáng khi người dùng trở lại.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng hỗ trợ học tập</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Thông báo thông số môi trường: nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ CO2, ôxy...</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Đồng hồ luyện thi: giúp học sinh cài đặt thời gian 15 phút, 45 phút, 60 phút, 90 phút... và nhắc bằng tín hiệu để chủ động phân phối thời gian làm bài.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Thước đo góc: tự động tính toán góc xoay với độ chính xác tuyệt đối.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Đo vật thể như cột cờ, tượng đài... bằng thuật toán hình học mặt phẳng, hình học không gian.</div> ', 'images' => '2016070109260130ac3fb164060f0b17c6cc119c2d33eb.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52092', 'slug' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '757', 'rght' => '758', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '433', 'name' => '10 thí nghiệm có tính đột phá ', 'code' => null, 'alias' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div id="dnn_ctr390_ModuleContent" style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> <div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; padding: 2px;"> <p align="justify" style="font-size: 10pt;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Đó là những thí nghiệm không đòi hỏi những trang thiết bị đắt tiền, phức tạp nhưng mang lại những phát kiến khoa học góp phần quan trọng vào sự phát triển của nhân loại.</span></p> </div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm hai khe áp dụng cho sự giao thoa của electron</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Cả Newton và Young đều quan niệm không đầy đủ về bản chất của ánh sáng. Đến đầu thế kỷ 20, Max Planck (và sau đó là Einstein) chỉ ra rằng, ánh sáng phát xạ và hấp thụ không phải liên tục mà gián đoạn theo từng lượng tử gọi là photon. Bên <img align="left" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/1tn.jpg" style="width: 129px; height: 159px;" width="129" />cạnh đó các thí nghiệm lại tiếp tục chỉ ra rằng ánh sáng có tính chất sóng. <br /> Vài thập kỷ sau, thuyết lượng tử được phát triển đã dung hòa hai quan niệm đối nghịch này và chỉ ra rằng cả hai đều…đúng: photon và những hạt hạ nguyên tử khác (electron, proton…) đều thể hiện lưỡng tính sóng-hạt.<br /> Để kiểm nghiệm ý tưởng này, các nhà vật lý thường sử dụng thí nghiệm của Young, trong đó thay vì chùm sáng thì họ sử dụng chùm electron cho đi qua hai khe hẹp nhỏ gần nhau. Tuân theo những định luật của cơ học lượng tử, chùm hạt này giao thoa, tạo thành những vân sáng, tối xen kẽ giống như những vân tạo bởi ánh sáng. Và như vậy khẳng định: các hạt hành xử giống như…sóng.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm rơi tự do của Galileo (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="210" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/2.jpg" style="width: 149px; height: 210px;" width="149" />Trước khoảng thời gian cuối những năm 1500, quan niệm của Aristotle khiến mọi người đều nhất mực tin rằng vật nặng rơi nhanh hơn vật nhẹ. Kết luận này được Nhà thờ chuẩn y và tiếp tục thống trị trong suốt kỷ nguyên tối.<br /> Galileo Galilei, giáo sư toán học ở Đại học Pisa, đã làm nên một điều phi thường giúp thay đổi nhận thức của chúng ta về vạn vật, và thí nghiệm của ông đã trở thành một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử khoa học. <br /> Trong thí nghiệm, Galilei đã thả hai vật có khối lượng khác nhau từ tháp nghiêng Pisa. Kết quả hai vật rơi xuống đất trong cùng một khoảng thời gian, và như vậy bác bỏ quan niệm của Aristotle. Chính thách thức đối với Aristotle đã khiến ông bị đuổi việc. Nhưng quan trọng hơn cả, Galilei đã chỉ ra rằng, những tri thức khoa học phải được đúc kết từ quy luật khách quan của tự nhiên chứ không phải bằng niềm tin.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giọt dầu của Millikan (Năm 1910)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/3.jpg" style="width: 140px; height: 159px;" width="140" />Từ thời cổ đại, con người đã biết đến điện khi quan sát những tia chớp trong những trận mưa giông hay những tia sáng li ti xuất hiện khi cọ xát tấm dạ len vào bàn tay. Năm 1887, nhà vật lý người Anh J. J. Thomson cho rằng, điện tích bao gồm những hạt mang điện âm gọi là electron. Sau đó, năm 1909, nhà khoa học người Mỹ Robert Millikan đã nảy ra ý tưởng đo điện tích của những hạt này.<br /> Trong thí nghiệm, ông đã phun những giọt dầu vào một buồng trong suốt. Ở đỉnh và đáy là những tấm kim loại gắn vào một bộ pin điện để tạo ra một bản mang điện dương và bản còn lại mang điện âm.<br /> Lúc đầu, giọt dầu không tích điện và rơi dưới tác dụng của trọng lực. Sau đó ông cho những hạt này “nhiễm điện” bằng việc rọi một chùm tia rơnghen để iôn hóa. Vì mang điện nên những giọt dầu sẽ rơi nhanh hơn do chịu thêm tác dụng của điện trường. Quan sát hết giọt dầu này đến giọt dầu khác khi thay đổi hiệu điện thế, Millikan đi đến kết luận: điện tích có một giá trị không đổi. Từ việc so sánh khoảng thời gian rơi của giọt dầu khi mang điện và chưa mang điện ông đã tính ra đơn vị điện tích nhỏ nhất là e = 1,63.10-19C.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm thanh xoắn của Cavendish (Năm 1798)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="204" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/6.jpg" style="width: 151px; height: 204px;" width="151" />Một trong những đóng góp khác của Newton là lý thuyết hấp dẫn. Lý thuyết này phát biểu rằng, lực hấp dẫn giữa hai vật tỷ lệ thuận với khối lượng của chúng và tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào xác định được lực này khi cường độ của nó quá yếu.<br /> Vào năm 1700, nhà khoa học Anh Henry Cavendish quyết tâm tìm kiếm sự thật. Ông đã sử dụng một thanh gỗ mảnh, hai đầu có gắn viên bi kim loại, giống như quả tạ, rồi treo lơ lửng bằng một sợi dây. Sau đó ông sử dụng hai quả cầu chì đặt gần hai đầu thanh. Nếu quả cầu chì hút hai viên bi kim loại kia thì sợi dây sẽ xoắn lại. Để đo được những thay đổi tinh tế, Cavendish đã đặt những mảnh ngà khắc tinh vi ở mỗi bên. Còn để triệt tiêu sự ảnh hưởng của không khí, dụng cụ (gọi là cân bằng xoắn) được đặt trong một buồng kín và được quan sát bởi hai ống nhòm gắn ở mỗi bên.<br /> Bằng thí nghiệm của mình, cuối cùng ông cũng đã xác định được thông số gọi là hằng số hấp dẫn với độ chính xác đáng kinh ngạc và từ đó, Cavendish đã tính được khối lượng của Trái đất là 6.0x 1024 kilôgram.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm phân tích ánh sáng mặt trời bằng lăng kính của Newton (Năm 1665-1666)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="136" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/4.jpg" style="width: 99px; height: 136px;" width="99" />Isaac Newton sinh vào năm Galileo chết. Năm 1665, ông tốt nghiệp Đại học Trinity, Cambridge. Trước Newton, mọi người quan niệm rằng ánh sáng là thể thuần khiết nhất (một lần nữa Aristotle cũng quan niệm như vậy), và những màu sắc riêng biệt chỉ là sự biến đổi nào đó của ánh sáng trắng. Để kiểm tra nguyên lý tổng hợp này, Newton đã chiếu một chùm ánh sáng Mặt trời qua một lăng kính và chỉ ra rằng nó phân tích thành một phổ màu: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím trên bức tường. Newton kết luận chính đây mới là những màu cơ bản.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Eratosthenes đo chu vi trái đất (Thế kỷ thứ 3 trước công nguyên)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, trưa ngày Hạ chí ở một thành phố nhỏ Ai Cập mà ngày nay gọi là Aswan, ánh sáng Mặt <img align="right" alt="" border="0" height="139" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/7.jpg" style="width: 167px; height: 139px;" width="167" />trời chiếu thẳng xuống đáy giếng sâu. Ngay lập tức Eratosthenes, một thủ thư làm việc tại thư viện Alexandria, đã nhận ra rằng, ông đã có được thông tin quan trọng để xác định chu vi Trái đất. Cùng giờ và ngày đó năm sau, ông tiến hành đo bóng đổ của một chiếc cọc ở thành phố Alexandria và phát hiện thấy những tia sáng Mặt trời bị nghiêng một góc 7 độ so với phương thẳng đứng.<br /> Giả sử rằng Trái đất hình cầu thì chu vi của nó tương ứng với một góc 360 độ. Nếu Aswan và Alexandria cách nhau 7 độ thì khoảng cách tương ứng giữa hai thành phố này là 7/360 vòng tròn. Bằng cách đo khoảng cách hai thành phố là 5.000 stadia, Eratosthenes kết luận chu vi Trái đất gấp 50 lần khoảng cách đó, tức là khoảng 250,000 stadia. <br /> Ngày nay, các nhà khoa học không biết rõ 1 stadia là bao nhiêu mét nên không biết chính xác chu vi Trái đất mà Eratosthenes tính được đạt đến độ chính xác nào. Nhưng dù gì đi chăng nữa, xét về mặt khoa học thì cách tính của ông hoàn toàn hợp lý.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giao thoa ánh sáng của Young (Năm 1801)</strong><br /> <img align="left" alt="" border="0" height="177" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/5.jpg" style="width: 179px; height: 177px;" width="179" />Không phải Newton lúc nào cũng đúng. Trải qua hàng loạt các cuộc tranh luận, để rồi ông nhận định rằng bản chất của ánh sáng là hạt hơn là sóng. Năm 1803, nhà khoa học Anh Thomas Young đã nảy ra ý tưởng kiểm tra lại kết luận đó. <br /> Trong thí nghiệm của mình, ông đã khoét một lỗ nhỏ ở cửa sổ và dùng một tấm giấy chắn lại chỉ để hở một lỗ nhỏ. Khi chùm sáng đi qua lỗ nhỏ này được đổi hướng bởi một tấm gương phẳng. Sau đó Young tiếp tục sử dụng một tấm bìa mảnh có khoét hai lỗ nhỏ gần nhau với mục đích tách chùm sáng tới thành hai. Thật bất ngờ, khi hai chùm sáng này chiếu lên một bức tường, giao thoa, để lại những vân tối, sáng xen kẽ nhau. Young kết luận: ánh sáng có tính chất sóng.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Rutherford khám phá ra hạt nhân nguyên tử (Năm 1911)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="121" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/9.jpg" style="width: 170px; height: 121px;" width="170" />Trước khi Ernest Rutherford tiến hành những thí nghiệm về phóng xạ ở Đại học Manchester vào năm 1911, mọi người quan niệm rằng nguyên tử cấu tạo bởi một lượng lớn các hạt điện tích dương và các electron “trộn” vào nhau tạo thành một cấu trúc “mềm”.<br /> Sử dụng các hạt alpha bắn vào một lá vàng mỏng, Rutherford nhận thấy một lượng nhỏ các hạt alpha bật trở lại. Nếu nguyên tử là một cấu trúc mềm thì hạt alpha sẽ bị “hấp thụ”, nhưng thí nghiệm lại chứng tỏ rằng trong nguyên tử phải có một hạt nhân cứng để khi hạt alpha va vào sẽ bị “bật” ra. Sau khi tính toán kỹ lưỡng, cuối cùng ông đưa ra kết luận, phần lớn khối lượng của nguyên tử tập trung vào một lõi nhỏ gọi là hạt nhân, các electron quay xung quanh hạt nhân này.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm của Galileo về những quả bóng lăn trên mặt phẳng nghiêng (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="115" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/8.jpg" width="227" />Galileo tiếp tục tinh lọc những ý tưởng về chuyển động của các vật. Trong thí nghiệm về chuyển động trên mặt phẳng nghiêng, ông đã thiết kế một tấm phản dài 12 cubit, rộng nửa cubit, khoét một rãnh thẳng và phẳng ở giữa. Sau đó ông nghiêng mặt phẳng để cho những quả bóng lăn xuống, rồi đo thời gian chuyển động lăn dốc bằng một đồng hồ nước - một chiếc bình đựng nước thông với chiếc cốc ở phía dưới qua chiếc ống nhỏ. Để đo thời gian chuyển động, ông cân lượng nước chảy vào cốc. Sau đó Galileo so sánh thời gian với quãng đường quả bóng đi được.<br /> Aristotle tiên đoán rằng vận tốc của quả bóng là không đổi. Nhưng thí nghiệm của Galileo lại chỉ ra rằng, chuyển động của những quả bóng được gia tốc: quãng đường đi được tỷ lệ thuận với bình phương thời gian di chuyển.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Quả lắc Faucault (Năm 1851)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Vài năm trước các nhà khoa học đã đặt một quả lắc tại Nam Cực và quan sát chuyển động quay của nó. Họ đang tái tạo lại thí nghiệm đã từng tiến hành ở Paris năm 1851. <br /> <img align="left" alt="" border="0" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/10.jpg" style="width: 161px; height: 206px;" width="161" />Sử dụng một sợi dây thép dài 220 feet, nhà khoa học Pháp Jean-Bernard-Léon Foucault treo một quả cầu sắt nặng 62 pound từ mái vòm của nhà thờ Panthéon, rồi sau đó cho nó dao động. Để ghi lại quá trình chuyển động của con lắc ông đã gắn một chiếc kim châm vào quả cầu và đặt một chiếc vòng chứa cát ẩm dưới sàn nhà.<br /> Những người quan sát xung quanh hết sức ngạc nhiên vì chuyển động quay không giải thích được của con lắc khi nó để lại những vệt hơi khác biệt nhau sau mỗi lần chuyển động lắc đi lắc lại. Với những gì đang xảy ra dưới sàn của nhà thờ Panthéon, Foucault đã chỉ ra một cách thuyết phục hơn bao giờ hết: Trái đất đang quay quanh trục của nó. Tại vĩ độ ở Paris, con lắc hoàn thành một vòng quay theo chiều kim đồng hồ hết 30 giờ; còn tại Nam bán cầu con lắc sẽ quay theo chiều ngược lại; tại xích đạo chuyển động của con lắc không quay; tại cực nam của Trái đất các nhà khoa học khẳng định chu kỳ chuyển động quay này là 24 giờ.</span></span></span> <div style="font-size: 12pt;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><strong><em>Đức Phường</em></strong> (Theo Physicsworld)</span></span></div> </div> </div> ', 'images' => '2016062910364076e2c7418c7293151dde68a770b6fc56.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '66552', 'slug' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '755', 'rght' => '756', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '432', 'name' => 'Nobel Vật lý thuộc về ba nhà khoa học Mỹ, Úc', 'code' => null, 'alias' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 4/10 đã công bố trao giải Nobel Vật lý cho ba nhà khoa học Saul Perlmutter, Adam Riess và Brian Schmidt với "những phát hiện về quá trình nở rộng đang gia tăng của vũ trụ thông qua các quan sát những vụ nổ siêu sao ở khoảng cách cực xa”.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (12).jpg" style="width: 250px; height: 187px;" /><br /> <br /> Ủy ban Nobel đã không lộ ra bất kỳ thông tin gì trước khi trao giải thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (1,5 triệu USD). </div> <div> </div> <div> Các lời đồn đoán trước đó tập trung vào ba ứng viên Alain Aspect (người Pháp), John Clauser (Mỹ) và Anton Zellinger (Áo). Năm ngoái, Aspect, Clauser và Zeilinger đã giành giải Wolf của Israel, một giải thưởng khoa học cực kỳ danh giá. Các ứng viên khác bao gồm Yakir Aharonov người Israel và Michael Berry người Anh.</div> <div> </div> <div> Những quan sát của bộ ba nhà khoa học nói trên với các vụ nổ siêu sao tuýp 1 cho thấy các vật thể càng ở xa có vẻ càng di chuyển nhanh hơn, có nghĩa là vũ trụ không chỉ đang giãn nở, mà tốc độ giãn nở của nó không ngừng gia tăng. Những phát hiện mới này hình thành nên nền tảng cho hiểu biết hiện giờ của loài người về nguồn gốc vũ trụ, đồng thời đặt ra rất nhiều câu hỏi khó cho các nhà nghiên cứu tương lai.</div> <div> </div> <div> Giáo sư Perlmutter, 52 tuổi, hiện đang làm việc ở Đại học Berkeley, California, nhận một nửa giải thưởng. Giáo sư Schmidt, 44 tuổi, thuộc Đại học quốc gia Úc và Riess, 42 tuổi, ở Đại học Johns Hopkins, chia nhau nửa còn lại của giải thưởng. </div> <div> </div> <div> Giáo sư Schmidt đã có bài phát biểu ngắn từ Úc sau khi biết tin ông được giải. “Cảm giác giống như khi những đứa con của tôi chào đời”, ông nói với hãng tin Anh BBC. “Tôi cảm thấy tay chân run rẩy, rất phấn khích và kinh ngạc”. </div> <div> </div> <div> Năm 2006, bộ ba này cũng được trao giải Shaw về thiên văn học nhờ những phát hiện của họ.</div> <div> </div> <div> Giải Nobel vật lý năm ngoái thuộc về các nhà khoa học sinh ở Nga Andre Geim và Konstantin Novoselov với những thí nghiệm đột phá cùng chất liệu graphene, chất liệu bền và mảnh nhất mà loài người từng biết đến.</div> <div> </div> <div> * Trả lời phỏng vấn RFI nhân sự kiện này, nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu, nguyên Giám đốc nghiên cứu Đài thiên văn Paris, giải thích về mục tiêu và tầm quan trọng của công trình nghiên cứu vừa được nhận giải Nobel Vật lý 2011:</div> <div> </div> <div> RFI: Xin kính chào nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu. Thưa Giáo sư, hôm nay Ủy ban Nobel tại Stockholm đã trao giải Nobel Vật lý 2011 cho ba nhà vật lý thiên văn về công trình nghiên cứu "tốc độ dãn nở tăng nhanh của vũ trụ". Thưa Giáo cụ thể chương trình nghiên cứu này và những khám phá của họ là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Ở đầu thế kỷ trước, nhà thiên văn Hubble đã phát hiện được là vũ trụ đang dãn nở. Trong vũ trụ, lực hấp dẫn cuả Newton là lực phổ biến nhất. Vì có lực này mà vật chất trong vũ trụ có xu hướng làm vật chất co lại, nên vũ trụ phải dãn nở chậm dần. Những mô hình vũ trụ học còn coi là vũ trụ có khả năng co lại đến mức cực kỳ nhỏ và cực kỳ nóng để rút cục lại bùng nổ. Trong những năm gần đây, một số nhà thiên văn muốn nghiên cứu quá trình dãn nở của vũ trụ bằng những phương pháp hiện đại. </div> <div> </div> <div> Họ quan sát một loại “sao siêu mới” tức là một loại sao đang kết liễu cuộc đời bằng cách bùng nổ trong những thiên hà và trở nên rất sáng và quan sát được trong vòng khoảng một tháng. Loại sao phù du này được coi là những ngọn hải đăng mà các nhà thiên văn có thể dùng để thăm dò thật sâu trong vũ trụ. Đặc trưng cuả những ngôi sao siêu mới này là nếu chúng ở cùng một khoảng cách thì có độ sáng như nhau, ngôi sao nào ở xa hơn thì mờ hơn. Cho nên các nhà thiên văn có thể căn cứ vào độ sáng biểu kiến của sao siêu mới để đo khoảng cách của các thiên hà. </div> <div> </div> <div> Trong quá trình đo đạc, họ rất ngạc nhiên khi tìm thấy là độ sáng cuả sao siêu mới trong các thiên hà lại thấp hơn, tức là các thiên hà lại ở xa hơn là dự đoán. Có nghĩa là đáng lẽ vũ trụ phải dãn nở ngày càng chậm dần do ảnh hưởng của lực hấp dẫn, nhưng thực tế thì vũ trụ lại dãn nở ngày càng nhanh nên làm gia tăng khoảng cách của những thiên hà. </div> <div> </div> <div> Kết luận là trong vũ trụ dường như có một lực đẩy nào đó chống lại lực hút hấp dẫn và chi phối lực hấp dẫn làm tăng tốc độ dãn nở của vũ trụ. Công trình nghiên cứu quá trình tiến hóa cuả vũ trụ bằng sao siêu mới không những đòi hỏi những kỹ thuật quan sát rất tinh vi mà còn phải có sự cộng tác cuả nhiều nhà thiên văn trên thế giới, sử dụng nhiều kính thiên văn. </div> <div> </div> <div> RFI: Vậy thưa Giáo sư, tầm quan trọng của khám phá này là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Chính Einstein đã từng đưa vào phương trình một hằng số tương đương với một lực đẩy chống lại lực hấp dẫn, nhưng rồi lại phủ nhận ý kiến cuả mình. Ngày nay, các nhà thiên văn quan sát thấy là bức xạ phông vũ trụ phản ánh một vũ trụ nguyên thủy lổn nhổn những khối vật chất mầm mống của những chùm thiên hà quan sát thấy hiện nay.</div> <div> </div> <div> Các nhà thiên văn dùng kỹ thuật thống kê để xử lý số liệu cuả bức xạ phông vũ trụ để bổ sung kết quả cuả những mô hình lý thuyết. Họ tìm ra là đa phần vũ trụ không phải là vật chất mà lại là năng lượng. Năng lượng này chi phối vũ trụ và được gọi là năng lượng tối, mà bản chất chưa được khẳng định. Có ý kiến cho rằng chính năng lượng tối là nguyên nhân làm gia tăng tốc độ dãn nở vũ trụ. </div> <div> </div> <div> Trong những thập niên cuối cuả thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, giải Nobel Vật lý đã được trao cho không ít các nhà thiên văn như Penzias, Wilson, Smoot và Mather. Sự trao giải Nobel năm nay cho ba nhà thiên văn Perlmutter, Schmidt và Riess là để tiếp tục vinh danh những công trình khám phá vũ trụ. Bởi vì vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên vô cùng phong phú.</div> <div> </div> <div> RFI: Xin cảm ơn nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu.</div> ', 'images' => '2016062910360503cea4ee469175628b6cc372d13ef696.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62938', 'slug' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '753', 'rght' => '754', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '431', 'name' => 'Cha đẻ công nghiệp quang điện', 'code' => null, 'alias' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Nhà vật lý Theodore H. Maiman phát minh ra laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất vừa mới ra đi tại Vancouver, British Columbia, ở tuổi 79. Trong lịch sử khoa học và công nghệ của nhân loại, Maiman còn được tôn vinh là “cha đẻ của công nghiệp quang điện”.</div> <div> Maiman chào đời ở Los Angeles, California. Khi còn là một thanh niên, để có tiền đi học ông đã phải vật lộn với cuộc sống khó khăn, sửa chữa điện dân dụng và máy thu thanh. Và chính khả năng bẩm sinh về kỹ thuật điện đã đưa ông bước chân vào cánh cửa Đại học Colorado, sau đó là Đại học Stanford. Năm 1955, chính tại Đại học Stanford, Maiman đã vinh dự nhận tấm bằng tiến sỹ. Những năm sau đó, trong vai trò một nhà vật lý trẻ tại Hughes Aircraft Company ở Malibu (California), chàng trai Maiman đã bị cuốn hút vào nghiên cứu khuếch đại những sóng cực ngắn bằng maser, và hăng hái tạo ra những khuếch đại tương tự trong vùng sóng khả kiến. Người hậu bối của ông ở Hughes rất cảnh giác với công việc như thế và khuyên Maiman nên làm “điều gì đó hữu ích”. Trước thái độ khăng khăng của mình, cuối cùng, họ cũng đã để ông tiếp tục hướng nghiên cứu đang theo đuổi.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1 (16).jpg" style="width: 255px; height: 253px;" /></div> <div> </div> <div> Điều diệu kỳ từ tinh thể ruby</div> <div> </div> <div> Chùm laser cường độ mạnh dùng để đo khoảng cách tới Mặt trăng.<span class="Apple-tab-span" style="white-space:pre"> </span>Tấm gương phản chiếu ánh sáng laser từ Trái đất được các nhà du hành Apollo đặt trên Mặt trăng.</div> <div> Nghiên cứu đột phá của Maiman bao gồm việc tạo ra laser bằng việc sử dụng nguồn chớp sáng công suất lớn và tinh thể ruby tổng hợp, mà bao người khác nghĩ rằng tinh thể này có khả năng không sử dụng được cho laser. Tuy nhiên, Maiman đã giới thiệu một kỹ thuật nhưng lại không được để ý tới: kích thích ruby bằng một chùm sáng cường độ cao. Trên thực tế, nó đã hoạt động! Một chùm ánh sáng đỏ công suất lớn được tạo ra, kéo dài chỉ trong khoảng thời gian ngắn ngủi của chớp sáng kích thích, tuy nhiên với cường độ mạnh hơn bất cứ nguồn sáng nào trước đó. Và nó đã tạo ra một chùm liên tục định hướng cao. Bởi vì những sung laser chỉ được tạo ra trong khoảng thời gian ngắn ngủi, các nhà khoa học ngay lập tức hăm hở tạo ra những chùm laser hoạt động liên tục và họ đã sớm làm được điều đó. Những sung laser ngày nay đã trở thành những công cụ thú vị sử dụng trong khoa học và những hệ thống thông tin liên lạc không dây.</div> <div> Ban đầu Maiman gửi bản thảo mô tả thiết bị được ông sáng chế tới Physical Review LettersNature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình. nhưng bị loại bởi vì có rất nhiều bản thảo về maser cũng đã được gửi đến. Và những người biên tập buộc phải đưa ra một quyết định ngoại lệ là chỉ chấp nhận một số bài hạn chế nào đó. Sau đó Maiman đã gửi bài báo cho Nature và bây giờ, bài báo “Bức xạ quang học kích thích ở ruby” đã trở nên nổi tiếng - (T. H.Maiman Nature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình.</div> <div> </div> <div> <strong>“Cây đũa thần” của khoa học mới</strong></div> <div> </div> <div> Phát xạ kích thích của bức xạ, quá trình chủ yếu sau laser, lần đầu tiên được ghi nhận bởi Einstein vào năm 1918. Nhưng phải đến 1951 việc sử dụng nó cho khuếch đại thực sự những sóng điện từ mới được ghi nhận. Vào năm 1954 thiết bị đầu tiên như vậy, maser (khuếch đại sóng cực ngắn bằng phát xạ kích thích), hoạt động ở bước sóng centimeter được xây dựng. Tất cả những dạng sớm nhất của laser được phát minh trong công nghiệp bởi những nhà vật lý trẻ từ các trường đại học làm việc trong lĩnh vực phổ kế sóng cực ngắn và vô tuyến. Do đó hầu như laser được phát minh lĩnh vực kỹ thuật và máy quang phổ. Nền tảng của Maiman cũng không phải là ngoại lệ: ở Stanford, ông là học trò của giáo sư Willis Lamb, người được trao giải Nobel cho những nghiên cứu về phổ hydro. Loại tiếp theo của laser, tương tự như laser của Maiman nhưng sử dụng loại tinh thể khác, được tạo bởi Peter Sorokin và Mirek Stevenson ở IBM ở Yorktown Heights, New York. Tiếp sau đó là thế hệ laser hoạt động liên tục tạo bởi quá trình phóng điện do Ali Javan, William Bennett và Don Herriott ở Bell Telephone Labs tại Murray Hill, New Jersey, sáng chế.</div> <div> </div> <div> Một vài ứng dụng của laser ban đầu được xem xét bởi hầu hết các nhà khoa học; nó thỉnh thoảng được gán với cụng từ “một lời giải tìm kiếm một vấn đề”. Sự phát triển tiếp theo đã tạo ra rất nhiều loại laser- từ những chùm nhỏ xíu đến những chùm khổng lồ-và những loại laser này đã lan tỏa vào tất cả các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Laser cũng đã trở nên phổ biến rộng khắp trong công nghiệp và là công cụ hiệu nghiệm cho nhiều khoa học mới. Những ứng dụng của laser đã tạo tiền đề cho một số giải Nobel. Ngày nay, laser được khai thác như một công cụ hiệu quả dùng để cắt, hàn; trong thông tin liên lạc; những phép đo lường với độ chính xác cao; trong công nghệ nano; trong tính toán; trong y học; vi sinh vật và kính hiển vi.</div> <div> Sử dụng laser các nhà khoa học có thể thực hiện những phép đo chính xác khoảng cách giữa Trái đất và Mặt trăng. Đặc biệt, nhiều nhà khoa học đang nỗ lực ghi nhận những tín hiệu laser từ các hành tinh quay xung quanh những ngôi sao ở xa để mong tìm kiếm những nền văn minh ngoài Trái đất. Các nhà khoa học hy vọng rằng, những nền văn minh đó, nếu tồn tại, họ có thể gửi những sung laser tới Trái đất của chúng ta. Chính bản thân Maiman cũng rất hài lòng với những ứng dụng của laser trong y học, chẳng hạn như việc cấy ghép võng mạc. Nhưng ông lại không ưa việc sử dụng laser trong chế tạo vũ khí hay sử dụng vào những mục đích chiến tranh. Đây là một ý tưởng phổ biến trong khoảng thời gian sau khi những tiềm năng nổi bật của công nghệ được ghi nhận. Maiman đã rất phẫn nộ khi một số tờ báo gọi ông là “Người đàn ông Los Angeles phát minh ra tia chết chóc của khoa học viễn tưởng”. Sợ hơn cả là họ tưởng tượng ra những câu chuyện mà ở đó, laser trở thành thứ vũ khí đe dọa sự bình yên của cả nhân loại.</div> <div> Việc khuếch đại hồng ngoại bằng phát xạ kích thích có thể được tạo ra “irasers”-laser hồng ngoại (bước sóng 30-1000 micrometers). Thuật ngữ laser muốn ám chỉ những hệ thống tương tự với bước sóng lên đến 1 mm (trên bước sóng đó là maser) và cả những bước sóng ngắn hơn: laser tia X và tia gamma và sự phát triển xa hơn của chúng có thể thúc đẩy sự tiến triển khoa học vươn xa hơn nữa.</div> <div> </div> <div> <strong>Hai lần hụt... giải Nobel</strong></div> <div> <br /> Sau phát minh của mình, Maiman đã sớm tập trung nghiên cứu về quang học phi tuyến, một lĩnh vực có thể tạo chùm laser cường độ cao. Năm 1962, ông thành lập công ty riêng, Korad Corporation, chuyên về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng laser. Đến năm 1968, sau khi bán công ty này cho Union Carbide Corporation, Maiman thành lập Maiman Associates. Ông cũng là giám đốc của Control Laser Corporation và trở thành thành viên ban cố vấn của tạp chí Industrial Research Magazine. Đồng thời cũng là tác giả của cuốn sách The Laser Odyssey.</div> <div> Sáng chế của Theodore Maiman về laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất (ngày nay các nhà khoa học cũng đã phát hiện hiện tượng laser xảy ra một cách tự nhiên ở một vài thiên thể trong vũ trụ) là một lịch sử chân thật và được ghi nhận rộng rãi. Với những đóng góp về laser, ông đã hai lần được đề nghị trao giải Nobel. Ông đã được chọn trở thành thành viên của National Inventors Hall of Fame và US National Academies. Và cũng đã nhận được rất nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Wolf trong vật lý, Giải thưởng Oliver Buckley và Japan Prize-một giải thưởng danh giá của châu Á tương tự như giải Nobel.</div> <div> <br /> Đ.Phường (Theo Nature)</div> ', 'images' => '201606291035126c8526295932ef05580f767e29354176.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '56270', 'slug' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '751', 'rght' => '752', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '430', 'name' => 'Lược giải về thuyết Tương Đối Hẹp', 'code' => null, 'alias' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;"><font size="2">Ai trong chúng ta đi máy bay, sau khi máy đã vút lên cao để bay đều đều, mà có thể cảm thấy mình di chuyển với vận tốc khoảng ngàn cây số trong một giờ?</font></span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <p style="font-family: Arial;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-size: 9.5pt;">Hơn bốn trăm năm trước đây Galileo Galilei cũng đưa ra một ví dụ tương tự mở đầu cho nguyên lý tương đối mang tên ông: trong hầm kín của một chiếc tàu thủy di chuyển thẳng và đều đặn (vectơ vận tốc cố định, không thay đổi với thời gian), ta hãy quan sát những con bướm bay và những giọt nước tí tách rơi. Nay tàu đứng yên, cách thức bướm bay và nước rơi vẫn như khi tàu di chuyển, chẳng có gì thay đổi. Rồi tàu lại di chuyển nhưng với vận tốc và chiều hướng cố định khác, bướm vẫn bay và nước vẫn rơi hệt như trước. Nói cách khác: những định luật vật lý miêu tả sự vận hành của các hiện tượng tự nhiên (bướm bay, nước rơi) <em>không thay đổi</em> trên tàu di chuyển thẳng và đều, kể cả tàu dừng ở bến. Người ở trong tàu nếu chỉ quan sát đo lường những hiện tượng trong tàu mà không tiếp xúc với bên ngoài để so sánh thì chẳng sao biết là tàu đứng hay đi, và đi với vận tốc nào, chiều hướng nào. Nói cách khác, di động đều đặn chỉ là chuyện tương đối, chẳng sao phân biệt bến hay tàu cái nào đứng yên, cái nào chuyển vận. <br /> <br /> Nguyên lý tương đối được Galilei tóm tắt trong một câu ngắn gọn ‘’di chuyển <em>đều đặn</em> cũng như không’’, hàm ý là định luật cơ học không thay đổi dạng trong các hệ <em>quy chiếu quán tính</em><sup>1</sup>, ví dụ của hai hệ quy chiếu quán tính: <u><em>K</em></u> bất động còn <u><em>K’</em></u> di chuyển đều đặn so với <em><u>K</u></em>. Vì chuyển động của một vật (kể cả ánh sáng) là sự thay đổi vị trí không gian của vật đó theo thời gian, nên ta gọi tọa độ của đa tạp không- thời gian bốn chiều trong <em>K</em> là x, y, z, t (toạ độ của không gian ba chiều là x, y, z và của thời gian là t) còn toạ độ trong <em>K’</em> là x’, y’, z’, t’. Đa tạp đó có tung độ là trục thời gian t, còn hoành độ là không gian ba chiều với 3 trục Ox, Oy, Oz. Phương trình diễn tả sự vận hành của cùng một sự kiện vật lý trong <em><u>K </u></em>v�<u><em>K’</em></u> đều phải có chung một dạng: f(x, y, z, t) = f (x’, y’, z’, t’), hàm số f chỉ định một định luật vật lý nào đó.<br /> <br /> Khi nguyên lý này áp dụng cho hiện tượng điện-từ để diễn tả vận tốc ánh sáng c không thay đổi trong mọi hệ quy chiếu quán tính thì hàm f(x, y, z, t) mang dạng x² + y² + z² – (<em>c</em>t)². Bất kỳ lúc nào và ở đâu cũng tồn tại một đại lượng s²≡ x² + y² + z² – (ct)² bất biến và = 0 vì c = r/t với r² = x² + y² + z². <br /> <br /> Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp bốn chiều không-thời gian là một cái<em> nón ánh sáng<sup>2</sup></em> (light cone) và biểu thức x² + y² + z² – (<em>c</em>t)² đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự khám phá thuyết tương đối hẹp và rộng như ta sẽ thấy.<br /> <br /> <strong>I- Không cần ether để truyền đi sóng điện-từ</strong><br /> <br /> Khởi đầu là một hiện tượng mà Albert Michelson và Edward Morley phát hiện năm 1887, nó trái ngược với trực giác và định kiến của mọi người trước năm thần kỳ 1905 (năm Albert Einstein sáng tạo ra thuyết tương đối hẹp). Như sóng nước và sóng âm thanh theo thứ tự là dạng dao động tuần hoàn của nước và của không khí, những loại sóng đó cần nước và cần không khí để truyền đi. Vì vậy định kiến ăn sâu vào tâm khảm mọi người thời đó cho rằng phải có một chất liệu gọi là ether để nhờ đó sóng ánh sáng dao động, không ai tin là sóng điện-từ có thể truyền trong chân không, chẳng cần môi trường chất liệu nào. Vì ánh sáng đến với ta từ các thiên thể xa xăm, ether phải trải rộng tràn ngập khắp vũ trụ không gian, đâu và lúc nào cũng có, như vậy ether được coi là một hệ quy chiếu tuyệt đối bất động. Nay ta hãy thay bến bằng ether và tàu bằng trái đất di động trong ether. <br /> <br /> Lấy trường hợp vận tốc v song song cùng chiều với trục O<strong>x </strong>như một thí dụ cụ thể của hai hệ quy chiếu quán tính đơn giản nhất l�<em><u>J</u></em> (bến) v�<em><u>J</u>‘</em> (tàu). Theo cơ học cổ điển của Isaac Newton, nếu vận tốc ánh sáng đo trên bến l�<em>c</em> thì người đứng trên bến sẽ nghĩ rằng vận tốc ánh sáng phát ra ở trên tàu phải l�<em>c</em> ± v (luật cộng trừ vận tốc) tùy theo ánh sáng chạy song song cùng chiều hay ngược chiều với tàu. Cũng vậy, người trên tàu khi đo vận tốc ánh sáng cũng sẽ thấy vận tốc đó <em>phải khác</em> vận tốc ánh sáng truyền đi trên bến, sự khác biệt đó sẽ cho ta <strong>v</strong>. Michelson và Morley tìm kiếm vận tốc của làn gió ether thổi so với trái đất coi như đứng yên bằng cách đo lường sự khác biệt khoảng cách mà ánh sáng truyền đi theo hai chiều thẳng góc với nhau (song song với <strong>v</strong> và thẳng góc với nó như một ví dụ điển hình). Khoảng cách khác biệt đó, nếu có, sẽ được phát hiện bằng hiện tượng giao thoa ánh sáng, nhưng sau bao lần tìm kiếm hai vị chẳng thấy chút khác biệt nào và như vậy vận tốc ánh sáng không thay đổi trong bất kỳ chiều hướng nào nó phát ra trên trái đất, do đó chẳng sao phát hiện nổi sự hiện hữu của ether.<br /> <br /> Dùng kết quả thực nghiệm này, Einstein bèn chấp nhận <em>nguyên lý tương đối</em> áp dụng cho hiện tượng điện-từ như một tiền đề, theo đó vận tốc ánh sáng <em>c</em> (khoảng 300 ngàn km/s) bao giờ cũng bằng nhau trong tất cả các hệ quy chiếu quán tính, như vậy giả thuyết chất liệu ether tràn ngập vũ trụ không cần thiết nữa. Dùng tiền đề này, ông suy diễn những hệ quả và đề xuất cũng như tiên đoán những hiện tượng kiểm soát đo lường được. Tiếp cận cách tân như vậy khởi đầu từ Galilei - trong đó suy luận, phê phán bằng lý tính và kiểm chứng bằng thực nghiệm đóng vai trò chủ đạo - là bài học sâu xa cho hậu thế và tiếp tục làm kim chỉ nam cho tiến trình nghiên cứu sáng tạo của khoa học ngày nay. Phương pháp giải đáp của Einstein khác hẳn cách thức của Hendrik Lorentz và Henri Poincaré vì hai vị (và nhiều nhà vật lý khác) đều đề xuất một vài giả thuyết về lực tác động lên cách vận hành của vật chất để tìm cách chứng minh ngược lại là hiện tượng điện-từ <em>tuân thủ nguyên lý tương đối. </em><br /> <br /> Tuy hai cách tiếp cận trái ngược chiều nhau nhưng đều có chung một phương trình để diễn tả vận tốc ánh sáng <em>c</em> trong hai hệ quy chiếu quán tính <em><u>K</u></em> v�<em><u>K‘</u></em> phải như nhau, <em>c </em>= r/t = r’/t’ với r² = x² + y² + z², r’² = x’² + y’² + z’²: <br /> s² ≡ x² + y² + z² – (ct)² = x’² + y’² + z’² - (ct’)² . <br /> <br /> Các tọa độ bốn chiều (x, y, z, t) và (x’, y‘, z’, t’) của hai hệ quy chiếu phải liên kết, hoán chuyển giữa chúng với nhau như thế nào để sao cho đại lượng s² không thay đổi, hay bất biến. <br /> <br /> <strong>II- Hoán chuyển Lorentz của không-thời gian và Cơ học tương đối tính</strong> <br /> <br /> Trong trường hợp vận tốc <strong>v</strong> song song cùng chiều với trục O<strong>x</strong> của 2 hệ quy chiếu <em><u>J</u> </em> và <em><u>J</u> </em>‘ nói trên thì đẳng thức bất biến s² thu hẹp thành s² ≡ x² – (ct)² = x’² - (<em>c</em>t’)² vì y = y’ và z = z’. Nếu như x² + (<em>c</em>t)² = x’² + (ct’)² (dấu cộng thay dấu trừ trong s²) thì sự hoán chuyển các tọa độ (x, ct) để thành (x’, <em>c</em>t’) sẽ là phép quay các tọa độ (x, ct) một góc φ: <br /> x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ; <br /> (<em>c</em>t’) = (<em>c</em>t) cosφ + x sinφ <br /> <br /> Tính toán cho biết tanj chính là v/<em>c</em>. Thực thế một quan sát viên đứng ở điểm x’ = 0 chẳng hạn cho ta: x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ = 0 → x/<em>c</em>t º v/c = tanφ. <br /> <br /> Sự thay đổi dấu (+ ↔ -) trong s² dẫn đến thay đổi lượng giác hyperbolicφ ↔ iφ (<em>i</em><sup>2</sup> = - 1)<br /> <br /> cosφ ↔ chφ, sinφ ↔ shφ ↔, cos<sup>2</sup>φ ↔ + sin<sup>2</sup>φ = 1↔ ch<sup>2</sup>φ- sh<sup>2</sup>φ = 1<br /> <br /> 1 + tan<sup>2</sup>φ = 1/cos<sup>2</sup>φ ↔ 1 - th<sup>2</sup>φ = 1/ch<sup>2</sup>φ. <br /> <br /> Để cho x² – (ct)² = x’² - (ct’)² thì sự hoán chuyển giữa các tọa độ (x’, ct’) và (x, ct) sẽ là: <br /> <br /> x’ = x chφ - (ct) shφ<br /> <br /> (ct’) = (ct) chφ - x shφ; <br /> <br /> với thφ = v/c. Gọi β ≡ v/c v�<em>γ </em>≡ 1 ⁄ √1− β<sup>2</sup>, ta có: x’ = γ (x - vt) (I)<br /> <br /> ct’ = γ (ct - βx) hay t’ = γ (t = xv/c<sup>2</sup>). <br /> <br /> Ngược lại, hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> chạy với vận tốc - <strong>v</strong> so với hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> và như vậy ta có: |<br /> <br /> x = γ (x’ + vt’) (I’)<br /> <br /> ct = γ (ct’ + bx’) hay t = γ (t’ + x’v/<em>c</em><sup>2</sup>). <br /> <br /> Sự hoán chuyển không gian và thời gian hỗn hợp nhau như vậy trong công thức trên thường được gọi là phép hoán chuyển Lorentzii <sup>3</sup> đặc biệt. Dùng phép hoán chuyển này, ta kiểm chứng dễ dàng là khi x = <em>c</em>t thì tự động ta cũng có x’ = <em>c</em>t’ kèm theo, vận tốc ánh sáng - đo lường trong các hệ quy chiếu quán tính di chuyển với bất kỳ vectơ vận tốc cố định <strong>v</strong> nào - đều giống hệt nhau và bằng <em>c</em>. <br /> <br /> Cũng trong hai hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> v�<em><u>J’</u></em> này, cơ học cổ điển (với thời gian phổ quát t’ = t và không gian chẳng mảy may liên hệ với thời gian) cho ta x’ = x – vt, y’ = y, z’ = z, t’ = t. Như vậy thì x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² ≠ x’² + y’² + z’² - (<em>c</em>t’)², vế phải phụ thuộc vào <strong>v</strong> và s² không bất biến. Điều này làm đau đầu bao nhà khoa học vì không sao giải thích nổi sự mâu thuẫn giữa lý thuyết (cơ học cổ điển) và thực nghiệm (Michelson & Morley).<br /> <br /> Einstein giải quyết mâu thuẫn trên như thế nào? Câu hỏi đầu tiên ông đặt ra là sự hỗn hợp không gian với thời gian của mấy phương trình hoán chuyển Lorentz có ý nghĩa vật lý gì hay chỉ là một hiếu kỳ toán học? Trước hết ông nhận xét l�<em>tính đồng thờ</em>i của hai (hay nhiều) sự kiện phải phụ thuộc vào hệ quy chiếu, điều mà cơ học cổ điển Newton bỏ qua không xét kỹ. Thực thế nếu định nghĩa tính đồng thời ở hai điểm xa nhau A và B trên trục Ox là tín hiệu ánh sáng phát ra từ A và từ B phải đi tới trung điểm M của AB cùng một lúc, ta thấy ngay cái đồng thời của sự kiện xảy ra ở M (ngồi trên bến) phải khác cái đồng thời xảy ra ở trên tàu (chạy với vận tốc <strong>v</strong> song song với <strong>AB</strong>). Thực thế tín hiệu ánh sáng phát ra từ B để tới M (nay ngồi trên tàu) phải đến trước tín hiệu ánh sáng phát ra từ A vì ánh sáng chạy theo B và bỏ lại A đằng sau. Vì vận tốc ánh sáng c tuy rất lớn nhưng không vô hạn, nó cần thời gian ¹ 0 để gửi tín hiệu nên cái đồng thời của người đứng yên phải khác cái đồng thời của người di động. Khi phân tích kỹ lưỡng khái niệm về thời gian, Einstein nhận ra vai trò cực kỳ quan trọng của nó trong cách giải quyết mâu thuẫn.<br /> <br /> Thêm bước nữa, sáng tạo độc đáo của Einstein là ông nhận thức rằng luật cộng trừ vận tốc trong cơ học Newton thực ra chỉ là một định kiến vì nó dựa vào một giả thuyết chưa bao giờ được kiểm chứng bằng thực nghiệm. Giả thuyết đó cho rằng một mét chiều dài và một giây đồng hồ đo trên tàu cũng bằng một mét và một giây đo trên bến. Trước Einstein, chẳng ai đặt câu hỏi là đối với những vật chuyển động thì thước đo độ dài không gian và nhịp độ tích tắc của đồng hồ đếm thời gian có thay đổi hay không, và ông chứng minh là thực sự chúng phải thay đổi ra sao.<br /> <br /> Nếu w là vận tốc đo trên tàu của bất kỳ một vật nào, còn v là vận tốc của tàu chạy so với bến đứng yên, thì vận tốc của vật đó đo trên bến l�<em>w</em> ± v mà cơ học cổ điển đương nhiên chấp nhận. Einstein nhận thấy luật này chỉ gần đúng và ông tìm ra công thức (<em>w </em>± v)/(1 ± wv/c2) thay thế nó<sup>4</sup>. Khi vật đó là ánh sáng (w = c), kỳ thú thay (c ± v)/(1 ± <em>c</em>v/<em>c</em><sup>2</sup>) không tùy thuộc vào v nữa mà lúc nào cũng bằng <em>c</em>, giải thích thoả đáng thực nghiệm Michelson & Morley. Dù bay nhanh đến đâu chăng nữa, thậm chí v = 99,99% <em>c</em>, ta vẫn không sao đuổi kịp ánh sáng vì nó vẫn chạy xa ta với vận tốc c như khi ta đứng yên! <br /> <br /> Điểm then chốt là Lorentz, Poincaré, Einstein mỗi người mỗi cách khác nhau đã tìm ra công thức (I) và đặc biệt hệ số <em>γ</em> º 1 ⁄ √1− (v² ⁄c²) ≥ 1, chìa khoá mở đường cho cơ học<em> tương đối tính</em><sup>5</sup> thay thế cơ học cổ điển. Hoán chuyển toạ độ t’ = t, x’ = x – vt trong cơ học cổ điển chỉ là dạng xấp xỉ của phép hoán chuyển không-thời gian t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>), x’ = γ(x - vt) trong cơ học tương đối tính khi v/c « 1 hay c ↔ ∞, γ ↔ 1. Tuy tất cả các vị đều cảm thấy là phép hoán chuyển Lorentz có thể đóng vai trò quan trọng nào đó trong cách giải thích thực nghiệm Michelson & Morley, nhưng chỉ riêng Einstein đã thành công vì ông nhận thức được bản chất của thời gian là không phổ quát mà co dãn, trong khi các vị khác vẫn tiếp tục suy luận với một thời gian duy nhất, tuyệt đối của Newton. <br /> <br /> Thông điệp cách mạng của Einstein so với cơ học cổ điển Newton, là chẳng có một thời gian tuyệt đối và phổ quát trong một không gian biệt lập với thời gian, chúng mật thiết liên đới, mỗi thời-điểm phải gắn quyện với mỗi không-điểm trong một thực tại bốn chiều sau này gọi là thế giới Minkowski để diễn tả sự vận hành của các sự kiện vật lý, cái<em> lúc nào </em>phải kèm theo cái <em>ở đâu</em>. Sân khấu của các sự kiện không phải là thời gian, cũng không phải là không gian mà là đa tạp tích hợp: không-thời gian. Sự gắn bó chặt chẽ thời gian với không gian (qua thế giới bốn chiều Minkowski) để diễn tả các sự kiện vật lý phản ánh tính chất phong phú và độc đáo của cơ học tương đối tính. Hermann Minkowski là người đầu tiên năm 1908 đề xuất thế giới bốn chiều vì ông thấu hiểu bản chất gắn quyện thời gian với không gian của thuyết tương đối mà ngay Einstein năm 1905 cũng chưa nhận thấy khi ông gắn ký hiệu <em>i</em> vào thời gian t trong s<sup>2</sup> ≡ x<sup>2</sup> + y<sup>2</sup> + z <sup>2</sup> + (<em>i</em>t)<sup>2</sup>. <br /> <br /> Thời gian thậm chí còn đóng vai trò thước đo độ dài của không gian, định nghĩa chính thức hiện đại của một mét là 1/(299792458) của một giây-ánh sáng. Đơn vị của độ dài không gian như giây-ánh sáng (hay năm-ánh sáng) chỉ định khoảng cách mà ánh sáng di chuyển trong một giây (hay một năm). Vân tốc c như vậy đóng vai trò hằng số cơ bản của tự nhiên.<br /> <br /> Có muôn ức thời gian, t và t’ đều chỉ định thời gian trong hai hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc khác nhau. Đồng hồ trong mỗi hệ quy chiếu quán tính đều có nhịp độ tích tắc nhanh chậm khác nhau, khoảng cách thời gian của mỗi hệ quy chiếu tùy thuộc vào vận tốc chuyển động của hệ ấy. Nhịp đập thời gian của bạn khác của tôi, ở mỗi điểm không gian lại gắn một đồng hồ đo thời gian với nhịp độ tích tắc khác nhau. Sở dĩ bạn và tôi tưởng rằng chúng ta chia sẻ một thời gian phổ quát, chỉ vì cộng nghiệp con người trong cái không gian quá nhỏ bé của trái đất so với vũ trụ, bạn và tôi đâu có xa nhau gì, vận tốc tương đối giữa chúng ta thấm gì so với vận tốc ánh sáng (<em>v²⁄c² </em>« 1, <em>γ</em> ≈ 1). Không có mũi tên thời gian lạnh lùng trôi của trực giác mà cơ học cổ điển Newton thừa nhận, không có cái <em>đồng thời</em> phổ quát và cái<em> hiện tại </em>của sự kiện, cái<em>bây giờ</em> chẳng thể xác định và giữ vai trò ưu tiên đặc thù nào hết vì liên tục có muôn vàn đỉnh <em>nón ánh sáng</em> (phụ chú 2) trong thế giới Minkowski của các sự kiện, mỗi đỉnh nón là một cái <em>bây giờ</em>. <br /> <br /> Hơn nữa, không-thời gian và vật chất lại hợp nhất như hình với bóng trong vũ trụ co dãn (thuyết tương đối rộng). Đã không có hiện tại thì nói chi đến quá khứ và tương lai, đó là nội dung triết học kinh ngạc của thuyết tương đối trong nhận thức về thời gian, cái ‘bây giờ’ chỉ là một ảo tưởng. Diễn tả hàm súc nhất về nhận thức này có lẽ nằm trong bức thư Einstein gửi cho con trai của Besso<sup>6</sup> khi nghe tin bạn mất. Bức thư viết: ‘’Vậy bạn đã trước tôi một chút giã từ cái thế gian lạ lùng này. Nhưng cái đó chẳng nghĩa lý gì. Đối với chúng ta, những nhà vật lý có xác tín, sự chia cách quá khứ, hiện tại, tương lai chỉ là một ảo giác, dẫu nó dai dẳng đến thế nào’’.<br /> <br /> <strong>III-Vài hệ quả kỳ diệu kiểm chứng được bằng thực nghiệm.</strong><br /> <br /> A- Hệ quả đầu tiên của thuyết Tương đối hẹp là khi chuyển động với vận tốc v thì một mét chiều dài không gian và một giây đồng hồ của thời gian sẽ thay đổi, khoảng cách độ dài không gian co ngắn lại và thời gian dãn nở ra. Khám phá ra điều cực kỳ quan trọng này vì Einstein thấu hiểu ý nghĩa vật lý của phương trình hoán chuyển x, t, trong khi Lorentz tuy cũng đã thấy không gian co cụm là một đáp số của phương trình nhưng cho đó chỉ là một hiếu kỳ toán học của phép hoán chuyển mà không có ý nghĩa vật lý nào khả dĩ kiểm chứng được bằng thực nghiệm. Còn sự dãn nở của thời gian thì duy nhất chỉ có Einstein khám phá ra.<br /> <br /> 1- Câu hỏi là một mét mà hai đầu đặt ở hai điểm O‘ và X‘ (toạ độ x’ của <em><u>J’</u></em>) thì người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> đo lường thấy là bao nhiêu ở bất kỳ một thời điểm t nào, đặc biệt t = 0. Nói cách khác, khoảng cách OX (tọa độ x của <em><u>J</u></em> đứng yên) khác biệt ra sao so với khoảng cách O‘X’ di động với vận tốc v. <br /> <br /> Phương trình x’ =<em> γ</em> (x - vt) của (I) với t = 0 cho ta x = x’/<em>γ</em> = x’√(1−<em> v² ⁄c</em>²). Vì O’X’chuyển động với vận tốc v nên cái thước OX (đo lường bởi một người quan sát nằm trong <u><em>J</em></u> ) bị co ngắn đi bởi hệ số 1/<em>γ</em> = √(1− <em>v² ⁄c</em>²) < 1. Ngược lại nếu coi OX chuyển động (với vận tốc - <strong>v</strong>) so với O’X’ đứng yên (<em><u>J </u></em> chuyển động so với <em><u>J ‘</u></em>đứng yên) thì phương trình x = γ (x’ + vt) của (I’) cho kết quả tương tự x’ = x/<em>γ</em> = x√(1− v² ⁄c²), độ dài không gian của vật di động với vận tốc ± <strong>v </strong> bao giờ cũng bị co ngắn bởi 1/<em>γ</em> = √(1− v² ⁄c²). Độ dài không gian di chuyển theo hướng song song với vận tốc <strong>v</strong> bị co, một mét trên tàu chỉ bằng √(1− v² ⁄c²) mét trên bến. Ngược lại một mét trên bến bằng √(1− <em>v² ⁄c²</em>) mét trên tàu. Nhưng độ dài không gian khi di chuyển theo hướng thẳng góc với <strong>v</strong> thì không thay đổi trong mọi trường hợp. <br /> <br /> 2- Cũng vậy, một độ dài thời gian (toạ độ t’ của <em><u>J‘</u></em> ở bất kỳ không điểm x’ nào) nhưng đo lường bởi một người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> chính là độ dài thời gian (toạ độ t của <em><u>J</u></em> ). Thời gian t của hệ quy chiếu bất động <em><u>J</u></em> dài hơn gấp γ lần thời gian t’của hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> di chuyển với vận tốc v: t = γ t’ = t’/√(1− v² ⁄c²). <br /> <br /> Thực thế thời gian t’ chỉ định bởi đồng hồ di động đặt ở trung tâm toạ độ O‘ (r’ = 0) cho ta ct’ – 0 = (ct)√(1 – r²/t²<em>c</em>²) = (<em>c</em>t)√(1– v²/<em>c</em>²), do đó t = γt’. Một cách chứng minh khác cũng cho kết quả tương tự. Với x’ = 0, phương trình thứ nhất x’ = γ (x- vt) của (I) cho ta x = vt. Thay thế x bằng vt trong phương trình thứ hai t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>) của (I), ta có t’ = t/γ. <br /> <br /> Một giây của đồng hồ di động bằng γ giây của đồng hồ đứng yên, thời gian ở trên bến dài gấp γ lần thời gian ở trên tàu. So với nhịp độ tích tắc của đồng hồ trên bến thì đồng hồ trên tàu đập chậm đi γ lần, nếu đồng hồ trên bến có nhịp đập mỗi tíc tắc là một giây thì nhịp tíc tắc đồng hồ trên tàu là γ giây. Các vật di chuyển càng nhanh thì thời gian của chúng càng trôi chậm, thậm chí thời gian của ánh sáng ngưng đọng như đóng băng (γ = ∞). <br /> <br /> Từ nay ta gọi chung tất cả các <font face="Times New Roman" size="3"><em>τ</em></font> ≡ t/γ l�<em>thời gian riêng của hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc</em> v, còn t chỉ định thời gian của hệ quy chiếu bất động. <br /> <br /> Sự co dãn thời gian (nhịp độ đồng hồ đập nhanh chậm khác nhau) của các vật chuyển động với vận tốc lớn đã được thực nghiệm kiểm chứng nhiều lần từ những năm 1970 dùng đồng hồ nguyên tử đặt trên máy bay, hoả tiễn, tiếp nối bởi biết bao ứng dụng thực tiễn trong đời sống con người mà Hệ thống Định vị Toàn cầu (Global Positioning System, GPS) là một ví dụ. Trên các vệ tinh của GPS, sự chính xác cực kỳ của nhịp độ đồng hồ là điều kiện tối quan trọng cho GPS đo đạc khoảng cách không gian thành công. Trên các vệ tinh đó, thuyết Tương đối rộng cho ta hệ quả ngược với thuyết Tương đối hẹp, thời gian co cụm lại vì cường độ trọng lực trên vệ tinh giảm đi so với mặt đất. Nhưng vệ tinh GPS vì chuyển động nhanh so với mặt đất đứng yên nên thời gian trên đó cũng dãn nở theo thuyết Tương đối hẹp, như vậy ta phải kết nối hai hệ quả trái ngược nhưng khác nhau về độ lớn của sự thay đổi nhịp tích tắc đồng hồ trên vệ tinh GPS. <br /> <br /> Câu chuyện ẩn dụ Từ thức thăm Thiên thai rồi trở về cố hương thấy cảnh vật đổi thay nhiều, thời gian dưới trần trôi quá nhanh, một kịch bản Đông phương của<em> nghịch lý </em>hai anh em sinh đôi, người anh bay với vận tốc cao trong vài năm rồi trở về thấy em ở lại nhà nay đã thành lão, hay chuyện khoa học cho đại chúng của nhà vật lý G. Gamow với nhân vật M. Tompkins sống trong một thế giới tưởng tượng ở đó vận tốc ánh sáng chỉ bằng 30 km/h, có bà mẹ đặt một con sơ sinh trên vòng ngựa gỗ quay với vận tốc xấp xỉ bằng vận tốc ánh sáng, còn con sinh đôi đặt ở dưới đất bên cạnh. Quên đi năm sau trở lại thấy bé trên vòng ngựa gỗ vẫn gần như xưa còn hai mẹ con trên đất già thêm là một ẩn dụ khác<sup>7</sup>.</span><br /> </p> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="278" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h1.jpg" width="355" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">B- Hệ quả tuyệt vời thứ hai là phương trình E = <em>γmc</em>² của thế kỷ liên kết năng lượng E khổng lồ với khối lượng m nhỏ bé của vật chất, trong một gam khối lượng tiềm ẩn một năng lượng tương đương với nhu cầu dinh dưỡng của vài chục ngàn người trong vài năm!<br /> <br /> <em>1-Vài điều sơ đẳng trong cơ học cổ điển</em><br /> <br /> Khối lượng của vật chất là một khái niệm quan trọng trong khoa học mà nhân loại đã ý thức ít nhiều về nó ngay từ thuở các nền văn hiến ngàn xưa. Một cách định tính, ta hãy khởi đầu với cơ học cổ điển của Galilei và Newton theo đó khối lượng<em> m</em> của một vật được hiểu như bản tính nội tại của nó, <em>m</em> gói ghém “số lượng của vật chất” kết tụ trong đó.<br /> <br /> Còn năng lượng? Dưới dạng sức nóng - mà ta gọi là nhiệt năng - có lẽ con người đã cảm nhận ra khái niệm năng lượng ngay từ thuở họ phát minh ra lửa, không phải ngẫu nhiên mà ngôn từ calorie đã được dùng để chỉ định đơn vị năng lượng. Nó là căn nguyên tác động lên vạn vật để làm chúng biến đổi dưới mọi hình thái hoặc làm chúng di chuyển. Như vậy năng lượng chẳng thể tách rời khỏi lực và để diễn tả chính xác thì năng lượng được định nghĩa như tích số của vectơ lực <em><strong>F </strong></em>nhân với vectơ chiều dài <em>x</em> mà vật di chuyển do tác động của <em><strong>F</strong></em> áp đặt lên nó. Thực vậy, tích số <strong><em>F. x </em></strong>trước hết gọi l�<em>công</em> làm ra bởi lực <strong><em>F</em></strong> tác động lên một vật. Đó là một định nghĩa hợp lý vì nó chỉ định cái công sức mà lực phải bỏ ra để làm cho vật di chuyển một đoạn chiều dài x với vận tốc <strong>v </strong>= d<em>x</em>/dt. Khi ta mang cho vật cái <em>công sức</em> của <strong><em>F</em></strong> thì vật đó phải biến đổi bởi vì nó thu nhận một <em>năng lượng E</em>, và ta định nghĩa năng lượng mà vật thu được chính l�<em>công</em>của lực <strong><em>F</em></strong> mang cho nó. Vậy <em>E = <strong>F. x</strong>,</em> và dưới dạng vi phân d<em>E</em> =<strong><em> F.</em></strong>d<em>x</em>, ta suy ra là sự biến đổi theo thời gian t của năng lượng d<em>E</em> /dt chính là tích số <strong>F.v</strong>, d<em>E</em>/ dt = <strong><em>F</em>.v</strong> mà ta sẽ dùng để tìm ra phương trình E = γmc<sup>2</sup> của thế kỷ.<br /> <br /> Trong cơ học có hai loại năng lượng thường được nhắc đến: thế năng và động năng. Thí dụ thứ nhất là trọng lực <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> = <em>m<strong>g</strong></em> (với g = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>g</strong>| ≈ 9.81m/s<sup>2</sup> chỉ định gia tốc tạo nên bởi trọng trường của trái đất). Sức hút <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub>kéo khối lượng <em>m</em> rơi từ trên một độ cao h = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong><em>x</em></strong>| xuống mặt đất. Vì <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> và <strong><em>x</em></strong> song song và c‌‌ùng hướng về trung tâm trái đất nên <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub><strong><em>. x</em></strong> = <em>m</em>gh. Đại lượng <em>m</em>gh gọi là<em> thế năng</em> của vật đặt ở độ cao h so với mặt đất. Ở bất kỳ một điểm cao h nào đó, vật mang sẵn một năng lượng <em>m</em>gh tiềm tàng, một thế năng. Thí dụ thứ hai là với bất cứ một lực<em> F</em> nào ta cũng có d<em>E</em> = <strong><em>F</em></strong>.d<em>x</em>, khi thay dx = <strong>v</strong>dt v�<strong><em>F</em></strong> = md<strong>v</strong>/dt, ta có d<em>E</em> = <em>m</em><strong>v</strong>.d<strong>v</strong>, làm tích phân ta được <em>E</em> = (½)<em>m</em>v<sup>2</sup>, với v = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>v</strong>|. Ta gọi năng lượng (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> là động năng. Một vật khối lượng <em>m</em>chuyển động với vận tốc <strong>v</strong> mang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>. Một vật đứng yên (v = 0) rơi từ một độ cao h, khi chạm đất nó có vận tốc v = (2gh)½, thế năng <em>m</em>gh chuyển sang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>, minh họa định luật bảo toàn năng lượng.<br /> <br /> Sau hết, ta định nghĩa vectơ xung lượng<strong> p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> và phương trình cơ bản <strong><em>F</em></strong> = <em>m</em>d<strong>v</strong>/dt nay viết dưới dạng <strong><em>F</em></strong> = d<strong>p</strong>/dt.<br /> <br /> <em>2- Hai con đường đến E = γmc<sup>2</sup></em><br /> <br /> Tại sao hai? Nhà vật lý kỳ tài Richard Feynman từng khuyến khích là nếu có thể thì nên suy diễn, trình bày hay chứng minh một kết quả khoa học nào đó theo nhiều phương pháp khác nhau để rọi sáng vấn đề. Tập sách tuyệt vời <em>The Feynman Lectures on Physics</em> có nhiều thí dụ diễn giảng theo vài cách khác nhau mà lại bổ túc cho nhau.<br /> <br /> Trước hết cần minh định là chỉ có phương trình E<sub>0</sub>=<em> mc<sup>2</sup></em> hay <em>E = γmc<sup>2</sup></em> mới thực sự phản ánh ý nghĩa của thuyết tương đối hẹp, <em>E</em> thay đổi theo vận tốc của vật, động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup> là ví dụ cụ thể nhất, còn E<sub>0</sub> là năng lượng khi vật đứng yên (v = 0, γ = 1). Phương trình E<sub>0</sub> = <em>mc<sup>2</sup></em> và Δ<em>E</em><sub>0</sub> = (Δ<em>m</em>)c<sup>2</sup> chính Einstein đã viết ra trong công trình năm 1905. Ngoài ra Einstein còn đề xuất cách kiểm chứng <em>E</em><sub>0</sub> = <em>mc²</em> bằng thực nghiệm, hạt nhân phóng xạ tự nhiên (như radium) khi mất đi một chút năng lượng Δ<em>E</em><sub>0</sub> thì khối lượng nó phải giảm đi Δ<em>m</em> = Δ<em>E</em><sub>0</sub>/c² mà năm 1932 John Cockcroft và Ernest Walton ở Đại học Cambridge chứng nghiệm . <br /> <br /> Trong cơ học tương đối tính (hay thuyết tương đối hẹp), theo Einstein<sup>8</sup> để tránh sự mơ hồ, thậm chí nhầm lẫn về khái niệm khối lượng, ta không nên đưa ra hai ký hiệu: m(v) ≡ γ<em>m</em> và m<sub>0</sub> ≡ m(v = 0) theo đó m<sub>0</sub> là khối lượng bất động của một vật và m(v) = m<sub>0</sub>/√(1− v²⁄<em>c</em>²) là ‘khối lượng tương đối tính’ khi vật chuyển động với vận tốc v. Tích số của <em>γ</em> với <em>m</em> không nên hiểu và truyền bá như “khối lượng thay đổi với vận tốc’’ và viết<em>γm</em> dưới dạng m<sub>0</sub>/√(1 –v2 /<em>c</em><sup>2</sup>) trong các sách giáo khoa. Chỉ có một khối lượng m trong các định luật vật lý, không có khối lượng m0 của vật bất động hay khối lượng ‘tương đối tính’ m(v) hàm số của vận tốc v.<br /> <br /> a- Henri Poincaré, nhà toán học uyên bác và phổ quát Pháp, năm 1900 (trước năm thần kỳ 1905) đã viết ra<sup>9</sup> <em>E = mc<sup>2</sup></em>, nhưng phương pháp thiếu nhất quán của ông để tìm ra nó khiến tác giả đã quên hẳn đi đến nỗi năm 1908, ba năm sau khi Einstein khám phá ra <em>E<sub>0</sub> = mc<sup>2</sup></em>, Poincaré - khi so sánh một vật phát xạ ánh sáng với một khẩu đại bác bắn ra một viên đạn - đã viết trong La dynamique de l’électron, Science et Méthode (1908) mấy câu sau: "Khẩu đại bác giật lùi vì viên đạn bị bắn ra đã tác động trở lại. Trường hợp vật phóng quang lại là chuyện khác, ánh sáng phát ra không phải là vật chất, đó là năng lượng, mà năng lượng thì không có khối lượng’’. Qua câu trên, Poincaré dẫu có viết ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> thì ông đã quên nó rồi. <br /> <br /> Poincaré tìm ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> bằng cách nào? Trước hết, ông xem xét một chùm sóng ánh sáng có năng lượng<em>E</em> và xung lượng <strong>p</strong>. Theo định lý Poynting trong điện-từ thì p ≡ |<strong>p</strong>| = <em>E/c</em>, điều chính xác đối với photon không có khối lượng. Cái lầm của Poincaré là dùng phương trình của cơ học cổ điển <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> (với v = <em>c</em>) để áp dụng cho ánh sáng vì năm 1900 ông chưa suy diễn ra hệ số quan trọng γ. Đó là nghịch lý vì cơ học cổ điển chỉ áp dụng cho những di động chậm, v « c. Kết hợp hai cái xung khắc là p = <em>E/c</em> với p = <em>mc</em>, ông thấy<em>E = mc<sup>2</sup></em>, vì thiếu hệ số γ nên công thức đưa đến hệ quả sai là ánh sáng với năng lượng E có khối lượng <em>m = E/c<sup>2</sup></em> ≠ 0. Điều ngạc nhiên là ngày nay hãy còn vài tác giả Pháp bảo hoàng hơn vua khẳng định Poincaré là tác giả phương trình của thế kỷ<sup>10</sup>.<br /> <br /> b- Cần nhắc điều quan trọng là trong thuyết tương đối hẹp, mỗi <em>không-điểm</em><strong> x</strong> (3 thành phần x, y, z) phải gắn một <em>thời-điểm</em> t trong một thực tại không-thời gian bốn chiều Minkowski. Một <em>tứ-vectơ</em> không-thời gian là tập hợp có 4 thành phần mang ký hiệu x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> = <em>c</em>t, x<sup>1</sup>, x<sup>2</sup>, x<sup>3</sup>), với x<sup>1</sup> = x, x<sup>2</sup> = y, x<sup>3</sup> = z, viết gọn là x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> =<em>c</em>t, <strong>x</strong>). Từ tứ-vectơ x<sup>μ</sup>, ta lập một tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup> = <em>m</em>dx<sup>μ</sup>/d<font face="Times New Roman">τ</font>, và tính toán ra bốn thành phần của p<sup>μ</sup>(p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong>). Dùng định nghĩa quen thuộc của vectơ vận tốc <strong>v</strong> = d<strong>x</strong>/dt, vectơ gia tốc <strong>a</strong> = d<strong>v</strong>/dt, ta tính ra đẳng thức: dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup> <br /> <br /> Phương trình <strong>F</strong> = d<strong>p</strong>/dt = <em>m</em>d(γ<strong>v</strong>)/dt cho ta<strong> F</strong> = [mγ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> thay thế <strong>F</strong> = <em>m</em><strong>a</strong>, cũng như <strong>p</strong> = <em>mγ</em><strong>v</strong> thay thế <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> của cơ học cổ điển, chúng là giới hạn khi c → ∞ của cơ học tương đối tính.<br /> <br /> <em>c- Hai phương pháp chứng minh E = γmc<sup>2</sup>. </em><br /> <br /> Cách thứ nhất dựa vào d<em>E</em>/dt = <strong><em>F.</em>v</strong> đề cập ở đoạn 1. Dùng <strong>F</strong> =[<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>)/<em>c<sup>2</sup></em>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> vừa thiết lập, ta có <strong><em>F.</em>v</strong> =<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>), khi kết hợp nó với dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/c<sup>2</sup>, ta được <strong><em>F</em>.v</strong> = <em>mc<sup>2</sup></em> dγ/dt = d<em>E</em>/dt và như vậy <em>E = γmc<sup>2</sup></em>.<br /> <br /> Cách thứ hai là liên kết thành phần p<sup>0</sup> = <em>γmc</em> (của tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup>) với năng lượng <em>E</em>, và xin chú tâm đến thứ nguyên ML<sup>2</sup>/T<sup>2</sup> của năng lượng (ba đại lượng cơ bản, khối lượng M, chiều dài không gian L, thời gian T). Vậy phép phân tích thứ nguyên bảo ta p<sup>0</sup> = <em>E</em> chia cho một vận tốc nào đó. Ta chỉ có hai lựa chọn, đó là v hay <em>c</em>, nhưng v không thích hợp vì nó có thể bằng 0 và đưa p<sup>0</sup> đến một giới hạn vô tận, vậy p<sup>0</sup> = <em>E/c</em>. Với p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, ta có <em>E = γmc<sup>2</sup></em>. Lựa chọn p<sup>0</sup> = <em>E/c</em> còn phù hợp với trường hợp v « c, vì khi ta khai triển hệ số <em>γm</em> thành chuỗi (v/c)<sup>n</sup> thì ta có <em>γmc<sup>2</sup> ~ mc<sup>2</sup> + (½)mv<sup>2</sup></em> + (3/8)<em>m</em>(v<sup>4</sup>/<em>c</em><sup>2</sup> )..., ta nhận ra <em>γmc<sup>2</sup></em> chứa đựng <em>động năng</em> (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> quen thuộc. Đó là phương pháp Einstein dùng để tìm ra phương trình của thế kỷ<sup>11</sup>. Hai phương trình cơ bản tóm tắt thuyết tương đối hẹp là: <em> E</em><sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup><em>c</em><sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup> </em> <br /> <strong>p</strong> = (<em>E/c<sup>2</sup></em>) <strong>v</strong> <br /> <br /> Hai phương trình trên áp dụng cho mọi trường hợp của khối lượng m bằng hay khác 0. Với photon (<em>m</em> = 0), phương trình trên cho ta <em>E</em> = pc, trùng hợp với định lý Poynting. Hơn nữa ánh sáng (photon) vì không có khối lượng, nó chẳng bao giờ bất động, vận tốc lúc nào cũng bằng <em>c</em>, do đó tích số <em>γm</em> của photon mang dạng 0/0 và năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> của nó có thể là bất cứ con số nào khác 0 và thực vậy. Ta đi vào lãnh vực của lượng tử với Max Planck: <em>E = h</em>ν<em> = </em>p<em>c</em>. Năng lượng của photon không xác định được trong thuyết tương đối mà lại đến bằng con đường lượng tử. Tuy khối lượng bằng 0, nhưng photon có năng lượng khác 0 và bằng tần số dao động ν của nó nhân với hằng số Planck <em>h</em> = 6.63 x 10<sup>–34</sup> Js. <br /> <br /> <strong>Tạm dừng trước khi bước tiếp</strong><br /> <br /> Mời bạn chú tâm đến câu ‘’di chuyển <em>đều đặ</em>n cũng như không’’của Galilei liên đới đến trường hợp đặc biệt của vận tốc cố định không thay đổi với thời gian (<em>gia tốc</em> = 0) trong các hệ quy chiếu quán tính, đặc trưng của thuyết Tương đối hẹp. Tính từ hẹp dùng ở đây để chỉ định sự chuyển động không có gia tốc này. Có lẽ Einstein tự đặt trong tiềm thức câu hỏi là các kết quả của Thuyết Tương đối sáng tạo năm 1905 sẽ thay đổi ra sao trong trường hợp di chuyển<em> không đều đặn</em>, rồi một ngày tháng 11 năm 1907 Einstein chợt nẩy ra một ý tưởng mà ông coi như mãn nguyện nhất trong đời: <em>một người rớt từ trên cao xuống không cảm thấy sức nặng của mình</em>. Ông nhận ra vai trò quyết định của trọng trường trong sự nới rộng phạm trù <em>không gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>hẹp</em> sang phạm trù <em>có gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>rộng</em>. Câu ‘’di chuyển đều đặn cũng như không’’ của Galilei, qua ý tưởng sung sướng nhất trong đời của Einstein, nay biến thành ’’<em>di chuyển không đều đặn chẳng khác gì tác động của trọng lực</em>’’đã mở đầu một kỷ nguyên mới cho vật lý, nới rộng thuyết tương đối hẹp (hay đặc biệt) sang thuyết tương đối rộng (hay tổng quát) để thay thế thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton, định luật cổ điển này là truờng hợp xấp xỉ gần đúng của thuyết tương đối rộng chính xác hơn. <br /> <br /> Ngoài ra còn thêm một nguyên nhân thúc đẩy Einstein mở rộng thuyết tương đối hẹp vì ông nhận ra có một mâu thuẫn giữa thuyết này (theo đó vận tốc của mọi tín hiệu đều <em>có hạn</em>, kể cả ánh sáng) và luật cổ điển vạn vật hấp dẫn của Newton (theo đó trọng lực truyền đi với vận tốc <em>vô hạn</em> để vạn vật hút nhau <em>tức thì</em>). Vậy sửa đổi luật hấp dẫn Newton sao cho nhất quán với thuyết tương đối hẹp sẽ tự động giải đáp được mâu thuẫn nói trên.<br /> <br /> Đó là điểm khởi đầu cho thuyết Tương đối rộng mà chúng ta sẽ tiếp tục trong những phần sau. Mời bạn thưởng ngọan phương trình Einstein của thuyết Tương đối rộng mà vế trái mô tả hình hài cong uốn của không-thời gian trong đó vận hành vạn vật, còn vế phải là năng-xung lượng của vật chất tạo dựng nên cấu trúc đó:<br /> <em><strong>R</strong></em><sub>μν</sub> – (½)<em><strong>R</strong></em> g<sub>μν</sub> = (8<font face="Times New Roman">π</font>G/c<sup>4</sup>)<em><strong>T</strong></em><sub>μν</sub> <br /> <br /> Nhà vật lý Nhật bản Yoichiro Nambu minh họa vế trái phương trình Einstein bằng lâu đài Himeji-jo xa xưa của một thoáng không gian thanh thoát bên bờ suối, còn vế phải bên kia cầu vương vấn trong cảnh trần ai bởi khói than nhà máy phản ánh vật chất nặng nề!<br /> </span><br /> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="255" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h2.jpg" width="459" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Phụ chú<br /> <br /> <sup>1</sup> Hệ quy chiếu quán tính là hệ quy chiếu di chuyển với vectơ vận tốc <strong>v </strong>đều đặn (độ dài và chiều hướng của v cố định, không thay đổi với thời gian, như vậy gia tốc <strong>a</strong> ≡ d<strong>v</strong>/dt = <strong>0</strong>), kể cả <strong>v</strong> = <strong>0</strong>. Các vectơ trong không gian ba chiều đều viết dưới dạng in đậm như <strong>v, k </strong>và v ≡ |<strong>v</strong>|, k = |<strong>k</strong>|. Vectơ <strong>X</strong> có 3 thành phần không gian là x, y, z, ta viết gọn <strong>X</strong> (x, y, z). <br /> <br /> <sup>2</sup> Đa tạp bốn chiều không-thời gian có tung độ là trục thời gian ct, hoành độ là không gian ba chiều với ba trục Ox, Oy, Oz. Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp này là một <em>nón ánh sáng</em> với đỉnh là một điểm T nằm trên tung độ (OT = <em>c</em>t), còn đáy nón là quả cầu S bán kính r, với r<sup>2</sup> = x² + y² + z², nửa góc ở đỉnh nón bằng 45°. Quỹ đạo của các tia ánh sáng (khối lượng = 0, tương ứng với trường hợp s² = 0 vì ct = r) là vành biên của nón, nối đỉnh T với chu vi của mặt cầu, còn quỹ đạo của các vật mang khối lượng m ≠ 0 (tương ứng với trường hợp s² > 0 vì v < c) nằm bên trong <em>nón ánh sáng</em>. Các quỹ đạo vận hành của vật chất (sự kiện) đều có thể diễn tả bởi những đường cong nằm trong nón ánh sáng. Trong hình dưới đây, quả cầu S được tượng trưng bởi một vòng tròn nằm trong mặt phẳng của hai trục không gian Ox, Oy, mặt phẳng này cắt quả cầu S bởi một mặt phẳng khác thẳng góc với trục không gian Oz. Nón úp diễn tả <em>quá kh</em>ứ, nón mở l�<em>tương lai,</em> còn đỉnh nón T l�<em>bây giờ</em>. </span><br /> <br /> <table align="left" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" height="179" width="160"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <img alt="" height="173" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h3%20copy.jpg" width="153" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <sup>3</sup> Poincaré là người đầu tiên gán tên Lorentz cho phép hoán chuyển này vì Lorentz viết nó ra dưới dạng gần đúng năm1895 và dạng chính xác năm 1904. Thực ra Woldemar Voigt tìm ra năm 1887 nhưng chỉ khác bởi một hệ số chung toàn bộ và Joseph Larmor năm 1900. Poincaré tổng quát hóa hoán chuyển Lorentz bằng ma trận 4 x 4 với cả bốn toạ độ x, y, z, t, thay vì hai tọa độ x, t. Tuy biết công trình gần đúng năm 1895 của Lorentz nhưng Einstein khi phân tích những khái niệm cơ bản về thời gian và không gian đã suy diễn ra phương trình hoán chuyển giữa x và t này một cách độc đáo và khác các vị trên. Còn cách giải thích và nhận xét ý nghĩa vật lý của sự hoán chuyển x, t thì hoàn toàn khác biệt giữa Einstein và các vị tiền bối khác. <br /> <br /> <sup>4</sup> Từ phép hoán chuyển Lorentz, ta có thể suy ra luật cộng trừ các vận tốc trong cơ học tương đối tính. Vận tốc w của một vật chuyển động trên tàu (hệ quy chiếu <em>J</em> ‘ chạy với vận tốc v đối với hệ quy chiếu J ) theo định nghĩa chính là w ≡ x’/t’. Theo cơ học cổ điển x’ = x – vt, t’ = t, thì người trên bến sẽ thấy vật di chuyển với vận tốc W ≡ x/t = (x’ + vt’)/ t’ = w + v. <br /> Nhưng trong cơ học tương đối tính, vận tốc W đo trên bến sẽ phải thay đổi theo công thức (I’) của phép hoán chuyển Lorentz : W ≡ x/t = (x’ + vt’)/(t’ + x’v/c<sup>2</sup>) = (w + v)/ (1+ wv/c<sup>2</sup>), dùng w≡ x’/t’.<br /> <br /> <sup>5</sup> Một cách đơn giản cơ học tương đối tính là cơ học cổ điển kèm thêm hệ số γ, trong các phương trình diễn tả cơ học Newton ta thay thế các đại lượng vật lý (khối lượng <em>m</em>, xung lượng <strong>p</strong>…) bằng tích số của chúng với γ để thành cơ học tương đối tính. Cơ học cổ điển (tương ứng với trường hợp các chuyển động chậm, v/c « 1 hay c → ∞, γ →1) là dạng xấp xỉ của cơ học tương đối tính. <br /> <br /> <sup>6</sup> Michele Angelo Besso, người bạn thân thiết cùng sở làm ở Bern, người duy nhất ông cảm ơn trong công trình để đời đăng trên Annalen der Physik về thuyết tương đối hẹp mà ông khám phá ra trong lúc hai người dạo chơi và bàn luận về bí hiểm ether ngày chủ nhật cuối tháng 5 năm 1905 trên đồi Gurten, xa xa dưới chân là thành phố Bern cổ kính. Trong bài đó ông rất tự tin, không hề trích dẫn bất kỳ tài liệu tham khảo nào mặc dầu lúc ấy chẳng ai biết đến ông. Chữ gläubige trong bức thư không nên hiểu theo nghĩa tín ngưỡng tôn giáo, mà hàm ý xác tín vào lý trí. Bức thư gửi chưa đến một tháng thì Einstein cũng vào cõi vĩnh hằng. <br /> Mời bạn tham khảo hai chương đầu cuốn sách của Thibault Damour: Si Einstein m’était conté, Le cherche midi, 2005, và bài của Craig Callender: Is time an illusion? Scientific American, tháng 6/ 2010 do Cao Chi biên dịch dưới nhan đề <em>Thời gian phải chăng chỉ là một ảo tưởng</em>?, tạp chí <em>Tia sáng</em> 19/07/ 2010 <br /> http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=111&CategoryID=2&News=3316<br /> <br /> <sup>7</sup> Bạn có thể thắc mắc là hai anh em di chuyển với vận tốc cố định so với nhau, người này so với người kia biết ai bay ai ở (như chuyển động tương đối giữa hai hệ quy chiếu quán tính J và J ‘ với nhau, với vận tốc <strong>v</strong>của J ‘ so với J và -<strong> v</strong> của J so với J ‘ nói trong bài), anh hay em người nào cũng thấy thời gian của mình dài hơn thời gian của người kia, làm sao biết ai già ai trẻ? Đúng vậy trong trường hợp vận tốc v của hỏa tiễn <em>mãi mãi cố định trên một đường thẳng duy nhất không thay đổi chiều hướng và cường độ</em>. Để thấy sự khác biệt, ta phải xét trường hợp có một bất đối xứng nào đó, một trong hai người di chuyển với vận tốc thay đổi về chiều hướng và/hay cường độ, thí dụ bay đến một hành tinh, đậu xuống đấy và trở về trái đất.<br /> <br /> <sup>8</sup> Thư của A. Einstein cho Lincoln Barnett, ngày 19 tháng 6 năm 1948 (Hebrew University of Jerusalem, Israel). Xem thêm bài của Lev. B. Okun, Physics Today June 1989, 31-36. <br /> <br /> <sup>9</sup> H. Poincaré, Arch. Neerland. 5, 252 (1900).<br /> <br /> <sup>10</sup> Jean-Paul Auffray, Einstein et Poincaré, éditions Le Pommier (1999). Jules Leveugle, La Relativité, Poincaré et Einstein, Planck, Hilbert, l’Harmattan (2004). Jean Hladik, Comment le jeune et ambitieux Einstein s’est approprié la Relativité restreinte de Poincaré, Ellipses (2004). Coi sách đã dẫn của T. Damour về các tác giả trên.<br /> <br /> <sup>11</sup> Mặc dầu bốn thành phần của tứ-vectơ p<sup>μ</sup> vì phụ thuộc vào hệ số γ nên chúng đều thay đổi theo v, nhưng độ dài bình phương của tứ-vectơ (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> không phụ thuộc vào v, nó bất biến: (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>2</sup></em>. Cũng vậy, năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> và xung lượng <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong> đều thay đổi theo <strong>v</strong> nhưng <em>E<sup>2</sup></em> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup>c<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup></em>không phụ thuộc vào<strong> v</strong>, nó bất biến trong mọi hệ quy chiếu. Bất biến là điều kiện tiên quyết mà thuyết tương đối đòi hỏi, nếu <em>E ≠ γmc<sup>2</sup></em> (thí dụ <em>E = γmc</em>v) thì ta không có một bất biến nào.</span> <p> </p> </div> </div> ', 'images' => '20160629103410a222168483af36c9ad47e59b0370953c.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61080', 'slug' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '749', 'rght' => '750', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '429', 'name' => 'Một số giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hannover', 'code' => null, 'alias' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tại Hội chợ Hannover 2011 (Đức), nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới trưng bầy những sáng chế, phát minh mới nhất của mình. Không ít phát minh trong số này có thể sẽ làm thay đổi cuộc sống hàng ngày của chúng ta. </div> <div> <br /> Thường thì các hội chợ công nghiệp thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia. Tuy nhiên những máy móc, robot và màn hình giới thiệu các giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hanover thu hút đặc biệt sự chú ý của giới hâm mộ và cả khách tham quan thông thường. Bên cạnh các loại máy chuyên dụng ở hội chợ này người ta còn thấy những sản phẩm sẽ đóng vai trò nhất định trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng trong thời gian tới đây hoặc trong tương lai không xa. Thí dụ tại Hội chợ năm nay người ta đặc biệt chú ý đến một phát minh đầy ý nghĩa: nhờ chất chiếu sáng có thể phân biệt rõ ràng hàng giả, hàng nhái với hàng chính hãng. Phát minh này cùng với bốn sáng chế phát minh khác được đề cử tranh giải thưởng Hermes của Hội chợ Hannover, đây là một giải thưởng rất sáng giá. Một trong những điều kiện để trúng giải này là sản phẩm đã trải qua giai đoạn thử thách công nghiệp, có giá trị kinh tế cao và phải có tính độc đáo. </div> <div> </div> <div> <strong>Chất phát sáng chống hàng nhái, hàng giả</strong></div> <div> <br /> Đối với nhiều doanh nghiệp thì cuộc chiến chống hàng nhái, hàng giả đang là một thách thức lớn. Một số kẻ làm hàng giả, hàng nhái điêu luyện đến mức bản thân các chuyên gia cũng có lúc bị thật giả lẫn lộn. Hãng Tailorlux nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực chống hàng giả thực hiện việc gắn chất phát sáng vào sản phẩm chính hiệu nhờ đó người tiêu dùng dễ dàng phân biệt giữa hàng thật và hàng giả. </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con1.JPG" style="width: 480px; height: 231px;" /></div> <div> </div> <div> Những mầu sắc này không những đẹp mà còn giúp phát hiện hàng giả, hàng nhái. Hãng Tailorlux chuyên môn hóa vào việc chống hàng nhái. Hàng hóa chính hiệu đều được đánh dấu bằng chất phát sáng để dễ dàng nhận dạng. Chất phát sáng là hóa chất điều chế từ đất hiếm.</div> <div> </div> <div> Chất phát sáng này được làm từ các loại hóa chất có trong đất hiếm. Ông Alex Deitermann giám đốc marketing của hãng cho hay người ta có thể phát triển khoảng 300 tỷ các loại chất phát sáng khác nhau tương tự như các vì sao. Mỗi chất có một nguồn sáng quang phổ riêng biệt của mình. Chất đánh dấu này có thể dấu kín trong sản phẩm như trộn với mực in hoặc sơn, chất này không độc cho nên có thể gắn trong đồ chơi trẻ em. Nhờ một máy đọc, Spektroskop, có thể xác định được chất đánh dấu và so sánh với cấu trúc của nó được lưu trong ngân hàng dữ liệu. Chất này có thể dùng để đánh dấu với các sản phẩm bằng nhựa, chất lỏng, chất bột, thủy tinh và nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Người ta cũng có thể đánh dấu cả dược phẩm. Tuy nhiên, không thể dùng chất này để đánh dấu các sản phẩm bằng kim loại vì kim loại có khả năng nuốt nguồn phát sáng. </div> <div> </div> <div> Ông Deitermann cho biết, các doanh nghiệp, các hãng dược phẩm, ngành hải quan và người tiêu dùng có thể dùng loại thiết bị đọc này để kiểm tra độ xác thực của sản phẩm. Hãng Tailorlux còn dự định sẽ gắn thiết bị Spektroskope vào Smartphon. Khi đó người bệnh chỉ sau vài giây đồng hồ là có thể biết loại thuốc mà họ dùng có phải là thuốc chính hãng hay không. Ngay cả khi đi mua hàng chất đánh dấu cũng có thể phát huy vai trò của mình. Thí dụ người nào định mua một cái túi xách chỉ cần chụp sản phẩm đó rồi gửi kết quả đi, chỉ giây lát sau nhận được câu trả lời sản phẩm này là thật hay nhái. Hiện hãng đang thương thảo kế hoạch hợp tác với hãng sản xuất điện thoại di động Nokia. </div> <div> </div> <div> Robot có cảm giác</div> <div> Hãng FerRobotics giới thiệu tại hội chợ Hannover Robot có gắn một loại bích cảm giác giúp nó có cảm giác như con người. Nhờ cái bích này, Robot làm các động tác lau chùi, đánh bóng đặc biệt nhẹ nhàng. Khi cánh tay Robot làm việc trên một mặt phẳng cứng người ta đặt cái bích này vào giữa máy và công cụ. Bích ghi nhận mức độ đề kháng và thông báo kịp thời tới bộ phận điều khiển của máy từ đó áp lực khi đánh bóng hoặc mài được điều tiết thích hợp. Với thiết bị này, hãng FerRobotics của Áo cho rằng có thể tự động hóa những khâu mà cho đến nay vẫn phải sử dụng bàn tay con người khi cần phải thao tác một cách hết sức nhẹ nhàng. Theo hãng này, có thể gắn bích tiếp xúc vào mọi Robot tiêu chuẩn. Người ta có thể dùng thiết bị này để kiểm tra chất lượng bàn phím. Thiết bị bắt chước ngón tay ấn trên bàn phím để điều chỉnh bàn phím cho phù hợp. Theo nhà sáng chế, thiết bị này còn có thể thay thế bàn tay con người để làm những loại công việc có độ nhạy cảm cao như đóng gói, dán và mài. </div> <div> </div> <div> <strong>Sensor, "mắt điện tử"</strong></div> <div> <br /> Một thí nghiệm được trình diễn tại hội chợ Hannover thu hút đông đảo công chúng. Trên một cái kệ nhỏ người ta đặt nhiều hộp kem xoa da và một số bình xịt, phía trước là ba cái lọ nhỏ đựng nước hoa. Hai Sensor di chuyển liên tục từ trái sang phải. Loại Sensor chạy theo nguồn sáng này do hãng Wenglor phát triển dùng để đo khoảng cách. Sensor mới này hoạt động theo nguyên tắc xác định thời gian chạy của ánh sáng (Lichtlaufzeitmessung), có nghĩa là, sensor phát ra sung ánh sáng và đo thời gian khi sung ánh sáng quay trở lại. Khoảng thời gian này giúp xác định khoảng cách đối với những vật cần theo giõi. Theo thông tin của nhà sáng chế, phát minh này giúp thực hiện các nhiệm vụ nhận biết mà cho đến nay được coi là không thể thực hiện được.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con2.JPG" style="width: 480px; height: 360px;" /></div> <div> </div> <div> Bộ phận cảm biến ( Sensor) mầu xanh (bên trái) trong một thí nghiệm nhỏ, đã được áp dụng trong thực tiễn sản xuất: Loại cảm biến này được sử dụng như một "con mắt điện tử" và có khả năng nhận biết mầu sắc, hình dáng của hàng hóa cũng như xác định chúng được làm từ chất liệu gì, sensor này được gắn trong nhà kho, trên các băng chuyền hoặc trên những robot làm công việc lắp ráp.</div> <div> </div> <div> Thiết bị này chủ yếu dùng trong kho tàng, trên hệ thống băng chuyền hoặc lắp vào robot lắp ráp. Thiết bị này có khả năng nhận biết mầu sắc, chất liệu và hình dạng hàng hóa để trên kệ. Loại Sensor này có thể lắp trên xe nâng hạ tự động như một "con mắt điện tử" làm việc trong nhà kho. </div> <div> </div> <div> <strong>Thiết bị đo áp lực không khí tiết kiệm năng lượng </strong></div> <div> <br /> Tại gian trưng bầy của hãng Omega Air (Slovenia) có nhiều bộ phận hình ống nhiều mầu nằm cạnh nhau. Trong đó có một cái ống trồi hẳn lên: một thiết bị điện tử đo khí nén nằm trong trong một hộp kính để trình diễn. Thiết bị này được sử dụng trong các cơ sở khí nén nhằm mục đích tiết kiệm năng lượng. Thiết bị được lắp đặt để giám sát các bộ lọc khí nén. Một Sensor có nhiệm vụ phát hiện chính xác sự giảm áp nhưng tiêu hao rất ít năng lượng đến mức có thể vận hành bằng hệ thống pin lắp trong thiết bị. </div> <div> </div> <div> Khâu then chốt của Sensor này là một loại dung dung dịch điện từ. Thông thường những thay đổi về áp lực sẽ được phát hiện nhờ một màng mỏng với sự xê dịch của thanh nam châm. Cái mới ở đây là giọt dung dịch đã được từ hóa xê dịch thay cho sự xê dịch của thanh nam châm. Phương pháp này có ưu điểm là chính xác và tiêu hao ít năng lượng. Do đó không cần nối với mạng lưới điện mà có thể chỉ dùng pin. </div> <div> </div> <div> <strong>Phun bằng hơi nước thay vì khí nén</strong></div> <div> <br /> Hãng Krautzberger giới thiệu quy trình phun bằng hơi nước mà hãng đã được trao giải thưởng sáng chế phát minh Hermes năm nay. </div> <div> </div> <div> Thay vì dùng khí nén hãng Krautzberger dùng hơi để phun sơn, keo dán hoặc men. Ưu thế của quy trình này là chất liệu phun mềm mại hơn và giảm mức độ tạo sương. Một nhân viên giới thiệu quy trình phun sơn ngay tại khu vực triển lãm. Nhân viên này phun sơn xanh lên một tờ giấy, cạnh đó ông ta cầm một tờ giấy trắng và tờ giấy này hầu như không bị vấy bẩn. </div> <div> </div> <div> Phương pháp phun hơi này giúp tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế công sức lau chùi và bản thân người lao động ít bị ảnh hưởng của hơi phun độc hại. Hơn nữa thời gian hong khô cũng ngắn hơn.</div> <div> </div> <div> Ý tưởng đầu tiên về phun hơi đã hình thành cách đây 20 năm và đến bây giờ quy trình này đã chín muồi. Tuy nhiên quy trình phun hơi này này không thích hợp để áp dụng trong gia đình mà chỉ thích hợp với các giây chuyền sản xuất tự động hóa, thí dụ như để phun men mầu lên các sản phẩm gốm, sứ... Loại thiết bị phun hơi này khá đắt, giá thành lắp hệ thống phun hơi này lên tới 17.000 Euro. </div> <div> </div> <div> Xuân Hoài (Theo Spiegel 3.2011)</div> ', 'images' => '201606270333236fca7a9b9ac98ccc83aebb9fa27a2149.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '54913', 'slug' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '747', 'rght' => '748', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '428', 'name' => 'Kỳ án Molière/Corneill', 'code' => null, 'alias' => 'ky-an-moliere-corneill', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một vụ gian trá chưa từng thấy. Molière chưa bao giờ viết một dòng chữ nào, ông ta chỉ là một tên đại bịp và thuê một kẻ nào đó có tên là Corneille viết cho mình. Vụ lùm xùm này từ đâu đến và liệu nó có dựa trên những sự kiện có thật?</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (11).jpg" style="width: 201px; height: 250px;" /><br /> <br /> Tất cả bắt đầu vào năm 1919. Trong một tờ tạp chí văn học, nhà thơ Pierre Louÿs thông báo Molière không phải là nhà văn vĩ đại như một người tưởng, mà thực tế ông đã phải nhờ tới một người cộng tác có tên Corneille. Làm sao mà Pierre lại có ý tưởng này? Đơn giản là vì ông nhận thấy lối viết trong vở kịch Amphitryon rất giống với một vở kịch của Corneille.</div> <div> </div> <div> Ý kiến này đã gây ra hàng loạt các cuộc tranh luận diễn ra và kéo dài tới cả thế kỷ XX. Những người cho rằng đã có sự gian trá dựa trên bằng chứng chủ yếu là sự giống nhau giữa các vở kịch của Molière và Corneille. Và họ quả quyết điều đó không thể do sự ngẫu nhiên tạo ra. Hơn nữa, Molière lại chẳng để lại bất cứ một bản viết tay nào, kể cả một đoạn nháp hay mảnh giấy ghi chú. Và đặc biệt là tại sao một nhà viết kịch nhỏ bé lại có thể bất ngờ biến thành một tác giả tầm cỡ như Molière, ở cái tuổi 37? </div> <div> </div> <div> <strong>Trả lời bằng các con số thống kê</strong></div> <div> </div> <div> Năm 2003, Dominique Labbé thông báo đã giải mã được bí ẩn văn chương này nhờ sự trợ giúp của các công cụ thống kê. Chuyên gia nghiên cứu thống kê ngôn ngữ này đã dùng phương pháp đo khoảng cách giữa các từ trong các văn bản và thống kê sự khác biệt giữa tần số sử dụng các từ trong hai văn bản. Khoảng cách này cho phép đưa ra phép đo giữa 0 (nếu tất cả các từ được sử dụng trong hai văn bản đều có cùng tần số) và 1 (nếu hai văn bản không có từ giống nhau).</div> <div> </div> <div> Ông đã phải rất cẩn thận để tránh những sai sót, thí dụ như việc tuân theo kích thước đúng của văn bản, phân biệt các từ đồng nghĩa, phát hiện các giống của từ… Cuối cùng, sau khi đo đạc rất nhiều văn bản khác nhau, Labbé đưa ra kết luận rằng hai văn bản có khoảng cách giữa các từ dưới hoặc bằng 0.20 thì chúng chắc chắn thuộc cùng một tác giả. Nếu chúng trong khoảng 0,20 và 0,25 thì rất có thể chúng thuộc cùng một tác giả. Nhưng nếu khoảng cách này lớn hơn 0,40 thì chúng thuộc hai tác giả khác nhau.</div> <div> </div> <div> Và kết luận của ông về vụ việc Molière/Corneille đã được đưa ra: các văn bản của Molière là do Corneille viết. Trên thực tế, khoảng cách giữa các từ trong các văn bản được xem xét là dưới 0,25. Vụ việc như vậy đã được giải quyết xong? Không phải vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>Toán học đã giải quyết nhưng…</strong></div> <div> </div> <div> Vấn đề còn lại là phải biết được tại sao nhà văn kiêu ngạo Corneille kia lại chấp nhận làm kẻ viết thuê cho một kẻ giả danh là nhà soạn kịch. Liệu có phải là vì ông không mong muốn được biết đến như một nhà soạn kịch, cho dù văn phong xuất sắc đến thế nào đi nữa, bởi điều này sẽ làm lộ việc viết thuê của ông? Hay đó chỉ là cách giải quyết các rắc rối của ông với giới tư sản Paris bằng việc để vô danh? Hay do ông thiếu tiền?</div> <div> </div> <div> Vấn đề cũng cần được làm rõ là tại sao anh em nhà Corneille lại tiến hành một âm mưu chống lại Écoles des femmes (Trường dạy đàn bà), vở kịch mà Molière chế diễu thẳng thừng các trò kịch của giới quí tộc mà anh em nhà Corneille viết. Tại sao Corneille viết, rồi lại chỉ trích một tác phẩm trong đó ông chế diễu hình ảnh anh của ông và của chính mình? Hơn thế nữa, trong thời gian mà Corneille được cho là viết thuê cho Molière, ông cho ra mắt vở kịch Office de la Sainte Vierge, một tác phẩm đồ sộ đòi hỏi mất rất nhiều thời gian. Như vậy, ông lấy đâu ra thời gian để viết cho Molière. Cho tới ngày nay, cuộc tranh luận mở về đề tài được đưa ra từ năm 1919 vẫn chưa được đóng lại.</div> ', 'images' => '20160627033145939f0e1e8eeb7e9598b00cc6fba350c4.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62773', 'slug' => 'ky-an-moliere-corneill', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '745', 'rght' => '746', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ) $dm_c2 = array() $cap2 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $dm_c3 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
Notice (8): Undefined index: name_eng [APP/View/Elements/menu.ctp, line 23]Code Context<div class="accordion-heading"><a class="accordion-toggle" <?php if(!empty($dm_c2)){?>data-toggle="collapse" data-parent="#accordion2" href="#collapse<?php echo $cap1['Catproduct']['id'];?>" title="<?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>"<?php }else{?>href="<?php echo DOMAIN.$cap1['Catproduct']['slug'];?>"<?php }?>><?php echo $cap1['Catproduct']['name'.LANGUAGE];?>$viewFile = '/home/quangtayqh/domains/quangtayqht.vn/public_html/app/View/Elements/menu.ctp' $dataForView = array( 'cat12' => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'title_for_layout' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'tinmoiup' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'tinlq' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'detailNews' => array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), 'setting' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ), 'description_for_layout' => '', 'keywords_for_layout' => '', 'tintucnoibat' => array( (int) 0 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( [maximum depth reached] ), 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'duandatrienkhai' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'slideshow' => array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'adv_khuyenmai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ), 'doitac' => array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'chayphai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ), 'chaytrai' => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ), 'chiasekinhnghiem' => array(), 'list_menu_footer' => array(), 'danhmuc_left_parent' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'danhmuc' => array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'support' => array( (int) 0 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( [maximum depth reached] ) ) ), 'content_for_layout' => '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>', 'scripts_for_layout' => '' ) $cat12 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $title_for_layout = 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ' $tinmoiup = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '535', 'name' => 'Hướng dẫn đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay GARMIN ETREX 10/20X ', 'code' => null, 'alias' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(17, 17, 17); font-weight: 700; text-align: justify;">Những năm gần đây việc sử dụng máy định vị cầm tay để đo diện tích đất nông nghiệp, đất rừng… trở nên phổ biến. Người nông dân, thương lái đã ứng dụng thiết bị kỹ thuật vào việc đo diện tích đất để mua bán cao su, tiêu, điều,… một cách rất hiệu quả và chính xác.</span></span></span>', 'content' => '<p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Sau đây, chúng tôi xin phép hướng dẫn cách đo diện tích đất bằng máy định vị cầm tay Etrex 10/20x đơn giản và chính xác.<br /> <br /> <strong>Phần 1: Kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích</strong><br /> <br /> Máy định vị cầm tay Etrex 10/20 đo diện tích dựa trên tín hiệu vệ tinh vì vậy để số liệu đo chính xác thì vệ tinh thu được phải nhiều và đầy đủ. Hãy kiểm tra tín hiệu vệ tinh trước khi đo:<br /> <br /> - Nhấn <em>Menu</em> 2 lần để vào màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <br /> - Di chuyển con trỏ vào ô <em>Satellite</em> => nhấn <em>Enter</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3(1).jpg" style="width: 381px; height: 510px;" /><br /> <br /> - Màn hình vệ tinh sẽ hiện ra. Trên góc phải phía trên màn hình thể hiện sai số của máy. Khi hiện ra số từ 3 - 5m tức là vệ tinh đã tốt, chúng ta có thể bắt đầu đo diện tích đất.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4(1).jpg" style="width: 306px; height: 409px;" /><br /> Sau khi kiểm tra tín hiệu vệ tinh và sai số của máy định vị trước khi đo diện tích sẽ tiến hành đo diện tích đất.<br /> <br /> <strong>Phần 2: Tiến hành đo diện tích đất</strong><br /> <br /> <strong>Bước 1:</strong> Nhấn nút <em>Menu</em> trên máy 2 lần để trở về màn hình menu chính<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 1 lần 2.jpg" style="width: 300px; height: 300px;" /><br /> <em>Hình 1. Nhấn Menu 2 lần để trở về màn hình chính</em><br /> <br /> Bước 2: Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ <em>Area Calculation</em> (chức năng đo diện tích) => nhấn <em>Enter</em><strong>. </strong>Màn hình đo diện tích sẽ hiện ra.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 2 lần 2.jpg" style="width: 311px; height: 414px;" /><br /> <em>Hình 2. Di chuyển con trỏ vào biểu tượng có chữ Area Calculation</em><br /> <br /> Bước 3: Bây giờ hãy vào khu đất cần đo diện tích và nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Start</em>, sau đó đi vòng quanh khu đất cần đo.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 3 lần 2.jpg" style="width: 400px; height: 533px;" /><br /> <em>Hình 3. Nhấn Enter vào chữ Start</em><br /> <br /> Bước 4: Sau khi đi vòng quanh khu đất cần đo đến vị trí xuất phát ban đầu nhấn <em>Enter</em> vào chữ <em>Calculate.</em><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 4 lần 2.jpg" style="width: 296px; height: 395px;" /><br /> <em>Hình 4. Nhấn Enter vào chữ Calculate</em><br /> <br /> Màn hình hiển thị kết quả đo diện tích sẽ hiện ra:<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 5.jpg" style="width: 309px; height: 412px;" /><br /> <em>Hình 5. Hiển thị kết quả đo</em><br /> <br /> Tùy vào mỗi mục đích công việc khác nhau mà chúng ta lựa chọn đơn vị đo phù hợp.<br /> Để chọn đơn vị đo bạn chỉ cần di chuyển con trỏ vào chữ <em>Change Units</em> và nhấn <em>Enter </em>=> màn hình sẽ hiện ra các đơn vị đo để bạn lựa chọn, thông thường chúng ta sẽ đo diện tích khu đất lớn nên chọn vào đơn vị Hectares<strong> (</strong>Ha<strong>).</strong><br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Hình 6.jpg" style="width: 376px; height: 502px;" /><br /> <em>Hình 6. Chuyển đơn vị đo</em><br /> <br /> <strong>Cần lưu ý là phải đi thành 1 vòng khép kín thì máy mới đo diện tích khu đất một cách chính xác.</strong></span></span><br /> </p> <p style="margin: 0px auto; padding: 5px 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, sans-serif; background-image: initial !important; background-position: initial !important; background-size: initial !important; background-repeat: initial !important; background-attachment: initial !important; background-origin: initial !important; background-clip: initial !important;"> </p> ', 'images' => '2019042407173039b311cfd409011833b1fdef4dd12cf9.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-24', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52320', 'slug' => 'huong-dan-do-dien-tich-dat-bang-may-dinh-vi-cam-tay-garmin-etrex-10-20x', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '935', 'rght' => '936', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '534', 'name' => 'Những lưu ý khi dùng máy đo khoảng cách laser', 'code' => null, 'alias' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. Ứng dụng máy đo khoảng cách laser trong đời sống hàng ngày không còn là quá mới mẻ. Đặc biệt là với các nhà thiết kế và thi công nội ngoại thất, kỹ sư trắc địa, kỹ sư công trình. Nhưng việc sử dụng thiết bị này thế nào đúng cách để tránh gây hỏng thiết bị và gây hại tới người xung quanh là vấn đề cần được quan tâm hơn cả trước khi sử dụng máy. </span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Máy đo khoảng cách laser với ưu điểm thiết kế cầm tay nhỏ gọn, đút túi dễ dàng và kết quả phản hồi nhanh. Các tính năng cơ bản bao gồm đo khoảng cách, tính toán theo pitago, diện tích, thể tích, chu vi, đo góc, cộng trừ nhân chia. Ngoài ra, riêng dòng Leica có thêm rất nhiều tính năng vượt trội cho người chuyên nghiệp như đo cạnh trên cao, đo sườn đồi, đo độ nghiêng mái nhà, tính cạnh gián tiếp...<br /> <br /> Trước khi sử dụng bạn cần đọc các lưu ý quan trọng dưới đây để tránh làm hỏng thiết bị hoặc gây hại đến người xung quanh. <br /> <br /> - Không để tia laser hướng về phía người hoặc động vật và không nhìn vào tia laser trực tiếp hoặc qua phản chiếu.<br /> - Nếu tia laser hướng vào mắt, bạn phải nhắm mắt lại và ngay lập tức xoay đầu để tránh tia laser.<br /> - Không được sử dụng kính nhìn laser như là kính bảo hộ lao động.<br /> - Không được nhúng dụng cụ đo vào trong nước hay các chất lỏng khác.<br /> - Lau sạch bụi bẩn bằng một mảnh vải mềm và ẩm.<br /> - Không sử dụng bất cứ chất tẩy rửa hay dung môi nào.<br /> - Nếu dụng cụ đo bị trục trặc, vui lòng liên hệ bộ phận kỹ thuật của chúng tôi để được hướng dẫn và bảo hành. Tuyệt đối không tự ý tháo mở dụng cụ đo ra để tránh làm thiết bị hỏng hóc thêm.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H1.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H2.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H3.jpg" style="width: 236px; height: 138px;" /></span></span><br /> <br /> <p style="margin: 6px 0px; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; color: rgb(29, 33, 41); font-size: 14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/H7.jpg" style="width: 500px; height: 360px;" /></p> ', 'images' => '20190301033534e604a531789bb8c3cfaceb0b2346fd77.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-03-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '64629', 'slug' => 'nhung-luu-y-khi-dung-may-do-khoang-cach-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '933', 'rght' => '934', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '533', 'name' => 'Cùng tìm hiểu về dòng máy thuỷ bình laser', 'code' => null, 'alias' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Với những định hướng ban đầu từ quá trình nghiên cứu, sản xuất và thiết kế, máy thuỷ bình laser dường như đã được tích hợp trong mình những chức năng rất đa dạng, có thể phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Các chức năng nổi bật đó có thể bao gồm:<br /> - Là thiết bị đo đạc ở các khoảng cách khác nhau từ gần đến xa, từ địa hình bằng phẳng đến nhưng nơi trắc trở nhiều nguy hiểm. Máy thuỷ bình laser có thể hỗ trợ con người trong việc tính toán và lập sơ đồ công trình rất nhanh chóng và chính xác.<br /> - Sử dụng máy trong việc quét mã vạch laser của ngành công nghiệp thương mại giúp bạn có được những kết quả tuyệt đối và tiện lợi hơn.<br /> - Ngoài ra, máy thuỷ bình laser còn là một thiết bị có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất, giáo dục, t tế và giao thông, công nghiệp vận chuyển.<br /> <br /> <strong>Một số cách phân loại máy thuỷ bình laser nổi bật nhất</strong></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua màu sắc</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Màu sắc máy thuỷ bình laser sẽ tương ứng với màu sắc tia laser được tích hợp bên trong máy và những dòng máy có màu sắc khác nhau sẽ có các đặc tính sử dụng cũng như nhiều ưu nhược điểm khác nhau. Một số dòng máy thuỷ bình laser chính được phân loại theo hình thức này đó chính là máy tia xanh, tia đỏ, tia cam, tia xanh ngọc, tia hồng. Tuy nhiên, nổi bật hơn cả vẫn là hai dòng máy chính tia xanh và tia đỏ. Chúng được xuất hiện phổ biến trên thị trường với những vai trò vô cùng hữu ích, khả năng ứng dụng đa dạng và linh hoạt cho người dùng.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1539914884-may can bang2 (1).JPG" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser theo nhà sản xuất</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Có rất nhiều đơn vị khác nhau gia nhập vào lĩnh vực thiết kế, sản xuất và phân phối máy thuỷ bình laser ra thị trường. Một số thương hiệu nổi bật có thể kể đến như dòng máy thuỷ bình laser thương hiệu Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức: Sincon, Bosch, Fukuda, Laisai,...<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1512013048_may-can-bang-laser-sincon-sl-333.jpg" style="width: 455px; height: 481px;" /></span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Phân loại máy thuỷ bình laser qua số tia được tích hợp</span></span></li> </ul> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Số tia của máy thuỷ bình laser có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả ứng dụng, đến mức độ phổ biến và khả năng sử dụng thực tế của máy cho các nhu cầu của người dùng. Tùy từng mục đích khác nhau bạn có thể chọn lựa dòng máy thuỷ bình laser với số tia vừa phải như 2 tia, 3 tia, 4 tia, 5 tia. Số lượng tia càng lớn thì giá thành máy càng cao, tuy nhiên hiệu quả và các chức năng máy mang lại sẽ càng lớn.<br /> <br /> <strong>Đánh giá một số ưu điểm của máy thuỷ bình laser trên thị trường hiện nay:</strong><br /> - Sử dụng máy thuỷ bình laser có thể thay thế hoàn toàn các phương thức đo đạc truyền thống với các kết quả đảm bảo độ chính xác, nhanh chóng và rất tiện lợi. Bạn có thể tránh đi được các thao tác phức tạp cần phải thực hiện, ngoài ra là còn tránh được các sai lệch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến những công trình thực tế đang nghiên cứu hoặc thi công.<br /> - Việc sử dụng các dòng máy thuỷ bình laser hiện đại ngày nay rất đơn giản, chỉ cần nhấn nút và kiểm tra kết quả đo. Việc băn khoăn về những công việc cần làm cũng được giảm đi đáng kể. Từ đó giúp tiết kiệm thời gian rất nhiều.<br /> - Các thiết kế máy thuỷ bình laser hiện nay đều rất hiện đại, sang trọng với khả năng thu hút, bắt mắt, thể hiện cho sự cập nhật xu hướng cho chính người dùng, người chủ của máy.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/images(1).jpg" style="width: 225px; height: 225px;" /><br /> <br /> <strong>Một số nhược điểm của máy thuỷ bình laser:</strong><br /> Tuy mang trong mình nhiều ưu điểm nhưng vẫn không thể phủ nhận được một số khuyết điểm mà máy thuỷ bình laser vẫn còn gặp phải. Việc sử dụng máy tuy đơn giản nhưng luôn cần phải đảm bảo đúng và đủ các thao tác cần thiết. Nếu không sẽ không thể thu được kết quả đo. Ngoài ra, khi ứng dụng máy thuỷ bình laser trong một số điều kiện về địa hình trắc trở hay có nhiều vật cản, kết quả đo đạc thu được có thể sẽ không đảm bảo được độ chính xác tuyệt đối.<br /> Mức giá của các dòng máy thuỷ bình laser khá lớn, thường cao hơn so với các lựa chọn của phương pháp đo đạc truyền thống. Vì vậy, chi phí đầu tư ban đầu cần bỏ ra cho phương pháp cần phải xác định là sẽ tốn kém hơn. Tuy nhiên, so với những hiệu quả mà máy có thể mang lại thì đây hoàn toàn là những con số có thể chấp nhận được.<br /> </span></span>', 'images' => '20190213030954ce4c7d18ea6c8d4e032f065a283c7634.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-02-13', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61786', 'slug' => 'cung-tim-hieu-ve-dong-may-thuy-binh-laser', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '931', 'rght' => '932', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '532', 'name' => 'Đo đạc khảo sát bằng công nghệ RTK - TRIMBLE R8S ', 'code' => null, 'alias' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghệ GPS RTK trong đo đạc khảo sát địa hình giúp rút ngắn thời gian đo đạc ngoài thực địa.<br /> Phương pháp đo vẽ bằng công nghệ RTK rất đơn giản.Khả năng đo chi tiết ở khoảng cách khá lớn.Trạm máy ít phải di chuyển nên tốc độ đo nhanh hơn. Với công nghệ RTK, nhân lực giảm, mang lại hiệu quả lớn về mặt kinh tế.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100541-r8s-4 (1)(1).JPG" style="width: 841px; height: 329px;" /><br /> Cùng với đó, để nâng cao năng suất và hiệu quả của công việc đo đạc khảo sát, bạn cần kết hợp với thiết bị máy toàn đạc điện tử để đo đạc.<br /> <br /> Để bắt kịp xu thế, Trimble – hãng sản xuất của Mỹ cho ra đời dòng máy định vị vệ tinh GNSS 02 tần số R8s. Máy có thiết kế nhỏ gọn và các tính năng nổi bật, đặc biệt là độ chính xác cao.Chuyên dùng trong công tác khảo sát thành lập lưới khống chế tọa độ với độ chính xác cao;<br /> Ngoài ra Trimble R8s cũng có thể được dùng trong việc khảo sát, thi công công trình như một chiếc máy đo đạc thông minh.Có thể thực hiện được tất cả các công việc trắc địa như giao hội, bố trí đường cong, tính diện tích.<br /> <br /> <strong>Các tính năng nổi bật của Trimble R8s GNSS:</strong><br /> + Bộ thu vệ tinh có thể lập cấu hình và tùy chỉnh nhằm đáp ứng yêu cầu của người dùng<br /> + Có cấu hình xử lý hậu kỳ, cấu hình chỉ gồm trạm Base hoặc trạm Rover.Hoặc cấu hình bao gồm cả hai trạm Base và Rover<br /> + Khả năng dò tìm vệ tinh tiên tiến với công nghệ thu vệ tinh Trimble 360<br /> + Gồm bộ vi mạch Trimble Maxwell 6 với 440 kênh<br /> + Tích hợp đơn giản với dòng máy toàn đạc Trimble S-series và trạm Rover V10 Imaging<br /> + Phần mềm hiện trường Trimble Access và phần mềm nội nghiệp Trimble Business Center đầy trực quan<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1545100540-r8s-2(1).jpg" style="width: 426px; height: 600px;" /></span></span><br /> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">Với những tính năng nổi trội như trên, Trimble R8s sẽ là một giải pháp hoàn thiện cho công tác đo đạc khảo sát thành lập bản đồ.</span> </span></span></div> <div class="mota" style="margin: 10px 0px; font-weight: bold; color: rgb(17, 17, 17); position: relative; z-index: 999; background-image: initial; background-position: initial; background-size: initial; background-repeat: initial; background-attachment: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; text-align: justify; line-height: 20px; font-family: Arial, sans-serif;"> </div> ', 'images' => '20181225030718344e0b16ef2063800ec3d36fa19f99b7.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-12-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62381', 'slug' => 'do-dac-khao-sat-bang-cong-nghe-rtk-trimble-r8s', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '929', 'rght' => '930', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '531', 'name' => 'Công nghệ DGPS và ứng dụng của nó.', 'code' => null, 'alias' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span>', 'content' => '<p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>DGPS có tên gọi chính xác là Hệ thống Định vị Toàn cầu vi sai (Differential - GPS). Là một dạng nâng cao của Hệ thống Định vị Toàn cầu.</strong></span></span><br /> </p> <p> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">DGPS sử dụng thêm một mạng lưới các trạm mặt đất cố định để phát tín hiệu. Làm căn cứ cho thiết bị định vị nhận biết khác biệt giữa các vị trí của các trạm đo. Phân biệt theo hai cách: được chỉ định bởi hệ thống vệ tinh và số liệu đo đạc chính xác đã biết từ trước. Từ sai khác giữa vị trí đo bởi vệ tinh và vị trí chính xác đã biết. Các thiết bị định vị có thể hiệu chỉnh vị trí chính xác của chúng.</span></span></p> <p style="text-align: center;"> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939579-DPGS-2.jpg" style="width: 507px; height: 347px;" /></span></span></p> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Các tín hiệu hiệu chỉnh thường được phát ở dạng sóng radio UHF.<br /> <br /> Hệ thống DGPS:<br /> - Một là chủ yếu cho hàng hải, phát tín hiệu trên dải sóng dài;<br /> - Một hệ thống khác được sử dụng cho điều tra đất đai và di chuyển trên mặt đất, sử dụng băng tần FM radio thương mại.<br /> <br /> Ở Việt Nam hiện có 6 trạm DGPS: Đồ Sơn, Vũng Tàu, Hà Giang, Cao Bằng, Lai Châu, Quảng Nam.<br /> <br /> Các ứng dụng hệ thống DGPS: <br /> <br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ mặt Đất<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ biển<br /> - Ứng dụng trong giao thông và hải dương học trên biển<br /> - Ứng dụng trong trắc địa và bản đồ hàng không<br /> - Ứng dụng trong giao thông hàng không<br /> - Ứng dụng trong thám hiểm không gian<br /> - Ứng dụng trong quân đội<br /> <br /> <strong>GPS và DGPS khác nhau như thế nào?</strong> </span></span><br /> <ul> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> GPS là tín hiệu được phát trực tiếp từ các vệ tinh toàn cầu GPS. GPS có độ sai số trong phạm vi tiêu chuẩn là 15m.</span></span></li> <li> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> DGPS là tín hiệu vô tuyến được phát từ các trạm DGPS sau khi nhận GPS và sửa đổi chúng cho tín hiệu chính xác hơn. Với phạm vi tiêu chuẩn dưới 5m. Tuy nhiên nhược điểm của DGPS là phải sử dụng nhiều trạm phát dưới mặt đất. Sai số sẽ càng cao khi khoảng cách từ trạm DGPS đến thiết bị thu sóng càng lớn.</span></span></li> </ul> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-11.jpg" style="width: 421px; height: 245px;" /></span></span></p> <p style="text-align: center;"> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1542939580-DPGS-12.jpg" /></span></span></p> ', 'images' => '20181123080947be329442040732a45e4832bf54eaf382.png', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-23', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '63187', 'slug' => 'cong-nghe-dgps-va-ung-dung-cua-no', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '927', 'rght' => '928', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '530', 'name' => 'Chức năng của máy đo khoảng cách laser Disto X4', 'code' => null, 'alias' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;">Máy đo khoảng cách laser Leica DISTO X4 - 150m</strong> là Model mới nhất của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. </span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410<br /> <br /> * Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> ', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(51, 51, 51); font-weight: 700; text-transform: uppercase;">MÁY ĐO KHOẢNG CÁCH LASER LEICA DISTO X4_150M</span><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> là Model mới nhất (cùng với Leica DISTO X3) của hãng Leica Geosystems - Thụy Sĩ tại thị trường thế giới cũng như ở Việt Nam. Disto X4 đã có mặt tại thị trường Việt nam vào tháng 8/2018</span></span></span> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Được thiết kế với mẫu mã mới hoàn toàn so với các Model tiền nhiệm, Leica đang hướng tới sự đơn giản, chắc chắc, tinh tế cùng với các chức năng ngày càng tiên tiến hơn. Đặc biệt độ bền bỉ cực cao như Model tiền nhiệm X410</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Điểm khác biệt lớn nhất của Model X4 lần này không thể không kể đến là màn hình của Máy, tuy màn hình không được trang bị cỡ lớn như các dòng D seriel nhưng màn hình X4 được thiết kế dạng LED TFT sắc nét giống như các màn hình trên smartphone hiện nay.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Giao diện truy cập được thiết kế mới giúp cho việc truy cập các chức năng cũng như quan sát kết quả được dễ dàng và thuận lợi nhất.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Thân máy được thiết kế rất chắc chắn, cầm vừa vặn trên tay, cùng với đó là X4 được trang bị IP65 cho khả năng kháng bụi nước rất cao nơi công trường cũng như có khả năng an toàn khi rơi từ độ cao 2m.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="margin: 0px; padding: 15px 5px 0px 0px;">* Các công việc đo đạc khảo sát công trình bên ngoài trời nắng sẽ không còn là trở ngại lớn khi camera kỹ thuật số Zoom 4X được tích hợp trên Disto X4, camera này giúp cho việc định vị mục tiêu đo bên ngoài trời nắng được dễ dàng, nhanh chóng,thuận lợi và chính xác hơn so với các Model không được trang bị camera. Kết quả đo đạc sẽ chính xác và tin cậy hơn rất nhiều.</span></span></span></p> <p style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(0, 0, 0); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; text-align: justify;"> </p> <table border="0" cellpadding="0" style="width:700px;" width="700"> <tbody> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-painter-function.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-1.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích sơn</strong><br /> Tính toán tổng diện tích tường, sàn, trần</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo diện tích / thể tích</strong><br /> Đo diện tích nhà, phòng, diện tích đất.. thể tích vật liệu...</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-2.jpg" /></span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> </span></span></td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-3.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo gián tiếp Pythagoras</strong><br /> với những vị trí khó tiếp cận</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo ngang thông minh</strong><br /> Khi gặp chướng ngại vật, không thể đo theo phương ngang. Khi đó chỉ cần đo phía trên hoặc phía dưới thiết bị sẽ cho ra khoảng cách ngang chính xác, nhanh chóng.</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-4.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/may-do-khoang-cach-laser-leica-5.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo chia đều</strong><br /> Việc lắp dựng, xác định các vị trí bằng nhau sẽ nanh chóng hơn</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo cao liên tục</strong><br /> Với những vị trí trên cao, vị trí không thể tiếp cận trực tiếp...chỉ cẩn đo điểm trên hoặc dưới sau đó hướng laser đến điển còn lại, thiết bị sẽ cho ra khoảng cách chính xác và nhanh nhất</span></span></td> </tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_disto_x3/leica-disto-x3-do-goc-nghieng.jpg" /></span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><img src="http://www.legendtech.com.vn/media/upload/leica_moi/leica_disto_x4/IP65-leica-disto-x4.jpg" /></span></span></td> </tr> <tr> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Đo góc nghiêng 360<sup>o</sup></strong><br /> Xác định độ dốc (nghiêng) của mái nhà, ram đốc, mái dốc, cầu thang, vì kèo...</span></span></td> <td> </td> <td> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Cấp bảo vệ IP65</strong><br /> Cho khả năng chống bụi bặm, môi trường ẩm ướt nơi công trường. Ngoài ra thiết bị có khả năng an toàn khi rơi ở độ cao 2m</span></span></td> </tr> </tbody> </table> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <br /> <br /> <br /> <br /> </span></span>', 'images' => '2018111207535647c80092b4d21138b6caefb4b536d2f7.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2018-11-12', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '80684', 'slug' => 'chuc-nang-cua-may-do-khoang-cach-laser-disto-x4', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '925', 'rght' => '926', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $tinlq = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '437', 'name' => 'Phá vỡ kỷ lục về khoảng cách viễn tải lượng tử', 'code' => null, 'alias' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Các nhà vật lý tại Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia Mỹ (NIST) vừa phá vỡ kỷ lục viễn tải lượng tử khi có thể truyền thông tin từ một photon tới một photon khác trên chặng đường hơn 102 km cáp sợi quang – xa gấp bốn lần so với kỷ lục cũ.</div> <div> <br /> Viễn tải lượng tử được xây dựng dựa trên rối lượng tử. Khi các phân tử hạ nguyên tử gần nhau bị vướng vào nhau, chúng sẽ dính với nhau mãi mãi, ngay cả khi bị tách khỏi nhau. Khi một phân tử này truyền thông tin lượng tử cho phân tử khác, về bản chất đó chính là phân tử tự thực hiện viễn tải lượng tử cho nó.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (14).jpg" style="width: 250px; height: 166px;" /></div> <div> </div> <div> Để phá vỡ kỷ lục về khoảng cách, các nhà khoa học ở NIST đã phải dùng đến một máy dò rất nhạy cảm. Marty Stevens, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chỉ có khoảng 1% trong số các photon có thể đi qua sợi quang dài 100km. Chúng tôi sẽ không thể thực hiện được thí nghiệm này nếu không có những máy dò mới kia, chúng có thể đo được tín hiệu rất yếu này.”</div> <div> </div> <div> Mục đích cuối cùng của viễn tải lượng tử nhằm thực hiện mật mã lượng tử. Dưới đây là một định nghĩa của tạp chí Physics World:</div> <div> </div> <div> Mật mã lượng tử bao gồm hai phần tử cùng có chung một chiếc chìa khóa bí mật được tạo ra từ việc sử dụng các trạng thái của các phân tử lượng tử chẳng hạn như photon. Khi đó, các bên tham gia liên lạc có thể trao đổi thông điệp cho nhau bằng các phương thức thông thường nhưng với mức độ an ninh được bảo đảm tuyệt đối nhờ việc mã hóa thông tin bằng chiếc chìa khóa bí mật. Nếu có kẻ nghe lén muốn tìm cách chặn chiếc chìa khóa đó sẽ phải phá hủy các trạng thái lượng tử, và như vậy kẻ đó sẽ tự động để lộ tung tích của mình. Về lý thuyết, không thể lấy trộm những thông tin được mã hóa theo phương pháp này. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi rất nhiều người đang nóng lòng muốn nó trở thành khả thi. Nhưng trước tiên, các nhà khoa học sẽ phải nghiên cứu cách thực hiện viễn tải lượng tử một cách tin cậy hơn nữa, và ở khoảng cách xa hơn nữa. Các nhà khoa học ở NIST hiện đang nghiên cứu tạo ra nhiều máy dò nhạy cảm hơn để thực hiện được điều đó. </div> <div> </div> <div> Trang Bùi dịch theo washingtonpost.com</div> ', 'images' => '20160701092843176ed7e7db753ce84127d40491513441.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '60501', 'slug' => 'pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '763', 'rght' => '764', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '436', 'name' => 'CES 2015: Cảm biến và kết nối ', 'code' => null, 'alias' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Gắn cảm biến vào tất cả các thiết bị, kết nối mọi vật dụng trên nền tảng Internet là điều mà người ta nhận thấy rõ ràng trong CES 2015 – Hội chợ hàng điện tử tiêu dùng quốc tế diễn ra trong năm ngày từ 4-9/1 tại Las Vegas, Mỹ.</div> <div> <br /> <strong>Mọi vật đều thông minh</strong></div> <div> </div> <div> Khi những người tham dự CES thường xuyên bắt đầu cảm thấy chán vì năm nào cũng quen thuộc với sự góp mặt của các tập đoàn điện tử như Sony, LG, SamSung... cùng những sản phẩm “dễ đoán” như TV LED thì năm nay, họ có dịp ngạc nhiên với một xu hướng: “Internet of things” – vạn vật kết nối trong các thiết bị gia dụng.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/MakeThumbnail (1).jpg" style="width: 150px; height: 84px;" /></div> <div> </div> <div> Theo dự báo, phải mất vài chục năm nữa, viễn cảnh về vạn vật kết nối mới trở thành hiện thực, khi ấy, tất cả các vật dụng xung quanh con người đều được gắn một máy tính và kết nối với nhau trên nền tảng internet. Tuy nhiên, tại hội chợ công nghệ CES, người ta thấy viễn cảnh này không xa đến thế, hàng trăm vật dụng gắn liền với sinh hoạt hằng ngày của con người đều trở nên “thông minh”: bàn chải Bluetooth điều chỉnh để người dùng không chà răng quá mạnh; bình sữa trẻ em hướng dẫn người dùng góc độ cầm chai chuẩn xác; ấm pha trà/cà phê cho phép pha và điều chỉnh nhiệt độ đồ uống từ xa; bóng đèn được điều chỉnh bằng wifi qua điện thoại thông minh kết hợp loa và camera chống trộm, ổ cắm điện chỉ truyền điện khi nhận được phích cắm; vòng cổ cho vật nuôi thông báo địa điểm và tình trạng của chúng cho người chủ qua ứng dụng di động, pedal xe đạp có gắn GPS và các cảm biến cho phép xác định vị trí của xe, đo khoảng cách tới địa chỉ cần đến đồng thời theo dõi tốc độ đạp xe, cảnh báo khi xe bị trượt bánh… Các thiết bị trên đều được kết nối wifi và xử lý thông tin bằng một ứng dụng trên di động, nhờ vậy, các dữ liệu về hiệu quả hoạt động của người dùng sẽ được gửi về điện thoại thông minh của họ. Ví dụ, với bình sữa trẻ em nói trên, bố mẹ có thể biết được lượng sữa và thời gian ăn của con khi “giao phó” cho người trông trẻ hoặc với chiếc bàn chải Bluetooth, người sử dụng có thể nhận được thông tin đánh giá về cách đánh răng của mình trên điện thoại thông minh.</div> <div> </div> <div> Không chỉ nổi bật với các vật dụng “internet of things” gần gũi hằng ngày, CES 2015 còn được chú ý với những thiết bị đeo trên người (wearables). Khi Apple thông báo sẽ tung ra đồng hồ thông minh vào năm nay, không có gì lạ khi những sản phẩm đeo trên người trở nên phổ biến và trở thành xu hướng ở hội chợ hàng điện tử tiêu dùng 2015. Phần lớn những sản phẩm này đều được sử dụng để đo lường sự vận động và sức khỏe của người dùng, đồng thời phân tích những dữ liệu này và gửi tới các thiết bị di động thông minh bằng wifi hoặc Bluetooth: các đồng hồ đeo tay và tai nghe theo dõi bước đi, giấc ngủ, cảm xúc; mũ đọc “sóng não” để đo độ thư dãn của người đội và nếu phát hiện thấy người đội căng thẳng, sẽ gửi dữ liệu qua một ứng dụng của điện thoại thông minh để bật một bản nhạc jazz xoa dịu và thư giãn người dùng. Ngoài ra, một chiếc nhẫn có tên gọi là Ring của công ty Logbar ở Nhật, vào năm 2014 từng gọi vốn từ cộng đồng thành công với gần 900.000 USD (gấp bốn lần so với dự kiến) trên nền tảng Kickstarter, cho phép người đeo chỉ cần “viết lên không khí” để ra lệnh đóng/mở rèm cửa, bật/tắt hệ thống đèn và TV, thậm chí có thể viết chữ trên điện thoại, máy tính bảng từ xa.</div> <div> </div> <div> “Vạn vật kết nối không phải là khoa học viễn tưởng mà là thực tế khoa học”, Boo-Keun Yoon, tổng giám đốc của SamSung, phát biểu tại CES 2015. Ông cho biết, internet of things sẽ biến đổi cách mà chúng ta sống: “ Mỗi người là trung tâm thế giới công nghệ của riêng họ và vạn vật kết nối sẽ tự khắc thích nghi và biến đổi theo cách người ta muốn”.</div> <div> </div> <div> <strong>Cảm biến thống trị</strong></div> <div> </div> <div> Những năm gần đây, CES dần thay đổi diện mạo: với tên gọi là một hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng nhưng năm nay, ngạc nhiên là có những công ty có vẻ chẳng liên quan gì tới lĩnh vực này cũng có gian hàng dựng ở đây: các tập đoàn ô tô như Ford, Toyota, Chervolet, Mercedes Benz; các công ty thời trang như Adidas, Ralph Lauren…, thậm chí cả chuỗi cửa hàng ăn nhanh Mc Donnald và hãng truyền hình CBS cũng tới đây góp mặt.</div> <div> </div> <div> Ngày đầu tiên của CES 2015 là một loạt các bài phát biểu đến từ chủ tịch của những tập đoàn sản xuất ô tô lớn trên thế giới. Họ giới thiệu và thậm chí còn cho phép người đến dự thử ngồi trên dòng xe mới tưởng như chỉ có trong phim viễn tưởng: xe tự lái. Giờ đây, tài xế chỉ cần đặt điểm đến và ngồi ở băng ghế sau để xe của mình tự động di chuyển, tránh các chướng ngại vật trên đường và tự tìm chỗ đỗ xe khi tới nơi. Các công ty thời trang tới CES 2015 để giới thiệu các mẫu quần áo thể thao: từ mũ cho đến tất đều được gắn cảm biến để theo dõi và điều chỉnh lượng mồ hôi, máu lưu thông, nhịp tim của người tập thể thao và thông báo cho họ về chế độ luyện tập thông qua các thiết bị di động. Những hãng truyền hình, giải trí và chuỗi nhà hàng ăn nhanh Mc Donalds tới CES 2015 để tìm cách nâng cấp dịch vụ của mình bằng cách tích hợp công nghệ, đặc biệt là các hãng truyền hình, giải trí. Sự xuất hiện của Oculus Rift với thiết bị cho phép người dùng tương tác với thế giới game ảo như thực được Facebook mua lại với giá 2 tỷ USD trong năm 2014 khiến nhiều sản phẩm tương tự xuất hiện trong CES 2015. Bây giờ, không chỉ bước vào thế giới game, các sản phẩm mới cho phép người dùng bước vào và tương tác trực tiếp với cả các chương trình TV đòi hỏi các hãng truyền hình phải tạo ra các show truyền hình tương tác mới trong tương lai. Bên cạnh đó, hết thời người dùng phải “dò kênh” để tìm chương trình mình thích, với công nghệ phân tích dữ liệu người dùng quen thuộc vẫn được sử dụng bởi các trang web xem video trực tuyến, người dùng hiện nay sẽ được “gợi ý chính xác” mình nên xem gì trước khi đưa ra quyết định.</div> <div> </div> <div> <strong>CES – con quái vật khó hiểu</strong></div> <div> </div> <div> Với diện tích trưng bày là 2.000 ha - tương đương với 35 sân bóng đá và có 3.500 công ty tham gia trưng bày sản phẩm, và tổ chức từ sáng đến đêm liên tục trong năm ngày từ 4-9/1 vừa qua, CES (Consumer Electronic Show) là hội chợ hàng điện tử tiêu dùng lớn nhất thế giới thế giới. Tuy nhiên, việc trưng bày sản phẩm ở CES không hề hào nhoáng như người ta vẫn tưởng tượng. Đỗ Hoài Nam, CEO của SeeSpace, từng tới CES 2014 để giới thiệu InAir (thiết bị kết hợp giữa TV và internet, tự nhận diện, “bóc tách” dữ liệu từ các chương trình TV để kết nối với các trang liên quan trên Internet, thêm thông tin cho người dùng), chia sẻ: “CES như một sở thú! Vô số những thứ láo nháo, những sản phẩm giá trị đã ít lại còn thường bị lẫn lộn trong bể những thứ láo nháo ấy”.</div> <div> </div> <div> Anh cho biết, với những công ty sản xuất (product companies), CES là bắt buộc nên gần như ai cũng phải trưng bày sản phẩm của mình ở hội chợ công nghệ này. Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hầu hết các công ty chỉ chạy theo xu hướng mà không có tầm nhìn. “Điều này làm CES trở thành một cái chợ hỗn loạn và náo nhiệt nhưng tìm kiếm cái thực sự hay thì rất khó”, anh nói.</div> <div> </div> <div> Những tập đoàn lớn như Samsung, Intel… sẵn sàng tiêu hàng chục triệu USD cho những ngày ở Las Vegas nhằm tạo bàn đạp để có thể tung ra các sản phẩm trong năm. Tuy nhiên, với các công ty nhỏ hơn thì anh Hoài Nam cho rằng, cần phải cân nhắc kỹ bởi có rất nhiều công ty tới CES để rồi chứng kiến đầy những sản phẩm “me too”, tức là giống hệt mình. Khi đó, họ mới nhận ra đã bỏ một khoản tiền lớn để đóng góp vào sự “láo nháo” chứ không hề đem lại một kết quả nào cho mình.“</div> <div> </div> <div> Sai lầm nghiêm trọng nhất mà rất nhiều công ty mắc phải là đến CES chỉ là để góp vào sự “láo nháo” nhưng lại quảng cáo bản thân là sản phẩm giá trị. Sản phẩm chưa sẵn sàng nhưng vẫn đưa lên để cạnh tranh với sản phẩm đã hoàn thiện rồi”. Theo anh, tuy cũng có những công ty chưa có sản phẩm nhưng vẫn đến CES để tự đánh giá so với mặt bằng chung và có những chiến lược hiệu quả hơn cho sản phẩm nhưng nên đến CES với sản phẩm hoàn chỉnh thay vì sản phẩm dở dang. “Tóm lại, CES là một con ‘quái vật’ hết sức khó hiểu. Trừ khi có mục đích rất cụ thể thì nhìn chung là không nên tới. Apple là một ví dụ, họ từ chối tới CES nhưng năm nào cũng tạo ra tiếng vang khi tung ra sản phẩm”.</div> <div> </div> <div> Tại CES 2015, Misfit Wearables và Bkav là hai công ty Việt Nam tham gia trưng bày sản phẩm. Misfit được biết đến với Shine - sản phẩm đeo trên người nhỏ gọn như đồng xu để theo dõi hoạt động và giấc ngủ của người đeo từng gọi được 100.000USD trên trang gọi vốn cộng đồng Indiegogo ngay trong 10 giờ đồng hồ đầu tiên. Tại hội chợ công nghệ hàng tiêu dùng năm nay, Misfit kết hợp với hãng thời trang Swarovski tạo ra hai phiên bản có chức năng giống như Shine nhưng vỏ được làm bằng pha lê màu trắng và pha lê màu tím, riêng phiên bản pha lê tím có thể hoạt động nhờ ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Tuy ở CES năm nay, theo tờ The Washington Post xu hướng thiết bị đeo trên người được coi là nỗi thất vọng lớn với những sản phẩm “giông giống nhau”, Misfit là một trong số rất ít các công ty đem lại hi vọng cho thị trường nhờ hợp tác thiết kế với một hãng thời trang cao cấp. Ngoài Misfit, lần đầu tiên Bkav tham gia CES với hai sản phẩm: thiết bị nhà thông minh đã được sử dụng rộng rãi tại các căn hộ cao cấp gần đây và điện thoại thông minh do công ty tự thiết kế và chế tạo. Tuy nhiên, sản phẩm được trưng bày ở CES 2015 mới chỉ là phiên bản thử nghiệm. </div> ', 'images' => '20160701092758bb4df4040cf296bb8e3e4e090827da37.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61191', 'slug' => 'ces-2015-cam-bien-va-ket-noi', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '761', 'rght' => '762', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '435', 'name' => 'Vũ trụ là số?', 'code' => null, 'alias' => 'vu-tru-la-so', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Tạp chí Scientific American số tháng 2/2012 có đăng bài viết « Is Space Digital » của Michael Moyer về một thí nghiệm đang được tiến hành ở Chicago bởi Craig Hogan( Giám đốc Trung tâm Vật lý thiên văn và các hạt cơ bản, Phòng thí nghiệm gia tốc Quốc gia Fermi, GS Đại học Chicago, Illinois ) nhằm đo tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) biểu hiện mối liên quan sâu xa giữa thông tin, vật chất và không thời gian . Nếu tồn tại tiếng ồn toàn ảnh thì theo Craig Hogan vũ trụ của chúng ta là số (digital) và chúng ta có một hình mẫu (paradigm ) mới cho vũ trụ quan của thế kỷ 21. Vũ trụ không liên tục mà là gián đoạn gồm bằng những bit thông tin. Vũ trụ 3D đột sinh (emerge) từ những bit thông tin chứa trên một mặt 2D.</span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <p> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/hogan.jpg" width="180" /><br /> <br /> <strong><em>Craig HOGAN</em></strong></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Thế nào là phương pháp toàn ảnh (holography) ?</strong><br /> <br /> Như chúng ta biết trong quang học có phương pháp ghi <u>một vật thể 3 chiều bằng một ảnh 2 chiều</u> (hologram).Kỹ thuật này gọi là holography (phương pháp toàn ảnh). Chữ holography có gốc từ tiếng Hy lạp holos whole ( toàn thể ) + graphe writing (ghi ảnh). Đây là một phương pháp chụp ảnh hiện đại. Holography được sáng chế năm 1948 bởi nhà vật lý người Hung Dennis Gabor (1900-1079), nhờ thành tích này ông được nhận giải Nobel năm 1971.<br /> <br /> <strong>Entropy và diện tích chân trời sự cố của lỗ đen</strong><br /> <br /> Jacob Bekenstein chứng minh rằng khi một lượng vật chất rơi vào lỗ đen thì entropy của lỗ đen tăng lên để bù trừ vào entropy do lượng vật chất mất đi. Nói cách khác entropy của lỗ đen và vật chất chung quanh không giảm, đó là định luật 2 trong nhiệt động học lỗ đen. Năm 1970 Hawking & Demetrious Christodoulou (đại học Princeton) độc lập với nhau chứng minh rằng A - diện tích lỗ đen, ở chân trời sự cố (event horizon) không giảm theo thời gian: <span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">t<sub>2</sub> > t<sub>1</sub> </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">®</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>2</sub>) </span><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: Arial; font-size: 12px;">³</span></span><span lang="FR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> A(t<sub>1</sub>)</span>, từ đó Jacob Bekenstein có cơ sở để đồng nhất entropy với A (thêm một hệ số là 1/4), xem hình 1.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="268" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-1.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 1. Entropy của một lỗ đen tỷ lệ với diện tích bề mặt của chân trời sự cố (tức ranh giới có vào mà không có ra đối với mọi vật, kể cả ánh sáng khi rơi vào lỗ đen). Một lỗ đen với diện tích chân trời sự cố là A (trong đơn vị diện tích Planck = 10 – 66 cm 2) sẽ có A / 4 đơn vị entropy. Xét từ quan điểm thông tin diện tích chân trời được phủ bởi các bit 1 và 0, mỗi bit chiếm 4 đơn vị diện tích Planck.</em></font></span></center> <br /> <center> <div align="left"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Hai loại entropy (thống kê & thông tin)</strong></span></div> </center> <center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Như chúng ta biết, entropy được biểu diễn qua số trạng thái lượng tử theo công thức:<br /> <img alt="" height="49" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/congthuc2.png" width="102" /></span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><em>s- số chiều không gian.</em><br /> <br /> Năm 1948 nhà toán học người Mỹ Claude E. Shannon đã đưa vào thông tin khái niệm entropy. Entropy thông tin trong một thông điệp là số bit cần thiết để mã hoá thông điệp đó. Khái niệm entropy của Shannon làm xích gần vật lý thống kê với thông tin.<br /> <br /> John Archibald Wheeler quan niệm rằng <em><strong>“thế giới vật lý là được cấu tạo bằng thông tin với năng lượng và vật chất chỉ là những yếu tố dẫn, những sản phẩm phụ (incidentals)”.</strong></em><br /> <br /> Theo Bekenstein: <strong><em>“Entropy nhiệt động và entropy Shannon là tương đương , số cấu hình tính theo entropy Boltzmann phản ảnh số lượng thông tin Shannon mà chúng ta cần có để thu xếp một cấu hình"</em></strong> của vật chất và năng lượng.<br /> <br /> Sự khác nhau giũa entropy nhiệt động học của vật lý và entropy thông tin của Shannon chỉ là vấn đề đơn vị đo. Entropy nhiệt động học tính bằng đơn vị năng lượng chia cho nhiệt độ trong khi entropy Shannon lại không có thứ nguyên là “bit” của thông tin do đó sự khác nhau chỉ là vấn đề quy ước.<br /> <br /> Bekenstein đã giải quyết vấn đề nghịch lý thông tin trong lỗ đen nhờ phát hiện rằng entropy của lỗ đen –có nghĩa là nội dung thông tin của lỗ đen- tỷ lệ với diện tích chân trời.<br /> <br /> <strong>Nguyên lý toàn ảnh (Holographic principle) </strong><br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh được gợi ý ( inspired) từ nhiệt động học lỗ đen và tổng quát hóa cho mọi vật.Trong lỗ đen mọi thông tin của lỗ đen đều được mã hóa trên mặt biên chân trời sự cố (event horizon).Đây là xuất phát điểm của nguyên lý toàn ảnh.<br /> <br /> Các nhà vật lý Leonard Susskind và Gerard’t Hooft muốn tổng quát hóa nguyên lý toàn ảnh từ lỗ đen (Jacob Bekenstein & Stephen Hawking) sang toàn vũ trụ. <br /> <br /> Năm1993 Gerard ‘t Hooft đề ra nguyên lý holographic: <em><strong>theo nguyên lý này tồn tại một vật lý nD trên mặt biên (không gian n chiều) mô tả được hoàn toàn vật lý (n+1)D của hệ nằm trong mặt biên (không gian n+1 chiều).</strong></em><br /> <br /> Theo nguyên lý holographic các quy luật vật lý trên mặt biên (xem là hologram) mô tả tương tác giữa các hạt như quark, gluon trong khi các quy luật vật lý của không gian nằm trong mặt biên được mô tả bởi lý thuyết siêu dây như thế có chứa cả hấp dẫn.<br /> <br /> Năm 1997, tác giả Maldacena (đại học Harvard) đã thực hiện nguyên lý holography nhờ thiết lập mối quan hệ sau[1] :<br /> <br /> Một vũ trụ mô tả bởi lý thuyết siêu dây (như vậy có hấp dẫn) trong một không-thời gian <em><strong>anti-de Sitter 5 chiều</strong></em> tương đương với một lý thuyết trường lượng tử conform (không chứa hấp dẫn) trên mặt biên 4 chiều của không-thời gian đó (xem hình 2). </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="394" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-2.png" width="500" /><br /> <br /> <em><font color="#0000FF">Hình 2 . Lý thuyết trường conform (CFT) trên mặt biên (hologram ) tương đương với lý thuyết dây có hấp dẫn trong không gian anti-de Sitter ( ánh xạ holographic : AdS / CFT )</font></em></span></center> <p style="text-align: justify;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì sao mà nguyên lý toàn ảnh trở nên quan trọng cho vật lý lượng tử?</span></p> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Vì bài toán số một hiện nay của vật lý là thống nhất được hai lý thuyết lớn nhất của thời đại: lý thuyết lượng tử và lý thuyết tương đối rộng thu được nhiều tia sáng từ nguyên lý toàn ảnh. <br /> <br /> Có thể tóm tắt ý tưởng chính của nguyên lý toàn ảnh như sau: thông tin của một vùng không gian có hấp dẫn có thể mã hoá không có hấp dẫn trên mặt biên của vùng không gian đó, nói cách khác có thể thiết lập một mối tương quan giữa các đại lương trên mặt biên với các đại lượng trong vùng. <br /> <br /> Yếu tố quan trọng ở đây là thông tin.<br /> <br /> Từ kỹ thuật đến sinh học, vật lý, thông tin đóng vai trò quan trọng. Các protein không thể nào tổng hợp được nếu không có thông tin từ DNA. Nguyên lý toàn ảnh khẳng định rằng entropy của một khối lượng bình thường (không phải lỗ đen) cũng tỷ lệ với diện tích chứ không phải thể tích. Thể tích chỉ là ảo ảnh và vũ trụ thật sự là một hologram đẳng cấu (isomorphic) với thông tin được “ghi khắc” trên mặt biên. <br /> <br /> <strong>Làm thế nào để biết là chúng ta đang ở trong một hologram?<br /> Tiếng ồn toàn ảnh là gì?</strong><br /> <br /> Craig Hogan đã viết nhiều bài báo tiên đoán sự tồn tại của một tiếng ồn gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise) có thể ghi đo được. Tiếng ồn này là biểu hiện của một loại bất định kích cỡ Planck nếu tồn tại một hologram của vũ trụ (xem thêm [2]). Dường như các nhà thực nghiệm đã ghi đo được tiếng ồn này với tần số 300 và 1500 Hertz .<br /> <br /> Craig Hogan cho rằng nếu nhìn sâu vào những phân chia vô cùng nhỏ của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được chiếm đầy bởi một tiếng ồn nội tại gọi là tiếng ồn toàn ảnh (holographic noise). <br /> <br /> Tiếng ồn đó xuất phát từ những bit. Chúng ta có khả năng phát hiện tiếng ồn số đó của vũ trụ và tiếng ồn đó chúng tỏ rằng vũ trụ là một vũ trụ số ( universe is digital) [3].<br /> <br /> Khi đi vào cấu trúc sâu của không thời gian chúng ta sẽ thấy vũ trụ được cấu tạo không phải bằng vật chất và năng lượng mà lại bằng những bit. Thông tin hoạt động trên những bit và từ những bit đó tạo nên vũ trụ.<br /> <br /> Craig Hogan kiến thiết một thí nghiệm để phát hiện tiếng ồn toàn ảnh.Và nếu vũ trụ được cấu tạo như thế nghĩa là từ các bit thông tin thì diều này sẽ làm thay đổi kiến trúc của vũ trụ.Craig Hogan nghiên cứu những kích cỡ mà ở đấy thông tin tồn tại như những bit (information lives as bits).<br /> <br /> Hấp dẫn lượng tử dẫn đến độ dài Planck l P = 1,616.10 -33 cm, ánh sáng đi qua độ dài đó trong thời gian t P= l P /c = 5.10 -44 sec.<br /> <br /> Kích cỡ Planck là kích cỡ nhỏ nhất. Và những bit cơ bản của thông tin nằm trong kích cỡ Planck. <br /> <br /> Leonard Susskind phát biểu rằng chính thông tin làm nên sụ khác nhau giữa các đối tượng.<br /> Theo nguyên lý holographic (nguyên lý toàn ảnh ) nếu ném một vật vào lỗ đen thì vật ấy có thể biến mất song thông tin về vật đó được ghi lại trên một mặt nằm quanh lỗ đen. Thông tin không bao giờ mất. Theo nguyên lý toàn ảnh vũ trụ 3D của chúng ta đột sinh từ thông tin đã được in trên một mặt 2D gọi là tờ ánh sáng (light sheet). Tờ ánh sáng đây là chân trời sự cố của vũ trụ. Chúng ta thực tế là một hình chiếu (projection) Tờ ánh sáng (light sheet) 2D theo nguyên lý toàn ảnh chứa các thông tin về tọa độ của mỗi hạt nằm trong tờ, mỗi electron, quark và neutrino và mọi lực tương tác giữa chúng. Tờ ánh sáng chiếu mọi thông tin nằm trong tờ ra ngoài vũ trụ và tạo nên mọi điều chúng ta thấy. Vũ trụ đột sinh từ các bit 0 và 1. Các nhà khoa học cho rằng vũ trụ hoạt động như một máy tính, thông tin đã tạo nên thế giới vật lý song máy tính đó vẫn còn là một hộp đen đối với họ.<br /> <br /> Nguyên lý toàn ảnh có thể là sụ thống nhất của lượng tử và hấp dẫn. Nguyên lý toàn ảnh là một kim chỉ đường đến hấp dẫn lượng tử.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là vũ trụ số thì đây là một kim chỉ đường tiếp theo dẫn đến hấp dẫn lượng tử. Trong một vũ trụ số không gian bản thân đã được lượng tử hóa, không gian đột sinh từ những bit lượng tử gián đoạn ở kích cỡ Planck. <br /> <br /> Nếu không gian là lượng tử thì phải chịu sự bất định (incertainties) của CHLT(Cơ học lượng tử). Ta sẽ có những thăng giáng dạng bọt (foamlike fluctations).<br /> <br /> Vì rằng thể tích của vũ trụ rộng lớn hơn diện tích chân trời Hogan hiểu rằng để có cùng một số bit như trên diện tích chân trời thì vũ trụ phải được cấu tạo bởi những hạt (grain) lớn hơn độ dài Planck nói cách khác vũ trụ của chúng ta phải bị nhòe đi (blurry), mờ đi (hình 3). Tương tự như khi ta xem TV ta thấy mọi vật dường như đều mịn nhưng nếu nhìn sâu vào đó ta sẽ có những pixels.<br /> <br /> Thực hiện những thí nghiệm với năng lượng tương ứng với kích cỡ Planck là điều vô vọng vì chúng ta cần những máy gia tốc lớn bằng cả Thiên hà. Song nghiên cứu những thăng giáng do tiếng ồn toàn ảnh là điều khả thi vì kích cỡ của chúng chỉ bằng khoảng 10 -16 m.<br /> <br /> Nếu chúng ta nằm trong một hologram, ta có thể biết được điều đó bằng cách đo độ mờ này.<br /> Báo NewScientist viết rằng có thể vũ trụ là một hologram khổng lồ.</span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="321" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-3.png" width="249" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình3. Nếu chúng ta nằm trong một hologram thì chúng ta có thể kiểm nghiệm được điều đó bằng cách đo độ mờ toàn ảnh (tương tự như độ mờ của một ảnh chiếu).</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Nếu xét những vùng không gian rất nhỏ ở kích cỡ Planck dưới quan điểm lượng tử, tất nhiên ta phải có theo CHLT (cơ học lượng tử) một hệ thức chứa độ dài Planck l P . Trong giả thuyết của mình Hogan đưa ra hệ thức<br /> <br /> [z1,z2] = l P L <br /> <br /> Như vậy có một sự thay đổi trong CHLT theo đó toán tử tọa độ <em><strong>(position operators)</strong></em> tại những thời điểm khác nhau có thể không giao hoán và giao hoán tử tỷ lệ với l P và quãng đường đi L.<br /> <br /> Trong đó z1, z2 là tọa độ theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng nối liền hai điểm 1 & 2 và L=khoảng cách không gian giữa 2 điểm 1 & 2.<br /> <br /> Trong CHLT thì giao hoán tử trên bằng không. Từ giao hoán tử trên người ta thu được hệ thức bất định<br /> <br /> Δz1 Δ z2 > l P L/2 <br /> <br /> Các hệ thức này dẫn đến một độ mờ bằng ∆z 2 > lPL. Đây là nguồn gốc<em><strong> tiếng ồn toàn ảnh</strong></em>.<br /> Tiếng ồn đó theo Hogan chính là độ mờ (fuzziness) của cấu trúc của không thời gian ở độ phân giải Planck. <em><strong>Vậy tiếng ồn toàn ảnh chính là độ mờ liên quan đến bất định theo chiều thẳng góc với đường đi của ánh sáng.</strong></em><br /> <br /> <strong>Holometer (holographic interferometer)- giao thoa kế toàn ảnh </strong><br /> <br /> Nếu thông tin về nội vùng của các lỗ đen được mã hóa trên chân trời sự cố thì rất có thể là mọi thông tin về vũ trụ của chúng ta được mã hóa trên tờ ánh sáng gọi là chân trời của vũ trụ <em><strong>(Universe's horizon).</strong></em><br /> <br /> Đây có thể nói là một giả thuyết cần kiểm nghiệm, giả thuyết này được xây dựng từ mối tương tự với lỗ đen.<br /> <br /> Nếu vũ trụ là một hình chiếu toàn ảnh từ chân trời vũ trụ thì hình chiếu đó sẽ bị mờ (fuzzy). Mặc dầu mọi thông tin để tạo nên vũ trụ được mã hóa trong những bit kích cỡ Planck trên chân trời vũ trụ, các bit đó trong phép chiếu sẽ được phóng đại theo thời gian giống như một tia ánh sáng xuất phát từ một máy chiếu lên bức tường. Chính độ mờ này (fuzziness) là điều mà Hogan cho là tiếng ồn trong GEO600 . <br /> <br /> GEO600 là một dự án hợp tác giữa Viện Vật lý hấp dẫn Max Planck, Đại học Leibniz Hannover, Đại học Cardiff, Đại học Glashow và Đại học Birmingham. GEO600 là một detector dài 600 m, xây dựng tại Hannover (Đức) có mục tiêu tìm sóng hấp dẫn phát ra từ những thiên thể như sao neutron, lỗ đen. Hiện nay GEO600 chưa tìm ra sóng hấp dẫn song phát hiện một tiếng ồn không giải thích được trong detector của họ.<br /> <br /> Tại Fermilab Hogan xây dựng một thiết bị gọi là toàn ảnh ký (holometer) cũng để ghi tiếng ồn ấy.<br /> </span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="339" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-4.png" width="500" /></span> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <font color="#0000FF"><em>Hình 4. Giao thoa ký toàn ảnh (holographic interferometer= holometer)</em></font></span></p> </center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Máy toàn ảnh ký gồm hai giao thoa ký riêng biệt (xem hình 4 ) kết dính với nhau. Trong mỗi giao thoa ký một tia ánh sáng được tách làm đôi và đi theo hai hướng khác nhau. Sau khi đập vào một cái gương các tia sáng lại kết tụ với nhau và độ lệch pha sẽ được đo.<br /> <br /> Nhờ có hai giao thoa ký các nhà nghiên cứu có thể so sánh các kết quả đo. Mọi tiếng ồn với tần suất cao sẽ được ghi nhận như là sự run rẩy của không thời gian hay nói cách khác đó là tiếng ồn toàn ảnh.<br /> <br /> Tiếng ồn này có tần số khoảng 1 triệu chu kỳ trong một sec. Nếu quả tiếng ồn này tồn tại thì thế giới 3D là hình chiếu từ bản chất thực tại 2D của vũ trụ. <br /> <br /> Tính chất phỏng đoán đó lộ rõ hơn ở những khoảng cách lớn. Một thiết bị như holometer có thể đo những khoảng cách theo chiều thẳng góc và đó là đối tượng của một loại bất định mới. Tiếng ồn đó sẽ được thu vào trong một detector.<br /> <br /> Trên hình 5 ta có đồ thị tiếng ồn toàn ảnh biểu diễn <em><strong>căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.</strong></em></span></p> <center> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" border="1" height="421" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/4.2012/vutrulaso-5.png" width="500" /><br /> <br /> <font color="#0000FF"><em>Hình 5. Đường “tiếng ồn toàn ảnh “ biểu diễn căn số trung bình bình phương ( rms-root mean square) của các biên độ thăng giáng toàn ảnh thẳng góc.Trục hoành là log của kích thước L của thiết bị( là khoảng đường đi của ánh sáng). Các giao thoa kế laser tham chiếu là :LISA Laser Interferometer Space Antenna, LIGO Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory, GEO600 Laser interferometer với cánh tay dài 600 m.</em></font></span></center> <p style="text-align: justify;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr395_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><strong>Kết luận</strong><br /> <br /> Thí nghiệm trên holometer đang tiếp tục tiến hành và nếu tiếng ồn toàn ảnh được khẳng định thì đây là một bước ngoặt quan trong trong vật lý: vũ trụ của chúng ta là số (digital), nghĩa là thực thể cơ bản là nhũng bit thông tin còn vật chất và năng lượng chỉ là những vật dẫn, những sản phẩm tiếp theo. Điều đó cũng có nghĩa là không thời gian không còn liên tục mà gián đoạn nghĩa là tự động được lượng tử hóa. Đây là một ý tưởng dẫn đường đến hấp dẫn lượng tử, một sự thống nhất thuyết lượng tử và hấp dẫn. Mọi vật 3D của thế giới chúng ta đột sinh (emerge) từ các bit thông tin ở độ phân giải Planck nằm trên biên 2D của vũ trụ.<br /> <br /> <u><strong>Tài liệu tham khảo & chú thích</strong></u><br /> <br /> [1] Không gian anti de Sitter (AdS) n chiều là không gian hyperbolic n chiều tương tự như không gian Lorentz có độ cong âm. Nhóm conform=nhóm đối xứng gồm các biến đổi kích thước không thời gian+biến đổi Lorentz.Không gian AdS và biến đổi conform xuất hiện trong ánh xạ AdS / CFT ( Anti de Sitter / conform Field Theory ). <br /> <br /> [2] Cao Chi , Vật lý hiện đại , những vấn đề thời sự từ Bigbounce đến vũ trụ toàn ảnh, chương VIII/4, NXB Tri thức, 2011.<br /> <br /> [3] Nhiều nhà vật lý chủ trương một khả năng khác là tồn tại những chiều dư (extra dimensions) ngoài không thời gian thông thường (như nhiều lý thuyết đã khẳng định). Những chiều dư này có thể gây nên dộ mờ của không gian 3 chiều trong những vùng rất nhỏ kích cỡ Planck.</span></p> </center> </center> </div> ', 'images' => '20160701092658dbb77b62ae881389d42bc4b906066292.png', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '81651', 'slug' => 'vu-tru-la-so', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '759', 'rght' => '760', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '434', 'name' => 'Học sinh lớp 12 sáng chế thiết bị “Bạn đã ngồi sai tư thế”', 'code' => null, 'alias' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-“ban-da-ngoi-sai-tu-the”', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một học sinh lớp 12 đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập. <br /> <br /> </div> <div> Thấy nhiều bạn bè vì ngồi sai tư thế trong khi học tập nên bị vẹo cột sống, cận thị... Tâm đã sáng chế thành công thiết bị cảnh báo những khuyết tật học đường này, đồng thời tích hợp thêm một số tính năng hỗ trợ học tập.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Nguyễn Duy Tâm (học sinh lớp 12TL1, Trường THPT Nguyễn Huệ, TP Tuy Hòa, Phú Yên) đã đặt tên cho sáng chế của mình là “Thiết bị đa năng chống khuyết tật học đường và hỗ trợ học tập”.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (13).jpg" style="width: 250px; height: 140px;" /></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Cảnh báo thế ngồi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Đó là thiết bị hình hộp chữ nhật bằng nhựa, lớn hơn chiếc hộp đựng bút, thước kẻ của học sinh một chút, có hai “con mắt” cảm ứng được kéo nhô lên ở giữa chiếc hộp để quan sát “thân chủ” và dẫn tín hiệu về bộ vi xử lý Arduino nhằm điều khiển toàn bộ thiết bị.</div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> <strong>Giúp học sinh rất thiết thực</strong></div> <div> </div> <div> Ông Dương Bình Luyện - trưởng phòng giáo dục trung học Sở GD-ĐT tỉnh Phú Yên - nhận xét thiết bị của Nguyễn Duy Tâm đã đạt đến mức như một sản phẩm hoàn thiện. “Thiết bị gọn nhẹ nhưng tích hợp rất nhiều tính năng, thiết thực giúp học sinh chống lại các căn bệnh học đường thường gặp, đồng thời hỗ trợ để học sinh học tập tốt hơn.</div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói..</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài ra, giá thành để làm sản phẩm này cũng khá rẻ, nếu sản xuất đại trà thì chỉ trên dưới 1 triệu đồng/thiết bị. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao nỗ lực của Nguyễn Duy Tâm, từ một học sinh miền núi, vì đam mê nghiên cứu khoa học kỹ thuật mà chấp nhận sống xa nhà để đến học môi trường mới và trong thời gian ngắn đã tích cực học tập, nghiên cứu để làm hoàn thiện sản phẩm hữu ích” - ông Luyện nói.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Bên phải chiếc hộp có một màn hình LCD để hiện menu và các thông số, còn phần phía trước, gần với đáy hộp, là một dãy các bóng đèn LED nhỏ hơn chiếc cúc áo. Thiết bị này được dùng chung với một thiết bị tương tác khác cũng dạng hình hộp, kích thước cỡ bàn tay người lớn, có chức năng phát ra âm thanh, kết nối với đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Theo Tâm, chức năng chính của thiết bị là phát hiện và cảnh báo các khuyết tật học đường. Đầu tiên là thiết bị tự động phát hiện, cảnh báo học sinh ngồi sai tư thế, giúp hạn chế các bệnh lý về mắt và cột sống.</div> <div> </div> <div> </div> <div> “Thiết bị đo được khoảng cách từ mắt đến bàn học cho phép trong khoảng 30-70cm (tùy chiều cao của học sinh). Nếu người sử dụng khom lưng, mắt đặt sát vở, nghĩa là sai tư thế, thì ngay lập tức nguồn sáng trắng từ hệ thống đèn LED của thiết bị sẽ chuyển sang màu đỏ chiếu vào vở, đồng thời phát ra âm thanh cảnh báo liên tục, buộc người dùng phải ngồi thẳng đúng tư thế cho phép” - Tâm vừa “thị phạm” vừa giải thích.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Thiết bị này có thể hoạt động tương tác với thiết bị khác. Khi học sinh ngồi vào bàn học tập, kết nối đèn bàn với thiết bị tương tác. Nếu ngồi đúng tư thế, đèn bàn sẽ sáng, nếu sai thì đèn tắt và hệ thống phát ra âm thanh: “Bạn đã ngồi sai tư thế”. Bên cạnh đó, thiết bị còn “nhắc” giúp học sinh cần nghỉ ngơi vài phút để bớt căng thẳng đầu óc, để thị giác thư giãn sau mỗi 45 phút hoạt động.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Sản phẩm còn có chức năng tiết kiệm năng lượng: khi học sinh rời khỏi bàn học mà quên tắt đèn thì hệ thống sẽ đếm trong 6 giây và tự động tắt đèn bàn, nếu học sinh quay lại bàn thì đèn tự động bật sáng ngay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Là chiếc đồng hồ luyện thi</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> Ngoài bốn chức năng chính trên, thiết bị của Nguyễn Duy Tâm còn có bốn chức năng hỗ trợ mà “nhà sáng chế” trẻ này gọi là “thước kẻ thông minh”. Chiếc hộp của Tâm có thể thông tin chính xác về thông số môi trường như ánh sáng, độ ẩm, CO2..; là “chiếc đồng hồ luyện thi” để học sinh tự cài đặt thời gian 15, 45 phút nhằm thực hành phân phối thời gian làm bài kiểm tra; là thước đo góc chuẩn xác và là thiết bị đo vật thể để đo những vật kích thước to lớn, ở xa theo thuật toán hình học phẳng, hình học không gian.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Tâm kể bạn sáng chế thiết bị này là vì thấy nhiều bạn bè bị cận thị, vẹo cột sống trong quá trình học tập nhưng không được cảnh báo để chỉnh sửa, giảm thiểu các khuyết tật trên. “Ý tưởng thì có từ khi học lớp 9, nhưng em mới có điều kiện thực hiện từ giữa năm 2014 mà thôi” - Tâm cho hay. Vốn là học sinh ở huyện miền núi Sông Hinh (Phú Yên), năm 2014 Tâm tham gia Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc nhưng không đoạt giải chính thức.</div> <div> </div> <div> </div> <div> May mắn là tại hội thi ấy, Tâm quen với Ngô Huỳnh Ngọc Khánh (học sinh Trường THPT Nguyễn Huệ, đoạt giải nhất quốc gia hội thi năm 2014 với sáng chế “Robot đa năng”). Tâm đã xin cha mẹ (làm nông dân ở Sông Hinh) chuyển đến Trường THPT Nguyễn Huệ ở TP Tuy Hòa để học tập nhằm được Khánh hướng dẫn về lập trình máy tính.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Từ tháng 5-2014, Tâm cặm cụi nghiên cứu, lập trình, cưa cắt, hàn tiện, lắp ráp... để tháng 1-2015, sản phẩm hoàn thành giai đoạn 1 và đoạt giải nhất Hội thi sáng tạo KHCN học sinh phổ thông tỉnh Phú Yên. Mới đây, sản phẩm này đã được trao giải nhì toàn cuộc Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật học sinh phổ thông toàn quốc năm 2015.</div> <div> </div> <div> </div> <div> Với kết quả này, Tâm đủ điều kiện được tuyển thẳng vào ĐH. “Đã có hai trường ĐH liên lạc đề nghị em về học, nhưng có lẽ em sẽ chọn vào lớp sinh viên tài năng của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG TP.HCM) hoặc Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM” - Tâm cho hay.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>Tám tính năng của thiết bị</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng chính</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Tự động phát hiện và cảnh báo khi học sinh ngồi sai tư thế.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Tương tác với thiết bị khác để phát âm thanh cảnh báo bằng lời nói và thay nguồn sáng đèn LED bằng đèn bàn.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Nhắc học sinh nghỉ ngơi thị giác sau mỗi 45 phút.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Tiết kiệm năng lượng: tự động tắt đèn bàn nếu người dùng rời vị trí ngồi sau 6 giây và tự động bật sáng khi người dùng trở lại.</div> <div> </div> <div> </div> <div> <strong>* Tính năng hỗ trợ học tập</strong></div> <div> </div> <div> </div> <div> 1. Thông báo thông số môi trường: nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ CO2, ôxy...</div> <div> </div> <div> </div> <div> 2. Đồng hồ luyện thi: giúp học sinh cài đặt thời gian 15 phút, 45 phút, 60 phút, 90 phút... và nhắc bằng tín hiệu để chủ động phân phối thời gian làm bài.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 3. Thước đo góc: tự động tính toán góc xoay với độ chính xác tuyệt đối.</div> <div> </div> <div> </div> <div> 4. Đo vật thể như cột cờ, tượng đài... bằng thuật toán hình học mặt phẳng, hình học không gian.</div> ', 'images' => '2016070109260130ac3fb164060f0b17c6cc119c2d33eb.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-07-01', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '52092', 'slug' => 'hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '757', 'rght' => '758', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 4 => array( 'Post' => array( 'id' => '433', 'name' => '10 thí nghiệm có tính đột phá ', 'code' => null, 'alias' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div id="dnn_ctr390_ModuleContent" style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify;"> <div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; padding: 2px;"> <p align="justify" style="font-size: 10pt;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;">Đó là những thí nghiệm không đòi hỏi những trang thiết bị đắt tiền, phức tạp nhưng mang lại những phát kiến khoa học góp phần quan trọng vào sự phát triển của nhân loại.</span></p> </div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm hai khe áp dụng cho sự giao thoa của electron</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Cả Newton và Young đều quan niệm không đầy đủ về bản chất của ánh sáng. Đến đầu thế kỷ 20, Max Planck (và sau đó là Einstein) chỉ ra rằng, ánh sáng phát xạ và hấp thụ không phải liên tục mà gián đoạn theo từng lượng tử gọi là photon. Bên <img align="left" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/1tn.jpg" style="width: 129px; height: 159px;" width="129" />cạnh đó các thí nghiệm lại tiếp tục chỉ ra rằng ánh sáng có tính chất sóng. <br /> Vài thập kỷ sau, thuyết lượng tử được phát triển đã dung hòa hai quan niệm đối nghịch này và chỉ ra rằng cả hai đều…đúng: photon và những hạt hạ nguyên tử khác (electron, proton…) đều thể hiện lưỡng tính sóng-hạt.<br /> Để kiểm nghiệm ý tưởng này, các nhà vật lý thường sử dụng thí nghiệm của Young, trong đó thay vì chùm sáng thì họ sử dụng chùm electron cho đi qua hai khe hẹp nhỏ gần nhau. Tuân theo những định luật của cơ học lượng tử, chùm hạt này giao thoa, tạo thành những vân sáng, tối xen kẽ giống như những vân tạo bởi ánh sáng. Và như vậy khẳng định: các hạt hành xử giống như…sóng.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm rơi tự do của Galileo (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="210" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/2.jpg" style="width: 149px; height: 210px;" width="149" />Trước khoảng thời gian cuối những năm 1500, quan niệm của Aristotle khiến mọi người đều nhất mực tin rằng vật nặng rơi nhanh hơn vật nhẹ. Kết luận này được Nhà thờ chuẩn y và tiếp tục thống trị trong suốt kỷ nguyên tối.<br /> Galileo Galilei, giáo sư toán học ở Đại học Pisa, đã làm nên một điều phi thường giúp thay đổi nhận thức của chúng ta về vạn vật, và thí nghiệm của ông đã trở thành một cột mốc đáng nhớ trong lịch sử khoa học. <br /> Trong thí nghiệm, Galilei đã thả hai vật có khối lượng khác nhau từ tháp nghiêng Pisa. Kết quả hai vật rơi xuống đất trong cùng một khoảng thời gian, và như vậy bác bỏ quan niệm của Aristotle. Chính thách thức đối với Aristotle đã khiến ông bị đuổi việc. Nhưng quan trọng hơn cả, Galilei đã chỉ ra rằng, những tri thức khoa học phải được đúc kết từ quy luật khách quan của tự nhiên chứ không phải bằng niềm tin.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giọt dầu của Millikan (Năm 1910)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="159" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/3.jpg" style="width: 140px; height: 159px;" width="140" />Từ thời cổ đại, con người đã biết đến điện khi quan sát những tia chớp trong những trận mưa giông hay những tia sáng li ti xuất hiện khi cọ xát tấm dạ len vào bàn tay. Năm 1887, nhà vật lý người Anh J. J. Thomson cho rằng, điện tích bao gồm những hạt mang điện âm gọi là electron. Sau đó, năm 1909, nhà khoa học người Mỹ Robert Millikan đã nảy ra ý tưởng đo điện tích của những hạt này.<br /> Trong thí nghiệm, ông đã phun những giọt dầu vào một buồng trong suốt. Ở đỉnh và đáy là những tấm kim loại gắn vào một bộ pin điện để tạo ra một bản mang điện dương và bản còn lại mang điện âm.<br /> Lúc đầu, giọt dầu không tích điện và rơi dưới tác dụng của trọng lực. Sau đó ông cho những hạt này “nhiễm điện” bằng việc rọi một chùm tia rơnghen để iôn hóa. Vì mang điện nên những giọt dầu sẽ rơi nhanh hơn do chịu thêm tác dụng của điện trường. Quan sát hết giọt dầu này đến giọt dầu khác khi thay đổi hiệu điện thế, Millikan đi đến kết luận: điện tích có một giá trị không đổi. Từ việc so sánh khoảng thời gian rơi của giọt dầu khi mang điện và chưa mang điện ông đã tính ra đơn vị điện tích nhỏ nhất là e = 1,63.10-19C.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm thanh xoắn của Cavendish (Năm 1798)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="204" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/6.jpg" style="width: 151px; height: 204px;" width="151" />Một trong những đóng góp khác của Newton là lý thuyết hấp dẫn. Lý thuyết này phát biểu rằng, lực hấp dẫn giữa hai vật tỷ lệ thuận với khối lượng của chúng và tỷ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng. Nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào xác định được lực này khi cường độ của nó quá yếu.<br /> Vào năm 1700, nhà khoa học Anh Henry Cavendish quyết tâm tìm kiếm sự thật. Ông đã sử dụng một thanh gỗ mảnh, hai đầu có gắn viên bi kim loại, giống như quả tạ, rồi treo lơ lửng bằng một sợi dây. Sau đó ông sử dụng hai quả cầu chì đặt gần hai đầu thanh. Nếu quả cầu chì hút hai viên bi kim loại kia thì sợi dây sẽ xoắn lại. Để đo được những thay đổi tinh tế, Cavendish đã đặt những mảnh ngà khắc tinh vi ở mỗi bên. Còn để triệt tiêu sự ảnh hưởng của không khí, dụng cụ (gọi là cân bằng xoắn) được đặt trong một buồng kín và được quan sát bởi hai ống nhòm gắn ở mỗi bên.<br /> Bằng thí nghiệm của mình, cuối cùng ông cũng đã xác định được thông số gọi là hằng số hấp dẫn với độ chính xác đáng kinh ngạc và từ đó, Cavendish đã tính được khối lượng của Trái đất là 6.0x 1024 kilôgram.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm phân tích ánh sáng mặt trời bằng lăng kính của Newton (Năm 1665-1666)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="136" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/4.jpg" style="width: 99px; height: 136px;" width="99" />Isaac Newton sinh vào năm Galileo chết. Năm 1665, ông tốt nghiệp Đại học Trinity, Cambridge. Trước Newton, mọi người quan niệm rằng ánh sáng là thể thuần khiết nhất (một lần nữa Aristotle cũng quan niệm như vậy), và những màu sắc riêng biệt chỉ là sự biến đổi nào đó của ánh sáng trắng. Để kiểm tra nguyên lý tổng hợp này, Newton đã chiếu một chùm ánh sáng Mặt trời qua một lăng kính và chỉ ra rằng nó phân tích thành một phổ màu: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím trên bức tường. Newton kết luận chính đây mới là những màu cơ bản.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Eratosthenes đo chu vi trái đất (Thế kỷ thứ 3 trước công nguyên)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, trưa ngày Hạ chí ở một thành phố nhỏ Ai Cập mà ngày nay gọi là Aswan, ánh sáng Mặt <img align="right" alt="" border="0" height="139" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/7.jpg" style="width: 167px; height: 139px;" width="167" />trời chiếu thẳng xuống đáy giếng sâu. Ngay lập tức Eratosthenes, một thủ thư làm việc tại thư viện Alexandria, đã nhận ra rằng, ông đã có được thông tin quan trọng để xác định chu vi Trái đất. Cùng giờ và ngày đó năm sau, ông tiến hành đo bóng đổ của một chiếc cọc ở thành phố Alexandria và phát hiện thấy những tia sáng Mặt trời bị nghiêng một góc 7 độ so với phương thẳng đứng.<br /> Giả sử rằng Trái đất hình cầu thì chu vi của nó tương ứng với một góc 360 độ. Nếu Aswan và Alexandria cách nhau 7 độ thì khoảng cách tương ứng giữa hai thành phố này là 7/360 vòng tròn. Bằng cách đo khoảng cách hai thành phố là 5.000 stadia, Eratosthenes kết luận chu vi Trái đất gấp 50 lần khoảng cách đó, tức là khoảng 250,000 stadia. <br /> Ngày nay, các nhà khoa học không biết rõ 1 stadia là bao nhiêu mét nên không biết chính xác chu vi Trái đất mà Eratosthenes tính được đạt đến độ chính xác nào. Nhưng dù gì đi chăng nữa, xét về mặt khoa học thì cách tính của ông hoàn toàn hợp lý.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm giao thoa ánh sáng của Young (Năm 1801)</strong><br /> <img align="left" alt="" border="0" height="177" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/5.jpg" style="width: 179px; height: 177px;" width="179" />Không phải Newton lúc nào cũng đúng. Trải qua hàng loạt các cuộc tranh luận, để rồi ông nhận định rằng bản chất của ánh sáng là hạt hơn là sóng. Năm 1803, nhà khoa học Anh Thomas Young đã nảy ra ý tưởng kiểm tra lại kết luận đó. <br /> Trong thí nghiệm của mình, ông đã khoét một lỗ nhỏ ở cửa sổ và dùng một tấm giấy chắn lại chỉ để hở một lỗ nhỏ. Khi chùm sáng đi qua lỗ nhỏ này được đổi hướng bởi một tấm gương phẳng. Sau đó Young tiếp tục sử dụng một tấm bìa mảnh có khoét hai lỗ nhỏ gần nhau với mục đích tách chùm sáng tới thành hai. Thật bất ngờ, khi hai chùm sáng này chiếu lên một bức tường, giao thoa, để lại những vân tối, sáng xen kẽ nhau. Young kết luận: ánh sáng có tính chất sóng.</span></span></span><br /> </div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Rutherford khám phá ra hạt nhân nguyên tử (Năm 1911)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="121" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/9.jpg" style="width: 170px; height: 121px;" width="170" />Trước khi Ernest Rutherford tiến hành những thí nghiệm về phóng xạ ở Đại học Manchester vào năm 1911, mọi người quan niệm rằng nguyên tử cấu tạo bởi một lượng lớn các hạt điện tích dương và các electron “trộn” vào nhau tạo thành một cấu trúc “mềm”.<br /> Sử dụng các hạt alpha bắn vào một lá vàng mỏng, Rutherford nhận thấy một lượng nhỏ các hạt alpha bật trở lại. Nếu nguyên tử là một cấu trúc mềm thì hạt alpha sẽ bị “hấp thụ”, nhưng thí nghiệm lại chứng tỏ rằng trong nguyên tử phải có một hạt nhân cứng để khi hạt alpha va vào sẽ bị “bật” ra. Sau khi tính toán kỹ lưỡng, cuối cùng ông đưa ra kết luận, phần lớn khối lượng của nguyên tử tập trung vào một lõi nhỏ gọi là hạt nhân, các electron quay xung quanh hạt nhân này.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Thí nghiệm của Galileo về những quả bóng lăn trên mặt phẳng nghiêng (Năm 1600)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><img align="left" alt="" border="0" height="115" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/8.jpg" width="227" />Galileo tiếp tục tinh lọc những ý tưởng về chuyển động của các vật. Trong thí nghiệm về chuyển động trên mặt phẳng nghiêng, ông đã thiết kế một tấm phản dài 12 cubit, rộng nửa cubit, khoét một rãnh thẳng và phẳng ở giữa. Sau đó ông nghiêng mặt phẳng để cho những quả bóng lăn xuống, rồi đo thời gian chuyển động lăn dốc bằng một đồng hồ nước - một chiếc bình đựng nước thông với chiếc cốc ở phía dưới qua chiếc ống nhỏ. Để đo thời gian chuyển động, ông cân lượng nước chảy vào cốc. Sau đó Galileo so sánh thời gian với quãng đường quả bóng đi được.<br /> Aristotle tiên đoán rằng vận tốc của quả bóng là không đổi. Nhưng thí nghiệm của Galileo lại chỉ ra rằng, chuyển động của những quả bóng được gia tốc: quãng đường đi được tỷ lệ thuận với bình phương thời gian di chuyển.</span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> </span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;"><strong>Quả lắc Faucault (Năm 1851)</strong></span></span></span></div> <div align="justify"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><span style="font-family: Arial; font-size: 12pt;">Vài năm trước các nhà khoa học đã đặt một quả lắc tại Nam Cực và quan sát chuyển động quay của nó. Họ đang tái tạo lại thí nghiệm đã từng tiến hành ở Paris năm 1851. <br /> <img align="left" alt="" border="0" height="206" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/thang%203%2009/10.jpg" style="width: 161px; height: 206px;" width="161" />Sử dụng một sợi dây thép dài 220 feet, nhà khoa học Pháp Jean-Bernard-Léon Foucault treo một quả cầu sắt nặng 62 pound từ mái vòm của nhà thờ Panthéon, rồi sau đó cho nó dao động. Để ghi lại quá trình chuyển động của con lắc ông đã gắn một chiếc kim châm vào quả cầu và đặt một chiếc vòng chứa cát ẩm dưới sàn nhà.<br /> Những người quan sát xung quanh hết sức ngạc nhiên vì chuyển động quay không giải thích được của con lắc khi nó để lại những vệt hơi khác biệt nhau sau mỗi lần chuyển động lắc đi lắc lại. Với những gì đang xảy ra dưới sàn của nhà thờ Panthéon, Foucault đã chỉ ra một cách thuyết phục hơn bao giờ hết: Trái đất đang quay quanh trục của nó. Tại vĩ độ ở Paris, con lắc hoàn thành một vòng quay theo chiều kim đồng hồ hết 30 giờ; còn tại Nam bán cầu con lắc sẽ quay theo chiều ngược lại; tại xích đạo chuyển động của con lắc không quay; tại cực nam của Trái đất các nhà khoa học khẳng định chu kỳ chuyển động quay này là 24 giờ.</span></span></span> <div style="font-size: 12pt;"> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr390_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><span style="font-family: "Times New Roman";"><strong><em>Đức Phường</em></strong> (Theo Physicsworld)</span></span></div> </div> </div> ', 'images' => '2016062910364076e2c7418c7293151dde68a770b6fc56.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '66552', 'slug' => '10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '755', 'rght' => '756', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 5 => array( 'Post' => array( 'id' => '432', 'name' => 'Nobel Vật lý thuộc về ba nhà khoa học Mỹ, Úc', 'code' => null, 'alias' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 4/10 đã công bố trao giải Nobel Vật lý cho ba nhà khoa học Saul Perlmutter, Adam Riess và Brian Schmidt với "những phát hiện về quá trình nở rộng đang gia tăng của vũ trụ thông qua các quan sát những vụ nổ siêu sao ở khoảng cách cực xa”.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (12).jpg" style="width: 250px; height: 187px;" /><br /> <br /> Ủy ban Nobel đã không lộ ra bất kỳ thông tin gì trước khi trao giải thưởng trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (1,5 triệu USD). </div> <div> </div> <div> Các lời đồn đoán trước đó tập trung vào ba ứng viên Alain Aspect (người Pháp), John Clauser (Mỹ) và Anton Zellinger (Áo). Năm ngoái, Aspect, Clauser và Zeilinger đã giành giải Wolf của Israel, một giải thưởng khoa học cực kỳ danh giá. Các ứng viên khác bao gồm Yakir Aharonov người Israel và Michael Berry người Anh.</div> <div> </div> <div> Những quan sát của bộ ba nhà khoa học nói trên với các vụ nổ siêu sao tuýp 1 cho thấy các vật thể càng ở xa có vẻ càng di chuyển nhanh hơn, có nghĩa là vũ trụ không chỉ đang giãn nở, mà tốc độ giãn nở của nó không ngừng gia tăng. Những phát hiện mới này hình thành nên nền tảng cho hiểu biết hiện giờ của loài người về nguồn gốc vũ trụ, đồng thời đặt ra rất nhiều câu hỏi khó cho các nhà nghiên cứu tương lai.</div> <div> </div> <div> Giáo sư Perlmutter, 52 tuổi, hiện đang làm việc ở Đại học Berkeley, California, nhận một nửa giải thưởng. Giáo sư Schmidt, 44 tuổi, thuộc Đại học quốc gia Úc và Riess, 42 tuổi, ở Đại học Johns Hopkins, chia nhau nửa còn lại của giải thưởng. </div> <div> </div> <div> Giáo sư Schmidt đã có bài phát biểu ngắn từ Úc sau khi biết tin ông được giải. “Cảm giác giống như khi những đứa con của tôi chào đời”, ông nói với hãng tin Anh BBC. “Tôi cảm thấy tay chân run rẩy, rất phấn khích và kinh ngạc”. </div> <div> </div> <div> Năm 2006, bộ ba này cũng được trao giải Shaw về thiên văn học nhờ những phát hiện của họ.</div> <div> </div> <div> Giải Nobel vật lý năm ngoái thuộc về các nhà khoa học sinh ở Nga Andre Geim và Konstantin Novoselov với những thí nghiệm đột phá cùng chất liệu graphene, chất liệu bền và mảnh nhất mà loài người từng biết đến.</div> <div> </div> <div> * Trả lời phỏng vấn RFI nhân sự kiện này, nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu, nguyên Giám đốc nghiên cứu Đài thiên văn Paris, giải thích về mục tiêu và tầm quan trọng của công trình nghiên cứu vừa được nhận giải Nobel Vật lý 2011:</div> <div> </div> <div> RFI: Xin kính chào nhà Thiên văn Nguyễn Quang Riệu. Thưa Giáo sư, hôm nay Ủy ban Nobel tại Stockholm đã trao giải Nobel Vật lý 2011 cho ba nhà vật lý thiên văn về công trình nghiên cứu "tốc độ dãn nở tăng nhanh của vũ trụ". Thưa Giáo cụ thể chương trình nghiên cứu này và những khám phá của họ là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Ở đầu thế kỷ trước, nhà thiên văn Hubble đã phát hiện được là vũ trụ đang dãn nở. Trong vũ trụ, lực hấp dẫn cuả Newton là lực phổ biến nhất. Vì có lực này mà vật chất trong vũ trụ có xu hướng làm vật chất co lại, nên vũ trụ phải dãn nở chậm dần. Những mô hình vũ trụ học còn coi là vũ trụ có khả năng co lại đến mức cực kỳ nhỏ và cực kỳ nóng để rút cục lại bùng nổ. Trong những năm gần đây, một số nhà thiên văn muốn nghiên cứu quá trình dãn nở của vũ trụ bằng những phương pháp hiện đại. </div> <div> </div> <div> Họ quan sát một loại “sao siêu mới” tức là một loại sao đang kết liễu cuộc đời bằng cách bùng nổ trong những thiên hà và trở nên rất sáng và quan sát được trong vòng khoảng một tháng. Loại sao phù du này được coi là những ngọn hải đăng mà các nhà thiên văn có thể dùng để thăm dò thật sâu trong vũ trụ. Đặc trưng cuả những ngôi sao siêu mới này là nếu chúng ở cùng một khoảng cách thì có độ sáng như nhau, ngôi sao nào ở xa hơn thì mờ hơn. Cho nên các nhà thiên văn có thể căn cứ vào độ sáng biểu kiến của sao siêu mới để đo khoảng cách của các thiên hà. </div> <div> </div> <div> Trong quá trình đo đạc, họ rất ngạc nhiên khi tìm thấy là độ sáng cuả sao siêu mới trong các thiên hà lại thấp hơn, tức là các thiên hà lại ở xa hơn là dự đoán. Có nghĩa là đáng lẽ vũ trụ phải dãn nở ngày càng chậm dần do ảnh hưởng của lực hấp dẫn, nhưng thực tế thì vũ trụ lại dãn nở ngày càng nhanh nên làm gia tăng khoảng cách của những thiên hà. </div> <div> </div> <div> Kết luận là trong vũ trụ dường như có một lực đẩy nào đó chống lại lực hút hấp dẫn và chi phối lực hấp dẫn làm tăng tốc độ dãn nở của vũ trụ. Công trình nghiên cứu quá trình tiến hóa cuả vũ trụ bằng sao siêu mới không những đòi hỏi những kỹ thuật quan sát rất tinh vi mà còn phải có sự cộng tác cuả nhiều nhà thiên văn trên thế giới, sử dụng nhiều kính thiên văn. </div> <div> </div> <div> RFI: Vậy thưa Giáo sư, tầm quan trọng của khám phá này là như thế nào?</div> <div> </div> <div> Nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu: Chính Einstein đã từng đưa vào phương trình một hằng số tương đương với một lực đẩy chống lại lực hấp dẫn, nhưng rồi lại phủ nhận ý kiến cuả mình. Ngày nay, các nhà thiên văn quan sát thấy là bức xạ phông vũ trụ phản ánh một vũ trụ nguyên thủy lổn nhổn những khối vật chất mầm mống của những chùm thiên hà quan sát thấy hiện nay.</div> <div> </div> <div> Các nhà thiên văn dùng kỹ thuật thống kê để xử lý số liệu cuả bức xạ phông vũ trụ để bổ sung kết quả cuả những mô hình lý thuyết. Họ tìm ra là đa phần vũ trụ không phải là vật chất mà lại là năng lượng. Năng lượng này chi phối vũ trụ và được gọi là năng lượng tối, mà bản chất chưa được khẳng định. Có ý kiến cho rằng chính năng lượng tối là nguyên nhân làm gia tăng tốc độ dãn nở vũ trụ. </div> <div> </div> <div> Trong những thập niên cuối cuả thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, giải Nobel Vật lý đã được trao cho không ít các nhà thiên văn như Penzias, Wilson, Smoot và Mather. Sự trao giải Nobel năm nay cho ba nhà thiên văn Perlmutter, Schmidt và Riess là để tiếp tục vinh danh những công trình khám phá vũ trụ. Bởi vì vũ trụ là một phòng thí nghiệm thiên nhiên vô cùng phong phú.</div> <div> </div> <div> RFI: Xin cảm ơn nhà thiên văn Nguyễn Quang Riệu.</div> ', 'images' => '2016062910360503cea4ee469175628b6cc372d13ef696.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62938', 'slug' => 'nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '753', 'rght' => '754', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 6 => array( 'Post' => array( 'id' => '431', 'name' => 'Cha đẻ công nghiệp quang điện', 'code' => null, 'alias' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Nhà vật lý Theodore H. Maiman phát minh ra laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất vừa mới ra đi tại Vancouver, British Columbia, ở tuổi 79. Trong lịch sử khoa học và công nghệ của nhân loại, Maiman còn được tôn vinh là “cha đẻ của công nghiệp quang điện”.</div> <div> Maiman chào đời ở Los Angeles, California. Khi còn là một thanh niên, để có tiền đi học ông đã phải vật lộn với cuộc sống khó khăn, sửa chữa điện dân dụng và máy thu thanh. Và chính khả năng bẩm sinh về kỹ thuật điện đã đưa ông bước chân vào cánh cửa Đại học Colorado, sau đó là Đại học Stanford. Năm 1955, chính tại Đại học Stanford, Maiman đã vinh dự nhận tấm bằng tiến sỹ. Những năm sau đó, trong vai trò một nhà vật lý trẻ tại Hughes Aircraft Company ở Malibu (California), chàng trai Maiman đã bị cuốn hút vào nghiên cứu khuếch đại những sóng cực ngắn bằng maser, và hăng hái tạo ra những khuếch đại tương tự trong vùng sóng khả kiến. Người hậu bối của ông ở Hughes rất cảnh giác với công việc như thế và khuyên Maiman nên làm “điều gì đó hữu ích”. Trước thái độ khăng khăng của mình, cuối cùng, họ cũng đã để ông tiếp tục hướng nghiên cứu đang theo đuổi.<br /> <br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/1 (16).jpg" style="width: 255px; height: 253px;" /></div> <div> </div> <div> Điều diệu kỳ từ tinh thể ruby</div> <div> </div> <div> Chùm laser cường độ mạnh dùng để đo khoảng cách tới Mặt trăng.<span class="Apple-tab-span" style="white-space:pre"> </span>Tấm gương phản chiếu ánh sáng laser từ Trái đất được các nhà du hành Apollo đặt trên Mặt trăng.</div> <div> Nghiên cứu đột phá của Maiman bao gồm việc tạo ra laser bằng việc sử dụng nguồn chớp sáng công suất lớn và tinh thể ruby tổng hợp, mà bao người khác nghĩ rằng tinh thể này có khả năng không sử dụng được cho laser. Tuy nhiên, Maiman đã giới thiệu một kỹ thuật nhưng lại không được để ý tới: kích thích ruby bằng một chùm sáng cường độ cao. Trên thực tế, nó đã hoạt động! Một chùm ánh sáng đỏ công suất lớn được tạo ra, kéo dài chỉ trong khoảng thời gian ngắn ngủi của chớp sáng kích thích, tuy nhiên với cường độ mạnh hơn bất cứ nguồn sáng nào trước đó. Và nó đã tạo ra một chùm liên tục định hướng cao. Bởi vì những sung laser chỉ được tạo ra trong khoảng thời gian ngắn ngủi, các nhà khoa học ngay lập tức hăm hở tạo ra những chùm laser hoạt động liên tục và họ đã sớm làm được điều đó. Những sung laser ngày nay đã trở thành những công cụ thú vị sử dụng trong khoa học và những hệ thống thông tin liên lạc không dây.</div> <div> Ban đầu Maiman gửi bản thảo mô tả thiết bị được ông sáng chế tới Physical Review LettersNature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình. nhưng bị loại bởi vì có rất nhiều bản thảo về maser cũng đã được gửi đến. Và những người biên tập buộc phải đưa ra một quyết định ngoại lệ là chỉ chấp nhận một số bài hạn chế nào đó. Sau đó Maiman đã gửi bài báo cho Nature và bây giờ, bài báo “Bức xạ quang học kích thích ở ruby” đã trở nên nổi tiếng - (T. H.Maiman Nature 187, 493–494; 1960). Bài báo rất ngắn gọn nhưng là một bài báo quan trọng hơn tất cả những bài báo xuất hiện trên Nature ở thế kỷ trước. Thiết bị này nhanh chóng được tái tạo bởi nhiều nhà khoa học và nhiều loại khác tiếp tục được phát minh. Thuật ngữ “laser”-khuyếch đại ánh sáng bằng phát xạ kích thích của bức xạ-cũng sớm trở nên phổ biến. TS.Maiman đã trở thành người chiến thắng trong cuộc chạy đua tạo ra laser bắt đầu từ năm 1959. Năm 1960, Townes và Schawlow, cả hai đều được nhận giải Nobel sau này, đã được nhận bằng sáng chế về maser quang học, mà thực chất cũng là một dạng của laser. Nhưng đó chỉ là những sáng chế trên giấy tờ mà không có bất kỳ một thiết bị chức năng nào hỗ trợ. Thật tuyệt vời. TS.Maiman đã tạo ra laser hoạt động đầu tiên, và ông luôn cho rằng Townes và những người khác cố ý xem thường đóng góp của mình.</div> <div> </div> <div> <strong>“Cây đũa thần” của khoa học mới</strong></div> <div> </div> <div> Phát xạ kích thích của bức xạ, quá trình chủ yếu sau laser, lần đầu tiên được ghi nhận bởi Einstein vào năm 1918. Nhưng phải đến 1951 việc sử dụng nó cho khuếch đại thực sự những sóng điện từ mới được ghi nhận. Vào năm 1954 thiết bị đầu tiên như vậy, maser (khuếch đại sóng cực ngắn bằng phát xạ kích thích), hoạt động ở bước sóng centimeter được xây dựng. Tất cả những dạng sớm nhất của laser được phát minh trong công nghiệp bởi những nhà vật lý trẻ từ các trường đại học làm việc trong lĩnh vực phổ kế sóng cực ngắn và vô tuyến. Do đó hầu như laser được phát minh lĩnh vực kỹ thuật và máy quang phổ. Nền tảng của Maiman cũng không phải là ngoại lệ: ở Stanford, ông là học trò của giáo sư Willis Lamb, người được trao giải Nobel cho những nghiên cứu về phổ hydro. Loại tiếp theo của laser, tương tự như laser của Maiman nhưng sử dụng loại tinh thể khác, được tạo bởi Peter Sorokin và Mirek Stevenson ở IBM ở Yorktown Heights, New York. Tiếp sau đó là thế hệ laser hoạt động liên tục tạo bởi quá trình phóng điện do Ali Javan, William Bennett và Don Herriott ở Bell Telephone Labs tại Murray Hill, New Jersey, sáng chế.</div> <div> </div> <div> Một vài ứng dụng của laser ban đầu được xem xét bởi hầu hết các nhà khoa học; nó thỉnh thoảng được gán với cụng từ “một lời giải tìm kiếm một vấn đề”. Sự phát triển tiếp theo đã tạo ra rất nhiều loại laser- từ những chùm nhỏ xíu đến những chùm khổng lồ-và những loại laser này đã lan tỏa vào tất cả các lĩnh vực khoa học và công nghệ. Laser cũng đã trở nên phổ biến rộng khắp trong công nghiệp và là công cụ hiệu nghiệm cho nhiều khoa học mới. Những ứng dụng của laser đã tạo tiền đề cho một số giải Nobel. Ngày nay, laser được khai thác như một công cụ hiệu quả dùng để cắt, hàn; trong thông tin liên lạc; những phép đo lường với độ chính xác cao; trong công nghệ nano; trong tính toán; trong y học; vi sinh vật và kính hiển vi.</div> <div> Sử dụng laser các nhà khoa học có thể thực hiện những phép đo chính xác khoảng cách giữa Trái đất và Mặt trăng. Đặc biệt, nhiều nhà khoa học đang nỗ lực ghi nhận những tín hiệu laser từ các hành tinh quay xung quanh những ngôi sao ở xa để mong tìm kiếm những nền văn minh ngoài Trái đất. Các nhà khoa học hy vọng rằng, những nền văn minh đó, nếu tồn tại, họ có thể gửi những sung laser tới Trái đất của chúng ta. Chính bản thân Maiman cũng rất hài lòng với những ứng dụng của laser trong y học, chẳng hạn như việc cấy ghép võng mạc. Nhưng ông lại không ưa việc sử dụng laser trong chế tạo vũ khí hay sử dụng vào những mục đích chiến tranh. Đây là một ý tưởng phổ biến trong khoảng thời gian sau khi những tiềm năng nổi bật của công nghệ được ghi nhận. Maiman đã rất phẫn nộ khi một số tờ báo gọi ông là “Người đàn ông Los Angeles phát minh ra tia chết chóc của khoa học viễn tưởng”. Sợ hơn cả là họ tưởng tượng ra những câu chuyện mà ở đó, laser trở thành thứ vũ khí đe dọa sự bình yên của cả nhân loại.</div> <div> Việc khuếch đại hồng ngoại bằng phát xạ kích thích có thể được tạo ra “irasers”-laser hồng ngoại (bước sóng 30-1000 micrometers). Thuật ngữ laser muốn ám chỉ những hệ thống tương tự với bước sóng lên đến 1 mm (trên bước sóng đó là maser) và cả những bước sóng ngắn hơn: laser tia X và tia gamma và sự phát triển xa hơn của chúng có thể thúc đẩy sự tiến triển khoa học vươn xa hơn nữa.</div> <div> </div> <div> <strong>Hai lần hụt... giải Nobel</strong></div> <div> <br /> Sau phát minh của mình, Maiman đã sớm tập trung nghiên cứu về quang học phi tuyến, một lĩnh vực có thể tạo chùm laser cường độ cao. Năm 1962, ông thành lập công ty riêng, Korad Corporation, chuyên về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng laser. Đến năm 1968, sau khi bán công ty này cho Union Carbide Corporation, Maiman thành lập Maiman Associates. Ông cũng là giám đốc của Control Laser Corporation và trở thành thành viên ban cố vấn của tạp chí Industrial Research Magazine. Đồng thời cũng là tác giả của cuốn sách The Laser Odyssey.</div> <div> Sáng chế của Theodore Maiman về laser hoạt động đầu tiên trên Trái đất (ngày nay các nhà khoa học cũng đã phát hiện hiện tượng laser xảy ra một cách tự nhiên ở một vài thiên thể trong vũ trụ) là một lịch sử chân thật và được ghi nhận rộng rãi. Với những đóng góp về laser, ông đã hai lần được đề nghị trao giải Nobel. Ông đã được chọn trở thành thành viên của National Inventors Hall of Fame và US National Academies. Và cũng đã nhận được rất nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Wolf trong vật lý, Giải thưởng Oliver Buckley và Japan Prize-một giải thưởng danh giá của châu Á tương tự như giải Nobel.</div> <div> <br /> Đ.Phường (Theo Nature)</div> ', 'images' => '201606291035126c8526295932ef05580f767e29354176.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '56270', 'slug' => 'cha-de-cong-nghiep-quang-dien', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '751', 'rght' => '752', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 7 => array( 'Post' => array( 'id' => '430', 'name' => 'Lược giải về thuyết Tương Đối Hẹp', 'code' => null, 'alias' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div class="Summary" style="font-size: 10pt; font-family: Arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify" style="font-size: 12px; font-family: arial;"> <span class="SummaryDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblDescription" style="font-size: 10pt; font-weight: bold;"><font size="2">Ai trong chúng ta đi máy bay, sau khi máy đã vút lên cao để bay đều đều, mà có thể cảm thấy mình di chuyển với vận tốc khoảng ngàn cây số trong một giờ?</font></span></div> </div> <div style="font-family: arial; line-height: 18px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; padding: 2px;"> <div align="justify"> <p style="font-family: Arial;"> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-size: 9.5pt;">Hơn bốn trăm năm trước đây Galileo Galilei cũng đưa ra một ví dụ tương tự mở đầu cho nguyên lý tương đối mang tên ông: trong hầm kín của một chiếc tàu thủy di chuyển thẳng và đều đặn (vectơ vận tốc cố định, không thay đổi với thời gian), ta hãy quan sát những con bướm bay và những giọt nước tí tách rơi. Nay tàu đứng yên, cách thức bướm bay và nước rơi vẫn như khi tàu di chuyển, chẳng có gì thay đổi. Rồi tàu lại di chuyển nhưng với vận tốc và chiều hướng cố định khác, bướm vẫn bay và nước vẫn rơi hệt như trước. Nói cách khác: những định luật vật lý miêu tả sự vận hành của các hiện tượng tự nhiên (bướm bay, nước rơi) <em>không thay đổi</em> trên tàu di chuyển thẳng và đều, kể cả tàu dừng ở bến. Người ở trong tàu nếu chỉ quan sát đo lường những hiện tượng trong tàu mà không tiếp xúc với bên ngoài để so sánh thì chẳng sao biết là tàu đứng hay đi, và đi với vận tốc nào, chiều hướng nào. Nói cách khác, di động đều đặn chỉ là chuyện tương đối, chẳng sao phân biệt bến hay tàu cái nào đứng yên, cái nào chuyển vận. <br /> <br /> Nguyên lý tương đối được Galilei tóm tắt trong một câu ngắn gọn ‘’di chuyển <em>đều đặn</em> cũng như không’’, hàm ý là định luật cơ học không thay đổi dạng trong các hệ <em>quy chiếu quán tính</em><sup>1</sup>, ví dụ của hai hệ quy chiếu quán tính: <u><em>K</em></u> bất động còn <u><em>K’</em></u> di chuyển đều đặn so với <em><u>K</u></em>. Vì chuyển động của một vật (kể cả ánh sáng) là sự thay đổi vị trí không gian của vật đó theo thời gian, nên ta gọi tọa độ của đa tạp không- thời gian bốn chiều trong <em>K</em> là x, y, z, t (toạ độ của không gian ba chiều là x, y, z và của thời gian là t) còn toạ độ trong <em>K’</em> là x’, y’, z’, t’. Đa tạp đó có tung độ là trục thời gian t, còn hoành độ là không gian ba chiều với 3 trục Ox, Oy, Oz. Phương trình diễn tả sự vận hành của cùng một sự kiện vật lý trong <em><u>K </u></em>v�<u><em>K’</em></u> đều phải có chung một dạng: f(x, y, z, t) = f (x’, y’, z’, t’), hàm số f chỉ định một định luật vật lý nào đó.<br /> <br /> Khi nguyên lý này áp dụng cho hiện tượng điện-từ để diễn tả vận tốc ánh sáng c không thay đổi trong mọi hệ quy chiếu quán tính thì hàm f(x, y, z, t) mang dạng x² + y² + z² – (<em>c</em>t)². Bất kỳ lúc nào và ở đâu cũng tồn tại một đại lượng s²≡ x² + y² + z² – (ct)² bất biến và = 0 vì c = r/t với r² = x² + y² + z². <br /> <br /> Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp bốn chiều không-thời gian là một cái<em> nón ánh sáng<sup>2</sup></em> (light cone) và biểu thức x² + y² + z² – (<em>c</em>t)² đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong sự khám phá thuyết tương đối hẹp và rộng như ta sẽ thấy.<br /> <br /> <strong>I- Không cần ether để truyền đi sóng điện-từ</strong><br /> <br /> Khởi đầu là một hiện tượng mà Albert Michelson và Edward Morley phát hiện năm 1887, nó trái ngược với trực giác và định kiến của mọi người trước năm thần kỳ 1905 (năm Albert Einstein sáng tạo ra thuyết tương đối hẹp). Như sóng nước và sóng âm thanh theo thứ tự là dạng dao động tuần hoàn của nước và của không khí, những loại sóng đó cần nước và cần không khí để truyền đi. Vì vậy định kiến ăn sâu vào tâm khảm mọi người thời đó cho rằng phải có một chất liệu gọi là ether để nhờ đó sóng ánh sáng dao động, không ai tin là sóng điện-từ có thể truyền trong chân không, chẳng cần môi trường chất liệu nào. Vì ánh sáng đến với ta từ các thiên thể xa xăm, ether phải trải rộng tràn ngập khắp vũ trụ không gian, đâu và lúc nào cũng có, như vậy ether được coi là một hệ quy chiếu tuyệt đối bất động. Nay ta hãy thay bến bằng ether và tàu bằng trái đất di động trong ether. <br /> <br /> Lấy trường hợp vận tốc v song song cùng chiều với trục O<strong>x </strong>như một thí dụ cụ thể của hai hệ quy chiếu quán tính đơn giản nhất l�<em><u>J</u></em> (bến) v�<em><u>J</u>‘</em> (tàu). Theo cơ học cổ điển của Isaac Newton, nếu vận tốc ánh sáng đo trên bến l�<em>c</em> thì người đứng trên bến sẽ nghĩ rằng vận tốc ánh sáng phát ra ở trên tàu phải l�<em>c</em> ± v (luật cộng trừ vận tốc) tùy theo ánh sáng chạy song song cùng chiều hay ngược chiều với tàu. Cũng vậy, người trên tàu khi đo vận tốc ánh sáng cũng sẽ thấy vận tốc đó <em>phải khác</em> vận tốc ánh sáng truyền đi trên bến, sự khác biệt đó sẽ cho ta <strong>v</strong>. Michelson và Morley tìm kiếm vận tốc của làn gió ether thổi so với trái đất coi như đứng yên bằng cách đo lường sự khác biệt khoảng cách mà ánh sáng truyền đi theo hai chiều thẳng góc với nhau (song song với <strong>v</strong> và thẳng góc với nó như một ví dụ điển hình). Khoảng cách khác biệt đó, nếu có, sẽ được phát hiện bằng hiện tượng giao thoa ánh sáng, nhưng sau bao lần tìm kiếm hai vị chẳng thấy chút khác biệt nào và như vậy vận tốc ánh sáng không thay đổi trong bất kỳ chiều hướng nào nó phát ra trên trái đất, do đó chẳng sao phát hiện nổi sự hiện hữu của ether.<br /> <br /> Dùng kết quả thực nghiệm này, Einstein bèn chấp nhận <em>nguyên lý tương đối</em> áp dụng cho hiện tượng điện-từ như một tiền đề, theo đó vận tốc ánh sáng <em>c</em> (khoảng 300 ngàn km/s) bao giờ cũng bằng nhau trong tất cả các hệ quy chiếu quán tính, như vậy giả thuyết chất liệu ether tràn ngập vũ trụ không cần thiết nữa. Dùng tiền đề này, ông suy diễn những hệ quả và đề xuất cũng như tiên đoán những hiện tượng kiểm soát đo lường được. Tiếp cận cách tân như vậy khởi đầu từ Galilei - trong đó suy luận, phê phán bằng lý tính và kiểm chứng bằng thực nghiệm đóng vai trò chủ đạo - là bài học sâu xa cho hậu thế và tiếp tục làm kim chỉ nam cho tiến trình nghiên cứu sáng tạo của khoa học ngày nay. Phương pháp giải đáp của Einstein khác hẳn cách thức của Hendrik Lorentz và Henri Poincaré vì hai vị (và nhiều nhà vật lý khác) đều đề xuất một vài giả thuyết về lực tác động lên cách vận hành của vật chất để tìm cách chứng minh ngược lại là hiện tượng điện-từ <em>tuân thủ nguyên lý tương đối. </em><br /> <br /> Tuy hai cách tiếp cận trái ngược chiều nhau nhưng đều có chung một phương trình để diễn tả vận tốc ánh sáng <em>c</em> trong hai hệ quy chiếu quán tính <em><u>K</u></em> v�<em><u>K‘</u></em> phải như nhau, <em>c </em>= r/t = r’/t’ với r² = x² + y² + z², r’² = x’² + y’² + z’²: <br /> s² ≡ x² + y² + z² – (ct)² = x’² + y’² + z’² - (ct’)² . <br /> <br /> Các tọa độ bốn chiều (x, y, z, t) và (x’, y‘, z’, t’) của hai hệ quy chiếu phải liên kết, hoán chuyển giữa chúng với nhau như thế nào để sao cho đại lượng s² không thay đổi, hay bất biến. <br /> <br /> <strong>II- Hoán chuyển Lorentz của không-thời gian và Cơ học tương đối tính</strong> <br /> <br /> Trong trường hợp vận tốc <strong>v</strong> song song cùng chiều với trục O<strong>x</strong> của 2 hệ quy chiếu <em><u>J</u> </em> và <em><u>J</u> </em>‘ nói trên thì đẳng thức bất biến s² thu hẹp thành s² ≡ x² – (ct)² = x’² - (<em>c</em>t’)² vì y = y’ và z = z’. Nếu như x² + (<em>c</em>t)² = x’² + (ct’)² (dấu cộng thay dấu trừ trong s²) thì sự hoán chuyển các tọa độ (x, ct) để thành (x’, <em>c</em>t’) sẽ là phép quay các tọa độ (x, ct) một góc φ: <br /> x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ; <br /> (<em>c</em>t’) = (<em>c</em>t) cosφ + x sinφ <br /> <br /> Tính toán cho biết tanj chính là v/<em>c</em>. Thực thế một quan sát viên đứng ở điểm x’ = 0 chẳng hạn cho ta: x’ = x cosφ - (<em>c</em>t) sinφ = 0 → x/<em>c</em>t º v/c = tanφ. <br /> <br /> Sự thay đổi dấu (+ ↔ -) trong s² dẫn đến thay đổi lượng giác hyperbolicφ ↔ iφ (<em>i</em><sup>2</sup> = - 1)<br /> <br /> cosφ ↔ chφ, sinφ ↔ shφ ↔, cos<sup>2</sup>φ ↔ + sin<sup>2</sup>φ = 1↔ ch<sup>2</sup>φ- sh<sup>2</sup>φ = 1<br /> <br /> 1 + tan<sup>2</sup>φ = 1/cos<sup>2</sup>φ ↔ 1 - th<sup>2</sup>φ = 1/ch<sup>2</sup>φ. <br /> <br /> Để cho x² – (ct)² = x’² - (ct’)² thì sự hoán chuyển giữa các tọa độ (x’, ct’) và (x, ct) sẽ là: <br /> <br /> x’ = x chφ - (ct) shφ<br /> <br /> (ct’) = (ct) chφ - x shφ; <br /> <br /> với thφ = v/c. Gọi β ≡ v/c v�<em>γ </em>≡ 1 ⁄ √1− β<sup>2</sup>, ta có: x’ = γ (x - vt) (I)<br /> <br /> ct’ = γ (ct - βx) hay t’ = γ (t = xv/c<sup>2</sup>). <br /> <br /> Ngược lại, hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> chạy với vận tốc - <strong>v</strong> so với hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> và như vậy ta có: |<br /> <br /> x = γ (x’ + vt’) (I’)<br /> <br /> ct = γ (ct’ + bx’) hay t = γ (t’ + x’v/<em>c</em><sup>2</sup>). <br /> <br /> Sự hoán chuyển không gian và thời gian hỗn hợp nhau như vậy trong công thức trên thường được gọi là phép hoán chuyển Lorentzii <sup>3</sup> đặc biệt. Dùng phép hoán chuyển này, ta kiểm chứng dễ dàng là khi x = <em>c</em>t thì tự động ta cũng có x’ = <em>c</em>t’ kèm theo, vận tốc ánh sáng - đo lường trong các hệ quy chiếu quán tính di chuyển với bất kỳ vectơ vận tốc cố định <strong>v</strong> nào - đều giống hệt nhau và bằng <em>c</em>. <br /> <br /> Cũng trong hai hệ quy chiếu <em><u>J</u></em> v�<em><u>J’</u></em> này, cơ học cổ điển (với thời gian phổ quát t’ = t và không gian chẳng mảy may liên hệ với thời gian) cho ta x’ = x – vt, y’ = y, z’ = z, t’ = t. Như vậy thì x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² ≠ x’² + y’² + z’² - (<em>c</em>t’)², vế phải phụ thuộc vào <strong>v</strong> và s² không bất biến. Điều này làm đau đầu bao nhà khoa học vì không sao giải thích nổi sự mâu thuẫn giữa lý thuyết (cơ học cổ điển) và thực nghiệm (Michelson & Morley).<br /> <br /> Einstein giải quyết mâu thuẫn trên như thế nào? Câu hỏi đầu tiên ông đặt ra là sự hỗn hợp không gian với thời gian của mấy phương trình hoán chuyển Lorentz có ý nghĩa vật lý gì hay chỉ là một hiếu kỳ toán học? Trước hết ông nhận xét l�<em>tính đồng thờ</em>i của hai (hay nhiều) sự kiện phải phụ thuộc vào hệ quy chiếu, điều mà cơ học cổ điển Newton bỏ qua không xét kỹ. Thực thế nếu định nghĩa tính đồng thời ở hai điểm xa nhau A và B trên trục Ox là tín hiệu ánh sáng phát ra từ A và từ B phải đi tới trung điểm M của AB cùng một lúc, ta thấy ngay cái đồng thời của sự kiện xảy ra ở M (ngồi trên bến) phải khác cái đồng thời xảy ra ở trên tàu (chạy với vận tốc <strong>v</strong> song song với <strong>AB</strong>). Thực thế tín hiệu ánh sáng phát ra từ B để tới M (nay ngồi trên tàu) phải đến trước tín hiệu ánh sáng phát ra từ A vì ánh sáng chạy theo B và bỏ lại A đằng sau. Vì vận tốc ánh sáng c tuy rất lớn nhưng không vô hạn, nó cần thời gian ¹ 0 để gửi tín hiệu nên cái đồng thời của người đứng yên phải khác cái đồng thời của người di động. Khi phân tích kỹ lưỡng khái niệm về thời gian, Einstein nhận ra vai trò cực kỳ quan trọng của nó trong cách giải quyết mâu thuẫn.<br /> <br /> Thêm bước nữa, sáng tạo độc đáo của Einstein là ông nhận thức rằng luật cộng trừ vận tốc trong cơ học Newton thực ra chỉ là một định kiến vì nó dựa vào một giả thuyết chưa bao giờ được kiểm chứng bằng thực nghiệm. Giả thuyết đó cho rằng một mét chiều dài và một giây đồng hồ đo trên tàu cũng bằng một mét và một giây đo trên bến. Trước Einstein, chẳng ai đặt câu hỏi là đối với những vật chuyển động thì thước đo độ dài không gian và nhịp độ tích tắc của đồng hồ đếm thời gian có thay đổi hay không, và ông chứng minh là thực sự chúng phải thay đổi ra sao.<br /> <br /> Nếu w là vận tốc đo trên tàu của bất kỳ một vật nào, còn v là vận tốc của tàu chạy so với bến đứng yên, thì vận tốc của vật đó đo trên bến l�<em>w</em> ± v mà cơ học cổ điển đương nhiên chấp nhận. Einstein nhận thấy luật này chỉ gần đúng và ông tìm ra công thức (<em>w </em>± v)/(1 ± wv/c2) thay thế nó<sup>4</sup>. Khi vật đó là ánh sáng (w = c), kỳ thú thay (c ± v)/(1 ± <em>c</em>v/<em>c</em><sup>2</sup>) không tùy thuộc vào v nữa mà lúc nào cũng bằng <em>c</em>, giải thích thoả đáng thực nghiệm Michelson & Morley. Dù bay nhanh đến đâu chăng nữa, thậm chí v = 99,99% <em>c</em>, ta vẫn không sao đuổi kịp ánh sáng vì nó vẫn chạy xa ta với vận tốc c như khi ta đứng yên! <br /> <br /> Điểm then chốt là Lorentz, Poincaré, Einstein mỗi người mỗi cách khác nhau đã tìm ra công thức (I) và đặc biệt hệ số <em>γ</em> º 1 ⁄ √1− (v² ⁄c²) ≥ 1, chìa khoá mở đường cho cơ học<em> tương đối tính</em><sup>5</sup> thay thế cơ học cổ điển. Hoán chuyển toạ độ t’ = t, x’ = x – vt trong cơ học cổ điển chỉ là dạng xấp xỉ của phép hoán chuyển không-thời gian t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>), x’ = γ(x - vt) trong cơ học tương đối tính khi v/c « 1 hay c ↔ ∞, γ ↔ 1. Tuy tất cả các vị đều cảm thấy là phép hoán chuyển Lorentz có thể đóng vai trò quan trọng nào đó trong cách giải thích thực nghiệm Michelson & Morley, nhưng chỉ riêng Einstein đã thành công vì ông nhận thức được bản chất của thời gian là không phổ quát mà co dãn, trong khi các vị khác vẫn tiếp tục suy luận với một thời gian duy nhất, tuyệt đối của Newton. <br /> <br /> Thông điệp cách mạng của Einstein so với cơ học cổ điển Newton, là chẳng có một thời gian tuyệt đối và phổ quát trong một không gian biệt lập với thời gian, chúng mật thiết liên đới, mỗi thời-điểm phải gắn quyện với mỗi không-điểm trong một thực tại bốn chiều sau này gọi là thế giới Minkowski để diễn tả sự vận hành của các sự kiện vật lý, cái<em> lúc nào </em>phải kèm theo cái <em>ở đâu</em>. Sân khấu của các sự kiện không phải là thời gian, cũng không phải là không gian mà là đa tạp tích hợp: không-thời gian. Sự gắn bó chặt chẽ thời gian với không gian (qua thế giới bốn chiều Minkowski) để diễn tả các sự kiện vật lý phản ánh tính chất phong phú và độc đáo của cơ học tương đối tính. Hermann Minkowski là người đầu tiên năm 1908 đề xuất thế giới bốn chiều vì ông thấu hiểu bản chất gắn quyện thời gian với không gian của thuyết tương đối mà ngay Einstein năm 1905 cũng chưa nhận thấy khi ông gắn ký hiệu <em>i</em> vào thời gian t trong s<sup>2</sup> ≡ x<sup>2</sup> + y<sup>2</sup> + z <sup>2</sup> + (<em>i</em>t)<sup>2</sup>. <br /> <br /> Thời gian thậm chí còn đóng vai trò thước đo độ dài của không gian, định nghĩa chính thức hiện đại của một mét là 1/(299792458) của một giây-ánh sáng. Đơn vị của độ dài không gian như giây-ánh sáng (hay năm-ánh sáng) chỉ định khoảng cách mà ánh sáng di chuyển trong một giây (hay một năm). Vân tốc c như vậy đóng vai trò hằng số cơ bản của tự nhiên.<br /> <br /> Có muôn ức thời gian, t và t’ đều chỉ định thời gian trong hai hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc khác nhau. Đồng hồ trong mỗi hệ quy chiếu quán tính đều có nhịp độ tích tắc nhanh chậm khác nhau, khoảng cách thời gian của mỗi hệ quy chiếu tùy thuộc vào vận tốc chuyển động của hệ ấy. Nhịp đập thời gian của bạn khác của tôi, ở mỗi điểm không gian lại gắn một đồng hồ đo thời gian với nhịp độ tích tắc khác nhau. Sở dĩ bạn và tôi tưởng rằng chúng ta chia sẻ một thời gian phổ quát, chỉ vì cộng nghiệp con người trong cái không gian quá nhỏ bé của trái đất so với vũ trụ, bạn và tôi đâu có xa nhau gì, vận tốc tương đối giữa chúng ta thấm gì so với vận tốc ánh sáng (<em>v²⁄c² </em>« 1, <em>γ</em> ≈ 1). Không có mũi tên thời gian lạnh lùng trôi của trực giác mà cơ học cổ điển Newton thừa nhận, không có cái <em>đồng thời</em> phổ quát và cái<em> hiện tại </em>của sự kiện, cái<em>bây giờ</em> chẳng thể xác định và giữ vai trò ưu tiên đặc thù nào hết vì liên tục có muôn vàn đỉnh <em>nón ánh sáng</em> (phụ chú 2) trong thế giới Minkowski của các sự kiện, mỗi đỉnh nón là một cái <em>bây giờ</em>. <br /> <br /> Hơn nữa, không-thời gian và vật chất lại hợp nhất như hình với bóng trong vũ trụ co dãn (thuyết tương đối rộng). Đã không có hiện tại thì nói chi đến quá khứ và tương lai, đó là nội dung triết học kinh ngạc của thuyết tương đối trong nhận thức về thời gian, cái ‘bây giờ’ chỉ là một ảo tưởng. Diễn tả hàm súc nhất về nhận thức này có lẽ nằm trong bức thư Einstein gửi cho con trai của Besso<sup>6</sup> khi nghe tin bạn mất. Bức thư viết: ‘’Vậy bạn đã trước tôi một chút giã từ cái thế gian lạ lùng này. Nhưng cái đó chẳng nghĩa lý gì. Đối với chúng ta, những nhà vật lý có xác tín, sự chia cách quá khứ, hiện tại, tương lai chỉ là một ảo giác, dẫu nó dai dẳng đến thế nào’’.<br /> <br /> <strong>III-Vài hệ quả kỳ diệu kiểm chứng được bằng thực nghiệm.</strong><br /> <br /> A- Hệ quả đầu tiên của thuyết Tương đối hẹp là khi chuyển động với vận tốc v thì một mét chiều dài không gian và một giây đồng hồ của thời gian sẽ thay đổi, khoảng cách độ dài không gian co ngắn lại và thời gian dãn nở ra. Khám phá ra điều cực kỳ quan trọng này vì Einstein thấu hiểu ý nghĩa vật lý của phương trình hoán chuyển x, t, trong khi Lorentz tuy cũng đã thấy không gian co cụm là một đáp số của phương trình nhưng cho đó chỉ là một hiếu kỳ toán học của phép hoán chuyển mà không có ý nghĩa vật lý nào khả dĩ kiểm chứng được bằng thực nghiệm. Còn sự dãn nở của thời gian thì duy nhất chỉ có Einstein khám phá ra.<br /> <br /> 1- Câu hỏi là một mét mà hai đầu đặt ở hai điểm O‘ và X‘ (toạ độ x’ của <em><u>J’</u></em>) thì người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> đo lường thấy là bao nhiêu ở bất kỳ một thời điểm t nào, đặc biệt t = 0. Nói cách khác, khoảng cách OX (tọa độ x của <em><u>J</u></em> đứng yên) khác biệt ra sao so với khoảng cách O‘X’ di động với vận tốc v. <br /> <br /> Phương trình x’ =<em> γ</em> (x - vt) của (I) với t = 0 cho ta x = x’/<em>γ</em> = x’√(1−<em> v² ⁄c</em>²). Vì O’X’chuyển động với vận tốc v nên cái thước OX (đo lường bởi một người quan sát nằm trong <u><em>J</em></u> ) bị co ngắn đi bởi hệ số 1/<em>γ</em> = √(1− <em>v² ⁄c</em>²) < 1. Ngược lại nếu coi OX chuyển động (với vận tốc - <strong>v</strong>) so với O’X’ đứng yên (<em><u>J </u></em> chuyển động so với <em><u>J ‘</u></em>đứng yên) thì phương trình x = γ (x’ + vt) của (I’) cho kết quả tương tự x’ = x/<em>γ</em> = x√(1− v² ⁄c²), độ dài không gian của vật di động với vận tốc ± <strong>v </strong> bao giờ cũng bị co ngắn bởi 1/<em>γ</em> = √(1− v² ⁄c²). Độ dài không gian di chuyển theo hướng song song với vận tốc <strong>v</strong> bị co, một mét trên tàu chỉ bằng √(1− v² ⁄c²) mét trên bến. Ngược lại một mét trên bến bằng √(1− <em>v² ⁄c²</em>) mét trên tàu. Nhưng độ dài không gian khi di chuyển theo hướng thẳng góc với <strong>v</strong> thì không thay đổi trong mọi trường hợp. <br /> <br /> 2- Cũng vậy, một độ dài thời gian (toạ độ t’ của <em><u>J‘</u></em> ở bất kỳ không điểm x’ nào) nhưng đo lường bởi một người quan sát nằm trong <em><u>J</u></em> chính là độ dài thời gian (toạ độ t của <em><u>J</u></em> ). Thời gian t của hệ quy chiếu bất động <em><u>J</u></em> dài hơn gấp γ lần thời gian t’của hệ quy chiếu <em><u>J ‘</u></em> di chuyển với vận tốc v: t = γ t’ = t’/√(1− v² ⁄c²). <br /> <br /> Thực thế thời gian t’ chỉ định bởi đồng hồ di động đặt ở trung tâm toạ độ O‘ (r’ = 0) cho ta ct’ – 0 = (ct)√(1 – r²/t²<em>c</em>²) = (<em>c</em>t)√(1– v²/<em>c</em>²), do đó t = γt’. Một cách chứng minh khác cũng cho kết quả tương tự. Với x’ = 0, phương trình thứ nhất x’ = γ (x- vt) của (I) cho ta x = vt. Thay thế x bằng vt trong phương trình thứ hai t’ = γ (t - xv/<em>c</em><sup>2</sup>) của (I), ta có t’ = t/γ. <br /> <br /> Một giây của đồng hồ di động bằng γ giây của đồng hồ đứng yên, thời gian ở trên bến dài gấp γ lần thời gian ở trên tàu. So với nhịp độ tích tắc của đồng hồ trên bến thì đồng hồ trên tàu đập chậm đi γ lần, nếu đồng hồ trên bến có nhịp đập mỗi tíc tắc là một giây thì nhịp tíc tắc đồng hồ trên tàu là γ giây. Các vật di chuyển càng nhanh thì thời gian của chúng càng trôi chậm, thậm chí thời gian của ánh sáng ngưng đọng như đóng băng (γ = ∞). <br /> <br /> Từ nay ta gọi chung tất cả các <font face="Times New Roman" size="3"><em>τ</em></font> ≡ t/γ l�<em>thời gian riêng của hệ quy chiếu chuyển động với vận tốc</em> v, còn t chỉ định thời gian của hệ quy chiếu bất động. <br /> <br /> Sự co dãn thời gian (nhịp độ đồng hồ đập nhanh chậm khác nhau) của các vật chuyển động với vận tốc lớn đã được thực nghiệm kiểm chứng nhiều lần từ những năm 1970 dùng đồng hồ nguyên tử đặt trên máy bay, hoả tiễn, tiếp nối bởi biết bao ứng dụng thực tiễn trong đời sống con người mà Hệ thống Định vị Toàn cầu (Global Positioning System, GPS) là một ví dụ. Trên các vệ tinh của GPS, sự chính xác cực kỳ của nhịp độ đồng hồ là điều kiện tối quan trọng cho GPS đo đạc khoảng cách không gian thành công. Trên các vệ tinh đó, thuyết Tương đối rộng cho ta hệ quả ngược với thuyết Tương đối hẹp, thời gian co cụm lại vì cường độ trọng lực trên vệ tinh giảm đi so với mặt đất. Nhưng vệ tinh GPS vì chuyển động nhanh so với mặt đất đứng yên nên thời gian trên đó cũng dãn nở theo thuyết Tương đối hẹp, như vậy ta phải kết nối hai hệ quả trái ngược nhưng khác nhau về độ lớn của sự thay đổi nhịp tích tắc đồng hồ trên vệ tinh GPS. <br /> <br /> Câu chuyện ẩn dụ Từ thức thăm Thiên thai rồi trở về cố hương thấy cảnh vật đổi thay nhiều, thời gian dưới trần trôi quá nhanh, một kịch bản Đông phương của<em> nghịch lý </em>hai anh em sinh đôi, người anh bay với vận tốc cao trong vài năm rồi trở về thấy em ở lại nhà nay đã thành lão, hay chuyện khoa học cho đại chúng của nhà vật lý G. Gamow với nhân vật M. Tompkins sống trong một thế giới tưởng tượng ở đó vận tốc ánh sáng chỉ bằng 30 km/h, có bà mẹ đặt một con sơ sinh trên vòng ngựa gỗ quay với vận tốc xấp xỉ bằng vận tốc ánh sáng, còn con sinh đôi đặt ở dưới đất bên cạnh. Quên đi năm sau trở lại thấy bé trên vòng ngựa gỗ vẫn gần như xưa còn hai mẹ con trên đất già thêm là một ẩn dụ khác<sup>7</sup>.</span><br /> </p> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="278" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h1.jpg" width="355" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">B- Hệ quả tuyệt vời thứ hai là phương trình E = <em>γmc</em>² của thế kỷ liên kết năng lượng E khổng lồ với khối lượng m nhỏ bé của vật chất, trong một gam khối lượng tiềm ẩn một năng lượng tương đương với nhu cầu dinh dưỡng của vài chục ngàn người trong vài năm!<br /> <br /> <em>1-Vài điều sơ đẳng trong cơ học cổ điển</em><br /> <br /> Khối lượng của vật chất là một khái niệm quan trọng trong khoa học mà nhân loại đã ý thức ít nhiều về nó ngay từ thuở các nền văn hiến ngàn xưa. Một cách định tính, ta hãy khởi đầu với cơ học cổ điển của Galilei và Newton theo đó khối lượng<em> m</em> của một vật được hiểu như bản tính nội tại của nó, <em>m</em> gói ghém “số lượng của vật chất” kết tụ trong đó.<br /> <br /> Còn năng lượng? Dưới dạng sức nóng - mà ta gọi là nhiệt năng - có lẽ con người đã cảm nhận ra khái niệm năng lượng ngay từ thuở họ phát minh ra lửa, không phải ngẫu nhiên mà ngôn từ calorie đã được dùng để chỉ định đơn vị năng lượng. Nó là căn nguyên tác động lên vạn vật để làm chúng biến đổi dưới mọi hình thái hoặc làm chúng di chuyển. Như vậy năng lượng chẳng thể tách rời khỏi lực và để diễn tả chính xác thì năng lượng được định nghĩa như tích số của vectơ lực <em><strong>F </strong></em>nhân với vectơ chiều dài <em>x</em> mà vật di chuyển do tác động của <em><strong>F</strong></em> áp đặt lên nó. Thực vậy, tích số <strong><em>F. x </em></strong>trước hết gọi l�<em>công</em> làm ra bởi lực <strong><em>F</em></strong> tác động lên một vật. Đó là một định nghĩa hợp lý vì nó chỉ định cái công sức mà lực phải bỏ ra để làm cho vật di chuyển một đoạn chiều dài x với vận tốc <strong>v </strong>= d<em>x</em>/dt. Khi ta mang cho vật cái <em>công sức</em> của <strong><em>F</em></strong> thì vật đó phải biến đổi bởi vì nó thu nhận một <em>năng lượng E</em>, và ta định nghĩa năng lượng mà vật thu được chính l�<em>công</em>của lực <strong><em>F</em></strong> mang cho nó. Vậy <em>E = <strong>F. x</strong>,</em> và dưới dạng vi phân d<em>E</em> =<strong><em> F.</em></strong>d<em>x</em>, ta suy ra là sự biến đổi theo thời gian t của năng lượng d<em>E</em> /dt chính là tích số <strong>F.v</strong>, d<em>E</em>/ dt = <strong><em>F</em>.v</strong> mà ta sẽ dùng để tìm ra phương trình E = γmc<sup>2</sup> của thế kỷ.<br /> <br /> Trong cơ học có hai loại năng lượng thường được nhắc đến: thế năng và động năng. Thí dụ thứ nhất là trọng lực <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> = <em>m<strong>g</strong></em> (với g = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>g</strong>| ≈ 9.81m/s<sup>2</sup> chỉ định gia tốc tạo nên bởi trọng trường của trái đất). Sức hút <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub>kéo khối lượng <em>m</em> rơi từ trên một độ cao h = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong><em>x</em></strong>| xuống mặt đất. Vì <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub> và <strong><em>x</em></strong> song song và c‌‌ùng hướng về trung tâm trái đất nên <strong><em>F</em></strong><sub>g</sub><strong><em>. x</em></strong> = <em>m</em>gh. Đại lượng <em>m</em>gh gọi là<em> thế năng</em> của vật đặt ở độ cao h so với mặt đất. Ở bất kỳ một điểm cao h nào đó, vật mang sẵn một năng lượng <em>m</em>gh tiềm tàng, một thế năng. Thí dụ thứ hai là với bất cứ một lực<em> F</em> nào ta cũng có d<em>E</em> = <strong><em>F</em></strong>.d<em>x</em>, khi thay dx = <strong>v</strong>dt v�<strong><em>F</em></strong> = md<strong>v</strong>/dt, ta có d<em>E</em> = <em>m</em><strong>v</strong>.d<strong>v</strong>, làm tích phân ta được <em>E</em> = (½)<em>m</em>v<sup>2</sup>, với v = ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|<strong>v</strong>|. Ta gọi năng lượng (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> là động năng. Một vật khối lượng <em>m</em>chuyển động với vận tốc <strong>v</strong> mang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>. Một vật đứng yên (v = 0) rơi từ một độ cao h, khi chạm đất nó có vận tốc v = (2gh)½, thế năng <em>m</em>gh chuyển sang động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup>, minh họa định luật bảo toàn năng lượng.<br /> <br /> Sau hết, ta định nghĩa vectơ xung lượng<strong> p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> và phương trình cơ bản <strong><em>F</em></strong> = <em>m</em>d<strong>v</strong>/dt nay viết dưới dạng <strong><em>F</em></strong> = d<strong>p</strong>/dt.<br /> <br /> <em>2- Hai con đường đến E = γmc<sup>2</sup></em><br /> <br /> Tại sao hai? Nhà vật lý kỳ tài Richard Feynman từng khuyến khích là nếu có thể thì nên suy diễn, trình bày hay chứng minh một kết quả khoa học nào đó theo nhiều phương pháp khác nhau để rọi sáng vấn đề. Tập sách tuyệt vời <em>The Feynman Lectures on Physics</em> có nhiều thí dụ diễn giảng theo vài cách khác nhau mà lại bổ túc cho nhau.<br /> <br /> Trước hết cần minh định là chỉ có phương trình E<sub>0</sub>=<em> mc<sup>2</sup></em> hay <em>E = γmc<sup>2</sup></em> mới thực sự phản ánh ý nghĩa của thuyết tương đối hẹp, <em>E</em> thay đổi theo vận tốc của vật, động năng (½) <em>m</em>v<sup>2</sup> là ví dụ cụ thể nhất, còn E<sub>0</sub> là năng lượng khi vật đứng yên (v = 0, γ = 1). Phương trình E<sub>0</sub> = <em>mc<sup>2</sup></em> và Δ<em>E</em><sub>0</sub> = (Δ<em>m</em>)c<sup>2</sup> chính Einstein đã viết ra trong công trình năm 1905. Ngoài ra Einstein còn đề xuất cách kiểm chứng <em>E</em><sub>0</sub> = <em>mc²</em> bằng thực nghiệm, hạt nhân phóng xạ tự nhiên (như radium) khi mất đi một chút năng lượng Δ<em>E</em><sub>0</sub> thì khối lượng nó phải giảm đi Δ<em>m</em> = Δ<em>E</em><sub>0</sub>/c² mà năm 1932 John Cockcroft và Ernest Walton ở Đại học Cambridge chứng nghiệm . <br /> <br /> Trong cơ học tương đối tính (hay thuyết tương đối hẹp), theo Einstein<sup>8</sup> để tránh sự mơ hồ, thậm chí nhầm lẫn về khái niệm khối lượng, ta không nên đưa ra hai ký hiệu: m(v) ≡ γ<em>m</em> và m<sub>0</sub> ≡ m(v = 0) theo đó m<sub>0</sub> là khối lượng bất động của một vật và m(v) = m<sub>0</sub>/√(1− v²⁄<em>c</em>²) là ‘khối lượng tương đối tính’ khi vật chuyển động với vận tốc v. Tích số của <em>γ</em> với <em>m</em> không nên hiểu và truyền bá như “khối lượng thay đổi với vận tốc’’ và viết<em>γm</em> dưới dạng m<sub>0</sub>/√(1 –v2 /<em>c</em><sup>2</sup>) trong các sách giáo khoa. Chỉ có một khối lượng m trong các định luật vật lý, không có khối lượng m0 của vật bất động hay khối lượng ‘tương đối tính’ m(v) hàm số của vận tốc v.<br /> <br /> a- Henri Poincaré, nhà toán học uyên bác và phổ quát Pháp, năm 1900 (trước năm thần kỳ 1905) đã viết ra<sup>9</sup> <em>E = mc<sup>2</sup></em>, nhưng phương pháp thiếu nhất quán của ông để tìm ra nó khiến tác giả đã quên hẳn đi đến nỗi năm 1908, ba năm sau khi Einstein khám phá ra <em>E<sub>0</sub> = mc<sup>2</sup></em>, Poincaré - khi so sánh một vật phát xạ ánh sáng với một khẩu đại bác bắn ra một viên đạn - đã viết trong La dynamique de l’électron, Science et Méthode (1908) mấy câu sau: "Khẩu đại bác giật lùi vì viên đạn bị bắn ra đã tác động trở lại. Trường hợp vật phóng quang lại là chuyện khác, ánh sáng phát ra không phải là vật chất, đó là năng lượng, mà năng lượng thì không có khối lượng’’. Qua câu trên, Poincaré dẫu có viết ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> thì ông đã quên nó rồi. <br /> <br /> Poincaré tìm ra <em>E = mc<sup>2</sup></em> bằng cách nào? Trước hết, ông xem xét một chùm sóng ánh sáng có năng lượng<em>E</em> và xung lượng <strong>p</strong>. Theo định lý Poynting trong điện-từ thì p ≡ |<strong>p</strong>| = <em>E/c</em>, điều chính xác đối với photon không có khối lượng. Cái lầm của Poincaré là dùng phương trình của cơ học cổ điển <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> (với v = <em>c</em>) để áp dụng cho ánh sáng vì năm 1900 ông chưa suy diễn ra hệ số quan trọng γ. Đó là nghịch lý vì cơ học cổ điển chỉ áp dụng cho những di động chậm, v « c. Kết hợp hai cái xung khắc là p = <em>E/c</em> với p = <em>mc</em>, ông thấy<em>E = mc<sup>2</sup></em>, vì thiếu hệ số γ nên công thức đưa đến hệ quả sai là ánh sáng với năng lượng E có khối lượng <em>m = E/c<sup>2</sup></em> ≠ 0. Điều ngạc nhiên là ngày nay hãy còn vài tác giả Pháp bảo hoàng hơn vua khẳng định Poincaré là tác giả phương trình của thế kỷ<sup>10</sup>.<br /> <br /> b- Cần nhắc điều quan trọng là trong thuyết tương đối hẹp, mỗi <em>không-điểm</em><strong> x</strong> (3 thành phần x, y, z) phải gắn một <em>thời-điểm</em> t trong một thực tại không-thời gian bốn chiều Minkowski. Một <em>tứ-vectơ</em> không-thời gian là tập hợp có 4 thành phần mang ký hiệu x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> = <em>c</em>t, x<sup>1</sup>, x<sup>2</sup>, x<sup>3</sup>), với x<sup>1</sup> = x, x<sup>2</sup> = y, x<sup>3</sup> = z, viết gọn là x<sup>μ</sup> (x<sup>0</sup> =<em>c</em>t, <strong>x</strong>). Từ tứ-vectơ x<sup>μ</sup>, ta lập một tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup> = <em>m</em>dx<sup>μ</sup>/d<font face="Times New Roman">τ</font>, và tính toán ra bốn thành phần của p<sup>μ</sup>(p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong>). Dùng định nghĩa quen thuộc của vectơ vận tốc <strong>v</strong> = d<strong>x</strong>/dt, vectơ gia tốc <strong>a</strong> = d<strong>v</strong>/dt, ta tính ra đẳng thức: dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup> <br /> <br /> Phương trình <strong>F</strong> = d<strong>p</strong>/dt = <em>m</em>d(γ<strong>v</strong>)/dt cho ta<strong> F</strong> = [mγ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/<em>c</em><sup>2</sup>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> thay thế <strong>F</strong> = <em>m</em><strong>a</strong>, cũng như <strong>p</strong> = <em>mγ</em><strong>v</strong> thay thế <strong>p</strong> = <em>m</em><strong>v</strong> của cơ học cổ điển, chúng là giới hạn khi c → ∞ của cơ học tương đối tính.<br /> <br /> <em>c- Hai phương pháp chứng minh E = γmc<sup>2</sup>. </em><br /> <br /> Cách thứ nhất dựa vào d<em>E</em>/dt = <strong><em>F.</em>v</strong> đề cập ở đoạn 1. Dùng <strong>F</strong> =[<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>)/<em>c<sup>2</sup></em>] <strong>v</strong> + <em>mγ</em><strong>a</strong> vừa thiết lập, ta có <strong><em>F.</em>v</strong> =<em>mγ<sup>3</sup></em>(<strong>v.a</strong>), khi kết hợp nó với dγ/dt = γ<sup>3</sup>(<strong>v.a</strong>)/c<sup>2</sup>, ta được <strong><em>F</em>.v</strong> = <em>mc<sup>2</sup></em> dγ/dt = d<em>E</em>/dt và như vậy <em>E = γmc<sup>2</sup></em>.<br /> <br /> Cách thứ hai là liên kết thành phần p<sup>0</sup> = <em>γmc</em> (của tứ-vectơ xung lượng p<sup>μ</sup>) với năng lượng <em>E</em>, và xin chú tâm đến thứ nguyên ML<sup>2</sup>/T<sup>2</sup> của năng lượng (ba đại lượng cơ bản, khối lượng M, chiều dài không gian L, thời gian T). Vậy phép phân tích thứ nguyên bảo ta p<sup>0</sup> = <em>E</em> chia cho một vận tốc nào đó. Ta chỉ có hai lựa chọn, đó là v hay <em>c</em>, nhưng v không thích hợp vì nó có thể bằng 0 và đưa p<sup>0</sup> đến một giới hạn vô tận, vậy p<sup>0</sup> = <em>E/c</em>. Với p<sup>0</sup> = <em>γmc</em>, ta có <em>E = γmc<sup>2</sup></em>. Lựa chọn p<sup>0</sup> = <em>E/c</em> còn phù hợp với trường hợp v « c, vì khi ta khai triển hệ số <em>γm</em> thành chuỗi (v/c)<sup>n</sup> thì ta có <em>γmc<sup>2</sup> ~ mc<sup>2</sup> + (½)mv<sup>2</sup></em> + (3/8)<em>m</em>(v<sup>4</sup>/<em>c</em><sup>2</sup> )..., ta nhận ra <em>γmc<sup>2</sup></em> chứa đựng <em>động năng</em> (½)<em>m</em>v<sup>2</sup> quen thuộc. Đó là phương pháp Einstein dùng để tìm ra phương trình của thế kỷ<sup>11</sup>. Hai phương trình cơ bản tóm tắt thuyết tương đối hẹp là: <em> E</em><sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup><em>c</em><sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup> </em> <br /> <strong>p</strong> = (<em>E/c<sup>2</sup></em>) <strong>v</strong> <br /> <br /> Hai phương trình trên áp dụng cho mọi trường hợp của khối lượng m bằng hay khác 0. Với photon (<em>m</em> = 0), phương trình trên cho ta <em>E</em> = pc, trùng hợp với định lý Poynting. Hơn nữa ánh sáng (photon) vì không có khối lượng, nó chẳng bao giờ bất động, vận tốc lúc nào cũng bằng <em>c</em>, do đó tích số <em>γm</em> của photon mang dạng 0/0 và năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> của nó có thể là bất cứ con số nào khác 0 và thực vậy. Ta đi vào lãnh vực của lượng tử với Max Planck: <em>E = h</em>ν<em> = </em>p<em>c</em>. Năng lượng của photon không xác định được trong thuyết tương đối mà lại đến bằng con đường lượng tử. Tuy khối lượng bằng 0, nhưng photon có năng lượng khác 0 và bằng tần số dao động ν của nó nhân với hằng số Planck <em>h</em> = 6.63 x 10<sup>–34</sup> Js. <br /> <br /> <strong>Tạm dừng trước khi bước tiếp</strong><br /> <br /> Mời bạn chú tâm đến câu ‘’di chuyển <em>đều đặ</em>n cũng như không’’của Galilei liên đới đến trường hợp đặc biệt của vận tốc cố định không thay đổi với thời gian (<em>gia tốc</em> = 0) trong các hệ quy chiếu quán tính, đặc trưng của thuyết Tương đối hẹp. Tính từ hẹp dùng ở đây để chỉ định sự chuyển động không có gia tốc này. Có lẽ Einstein tự đặt trong tiềm thức câu hỏi là các kết quả của Thuyết Tương đối sáng tạo năm 1905 sẽ thay đổi ra sao trong trường hợp di chuyển<em> không đều đặn</em>, rồi một ngày tháng 11 năm 1907 Einstein chợt nẩy ra một ý tưởng mà ông coi như mãn nguyện nhất trong đời: <em>một người rớt từ trên cao xuống không cảm thấy sức nặng của mình</em>. Ông nhận ra vai trò quyết định của trọng trường trong sự nới rộng phạm trù <em>không gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>hẹp</em> sang phạm trù <em>có gia tốc</em> của thuyết tương đối <em>rộng</em>. Câu ‘’di chuyển đều đặn cũng như không’’ của Galilei, qua ý tưởng sung sướng nhất trong đời của Einstein, nay biến thành ’’<em>di chuyển không đều đặn chẳng khác gì tác động của trọng lực</em>’’đã mở đầu một kỷ nguyên mới cho vật lý, nới rộng thuyết tương đối hẹp (hay đặc biệt) sang thuyết tương đối rộng (hay tổng quát) để thay thế thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton, định luật cổ điển này là truờng hợp xấp xỉ gần đúng của thuyết tương đối rộng chính xác hơn. <br /> <br /> Ngoài ra còn thêm một nguyên nhân thúc đẩy Einstein mở rộng thuyết tương đối hẹp vì ông nhận ra có một mâu thuẫn giữa thuyết này (theo đó vận tốc của mọi tín hiệu đều <em>có hạn</em>, kể cả ánh sáng) và luật cổ điển vạn vật hấp dẫn của Newton (theo đó trọng lực truyền đi với vận tốc <em>vô hạn</em> để vạn vật hút nhau <em>tức thì</em>). Vậy sửa đổi luật hấp dẫn Newton sao cho nhất quán với thuyết tương đối hẹp sẽ tự động giải đáp được mâu thuẫn nói trên.<br /> <br /> Đó là điểm khởi đầu cho thuyết Tương đối rộng mà chúng ta sẽ tiếp tục trong những phần sau. Mời bạn thưởng ngọan phương trình Einstein của thuyết Tương đối rộng mà vế trái mô tả hình hài cong uốn của không-thời gian trong đó vận hành vạn vật, còn vế phải là năng-xung lượng của vật chất tạo dựng nên cấu trúc đó:<br /> <em><strong>R</strong></em><sub>μν</sub> – (½)<em><strong>R</strong></em> g<sub>μν</sub> = (8<font face="Times New Roman">π</font>G/c<sup>4</sup>)<em><strong>T</strong></em><sub>μν</sub> <br /> <br /> Nhà vật lý Nhật bản Yoichiro Nambu minh họa vế trái phương trình Einstein bằng lâu đài Himeji-jo xa xưa của một thoáng không gian thanh thoát bên bờ suối, còn vế phải bên kia cầu vương vấn trong cảnh trần ai bởi khói than nhà máy phản ánh vật chất nặng nề!<br /> </span><br /> <table align="center" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" width="200"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"><img alt="" height="255" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h2.jpg" width="459" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <br /> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;">Phụ chú<br /> <br /> <sup>1</sup> Hệ quy chiếu quán tính là hệ quy chiếu di chuyển với vectơ vận tốc <strong>v </strong>đều đặn (độ dài và chiều hướng của v cố định, không thay đổi với thời gian, như vậy gia tốc <strong>a</strong> ≡ d<strong>v</strong>/dt = <strong>0</strong>), kể cả <strong>v</strong> = <strong>0</strong>. Các vectơ trong không gian ba chiều đều viết dưới dạng in đậm như <strong>v, k </strong>và v ≡ |<strong>v</strong>|, k = |<strong>k</strong>|. Vectơ <strong>X</strong> có 3 thành phần không gian là x, y, z, ta viết gọn <strong>X</strong> (x, y, z). <br /> <br /> <sup>2</sup> Đa tạp bốn chiều không-thời gian có tung độ là trục thời gian ct, hoành độ là không gian ba chiều với ba trục Ox, Oy, Oz. Đồ thị của phương trình s² ≡ x² + y² + z² - (<em>c</em>t)² trong đa tạp này là một <em>nón ánh sáng</em> với đỉnh là một điểm T nằm trên tung độ (OT = <em>c</em>t), còn đáy nón là quả cầu S bán kính r, với r<sup>2</sup> = x² + y² + z², nửa góc ở đỉnh nón bằng 45°. Quỹ đạo của các tia ánh sáng (khối lượng = 0, tương ứng với trường hợp s² = 0 vì ct = r) là vành biên của nón, nối đỉnh T với chu vi của mặt cầu, còn quỹ đạo của các vật mang khối lượng m ≠ 0 (tương ứng với trường hợp s² > 0 vì v < c) nằm bên trong <em>nón ánh sáng</em>. Các quỹ đạo vận hành của vật chất (sự kiện) đều có thể diễn tả bởi những đường cong nằm trong nón ánh sáng. Trong hình dưới đây, quả cầu S được tượng trưng bởi một vòng tròn nằm trong mặt phẳng của hai trục không gian Ox, Oy, mặt phẳng này cắt quả cầu S bởi một mặt phẳng khác thẳng góc với trục không gian Oz. Nón úp diễn tả <em>quá kh</em>ứ, nón mở l�<em>tương lai,</em> còn đỉnh nón T l�<em>bây giờ</em>. </span><br /> <br /> <table align="left" border="1" cellpadding="1" cellspacing="1" height="179" width="160"> <tbody> <tr> <td> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <img alt="" height="173" src="http://www.tiasang.com.vn/Portals/0/2014/h3%20copy.jpg" width="153" /></span></td> </tr> </tbody> </table> <span class="ContentDetail" id="dnn_ctr394_ArticleMainView_ViewEntry_Standard_lblArticle" style="font-family: Arial; font-size: 9.5pt;"> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <sup>3</sup> Poincaré là người đầu tiên gán tên Lorentz cho phép hoán chuyển này vì Lorentz viết nó ra dưới dạng gần đúng năm1895 và dạng chính xác năm 1904. Thực ra Woldemar Voigt tìm ra năm 1887 nhưng chỉ khác bởi một hệ số chung toàn bộ và Joseph Larmor năm 1900. Poincaré tổng quát hóa hoán chuyển Lorentz bằng ma trận 4 x 4 với cả bốn toạ độ x, y, z, t, thay vì hai tọa độ x, t. Tuy biết công trình gần đúng năm 1895 của Lorentz nhưng Einstein khi phân tích những khái niệm cơ bản về thời gian và không gian đã suy diễn ra phương trình hoán chuyển giữa x và t này một cách độc đáo và khác các vị trên. Còn cách giải thích và nhận xét ý nghĩa vật lý của sự hoán chuyển x, t thì hoàn toàn khác biệt giữa Einstein và các vị tiền bối khác. <br /> <br /> <sup>4</sup> Từ phép hoán chuyển Lorentz, ta có thể suy ra luật cộng trừ các vận tốc trong cơ học tương đối tính. Vận tốc w của một vật chuyển động trên tàu (hệ quy chiếu <em>J</em> ‘ chạy với vận tốc v đối với hệ quy chiếu J ) theo định nghĩa chính là w ≡ x’/t’. Theo cơ học cổ điển x’ = x – vt, t’ = t, thì người trên bến sẽ thấy vật di chuyển với vận tốc W ≡ x/t = (x’ + vt’)/ t’ = w + v. <br /> Nhưng trong cơ học tương đối tính, vận tốc W đo trên bến sẽ phải thay đổi theo công thức (I’) của phép hoán chuyển Lorentz : W ≡ x/t = (x’ + vt’)/(t’ + x’v/c<sup>2</sup>) = (w + v)/ (1+ wv/c<sup>2</sup>), dùng w≡ x’/t’.<br /> <br /> <sup>5</sup> Một cách đơn giản cơ học tương đối tính là cơ học cổ điển kèm thêm hệ số γ, trong các phương trình diễn tả cơ học Newton ta thay thế các đại lượng vật lý (khối lượng <em>m</em>, xung lượng <strong>p</strong>…) bằng tích số của chúng với γ để thành cơ học tương đối tính. Cơ học cổ điển (tương ứng với trường hợp các chuyển động chậm, v/c « 1 hay c → ∞, γ →1) là dạng xấp xỉ của cơ học tương đối tính. <br /> <br /> <sup>6</sup> Michele Angelo Besso, người bạn thân thiết cùng sở làm ở Bern, người duy nhất ông cảm ơn trong công trình để đời đăng trên Annalen der Physik về thuyết tương đối hẹp mà ông khám phá ra trong lúc hai người dạo chơi và bàn luận về bí hiểm ether ngày chủ nhật cuối tháng 5 năm 1905 trên đồi Gurten, xa xa dưới chân là thành phố Bern cổ kính. Trong bài đó ông rất tự tin, không hề trích dẫn bất kỳ tài liệu tham khảo nào mặc dầu lúc ấy chẳng ai biết đến ông. Chữ gläubige trong bức thư không nên hiểu theo nghĩa tín ngưỡng tôn giáo, mà hàm ý xác tín vào lý trí. Bức thư gửi chưa đến một tháng thì Einstein cũng vào cõi vĩnh hằng. <br /> Mời bạn tham khảo hai chương đầu cuốn sách của Thibault Damour: Si Einstein m’était conté, Le cherche midi, 2005, và bài của Craig Callender: Is time an illusion? Scientific American, tháng 6/ 2010 do Cao Chi biên dịch dưới nhan đề <em>Thời gian phải chăng chỉ là một ảo tưởng</em>?, tạp chí <em>Tia sáng</em> 19/07/ 2010 <br /> http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=111&CategoryID=2&News=3316<br /> <br /> <sup>7</sup> Bạn có thể thắc mắc là hai anh em di chuyển với vận tốc cố định so với nhau, người này so với người kia biết ai bay ai ở (như chuyển động tương đối giữa hai hệ quy chiếu quán tính J và J ‘ với nhau, với vận tốc <strong>v</strong>của J ‘ so với J và -<strong> v</strong> của J so với J ‘ nói trong bài), anh hay em người nào cũng thấy thời gian của mình dài hơn thời gian của người kia, làm sao biết ai già ai trẻ? Đúng vậy trong trường hợp vận tốc v của hỏa tiễn <em>mãi mãi cố định trên một đường thẳng duy nhất không thay đổi chiều hướng và cường độ</em>. Để thấy sự khác biệt, ta phải xét trường hợp có một bất đối xứng nào đó, một trong hai người di chuyển với vận tốc thay đổi về chiều hướng và/hay cường độ, thí dụ bay đến một hành tinh, đậu xuống đấy và trở về trái đất.<br /> <br /> <sup>8</sup> Thư của A. Einstein cho Lincoln Barnett, ngày 19 tháng 6 năm 1948 (Hebrew University of Jerusalem, Israel). Xem thêm bài của Lev. B. Okun, Physics Today June 1989, 31-36. <br /> <br /> <sup>9</sup> H. Poincaré, Arch. Neerland. 5, 252 (1900).<br /> <br /> <sup>10</sup> Jean-Paul Auffray, Einstein et Poincaré, éditions Le Pommier (1999). Jules Leveugle, La Relativité, Poincaré et Einstein, Planck, Hilbert, l’Harmattan (2004). Jean Hladik, Comment le jeune et ambitieux Einstein s’est approprié la Relativité restreinte de Poincaré, Ellipses (2004). Coi sách đã dẫn của T. Damour về các tác giả trên.<br /> <br /> <sup>11</sup> Mặc dầu bốn thành phần của tứ-vectơ p<sup>μ</sup> vì phụ thuộc vào hệ số γ nên chúng đều thay đổi theo v, nhưng độ dài bình phương của tứ-vectơ (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> không phụ thuộc vào v, nó bất biến: (p<sup>0</sup>)<sup>2</sup> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>2</sup></em>. Cũng vậy, năng lượng <em>E = γmc<sup>2</sup></em> và xung lượng <strong>p</strong> = <em>γm</em><strong>v</strong> đều thay đổi theo <strong>v</strong> nhưng <em>E<sup>2</sup></em> – |<strong>p</strong>|<sup>2</sup>c<sup>2</sup> = <em>m<sup>2</sup>c<sup>4</sup></em>không phụ thuộc vào<strong> v</strong>, nó bất biến trong mọi hệ quy chiếu. Bất biến là điều kiện tiên quyết mà thuyết tương đối đòi hỏi, nếu <em>E ≠ γmc<sup>2</sup></em> (thí dụ <em>E = γmc</em>v) thì ta không có một bất biến nào.</span> <p> </p> </div> </div> ', 'images' => '20160629103410a222168483af36c9ad47e59b0370953c.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-29', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '61080', 'slug' => 'luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '749', 'rght' => '750', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 8 => array( 'Post' => array( 'id' => '429', 'name' => 'Một số giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hannover', 'code' => null, 'alias' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Tại Hội chợ Hannover 2011 (Đức), nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới trưng bầy những sáng chế, phát minh mới nhất của mình. Không ít phát minh trong số này có thể sẽ làm thay đổi cuộc sống hàng ngày của chúng ta. </div> <div> <br /> Thường thì các hội chợ công nghiệp thu hút sự quan tâm đặc biệt của giới chuyên gia. Tuy nhiên những máy móc, robot và màn hình giới thiệu các giải pháp công nghệ mới tại hội chợ Hanover thu hút đặc biệt sự chú ý của giới hâm mộ và cả khách tham quan thông thường. Bên cạnh các loại máy chuyên dụng ở hội chợ này người ta còn thấy những sản phẩm sẽ đóng vai trò nhất định trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng trong thời gian tới đây hoặc trong tương lai không xa. Thí dụ tại Hội chợ năm nay người ta đặc biệt chú ý đến một phát minh đầy ý nghĩa: nhờ chất chiếu sáng có thể phân biệt rõ ràng hàng giả, hàng nhái với hàng chính hãng. Phát minh này cùng với bốn sáng chế phát minh khác được đề cử tranh giải thưởng Hermes của Hội chợ Hannover, đây là một giải thưởng rất sáng giá. Một trong những điều kiện để trúng giải này là sản phẩm đã trải qua giai đoạn thử thách công nghiệp, có giá trị kinh tế cao và phải có tính độc đáo. </div> <div> </div> <div> <strong>Chất phát sáng chống hàng nhái, hàng giả</strong></div> <div> <br /> Đối với nhiều doanh nghiệp thì cuộc chiến chống hàng nhái, hàng giả đang là một thách thức lớn. Một số kẻ làm hàng giả, hàng nhái điêu luyện đến mức bản thân các chuyên gia cũng có lúc bị thật giả lẫn lộn. Hãng Tailorlux nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực chống hàng giả thực hiện việc gắn chất phát sáng vào sản phẩm chính hiệu nhờ đó người tiêu dùng dễ dàng phân biệt giữa hàng thật và hàng giả. </div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con1.JPG" style="width: 480px; height: 231px;" /></div> <div> </div> <div> Những mầu sắc này không những đẹp mà còn giúp phát hiện hàng giả, hàng nhái. Hãng Tailorlux chuyên môn hóa vào việc chống hàng nhái. Hàng hóa chính hiệu đều được đánh dấu bằng chất phát sáng để dễ dàng nhận dạng. Chất phát sáng là hóa chất điều chế từ đất hiếm.</div> <div> </div> <div> Chất phát sáng này được làm từ các loại hóa chất có trong đất hiếm. Ông Alex Deitermann giám đốc marketing của hãng cho hay người ta có thể phát triển khoảng 300 tỷ các loại chất phát sáng khác nhau tương tự như các vì sao. Mỗi chất có một nguồn sáng quang phổ riêng biệt của mình. Chất đánh dấu này có thể dấu kín trong sản phẩm như trộn với mực in hoặc sơn, chất này không độc cho nên có thể gắn trong đồ chơi trẻ em. Nhờ một máy đọc, Spektroskop, có thể xác định được chất đánh dấu và so sánh với cấu trúc của nó được lưu trong ngân hàng dữ liệu. Chất này có thể dùng để đánh dấu với các sản phẩm bằng nhựa, chất lỏng, chất bột, thủy tinh và nhiều loại nguyên liệu khác nhau. Người ta cũng có thể đánh dấu cả dược phẩm. Tuy nhiên, không thể dùng chất này để đánh dấu các sản phẩm bằng kim loại vì kim loại có khả năng nuốt nguồn phát sáng. </div> <div> </div> <div> Ông Deitermann cho biết, các doanh nghiệp, các hãng dược phẩm, ngành hải quan và người tiêu dùng có thể dùng loại thiết bị đọc này để kiểm tra độ xác thực của sản phẩm. Hãng Tailorlux còn dự định sẽ gắn thiết bị Spektroskope vào Smartphon. Khi đó người bệnh chỉ sau vài giây đồng hồ là có thể biết loại thuốc mà họ dùng có phải là thuốc chính hãng hay không. Ngay cả khi đi mua hàng chất đánh dấu cũng có thể phát huy vai trò của mình. Thí dụ người nào định mua một cái túi xách chỉ cần chụp sản phẩm đó rồi gửi kết quả đi, chỉ giây lát sau nhận được câu trả lời sản phẩm này là thật hay nhái. Hiện hãng đang thương thảo kế hoạch hợp tác với hãng sản xuất điện thoại di động Nokia. </div> <div> </div> <div> Robot có cảm giác</div> <div> Hãng FerRobotics giới thiệu tại hội chợ Hannover Robot có gắn một loại bích cảm giác giúp nó có cảm giác như con người. Nhờ cái bích này, Robot làm các động tác lau chùi, đánh bóng đặc biệt nhẹ nhàng. Khi cánh tay Robot làm việc trên một mặt phẳng cứng người ta đặt cái bích này vào giữa máy và công cụ. Bích ghi nhận mức độ đề kháng và thông báo kịp thời tới bộ phận điều khiển của máy từ đó áp lực khi đánh bóng hoặc mài được điều tiết thích hợp. Với thiết bị này, hãng FerRobotics của Áo cho rằng có thể tự động hóa những khâu mà cho đến nay vẫn phải sử dụng bàn tay con người khi cần phải thao tác một cách hết sức nhẹ nhàng. Theo hãng này, có thể gắn bích tiếp xúc vào mọi Robot tiêu chuẩn. Người ta có thể dùng thiết bị này để kiểm tra chất lượng bàn phím. Thiết bị bắt chước ngón tay ấn trên bàn phím để điều chỉnh bàn phím cho phù hợp. Theo nhà sáng chế, thiết bị này còn có thể thay thế bàn tay con người để làm những loại công việc có độ nhạy cảm cao như đóng gói, dán và mài. </div> <div> </div> <div> <strong>Sensor, "mắt điện tử"</strong></div> <div> <br /> Một thí nghiệm được trình diễn tại hội chợ Hannover thu hút đông đảo công chúng. Trên một cái kệ nhỏ người ta đặt nhiều hộp kem xoa da và một số bình xịt, phía trước là ba cái lọ nhỏ đựng nước hoa. Hai Sensor di chuyển liên tục từ trái sang phải. Loại Sensor chạy theo nguồn sáng này do hãng Wenglor phát triển dùng để đo khoảng cách. Sensor mới này hoạt động theo nguyên tắc xác định thời gian chạy của ánh sáng (Lichtlaufzeitmessung), có nghĩa là, sensor phát ra sung ánh sáng và đo thời gian khi sung ánh sáng quay trở lại. Khoảng thời gian này giúp xác định khoảng cách đối với những vật cần theo giõi. Theo thông tin của nhà sáng chế, phát minh này giúp thực hiện các nhiệm vụ nhận biết mà cho đến nay được coi là không thể thực hiện được.</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/xh con2.JPG" style="width: 480px; height: 360px;" /></div> <div> </div> <div> Bộ phận cảm biến ( Sensor) mầu xanh (bên trái) trong một thí nghiệm nhỏ, đã được áp dụng trong thực tiễn sản xuất: Loại cảm biến này được sử dụng như một "con mắt điện tử" và có khả năng nhận biết mầu sắc, hình dáng của hàng hóa cũng như xác định chúng được làm từ chất liệu gì, sensor này được gắn trong nhà kho, trên các băng chuyền hoặc trên những robot làm công việc lắp ráp.</div> <div> </div> <div> Thiết bị này chủ yếu dùng trong kho tàng, trên hệ thống băng chuyền hoặc lắp vào robot lắp ráp. Thiết bị này có khả năng nhận biết mầu sắc, chất liệu và hình dạng hàng hóa để trên kệ. Loại Sensor này có thể lắp trên xe nâng hạ tự động như một "con mắt điện tử" làm việc trong nhà kho. </div> <div> </div> <div> <strong>Thiết bị đo áp lực không khí tiết kiệm năng lượng </strong></div> <div> <br /> Tại gian trưng bầy của hãng Omega Air (Slovenia) có nhiều bộ phận hình ống nhiều mầu nằm cạnh nhau. Trong đó có một cái ống trồi hẳn lên: một thiết bị điện tử đo khí nén nằm trong trong một hộp kính để trình diễn. Thiết bị này được sử dụng trong các cơ sở khí nén nhằm mục đích tiết kiệm năng lượng. Thiết bị được lắp đặt để giám sát các bộ lọc khí nén. Một Sensor có nhiệm vụ phát hiện chính xác sự giảm áp nhưng tiêu hao rất ít năng lượng đến mức có thể vận hành bằng hệ thống pin lắp trong thiết bị. </div> <div> </div> <div> Khâu then chốt của Sensor này là một loại dung dung dịch điện từ. Thông thường những thay đổi về áp lực sẽ được phát hiện nhờ một màng mỏng với sự xê dịch của thanh nam châm. Cái mới ở đây là giọt dung dịch đã được từ hóa xê dịch thay cho sự xê dịch của thanh nam châm. Phương pháp này có ưu điểm là chính xác và tiêu hao ít năng lượng. Do đó không cần nối với mạng lưới điện mà có thể chỉ dùng pin. </div> <div> </div> <div> <strong>Phun bằng hơi nước thay vì khí nén</strong></div> <div> <br /> Hãng Krautzberger giới thiệu quy trình phun bằng hơi nước mà hãng đã được trao giải thưởng sáng chế phát minh Hermes năm nay. </div> <div> </div> <div> Thay vì dùng khí nén hãng Krautzberger dùng hơi để phun sơn, keo dán hoặc men. Ưu thế của quy trình này là chất liệu phun mềm mại hơn và giảm mức độ tạo sương. Một nhân viên giới thiệu quy trình phun sơn ngay tại khu vực triển lãm. Nhân viên này phun sơn xanh lên một tờ giấy, cạnh đó ông ta cầm một tờ giấy trắng và tờ giấy này hầu như không bị vấy bẩn. </div> <div> </div> <div> Phương pháp phun hơi này giúp tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế công sức lau chùi và bản thân người lao động ít bị ảnh hưởng của hơi phun độc hại. Hơn nữa thời gian hong khô cũng ngắn hơn.</div> <div> </div> <div> Ý tưởng đầu tiên về phun hơi đã hình thành cách đây 20 năm và đến bây giờ quy trình này đã chín muồi. Tuy nhiên quy trình phun hơi này này không thích hợp để áp dụng trong gia đình mà chỉ thích hợp với các giây chuyền sản xuất tự động hóa, thí dụ như để phun men mầu lên các sản phẩm gốm, sứ... Loại thiết bị phun hơi này khá đắt, giá thành lắp hệ thống phun hơi này lên tới 17.000 Euro. </div> <div> </div> <div> Xuân Hoài (Theo Spiegel 3.2011)</div> ', 'images' => '201606270333236fca7a9b9ac98ccc83aebb9fa27a2149.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '54913', 'slug' => 'mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '747', 'rght' => '748', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 9 => array( 'Post' => array( 'id' => '428', 'name' => 'Kỳ án Molière/Corneill', 'code' => null, 'alias' => 'ky-an-moliere-corneill', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div> Một vụ gian trá chưa từng thấy. Molière chưa bao giờ viết một dòng chữ nào, ông ta chỉ là một tên đại bịp và thuê một kẻ nào đó có tên là Corneille viết cho mình. Vụ lùm xùm này từ đâu đến và liệu nó có dựa trên những sự kiện có thật?</div> <div> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ImageHandlerLarge (11).jpg" style="width: 201px; height: 250px;" /><br /> <br /> Tất cả bắt đầu vào năm 1919. Trong một tờ tạp chí văn học, nhà thơ Pierre Louÿs thông báo Molière không phải là nhà văn vĩ đại như một người tưởng, mà thực tế ông đã phải nhờ tới một người cộng tác có tên Corneille. Làm sao mà Pierre lại có ý tưởng này? Đơn giản là vì ông nhận thấy lối viết trong vở kịch Amphitryon rất giống với một vở kịch của Corneille.</div> <div> </div> <div> Ý kiến này đã gây ra hàng loạt các cuộc tranh luận diễn ra và kéo dài tới cả thế kỷ XX. Những người cho rằng đã có sự gian trá dựa trên bằng chứng chủ yếu là sự giống nhau giữa các vở kịch của Molière và Corneille. Và họ quả quyết điều đó không thể do sự ngẫu nhiên tạo ra. Hơn nữa, Molière lại chẳng để lại bất cứ một bản viết tay nào, kể cả một đoạn nháp hay mảnh giấy ghi chú. Và đặc biệt là tại sao một nhà viết kịch nhỏ bé lại có thể bất ngờ biến thành một tác giả tầm cỡ như Molière, ở cái tuổi 37? </div> <div> </div> <div> <strong>Trả lời bằng các con số thống kê</strong></div> <div> </div> <div> Năm 2003, Dominique Labbé thông báo đã giải mã được bí ẩn văn chương này nhờ sự trợ giúp của các công cụ thống kê. Chuyên gia nghiên cứu thống kê ngôn ngữ này đã dùng phương pháp đo khoảng cách giữa các từ trong các văn bản và thống kê sự khác biệt giữa tần số sử dụng các từ trong hai văn bản. Khoảng cách này cho phép đưa ra phép đo giữa 0 (nếu tất cả các từ được sử dụng trong hai văn bản đều có cùng tần số) và 1 (nếu hai văn bản không có từ giống nhau).</div> <div> </div> <div> Ông đã phải rất cẩn thận để tránh những sai sót, thí dụ như việc tuân theo kích thước đúng của văn bản, phân biệt các từ đồng nghĩa, phát hiện các giống của từ… Cuối cùng, sau khi đo đạc rất nhiều văn bản khác nhau, Labbé đưa ra kết luận rằng hai văn bản có khoảng cách giữa các từ dưới hoặc bằng 0.20 thì chúng chắc chắn thuộc cùng một tác giả. Nếu chúng trong khoảng 0,20 và 0,25 thì rất có thể chúng thuộc cùng một tác giả. Nhưng nếu khoảng cách này lớn hơn 0,40 thì chúng thuộc hai tác giả khác nhau.</div> <div> </div> <div> Và kết luận của ông về vụ việc Molière/Corneille đã được đưa ra: các văn bản của Molière là do Corneille viết. Trên thực tế, khoảng cách giữa các từ trong các văn bản được xem xét là dưới 0,25. Vụ việc như vậy đã được giải quyết xong? Không phải vậy.</div> <div> </div> <div> <strong>Toán học đã giải quyết nhưng…</strong></div> <div> </div> <div> Vấn đề còn lại là phải biết được tại sao nhà văn kiêu ngạo Corneille kia lại chấp nhận làm kẻ viết thuê cho một kẻ giả danh là nhà soạn kịch. Liệu có phải là vì ông không mong muốn được biết đến như một nhà soạn kịch, cho dù văn phong xuất sắc đến thế nào đi nữa, bởi điều này sẽ làm lộ việc viết thuê của ông? Hay đó chỉ là cách giải quyết các rắc rối của ông với giới tư sản Paris bằng việc để vô danh? Hay do ông thiếu tiền?</div> <div> </div> <div> Vấn đề cũng cần được làm rõ là tại sao anh em nhà Corneille lại tiến hành một âm mưu chống lại Écoles des femmes (Trường dạy đàn bà), vở kịch mà Molière chế diễu thẳng thừng các trò kịch của giới quí tộc mà anh em nhà Corneille viết. Tại sao Corneille viết, rồi lại chỉ trích một tác phẩm trong đó ông chế diễu hình ảnh anh của ông và của chính mình? Hơn thế nữa, trong thời gian mà Corneille được cho là viết thuê cho Molière, ông cho ra mắt vở kịch Office de la Sainte Vierge, một tác phẩm đồ sộ đòi hỏi mất rất nhiều thời gian. Như vậy, ông lấy đâu ra thời gian để viết cho Molière. Cho tới ngày nay, cuộc tranh luận mở về đề tài được đưa ra từ năm 1919 vẫn chưa được đóng lại.</div> ', 'images' => '20160627033145939f0e1e8eeb7e9598b00cc6fba350c4.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-27', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '62773', 'slug' => 'ky-an-moliere-corneill', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '745', 'rght' => '746', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $detailNews = array( 'Post' => array( 'id' => '418', 'name' => 'Chấm và vạch trong Biển Đông: nhìn nhận từ Luật chứng cứ bản đồ', 'code' => null, 'alias' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Chấm và vạch trong Biển Đông.jpg" style="width: 250px; height: 182px;" /><br /> <br /> <div> Ngày 07 tháng 5 năm 2009, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) phản đối đệ trình của Việt Nam và đệ trình chung của Malaysia-Việt Nam gửi Ủy ban Ranh giới thềm lục địa (CLCS). Để hậu thuẫn cho các yêu sách của mình, Trung Quốc (TQ) đã kèm một bản đồ có vẽ một đường hình chữ U nhiều chấm bao trùm phần lớn Biển Đông vào công hàm phản đối.</div> <div> Bài nghiên cứu này là đưa ra một phân tích về mặt pháp lý quốc tế bản đồ nói trên. </div> <div> </div> <div> </div> <div> I. BẢN ĐỒ TRUNG QUỐC</div> <div> </div> <div> A. Nền tảng</div> <div> </div> <div> Nguồn gốc của đường chữ U bắt đầu từ các hoạt động của Uỷ ban thẩm tra Bản đồ Đất và Nước của Trung Hoa Dân Quốc (THDQ), thành lập vào năm 1933. Trách nhiệm của Uỷ ban này bao gồm việc khảo sát và đặt tên các đảo ở Biển Đông và in ra các bản đồ cho thấy các đảo này thuộc chủ quyền của TQ. [1]</div> <div> </div> <div> Đường nhiều chấm được chuẩn nhận chính thức đầu tiên phát xuất từ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ hai. Tờ bản đồ đang bàn do Sở lãnh thổ và Ranh giới Bộ Nội vụ THDQ in ra vào tháng 12 năm 1946. [2] Trên bản đồ này, đường chữ U gồm 11 vạch liên tục bao kín phần lớn Biển Đông và các thể địa lý giữa đại dương. [3] Bắt đầu từ ranh giới Trung-Việt, hai vạch đầu tiên đi qua Vịnh Bắc Bộ. Vạch thứ ba và thứ tư của đường này phân cách bờ biển Việt Nam với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, tương ứng. Vạch thứ năm và thứ sáu trên đường đứt đoạn đi qua Bãi cạn James (4° N), thể địa lý biển cực nam mà TQ và THDQ tuyên bố chủ quyền. Di chuyển theo hướng đông bắc, hai vạch tiếp theo nằm giữa quần đảo Trường Sa phía này, và Borneo (Indonesia, Malaysia, và Brunei) và Philippines (tỉnh Palawan), phía kia. Vạch thứ chín, thứ mười, và thứ mười một phân cách Philippines với THDQ. [4] Sau khi loại Quốc dân Đảng khỏi Trung Hoa đại lục, CHNDTH cũng phát hành bản đồ vẽ với cùng các vạch trên. [5] Như vậy, từ đó trở đi, ở hai phía của eo biển Đài Loan đều thấy có bản đồ đường chữ U xuất hiện. Một trong thay đổi đặc biệt cần lưu ý: từ năm 1953, bản đồ Biển Đông TQ chỉ vẽ 9 thay vì 11 vạch (2 vạch ở Vịnh Bắc Bộ đã bị xoá). [6]</div> <div> </div> <div> B. Công hàm TQ gửi Tổng thư ký LHQ (ngày 07 tháng 5 năm 2009)</div> <div> </div> <div> Ở cấp độ quốc tế, tranh cãi xung quanh đường 9 chấm đã rộ lên trước Liên Hợp Quốc (LHQ) vào năm 2009 liên quan tới đệ trình chung của Malaysia-Việt nam[7] và đệ trình riêng của Việt Nam[8] cho CLCS. CLCS đưa ra khuyến nghị cho các nước ven biển có nhu cầu xác lập ranh giới bên ngoài thềm lục địa vượt quá 200 hải lý (nm). [9] Thời gian đệ trình của các chính phủ Việt Nam và Malaysia có thể được giải thích bởi thời hạn chót của họ là vào tháng 5 năm 2009. [10] Để đáp trả các đệ trình này, trong cùng ngày TQ đã chính thức gửi Tổng thư ký LHQ hai công hàm riêng biệt có kèm bản đồ đó [11], bằng cách này lần đầu tiên xác nhận đường chữ U, ở cấp quốc tế trong một tranh chấp cấp nhà nước, [12] với phản ứng giống hệt nhau sau đây:</div> <div> </div> <div> TQ có chủ quyền không thể tranh cãi đối với các đảo ở Biển Đông và các vùng biển lân cận, và được hưởng quyền chủ quyền và quyền tài phán trên các vùng biển liên quan cũng như biết đáy biển và lòng đất dưới biển (xem bản đồ kèm theo). Lập trường nêu trên đượcChính phủ TQ nhất quán thể hiện, và được cộng đồng quốc tế biết đến rộng rãi. [13]</div> <div> </div> <div> Đọc Công hàm này, một học giả Đài Bắc suy ra một số khẳng định của TQ:</div> <div> </div> <div> 1. Chủ quyền đối với các đảo ở Biển Đông và vùng biển tiếp giáp chúng (bản đồ kèm theo cho thấy các thể địa lý biển sau đây trong đường đứt khúc theo tên: quần đảo Tây Sa, [14] quẩn đảo Nam Sa, [15] quần đảo Trung Sa, [16] và quẩn đảo Đông Sa[17]).</div> <div> </div> <div> 2. Quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng biển liên quan bao gồm đáy biển và tầng đất dưới đáy biển của chúng.</div> <div> </div> <div> 3. Tính nhất quán của vị thế chính thức của TQ về các yêu sách biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 4. Sự nhận biết của các nước bên thứ ba liên quan đến yêu sách của TQ về biển và lãnh thổ ở Biển Đông.</div> <div> </div> <div> 5. Đường chữ U mô tả những yêu sách của TQ về chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán. [18]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, dường như công bằng để nói rằng giải thích chính thức của TQ trích dẫn trên, theo như ý nghĩa chính xác của bản đồ đính kèm, vẫn còn là mơ hồ. Cụ thể, bản chất pháp lý chính xác của các khu vực biển bao bọc bởi đường 9-chấm-vẫn còn mờ mịt, mặc dù có việc "làm rõ" của TQ. Điểu này được thể hiện rõ ràng bởi các phản ứng đang dạng mà họ gây ra tại các hội nghị chuyên ngành được tổ chức kể từ đó. [19]</div> <div> </div> <div> Theo hiểu biết của chúng tôi, cho đến nay chỉ có một nước là Philippines thực hiện nỗ lực giải thích.[20] TQ nhanh chóng trả lời với một công hàm mới, một lần nữa công hàm này chẳng làm cho rõ ràng hơn bao nhiêu. Trong công hàm mới này, đề ngày 14 tháng 4 năm 2011, TQ nêu rằng “chủ quyền và các quyền và quyền tài phán liên quan của TQ trong Biển Đông” được hỗ trợ bằng “chứng cứ lịch sử và pháp lý phong phú”'.[21] Điều rõ ràng trong tài liệu ngoại giao mới này là sự thiếu vắng của bất kỳ đề cập nào tới bản đồ trên. Từ sự thiếu vắng này, chúng ta có thể suy ra sự từ bỏ đường 9 chấm hay không? Chắc chắn, không thể giả định có một sự quay ngoắt (volte-face) một cách hời hợt. Hơn nữa, dù họ đang chủ trương làm dịu đi các quan ngại về tự do hàng hải ở Biển Đông, [22] ví như can thiệp gần đây của TQ đối với tàu thuyền Việt Nam và Philippines mà thôi cho thấy các yêu sách quá đáng của họ như trên bản đồ vẫn còn nguyên vẹn.</div> <div> </div> <div> II. CÁC YÊU SÁCH</div> <div> </div> <div> Công hàm ngày 07 tháng 5 năm 2009 của TQ, dù là có thể mới trong các khía cạnh vể biển của nó nhưng chỉ lặp lại những khẳng định tương tự như đã đưa ra trong quá khứ liên quan đến các thể địa lý. [23] Hơn nữa, nhiều học giả chủ yếu của TQ và Đài Loan đã đề ra các cách giải thích riêng của họ về đường 9 chấm. Giữa sự rối rắm này, người ta chỉ có thể chắc chắn một điều là các khẳng định TQ về Biển Đông không vượt quá ranh giới này. [24] Những quan điểm và giá trị pháp lý của các khẳng định này sẽ được thảo luận sau đây.</div> <div> </div> <div> A. Yêu sách lịch sử</div> <div> </div> <div> 1. Thực hành Nhà nước (State practice)</div> <div> </div> <div> Mặc dù các khẳng định kiểu này dường như không là nét đặc biệt trong chính sách chính thức của TQ, Đài Bắc có truyền thống ủng hộ lập trường này đối với đường chữ U khá mạnh, như có thể thấy trong một loạt các tuyên bố. Ví dụ, trong năm 1991 tại một trong những Hội thảo về Biển Đông, một đại diện Văn phòng Kinh tế và Thương mại Đài Bắc ở Jakarta (Indonesia) tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước thuộc thẩm quyền của THDQ. THDQ có quyền và đặc quyền trong Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. [25]</div> <div> </div> <div> Hướng dẫn Chính sách cho Biển Đông năm 1993 (chuẩn nhận bởi Bộ trưởng Hành Chánh) lưu ý rằng:</div> <div> </div> <div> Trên cơ sở lịch sử, địa lý, luật pháp quốc tế, và nhiều sự kiện, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi cạn Macclesfield, và quần đảo Pratas luôn là phần lãnh thổ cố hữu của THDQ. Chủ quyền của nước THDQ đối với chúng không còn chút nghi ngờ nào. Khu vực Biển Đông trong ranh giới vùng nước lịch sử là khu vực biển thuộc thẩm quyền của nước THDQ, THDQ sở hữu tất cả các quyền và lợi ích trong đó. [26]</div> <div> </div> <div> Trong năm 1994, Bộ trưởng Bộ Hành Chánh, Trương Kim Ngọc (Chang King-yu), nói rằng “các vùng biển được bao bọc bởi đường chữ U ở Biển Đông là vùng nước lịch sử của chúng ta và THDQ được hưởng tất cả các quyền trong đó” (nhấn mạnh thêm). [27]</div> <div> </div> <div> Chính sách của Đài Bắc được suy luận xa hơn từ các phản đối đã thực hiện chống lại cách ứng xử của các nước ven biển trong khu vực. Đáp trả với việc Malaysia chiếm đóng hai thể địa lý tại quần đảo Trường Sa và việc Philippines quyết địnhsáp nhập bãi cát ngầm Scarborough trên bản đồ của họ, Đài Bắc tuyên bố:</div> <div> </div> <div> Biển Đông là một vùng nước của THDQ. THDQ có tất cả các quyền và đặc quyền trong vùng Biển Đông. Bất kỳ hoạt động nào (kể cả việc thảo luận về hợp tác chung hoặc Quy tắc ứng xử, vv) trong Biển Đông phải có sự chấp thuận của Chính phủ THDQ. (nhấn mạnh thêm) [28]</div> <div> </div> <div> Một số chuyên gia đã cóp nhặt nhiều lập luận pháp lý cho tuyên bố mong manh này. [29] Ví dụ, Triệu Quốc Tài (Guocai Zhao) nhận xét:</div> <div> </div> <div> TQ sở hữu quyền lịch sử các hòn đảo, đá ngầm, bãi cát ngầm, các bãi cạn, và các vùng nước trong đường 9 chấm. Biển Đông được coi là vùng nước lịch sử của TQ, điều đó được thừa nhận phổ quát vào thời điểm đó. Cho đến nay điều này đã kéo dài nửa thế kỷ. [30]</div> <div> </div> <div> 2. Phân tích pháp lý</div> <div> </div> <div> Việc xem xét các bài viết học thuật về các tuyên bố lịch sử liên quan đến các khu vực biển làm phát sinh rất nhiều nhầm lẫn về thuật ngữ. Các khái niệm thích hợp như quyền lịch sử / sở hữu lịch sử, các vùng nước lịch sử, và vịnh lịch sử không dễ dàng phân biệt và làm sáng tỏ. [31] Để tránh việc tìm hiểu kéo dài không cần thiết và phần nào thừa thãi về sự khác biệt giữa các quyền lịch sử và sở hữu lịch sử, chỉ cần nói rằng “quyền lịch sử” là chủng (genus) mà theo đó người ta có thể đặt các loại (species) “vùng nước lịch sử” vào. Tương tự, “vịnh lịch sử” là một loại “vùng nước lịch sử”. [32] Trong bối cảnh của đường 9 chấm, cách ứng xử của Đài Bắc dường như bao hàm sự công nhận các vùng nước lịch sử liên quan đến một phần chủ yếu của Biển Đông.</div> <div> </div> <div> Không có định nghĩa được chấp nhận rộng rãi về các vùng nước lịch sử, nhưng theo cách hiểu rộng rãi, nó biểu thị các quyền dành cho một nước ven biển đối với một hoặc nhiều khu vực biển mà nước đó bình thường sẽ không được hưởng. Phạm vi các quyền đi cùng với vùng nước lịch sử có thể khác nhau đáng kể. Các điều kiện pháp lý cho việc thụ đắc các vùng nước lịch sử đã được xem xét trong một nghiên cứu năm 1962 do Văn phòng Ban thư ký Liên Hợp Quốc của Vụ Pháp chế (OLA) thực hiện theo yêu cầu của Uỷ ban pháp luật quốc tế. [33] Theo quan điểm của OLA:</div> <div> </div> <div> Có vẻ có một sự nhất trí chung nhất rằng khi xác định liệu một nước có quyền sở hữu lịch sử đối với một khu vực biển hay không phải xem xét tới ít nhất ba yếu tố. Những yếu tố này là: (1) việc thực thi thẩm quyền của nước yêu sách quyền lịch sử đối với khu vực đó (2) tính liên tục của việc thực thi thẩm quyền (3) thái độ của các nước khác. [34]</div> <div> </div> <div> Đài Bắc lẫn TQ đều không đáp ứng các tiêu chí này cho vấn đề đó. Điều kiện (1) và (2) đòi hỏi nước có yêu sách phải thực thi thẩm quyền thông qua các hành vi thể hiện chủ quyền ở mức đủ thường xuyên và có hiệu quả. Liên quan tới khu vực họ yêu sách, việc thể hiện thẩm quyền của họ cùng lắm chỉ có thể nói là ở mức không thường xuyên. Việc tự do đánh bắt và đi lại của các nước khác vẫn không bị cản trở. [35] Do đó, không yêu sách lịch sử nào có thể thực hiện ở đây. Các đòi hỏi lý thuyết cần để thoả mãn điều kiện (3) là không chắc chắn. Về cơ bản, việc thảo luận xoay quanh vấn đề liệu các nước khác có cần phải ngầm bằng lòng với việc thực hiện chủ quyền của TQ trên Biển Đông hay liệu việc họ không có bất kỳ phản ứng nào là đủ hay không. [36] Nhưng dù theo quan điểm nào, cả hai dường như đều đồng ý rằng sự phản đối của các nước khác có thể ngăn chặn việc thực thi chủ quyền hòa bình và liên tục, và điều này đích xác là những gì đã xảy ra đối với Biển Đông (xem phần IV-B).</div> <div> </div> <div> Một số người đã vặn lại rằng tuyên bố phải được xem xét dưới ánh sáng của các quy tắc luật quốc tế đã tồn tại khi bản đồ đường chữ U được vẽ ra, tức là năm 1946 (cái gọi là học thuyết của luật liên thời gian [intertemporal law]). [37] Điều này là khá khác thường, vì cách tiếp cận này chỉ làm yếu thêm một luận điểm vốn đã không thuyết phục. Vào thời điểm đó, bề rộng của lãnh hải hợp pháp chỉ là 3 hải lý, khiến cho các yêu sách lịch sử càng thêm quá đáng hơn. [38] Với thực tế rằng các vùng nước lịch sử thường liên quan đến vịnh hoặc một dải lãnh hải, [39] do đó không có gì ngạc nhiên khi nhận thấy một chuyên luận gần đây về vùng nước lịch sử không thấy cần thiết để đề cập tới yêu sách lịch sử của đường 9 chấm. [40] Hơn nữa, ngay cả khi vì mục đích lập luận người ta nhắm tới giả thuyết cho rằng TQ có thể thực hiện một yêu sách lịch sử lớn chưa từng có (cái không có –quod non) thì cũng nên nhớ rằng các yêu sách lịch sử không tạo ra một chế độ liên quan tới mọi nước (erga omnes), mà là phụ thuộc vào sự công nhận tường minh hay hàm ý trên tầm mức quốc gia như một tác giả mới đây đã nhấn mạnh. [41]</div> <div> </div> <div> Một lưu ý cuối cùng, việc sử dụng cách gọi “Biển Nam Trung Hoa" không có ý trao chủ quyền lịch sử cho TQ. [42] Theo luật pháp quốc tế, việc đặt tên đơn thuần một khu vực không thiết lập chủ quyền đối với khu vực đó. [43] Tên này đã bị các quốc gia có liên quan phản đối mạnh mẽ, trong đó có Việt Nam. [44] Bản đồ nước ngoài dùng tên Biển Nam Trung Hoa chỉ đơn giản là để phù hợp với cách gọi tên do Tổ chức Thủy văn Quốc tế về Ranh giới các Đại dương và biển công bố (1953), cách gọi tên đó “không có bất kỳ ý nghĩa chính trị nào”. [45] Vì thế việc lựa chọn từ ngữ này về phần các nước phương Tây không có hàm ý nhìn nhận chủ quyền của TQ. Ngoài ra, về mặt lịch sử người TQ cũng dùng nhiều tên gọi khác nhau cho vùng biển này như là “Biển Giao Chỉ” (đời Tống và Minh) và “Biển Nam” (đời Thanh (1905), THDQ (1913) và CHNDTH (1952 và 1975)). [46]</div> <div> </div> <div> 3. Những diễn biến mới</div> <div> </div> <div> Những diễn biến gần đây có thể làm cho sự thảo luận dễ dàng hơn. Thật vậy, rất có thể là Đài Bắc đang từ bỏ luận điểm lâu dài của họ. Các tuyên bố trong những năm gần đây gợi cho thấy một sự thay đổi trong quan điểm của họ, đưa chính sách của Đài Loan về vấn đề này cùng hướng với chính sách của TQ. Việc đề cập tới quyền / vùng nước lịch sử vắng đi trong khi trọng tâm dường như là chủ quyền lãnh thổ đối với các đảo và lãnh hải của chúng. [47] Ví dụ gần đây nhất là tuyên bố hồi tháng 5 năm 2009 phản đối các hồ sơ củaViệt Nam và Malaysia - Việt Nam gửi cho CLCS:</div> <div> </div> <div> Chính phủ THDQ nhắc lại rằng quần đảo Điếu Ngư Đài (Diaoyutai), quần đảo Nam Sa (Trường Sa), quần đảo Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa (Macclesfield) và quần đảo Đông Sa (Pratas Islands) cũng như các vùng biển xung quanh là cácvùng lãnh thổ và các vùng biển cố hữu của THDQ dựa trên các quyền sở hữu chủ quyền không thể chối cãi biện minh bằng các cơ sở lịch sử, địa lý và luật quốc tế. Theo luật quốc tế, THDQ được hưởng tất cả các quyền và lợi ích đối với các quần đảo nói trên, cũng như các vùng biển xung quanh và đáy biển và lòng đất dưới đáy của chúng. [48]</div> <div> </div> <div> B. Các yêu sách đảo</div> <div> </div> <div> 1. Cách giải thích 1: Tất cả các thể địa lý trong đường chữ-U là lãnh thổ Đài Bắc/TQ</div> <div> </div> <div> Người đề xuất trước nhất cách giải thích yêu sách lãnh thổ này, nhà ngoại giao Indonesia Hasji Djalal, trong khi thừa nhận tính chất “khó hiểu" của đường chữ U, đã nêu các tìm hiểu của mình dựa trên việc phân tích cẩn thận các tuyên bố của TQ, đặc biệt là những tuyên bố hình thành trong cuộc họp của Tổ chức Hàng không dân dụng (ICAO) quốc tế năm 1979. [49]</div> <div> </div> <div> Smith ghi nhận rằng các thể địa lý giữa đại dương nằm bên trong “các vạch phân bổ này” là những thể địa lý mà TQ tuyên bố chủ quyền. Ông nhấn mạnh rằng các dấu vạch này không gợi ra bất kỳ yêu sách ranh giới biển nào và sẽ không có chút tác động nào đối với việc giải quyết tranh chấp biên giới biển. [50]</div> <div> </div> <div> Dzurek cũng tin tưởng rằng đường chữ U không phân ranh các biên giới thuộc thẩm quyền trên biển của TQ, với việc tin tưởng này dựa trên một lập luận về bản đồ học, cụ thể là, sự kiện rằng các dấu vạch chia cắt Malaysia và quần đảo Natuna đi chệch khỏi đường phân giới thềm lục địa Indonesia-Malaysia đã thoả thuận. [51]</div> <div> </div> <div> Như đã nói ở trên, việc thực hành nhà nước hiện nay của Đài Bắc dường như chứng minh một sự chuyển đổi về phía vị thế này.</div> <div> </div> <div> Câu hỏi tinh tế về các đảo trong Biển Đông thuộc nước nào, đòi hỏi phải phân tích nghiêm ngặt một ma trận sự kiện phức tạp và ứng dụng các khái niệm pháp lý đa dạng (chẳng hạn như phát hiện, ngày tới hạn [ngày mà các hành động của các bên liên quan thực hiện sau ngày đó sẽ không được toà xét đến-ND] , và tính hiệu quả), sẽ đưa chúng ta quá xa khỏi chủ đề hiện tại. [52] Với điều này trong trí, có lẽ thích hợp để nhấn mạnh ở đây rằng bản đồ TQ không thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ hợp lệ đối với các đảo cho từng bản đồ. Trong vụ Burkina Faso / Mali, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) đưa ra lời giải thích “dứt khoát”[53] về giá trị chứng cứ của bằng chứng bản đồ:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ chỉ đơn thuần tạo thành thông tin, chúng thay đổi về tính chính xác theo từng trường hợp; và bằng sự tồn tại của một mình chúng, chúng không có thể tạo thành một quyền sở hữu lãnh thổ, nghĩa là, một tài liệu được luật quốc tế phú cho hiệu lực pháp lý nội tại cho mục đích xác lập các quyền lãnh thổ. Tất nhiên, trong một số trường hợp, bản đồ có thể có được hiệu lực pháp luật như vậy, nhưng trong những trường hợp như thế hiệu lực pháp luật không phát sinh duy nhất từ giá trị nội tại của chúng mà chính vì do bản đồ đó thuộc về loại biểu hiện vật lý về ý muốn của một nước hoặc các nước có liên quan. Ví dụ, trường hợp khi các bản đồ được kèm theo một văn bản chính thức mà chúng là một phần không thể thiếu. Ngoại trừ trường hợp xác định rõ ràng này, các bản đồ chỉ là bằng chứng bên ngoài có độ tin cậy khác nhau hay không đáng tin cậy, chúng có thể được sử dụng, cùng với các bằng chứng khác loại gián tiếp, để thiết lập hoặc tái thiết lại các sự kiện thật. [54]</div> <div> </div> <div> Ý kiến nhân tiện (obiter dictum) này đã được trích dẫn một cách đồng tình trong một loạt các trường hợp tranh cãi. [55] Một số người đã đọc đoạn văn này như một bác bỏ “dứt khoát” đối với khái niệm về quyền sở hữu theo bản đồ. [56] Trong mọi trường hợp, Tòa án dường như còn để mở một cửa sổ nhỏ[57] (“các bản đồ … kèm theo một văn bản chính thức mà chúng tạo thành một phần không thể thiếu'”) đề cập đến nhưng công cụ như các hiệp ước[58] và do đó không áp dụng được trong trường hợp này.</div> <div> </div> <div> 2. Cách giải thích 2: Đường chữ U là đường ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được tạo ra từ các đảo ở Biển Đông</div> <div> </div> <div> Một số học giả TQ dường như ủng hộ thuyết này, mặc dù lý luận của họ hơi khác nhau và thường liên kết với thuyết các quyền / vùng biển lịch sử. Triệu Lý Hải (Zhao Lihai) viết:</div> <div> </div> <div> Đường chín chấm chỉ rõ lãnh thổ và chủ quyền của TQ về bốn quần đảo trong Biển Đông và khẳng định ranh giới biển của các đảo của TQ ở Biển Đông mà các đảo này đã được bao gồm trong phạm vi TQ ít nhất từ thế kỷ 15. Tất cả các hải đảo và các vùng nước lân cận trong đường biên giới phải thuộc thẩm quyền và kiểm soát của TQ.[59]</div> <div> </div> <div> Kiều Vĩnh Khoa (Jiao Yongke) nêu:</div> <div> </div> <div> Các khu vực nước bên trong đường biên giới ở Biển Đông của TQ tạo thành các vùng nước mà TQ có quyền sở hữu lịch sử đối với chúng, chúngtạo thành vùng đặc quyền kinh tế đặc biệt, hay vùng đặc quyền kinh tế lịch sử của TQ, do đó phải có địa vị tương tự như vùng đặc quyền kinh tế theo các quy định của UNCLOS [Công ước LHQ về Luật Biển]. [60]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, Trâu Khoa Uyển (Zou Keyuan) tin rằng TQ đã khẳng định một tuyên bố lịch sử, nhưng tuyên bố này là “tương đương với tình trạng pháp lý của vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa”. [61]</div> <div> </div> <div> Cách giải thích thứ hai này về các vạch liên tục là phụ thuộc hoàn toàn vào cách đầu tiên. Nó suy từ nguyên tắc “đất thống trị biển” mà cách tiếp cận này nhất thiết phải dựa trên tiền đề là TQ có chủ quyền đối với các thể địa lý ở Biển Đông. [62] Những người ủng hộ thuyết này xem đường chữ U như một ranh giới trên biển nối các ranh giới của vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa phát sinh từ các đảo. Một loạt các câu hỏi nẩy lên. Vấn đề gai góc đầu tiên liên quan đến việc phân định vùng biển đó. Suy cho cùng, một nước ven biển không thể chỉ đơn giản áp đặt việc phân giới lên các nước khác một cách đơn phương. Sự hợp lệ của hành động như vậy sẽ phụ thuộc vào sự tuân thủ các chuẩn mực luật pháp quốc tế. [63]</div> <div> </div> <div> Hơn nữa, còn có vấn đề là các thể địa lý biển có thể tạo ra các khu vực biển (bất chấp ai là chủ sở hữu hợp pháp) hay không? Tất cả phụ thuộc vào việc thể địa lý đó có hội đủ điều kiện là đảo theo nghĩa pháp lý hay không. Công ước 1982[64] có chứa một điều khoản cho mục đích này, Điều 121, nêu như sau:</div> <div> </div> <div> 1. Một hòn đảo là một khu đất hình thành tự nhiên, bao quanh bởi nước, nằm bên trên mặt nước khi triều cao.</div> <div> </div> <div> 2. Ngoại trừ như quy định tại mục 3, lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của một đảo được xác định theo quy định của Công ước này áp dụng cho lãnh thổ đất liền khác.</div> <div> </div> <div> 3. Đá không thể duy trì sự cư trú của con người hay có đời sống kinh tế của riêng mình sẽ không có vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa. [65]</div> <div> </div> <div> Do đó, các bề mặt có đất trong vùng Biển Đông sẽ tạo ra thêm các vùng đặc quyền kinh tế (và thềm lục địa) nếu chúng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt nêu trên. [66] Do đó, tính chất đảo của một loạt các tính năng hàng hải tại Biển Đông đã bị rơi vào nghi vấn. Oude Elferink thận trọng nêu rằng “ít ra có một số đảo trong Biển Đông có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa. Các thể địa lý có tính đảo khác gần như chắc chắn có thể được coi là rơi vào vòng khống chế của Điều 121 (3) [đá].” [67] Nếu biết ra rằng những bề mặt đất đó không phải là đảo, (ít nhất là một phần) thì cách giải thích vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của đường chữ U là không có giá trị pháp lý.</div> <div> </div> <div> Về mặt này, rất đáng để đề cập ngắn gọn đến các bước do TQ mới thực hiện ở cấp độ quốc tế ủng hộ di sản chung của loài người bằng cách cố gắng bảo vệ khu vực này chống lại sự xâm nhập không chính đáng của một vài nước. [68] Về thực chất, các can thiệp này nhằm mục đích chống lại đệ trình của Nhật Bản cho CLCS vể đảo Okinotorishima ở Thái Bình Dương. [69] Tuy nhiên, hành động này ngay lập tức bị phản ứng ngược đối với Biển Đông, Indonesia đã chất vấn đường 9 chấm của TQ ngay chính trên cơ sở của các cơ quan đại diện của đất nước này nêu ra trước cuộc họp của các nước thành viên năm 2009 cũng như trước Cơ quan quốc tế đáy biển, đó là, các mỏm đá không thể duy trì sự cư trú của con người, đời sống kinh tế riêng không tạo ra một vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa.[70]</div> <div> </div> <div> Dù các diễn biến có thể thú vị như thế nào, điều bắt buộc này, mà đúng hơn là việc điều tra nặng thực tế và kỹ thuật về tình trạng pháp lý chính xác của các thể địa lý khác nhau ở Biển Đông theo Điều 121 (3) của Công ước năm 1982 vượt quá xa phạm vi nghiên cứu của chúng tôi.</div> <div> </div> <div> III. CÁC YẾU TỐ LÀM SUY YẾU SỨC MẠNH CHỨNG MINH CỦA BẢN ĐỒ</div> <div> </div> <div> Theo một quy tắc đã được ghi nhận, [71] các thẩm phán quốc tế được hưởng sự tự do đặc biệt rộng rãi trong việc xác định trọng lượng của tài liệu chứng cứ. [72] Cảnh giác về quyền tự do theo nguyên tắc này, chúng tôi đã xem xét các tiền lệ[73] liên quan đến bản đồ để suy ra các yếu tố[74] thường được thẩm phán hoặc trọng tài sử dụng để đánh giá hiệu lực chứng minh của bằng chứng bản đồ. Cần nhấn mạnh rằng trong khi làm như vậy, chúng tôi dựa vào các tiền lệ liên quan cho đất liền lẫn trên biển không phân biệt. Mặc dù đúng là các nguyên tắc quy định việc thụ đắc những vùng biển và phân giới biển khác biệt đáng kể so với những quy tắc làm cơ sở cho việc thụ đắc và phân giới lãnh thổ, [75] câu hỏi cốt yếu này (chế độ pháp luật áp dụng được) là tách biệt với câu hỏi về bằng chứng (các bản đồ). Hơn nữa, học thuyết dường như không có sự phân biệt có ý nghĩa giữa bản đồ đất liền và bản đồ biển trong việc phân loại các quy tắc bằng chứng, và ICJ đã trích dẫn các quy tắc pháp lý bổ sung trong các vụ trên đất liền khi đánh giá các bản đồ do các bên tham gia tranh chấp nộp vào có chứa một yếu tố liên quan đến biển. [76]</div> <div> </div> <div> Các yếu tố sau đây chứng tỏ sự thiếu sót về chứng cứ vốn có của đường 9-chấm của TQ.</div> <div> </div> <div> A. Cách tiếp cận thận trọng với chứng cứ bản đồ</div> <div> </div> <div> Như một quan sát bước đầu, cần chỉ ra rằng xu hướng chung là các tòa và các toà án quốc tế không đưa ra các phán quyết chỉ đơn thuần dựa trên các kết luận về bản đồ. [77] Mặc dù những bản đồ chính xác phản ánh ý định của các bên có thể thực sự tạo thành “một cơ sở vững chắc và liên tục cho việc thảo luận” sự vắng mặt của chúng “là một sự bất tiện đáng tiếc”', [78] chúng thường sẽ đóng vai trò phụ trong việc làm vững thêm bằng chứng khác cùng chỉ về một hướng. [79] Trở lại với quyết định cho vụ Burkina Faso / Cộng hòa Mali:</div> <div> </div> <div> Các bản đồ vẫn không thể có giá trị pháp lý hơn so là giá trị của bằng chứng củng cố trong việc chuẩn nhận một kết luận mà một tòa án đi đến bằng các phương tiện khác không dính dáng tới các bản đồ, trừ khi các bản đồ thuộc loại biểu hiện vật lý ý muốn của Nhà nước, tự chúng không thể được xem như là bằng chứng về một đường biên giới, vì trong trường hợp đó chúng sẽ hình thành một giả định không thể bác bỏ, thật sự đồng nghĩa với quyền sở hữu pháp lý. Giá trị duy nhất mà chúng có là bằng chứng thuộc loại phụ hoặc khẳng định thêm, và điều này cũng có nghĩa rằng chúng không thể được gán cho đặc tính của một giả định không thể bác bỏ (juris tantum) như là để thực hiện một sự đảo ngược trách nhiệm chứng minh. [80]</div> <div> </div> <div> Lập trường thận trọng này đã được phát hiện và ghi nhận theo ý kiến của học giả có thẩm quyền, [81] và trong một số trường hợp đã được sự chấp thuận đáng kể. [82]</div> <div> </div> <div> B. Các bản đồ không tương thích nhau</div> <div> </div> <div> Khi trình bày các khẳng định mâu thuẫn lẫn nhau, sắp xếp các sự kiện cho chỉnh trang đòi hỏi cố gắng lớn. [83] Khá tương tự như vậy, khi các tài liệu bản đồ mâu thuẫn với nhau, chúng sẽ mất đi sự tin cậy. [84] Như ICJ đã nêu trong trường hợp Kasikili / Sedudu:</div> <div> </div> <div> “dưới ánh sáng của sự không chắc chắn và không thống nhất của tài liệu bản đồ được đệ trình, Tòa tự thấy mình không thể rút ra kết luận từ những bằng chứng bản đồ đưa ra trong trường hợp này.” [85]</div> <div> </div> <div> Các bản đồ với đường 9-chấm vẽ ra một hình ảnh Biển Đông khác biệt với bằng chứng bản đồ và các tài liệu khác của các nước ven biển trong khu vực. Sẽ khó khăn để đạt được một sự hiểu biết chính xác ranh giới biển và chính trị chỉ dựa trên việc đặt các bản đồ kế bên nhau. Ngoài ra, các điều mà đường chữ U thể hiện cũng không nhất quán. Như đã đề cập ở trên, đường chữ U trong bản đồ ở TQ trước năm 1953 bình thường gồm có 11 vạch, [86] trong khi các phiên bản sau này của đường nhiều chấm chỉ gồm 9 đoạn. Một bản đồ điện tử trực tuyến gần đây của Cục Khảo sát và Bản đồ Nhà nước TQ ngày 21 tháng 10 năm 2010 lại thêm một đoạn nữa vào phía Bắc giữa Đài Loan và nhóm Ryukyu, trong đó có đảo Yonaguni là hòn đảo ở cực tây, tất cả đều thuộc về Nhật Bản. [87] Không có lý do nào được đưa ra cho việc loại bỏ bí ẩn hai vạch trong quá khứ hay việc thêm vào vạch thứ 10 mới gần đây. [88]</div> <div> </div> <div> C. Ký hiệu bản đồ rời rạc / nhập nhằng</div> <div> </div> <div> Bản đồ không rõ ràng đã xuất hiện trong các tố tụng qua trọng tài trong quá khứ. Trong vụ Trọng tài Eritrea / Yemen, Eritrea đã nộp các bản đồ mô tả một đường chấm chấm hỗ trợ yêu sách của mình. Tòa án đưa ra một tuyên bố ngắn về phương pháp chứng cứ của bên liên quan:</div> <div> </div> <div> Trong một số trường hợp Tòa án có thể không đồng ý với các đặc tính của các bản đồ mà bên đưa ra mong muốn. Hơn nữa, nếu không có chỉ dẫn cụ thể từ chính bản đồ, Tòa án không muốn gán ý nghĩa cho các đường chấm thay cho màu sắc hoặc thay cho việc ghi địa danh trên bản đồ. Các kết luận trên cơ sở này do Eritrea thúc hối liên quan tới một số bản đồ của họ không được chấp nhận. [89]</div> <div> </div> <div> Đương nhiên,có sự tương tự của trường hợp này với đường chữ U, sự thiếu vắng một chú giải (legend), và lời lẽ bí ẩn chứa trong công hàm của TQ gửi Tổng thư ký LHQ đã soạn sẵn. Sự lúng túng càng lớn hơn bởi vì cách mô tả của đường 9-chấm sai lệch với các tiêu chuẩn vẽ bản đồ quốc tế được Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra đích xác cho mục đích về tính rõ ràng. [90] Cần nhớ rằng TQ là một thành viên của tổ chức quốc tế này. [91]</div> <div> </div> <div> D. Ý định không rõ ràng</div> <div> </div> <div> Như Thẩm phán Oda đã chỉ ra một cách đúng đắn trong ý kiến riêng của ông trong vụ Kasikili / Sedudu, “một tuyên bố lãnh thổ chỉ có thể được thực hiện với dấu hiệu rõ ràng về ý định của chính phủ, dấu hiệu đó có thể được phản ánh trong các bản đồ. Một bản đồ tự nó, nếu không có bằng chứng hỗ trợ khác thì không thể biện minh cho một tuyên bố chính trị” (nhấn mạnh thêm). [92] Trong trường hợp này (in casu) tiêu chí về ý định rõ rệt về phía chính phủ TQ không được đáp ứng một cách thoả đáng. Sự đa dạng về cách giải thích đường chữ U do các học giả luật học đưa ra cũng như công hàm mơ hồ của TQ đề ngày7 tháng 5 năm 2009 là chứng cứ cho kết luận này. Bên cạnh các cấu trúc câu khó hiểu, các từ ngữ được sử dụng trong công hàm, cụ thể là “vùng biển có liên quan” và “vùng biển tiếp giáp” là đặc biệt khó hiểu vì chúng không xuất hiện bất cứ chỗ nào trong UNCLOS. Sự mơ hồ có vẻ như cố tình làm trầm trọng thêm, vì TQ vẫn chưa thông qua luật tạo cho đường chữ U bất kỳ hiệu lực trong trật tự luật pháp trong nước. [93] Ngay cả khi người ta có thể bới ra các ý định đằng sau bản đồ này, ý nghĩa pháp lý của chúng không nên được đánh giá cao. Trở lại bài viết nói trên của Thẩm phán Oda:</div> <div> </div> <div> Một bản đồ được sản xuất bởi một cơ quan chính phủ có liên quan đôi khi có thể chỉ ra vị thế của chính phủ liên hệ đến lãnh thổ hay chủ quyền của một khu vực cụ thể hay đảo. Tuy nhiên, một mình sự kiện đó không có tính quyết định về tư cách pháp lý của khu vực hay đảo đang có vấn đề. Đường ranh giới trên những bản đồ như vậy có thể được hiểu như là thể hiện cho yêu sách tối đa của nước có liên quan, nhưng không nhất thiết biện minh cho yêu sách đó. [94]</div> <div> </div> <div> E. Thiếu tính trung lập</div> <div> </div> <div> Khi bản đồ được vẽ lên bởi một chuyên gia khách quan, giá trị chứng minh của nó có xu hướng tăng lên. [95] Trái lại, các tài liệu bản đồ được sản xuất theo chỉ thị của một trong các bên tranh chấp sẽ được xét với sự nghi ngờ nhiều hơn, và do đó sự phụ thuộc vào tài liệu như vậy chỉ là ngoại lệ không phải là quy tắc. [96] Các trọng tài trong vụ Trọng tài kênh Beagle nhận xét như sau:</div> <div> </div> <div> Trong khi các bản đồ đến từ các nguồn khác hơn những bản đồ của các bên không thuộc vụ đó được coi là nhất thiết phải chính xác hơn hoặc khách quan hơn, trước nhất (prima facie) chúng có tình trạng độc lập, điều này có thể tạo cho chúng giá trị lớn trừ khi chúng chỉ là các bản sao chép của - hoặc dựa trên bản gốc xuất phát từ - các bản đồ do một trong các bên vẽ ra, hoặc giả được xuất bản trong một nước có liên quan, hoặc thay mặt cho, hoặc theo yêu cầu của một Bên, hoặc rõ ràng có động cơ chính trị. Nhưng chỗ nào mà tư cách độc lập của chúng không để lộ cho việc nghi ngờ về một hoặc các cơ sở nêu trên, chúng có ý nghĩa tương đối cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ liên hệ trong đó chúng cho thấy sự tồn tại của một sự hiểu biết chung theo một nghĩa nào đó, như về cách giải quyết đó là gì, hoặc, chúng mâu thuẫn ở đâu, sự thiếu vắng của bất kỳ sự hiểu biết chung như vậy. [97]</div> <div> </div> <div> Việc thiếu tính trung lập là rõ rành rành đối với đường 9 chấm. Như đã thảo luận trong phần II-A, lịch sử của đường chữ U có thể được truy ngược về một ủy ban nội bộ do chính phủ Trung Hoa Dân Quốc thành lập để cập nhật các bản đồ TQ và tái khẳng định vị thế của họ. Một cơ quan chính phủ được thành lập và phân bổ nhân viên đơn phương như thế khó có thể được coi là khách quan đối với các nước có liên quan khác trong khu vực Biển Đông. Không nên quên rằng các nhà vẽ bản đồ có lương tâm vẫn có thể bị sử dụng cho các mục đích lừa đảo:</div> <div> </div> <div> Một nhà làm bản đồ … có thể được sử dụng để biểu lộ khẳng định của một nước cụ thể như nước của chính ông ta về kích cỡ đầy đủ miền lãnh thổ của nước đó là gì, bất kể tính đúng đắn của khẳng định này và không có việc doạ dẫm rằng việc vẽ đó mô tả phạm vi của một yêu sách chứ không phải là vị trí của một ranh giới được chấp nhận. Qua việc sao chép tiếp theo và việc vẽ lại của các nhà làm bản đồ thiếu phối kiểm không những các sai sót tiếp tục tồn tại mà sự kiện về việc lặp lại có xu hướng chuyển cho chúng sự thừa nhận pháp lý qua việc in ra một số lượng lớn bản đồ thống nhất với lời khai của họ. [98]</div> <div> </div> <div> F. Không chính xác về kỹ thuật</div> <div> </div> <div> Trong tiểu luận về giá trị chứng cứ của bản đồ, De Visscher đưa ra các tiêu chuẩn sau đây: “những bảo đảm về tính chính xác nội tại của bản đồ … sự chính xác liên quan tới các điểm đang tranh chấp”. [99] Theo Brownlie, "giá trị chứng minh mà một bản đồ có tương ứng với chất lượng kỹ thuật của nó”.[100] Luật về án lệ cũng chỉ ra đòi hỏi độ chính xác kỹ thuật trong bản đồ. [101] Trong vụ đảo Palmas, trọng tài duy nhất Max Huber đã viết rằng: “điều kiện đầu tiên đòi hỏi của các bản đồ phục vụ với tư cách là bằng chứng đối với những điểm pháp lý là độ chính xác địa lý của chúng.” [102]</div> <div> </div> <div> ICJ phát biểu rằng:</div> <div> </div> <div> Trọng lượng thực tế được phân cho các bản đồ đem làm bằng chứng phụ thuộc vào một loạt các cân nhắc. Một số trong các cân nhắc này liên quan đến độ tin cậy kỹ thuật của các bản đồ. Điều này đã nâng lên đáng kể, đặc biệt là do những tiến bộ đạt được qua không ảnh và ảnh vệ tinh từ những năm 1950. Nhưng kết quả chỉ mang tới tính chất trung thực hơn cho bản đồ và sự ăn khớp ngày càng chính xác giữa bản đồ và không ảnh. Thông tin xuất phát từ sự can thiệp của con người, chẳng hạn như tên của các địa điểm và các thể địa lý (địa danh học) và việc miêu tả biên giới và ranh giới chính trị khác, do đó không khả tín hơn. Tất nhiên, độ tin cậy của các thông tin địa danh học cũng tăng lên nhở kiểm chứng thực địa, mặc dù ở mức độ thấp hơn, nhưng theo ý kiến của các nhà vẽ bản đồ, sai sót vẫn còn phổ biến trong biểu thị các đường biên giới, nhất là khi thể hiện các địa danh này này ở các khu vực biên giới khó tiếp cận. [103]</div> <div> </div> <div> Dưới ánh sáng của những quan điểm này, sự ra đời của công nghệ hiện đại có thể tăng truy đòi của các thẩm phán đối với bằng chứng bản đồ. Một trường hợp nổi bật về điểm này là ý kiến tư vấn của ICJ 2004 đối với bức tường của Israel, trong đó họ dựa (một phần) vào một bản đồ điện tử được đăng trên trang web Bộ Quốc phòng Israel để xác định các tuyến đường hiện tại và tương lai của các bức tường trong vùng lãnh thổ Palestine. [104] Ngược lại, các bản đồ TQ không có vẻ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt. Mặc dù đường nhiều chấm của TQ thường đi theo đường đẳng sâu 200 mét (đường nối các điểm có độ sâu 200m với nhau), cho đến nay nó chưa bao giờ được phân ranh giới chính xác, do đó thiếu các toạ độ địa lý chính xác. [105] Ngoài ra, có vẻ có một số sự mâu thuẫn nhỏ giữa các tài liệu bản đồ biển của TQ: các điểm cuối của các vạch tạo nên đường chữ U thay đổi (mức khác biệt chạy từ 1 đến 5nm). [106] Nhưng ngay cả vị trí của chính các vạch đôi khi có sai biệt rõ ràng với những vạch trên bản đồ ở Phụ lục I. [107] Hơn nữa, vì nó liên quan các đường trên biển, ảnh vệ tinh cũng không thật hữu ích.</div> <div> </div> <div> Một yếu tố bổ sung góp phần vào tính không chính xác của bản đồ TQ là tỉ lệ của nó nhỏ quá mức. ICJ đã than phiền các bản đồ vẽ với tỉ lệ không đủ lớn. Một ví dụ điển hình có thể tìm thấy trong Tranh chấp đất, đảo và biên giới biển:</div> <div> </div> <div> Honduras đã vẽ một bản đồ thứ hai, năm 1804, cho thấy vị trí của các giáo xứ của tỉnh San Miguel trong Tổng Giáo Phận Guatemala. Tuy nhiên, tỉ lệ của bản đồ này không đủ lớn để có thể xác định xem đoạn cuối của sông Goascoran là đoạn do El Salvador khẳng định, hoặc đoạn do Honduras khẳng định. [108]</div> <div> </div> <div> Các vấn đề tương tự cũng đã được trình bày trước tòa trọng tài. Ví dụ, Uỷ ban ranh giới Eritrea-Ethiopia cho rằng: “hơn nữa, nhiều bằng chứng về bản đồ theo một tỉ lệ quá nhỏ, hoặc quá thiếu chi tiết đến nỗi nó chỉ có thể được coi là mơ hồ trong lĩnh vực này.” [109]</div> <div> </div> <div> Cuối cùng, cần lưu ý rằng các bản đồ TQ không chứa bất kỳ chỉ dấu nào về mốc quy chiếu (tức là một quy chiếu sử dụng trong trắc địa để đo đạc) được sử dụng, đó có vẻ là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá độ chính xác kỹ thuật của bất kỳ ranh giới biển nào. [110]</div> <div> </div> <div> IV. BẢN ĐỒ KHÔNG BỊ CÁC NƯỚC KHÁC TRONG KHU VỰC PHẢN ĐỐI</div> <div> </div> <div> A. Tiêu chuẩn áp dụng</div> <div> </div> <div> Ngay cả khi ta chấp nhận rằng đường 9 chấm là một mô tả sai lầm của hiện thực thì điều đó không có nghĩa là nó có thể được gạt sang một bên ngay lập tức. Điều này đã được làm sáng tỏ trong vụ kênh Beagle:</div> <div> </div> <div> tầm quan trọng của bản đồ có thể không nằm ở chính bản đồ mà trên lý thuyết nó có thể không chính xác mà ở thái độ biểu lộ - hoặc hành động thực hiện - đối với bản đồ đó của các bên liên quan hoặc của các đại diện chính thức của họ. [111]</div> <div> </div> <div> Các thẩm phán trong vụ Đền Preah Vihear đã rõ rệt hơn, gửi một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về những ảnh hưởng tiềm năng của việc sơ suất trong khi đối mặt với sự quyết đoán về bản đồ:</div> <div> </div> <div> Rõ ràng rằng các trường hợp như vậy đòi hỏi một phản ứng nào đó, về phía nhà chức trách Thái Lan trong một thời hạn hợp lý, nếu họ muốn tỏ sự không đồng ý với bản đồ hoặc nếu có bất kỳ câu hỏi nghiêm trọng nào phải nêu ra liên quan đến nó. Họ đã không làm như vậy, hoặc là sau đó hoặc trong nhiều năm, và do đó phải được xem là đã mặc nhận. Qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset. [112] (Ai im lặng thì dường như là đồng ý, nếu anh ta biết nói đáng lẽ anh ta đã phải nói).</div> <div> </div> <div> Một ví dụ của mối liên kết giữa bản đồ và sự mặc nhận được Ủy ban Ranh giới Eritrea-Ethiopia nêu lại gần đây: “một bản đồ có thể có chút trọng lượng pháp lý cho từng cái (per se): nhưng nếu bản đồ là thỏa đáng về mặt bản đồ học trong các khía cạnh có liên quan, nó có thể, có vai trò là căn cứ thực tế , có ý nghĩa pháp lý cao, ví dụ như cho hành vi mặc nhận.”[113]</div> <div> </div> <div> Tất nhiên, các kiểu cách thực tế của các vụ nêu trên là hoàn toàn khác biệt với trường hợp mà chúng ta đang phải đối mặt, tao ra tranh cãi về việc liệu các tiền lệ đó có thể áp dụng được ở đây không. Trong trường hợp này, chúng ta đang đối phó với một đường biên giới biển có mục đích xấu, việc hình thành nó, theo lời của ICJ, là “một vấn đề có tầm quan trọng lớn và việc thỏa thuận không phải là dễ dàng giả định trước”. [114] Hơn nữa, theo quan sát của Strupp:</div> <div> </div> <div> Yêu sách hình chữ U lạ lùng này là quá bất thường và quá đáng vượt ngoài thực tế trong các thập niên từ 30 tới 60 đến nỗi không thể hiểu được theo cách có “sự mặc nhận đối với yêu sách bản đồ” một công nhận (ngầm) của cộng đồng nước ngoài về những tham vọng “cực kỳ bất thường”, bằng cách áp dụng quy tắc qui tacet consentire videtur si loqui debuisset ac potuisset hoặc quy tắc khác, có thể nghiêm ngặt đi đến xem xét. [115]</div> <div> </div> <div> Strupp cũng nhận xét rằng:</div> <div> </div> <div> Trong những trường hợp hoàn toàn quá đáng kiểu như “tuyên bố chủ quyền mặt trăng” của “đường chữ U” ở Biển Đông rõ ràng không tồn tại một cơ sở hợp lý nào cả cho một độ “siêu nhạy cảm” to lớn về phía các nước phải đối mặt với các yêu sách bản đồ đối địch về mặt “mặc nhận”. [116]</div> <div> </div> <div> Tuy nhiên, cần thận trọng khi áp dụng một phương pháp tiếp cận trung gian. Sau khi xem xét một bộ phận lớn về việc thực hành nhà nước, trong công trình có ảnh hưởng của ông về quyền sở hữu lịch sử, Blum đi đến kết luận sau đây:</div> <div> </div> <div> Các trường hợp phản đối mới đây chống lại “yêu sách bản đồ” dường như chỉ ra rằng các quốc gia, trên thực tế, “luôn giữ một cái nhìn cảnh giác đối với các bản đồ do các quốc gia văn minh xuất bản " … Nói chung, có vẻ nổi lên rằng các nước sẽ bị đổ lỗi cho sự hiểu biết về các hoạt động lập pháp trong nước của nhau cũng như các hành vi khác được thực hiện theo thẩm quyền của họ, và lời biện hộ về sự không biết sẽ chỉ được chấp nhận trong những trường hợp đặc biệt nhất.Do đó những nước mong muốn bảo toàn quyền của mình được khuyến cáo nên quan tâm theo dõi sâu sát các hành vi chính thức của các nước khác và đưa ra phản đối - thông qua các phương tiện hợp pháp được luật quốc tế công nhận – nếu họ cảm thấy rằng quyền của mình đã bị ảnh hưởng, hoặc có thể bị ảnh hưởng bởi những hành vi đó. [117]</div> <div> </div> <div> B. Phản đối / Thiếu sự mặc nhận</div> <div> </div> <div> Giả sử rằng triển vọng thừa nhận ngầm lồ lộ hiện ra, các nước ven biển được yêu cầu phải bày tỏ sự không chấp nhận chính sách đường chữ U và ý đồ cơ bản của TQ. Một số học giả TQ đã cáo buộc rằng buộc cộng đồng quốc tế đã không lên tiếng về sự bất đồng của mình để ngăn chặn việc củng cố tham vọng của TQ ở Biển Đông:</div> <div> </div> <div> Khi tuyên bố đường 9 điểm, cộng đồng quốc tế không lúc nào bày tỏ sự bất đồng ý kiến. Không nước lân cận nào đã đưa ra một phản đối ngoại giao. Im lặng khi đối mặt với một tuyên bố công khai có thể nói có nghĩa là mặc nhận, và có thể khẳng định rằng các đường chấm chấm đã được công nhận trong nửa thế kỷ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây một số nước Đông Nam Á, đã tham gia vào tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mới đặt ra câu hỏi về tình trạng pháp lý của đường 9 chấm. [118]</div> <div> </div> <div> Triệu Quốc Khải (Zhao Guocai) cho rằng:</div> <div> </div> <div> “Từ lúc tuyên bố đường 9- chấm, cộng đồng quốc tế vào thời điểm đó đã không đưa ra bất kỳ sự không bằng lòng nào. Các nước liền kề cũng không đưa ra bất kỳ phản đối ngoại giao nào đối với đường 9-chấm. Những điều này quy thành một sự mặc nhận.” [119]</div> <div> </div> <div> Sự mặc nhận quốc tế này rất đáng ngờ. [120] Lấy Việt Nam như một trường hợp về điều này, chúng ta có thể thấy rằng hai phát biểu này là không thuyết phục. Các ví dụ bao gồm:</div> <div> </div> <div> 1. Một phản đối đối với các đòi hỏi của TQ qua việc tuyên bố rằng rằng họ sẽ “không công nhận bất kỳ cái gọi là ‘lợi ích lịch sử’ nào, điều đó là không phù hợp với luật pháp quốc tế và vi phạm chủ quyền và quyền chủ quyền của Việt Nam và lợi ích hợp pháp của Việt Nam trong các khu vực biển và thềm lục địa của họ trong Biển Đông”.[121]</div> <div> </div> <div> 2. Một tuyên bố đáp trả công hàm của TQ năm 2009:</div> <div> </div> <div> Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là một phần của lãnh thổ Việt Nam. Việt Nam có chủ quyền không tranh cãi đối với các quần đảo này. Do đó, yêu sách của TQ đối với các đảo và vùng biển lân cận ở Biển Đông như thể hiện trong bản đồ kèm Công hàm CLM/17 / 2009 và CLM/18/2009 là không có cơ sở pháp lý, lịch sử, thực tế, do đó là không có giá trị và vô hiệu. [122]</div> <div> </div> <div> 3. Một yêu cầu loại bỏ dữ liệu khỏi dịch vụ bản đồ trực tuyến của TQ mô tả đường chữ U (nêu trên) trong hai dịp. [123]</div> <div> </div> <div> 4. Các phản kháng gần đây chống lại sự can thiệp của TQ với tàu thuyền Việt Nam, trong đó tính hợp pháp của đường 9 chấm rõ ràng bị bác bỏ. [124]</div> <div> </div> <div> 5. Nhân dịp buổi họp cuối cùng của các nước thành viên UNCLOS, Việt Nam đã nhắc lại phản đối của mình đối với đường 9 chấm theo mục 14 của Chương trình nghị sự. [125]</div> <div> </div> <div> Cách ứng xử như vậy phải tuân thủ các tiêu chuẩn pháp lý quốc tế cần thiết để làm các hành vi phản đối thấm đầy hiệu lực pháp lí khiến cho đường chữ U không thể được sử dụng để chống lại nước phản đối. Tuy nhiên, có vẻ như không khả thi khi áp dụng các tiêu chí này cho các phản kháng trước đây đối với đường chữ U trong điều kiện vị thế mơ hồ của TQ đối với bản đồ và những gì nó thực sự muốn nói. Xét cho cùng, chỉ có thể hành động bằng cách phản đối một khi nước đối lập đã thực hiện một tuyên bố chính thức và dễ hiểu. Ý tưởng này được phản ánh trong khái niệm về “tai tiếng”của hành động hoặc sự kiện đang có vấn đề. [126] Chúng tôi đã bàn bạc chi tiết các đặc điểm bí ẩn của đường 9 chấm và những ảnh hưởng về ý định không rõ ràng về phía TQ. Vì vậy, chỉ có thể phản đối đối với những khẳng định thấy được và dễ hiểu về đường chữ U trong các trường hợp hiếm hoi mà chúng xảy ra (ví dụ, công hàm TQ gửi cho Tổng Thư ký LHQ năm 2009). Theo thời gian, các tiêu chí theo sau dựa trên các tiêu chí trước trước đây. Theo lập luận, nếu tính rõ ràng của dòng-9-chấm đã được xác lập thì bản chất của sự mặc nhận như thế có xu hướng được chấp nhận chỉ sau một thời gian dài thụ động.[127] Ví dụ dễ thấy là các vụ tranh chấp về Đánh bắt cá và Quyền qua lại trên Lãnh thổ Ấn Độ trong đó ICJ suy ra sự mặc nhận từ trên 60 và 125 năm im lặng, tương ứng. [128] Đòi hỏi về ý định rõ ràng cũng đã được hoàn thành trong các tuyên bố của Việt Nam rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn cái đòi hỏi trở thành quyền lợi pháp lý mới của TQ. Ngoài ra, tiêu chí rằng phản đối phải nhất quán và không bị gián đoạn có thể nói là đã được tuân thủ, như minh họa của nội dung của các ghi chú nói về phản đối. [129]</div> <div> </div> <div> KẾT LUẬN</div> <div> </div> <div> Trong đóng góp này, chúng tôi đã cố gắng để khám phá một số những điều không chắc chắn về pháp lý che đậy các vạch trên bản đồ Biển Đông của TQ. Phân tích của chúng tôi đã đưa đến kết luận rằng đường chữ U, cho dù được giải thích như là một thể hiện lãnh thổ hoặc biển, rõ ràng thiếu tính chính xác, và do đó đặt ra nhiều vấn đề nếu vẫn giữ như là một phần của chính sách chính thức của TQ cũng như của Đài Loan. Nếu bộ phận đáng kể luật các án lệ là điều phải đi theo, bản đồ thể hiện với đường 9 chấm sẽ không có giá trị như là tài liệu chứng cứ trong một vụ xử giả thuyết. Trong khi có thể thấy rằng một số người nhìn ra một xu hướng mới nổi lên tạo ảnh hưởng cho sự dễ dãi đối với bản đồ, [130] chúng tôi sẽ cho rằng các luận điệu như vậy là khá vội vã. Các bản đồ không phải là các bản đồ kèm theo các hiệp ước quốc tế sẽ được tiếp nhận một cách thận trọng dễ hiểu và sẽ được đánh giá theo chức năng của chúng vẫn là điều không thay đổi.</div> <div> </div> <div> Nhưng có một vấn đề cơ bản hơn ở đây. Duy trì một tuyên bố đơn phương trong một khoảng thời gian kéo dài mà không xem xét tới quyền lợi của các bên quan tâm khác là đồng nghĩa với việc áp đặt một việc đã rồi (fait accompli). Điều này sẽ vuột mất đi khi đối mặt với luật quốc tế, luật này ngăn không cho các nước mạnh yêu sách “giành phần trọn” (lion’s share) gây thiệt hại cho các nước láng giềng yếu hơn. [131] Việc bám chặt vào đường 9 chấm cũng là lỡ nhịp với chế độ chính phủ hiện tại, [132] bao gồm các hội thảo[133] và (đề xuất) hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường và sự đa dạng sinh học. [134] Một giải pháp thực dụng khá thịnh hành trong những năm qua là tìm cách đạt được sự phát triển chung các tài nguyên. Điều này dính dáng tới việc gác các tranh chấp lãnh thổ và biển sang một bên và ký kết các thỏa thuận tạm thời “mà không làm ảnh hưởng” đến kết quả phân định cuối cùng. [135] May mắn thay, TQ, Đài Bắc, và các diễn viên khác trong khu vực đã sử dụng các cơ chế đa phương này và tiếp tục làm như vậy một cách hiệu quả. Chúng tôi hy vọng rằng các nước có tranh chấp từ bỏ các khẳng định cực kỳ quyết đoán về mặt bản đồ và lo tập trung năng lượng của họ vào các kết quả các bên cùng có lợi liên quan đến Biển Đông trên cơ sở UNCLOS.</div> <div> </div> <div> Người dịch: Phan Văn Song</div> <div> </div> <div> Hiệu đính: Lê Trung Tĩnh</div> <div> </div> <div> --------------</div> <div> * Research Professor, President of the Department of International and European Law and Director of the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel; Member of the Permanent Court of Arbitration. The substance of this article was prepared for the Second International Workshop organized by the Diplomatic Academy of Vietnam and the Vietnam Lawyers Association, entitled ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, 10–12 November 2010, Ho Chi Minh, Vietnam. This article is a revised version of the paper—‘‘Dotted Lines in the South China Sea: Fishing for (Legal) Clarity’’—presented at the Workshop.</div> <div> **Doctoral Fellow, Research Foundation—Flanders (FWO). Member of the Department of International and European Law and the Centre for International Law, Vrije Universiteit Brussel.</div> <div> </div> <div> [1] LI Jinming and LI Dexia, ‘‘The Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea: A Note’’ (2003) 34 Ocean Development and International Law 287 at 289. Trong một công hàm gửi cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, Trung Quốc tuyên bố rằng “kể từ [sic] năm 1930, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra công khai nhiều lần [sic] phạm vi địa lý của quần đảo Nam Sa của Trung Quốc và tên các thành phần của nó”, nhưng họ không đề cập đến các hoạt động bản đồ. Vì vậy, trong khi điều này có thể có nghĩa là Trung Quốc chính thức chuẩn nhận các hoạt động đặt tên của Ủy ban, không thể suy ra các bản đồ cũng được chuẩn nhận. Xem People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/8/2011’’ (14 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2011_re_phl_e.pdf.</div> <div> [2] Zou Keyuan đề cập đến sự tồn tại của một đường ở Biển Đông có sớm hơn được nhà vẽ bản đồ TQ Hu Jinjie (Hồ Tấn Tiếp) vẽ vào năm 1914 và tiếp theo vào những năm 1920 và năm 1930. Đường như vậy cũng có thể tìm thấy trong một số tập bản đồ từ thời kỳ này. Tuy nhiên, cần phải nhấn mạnh rằng:</div> <div> </div> <div> 1. Những phiên bản sớm hơn này có trước bản đồ chính thức đầu tiên mô tả “đường chữ U”.</div> <div> </div> <div> 2. Các tập bản đồ nói trên đã được biên soạn bởi các cá nhân, do đó hành động theo khả năng cá nhân của họ.</div> <div> Xem ZOU Keyuan, ‘‘The Chinese Traditional Maritime Boundary Line in the South China Sea and its Legal Consequences for the Resolution of the Dispute over the Spratly Islands’’ (1999) 14 International Journal of Marine and Coastal Law 27 at 32–33.</div> <div> </div> <div> [3] In lại trong HU Nien-Tsu Alfred, ‘‘South China Sea: Troubled Waters or a Sea of Opportunity?’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 203 at 208.</div> <div> </div> <div> [4] WANG Kuan-Hsiung, ‘‘The ROC’s Maritime Claims and Practices with Special Reference to the South China Sea’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 237 at 248.</div> <div> </div> <div> [5] SHEN Jianming, ‘‘China’s Sovereignty over the South China Sea Islands: A Historical Perspective’’ (2002) 1 Chinese Journal of International Law 94 at 129, note 122.</div> <div> </div> <div> [6] Li and Li, supra note 4 at 290. Quan điểm này mâu thuẫn với Zou Keyuan, ông cho rằng hai vạch này bị xoá vào những năm 1960. XemSee Zou, supra note 5 at 34–35.</div> <div> </div> <div> [7] Malaysia-Socialist Republic of Viet Nam, ‘‘Joint Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982 in Respect of the Southern Part of the South China Sea, Executive Summary’’ (May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mys_vnm2009excutivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 6/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/mysvnm_clcs33_2009e.pdf.</div> <div> [8] Socialist Republic of Vietnam, ‘‘Submission to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Pursuant to Article 76, paragraph 8 of the United Nations Convention on the Law of the Sea 1982, Partial Submission in Respect of Vietnam’s Extended Continental Shelf: North Area (VNM-N), Executive Summary’’ (April 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm2009n_executivesummary.pdf. Như chỉ ra trong thư của TTK LHQ, hồi đáp đã nhận, bản đệ trình chung này đã nộp ngày 7/5/2009, xem trực tuyến: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_clcs37_2009e.pdf.</div> <div> [9] United Nations Convention on the Law of the Sea, 10 December 1982, 1833 U.N.T.S. 397 (entered into force 16 November 1994), online: UN http://www.un.org/Depts/los/convention_agreements/texts/unclos/unclos_e.pdf [UNCLOS], art. 76(8).</div> <div> [10] Do Malaysia và Việt Nam phê chuẩn UNCLOS ngày 14 tháng 10, 1996 và 25 tháng Bảy năm 1994, tương ứng, hạn chót nộp hồ sơ của họ bình thường theo Phụ lục II của nó, Điều. 4, phải là năm 2006 và 2004, tương ứng. Nhưng vì nhiều nước gặp phải khó khăn trong việc đáp ứng hạn chót này của Phụ lục II, vào năm 2001 các nước thành viên UNCLOS đã quyết định sử dụng một điểm khởi đầu để xác định thời hạn này: ngày thông qua CLCS Hướng dẫn Khoa học và Kỹ thuật đã trở thành điểm khởi đầu của thời kỳ 10 năm thay vì ngày UNCLOS bắt đầu có hiệu lực. Xem Decision Regarding the Date of Commencement of the Ten-Year Period for Making Submissions to the Commission on the Limits of the Continental Shelf Set Out in Article 4 of Annex II to the United Nations Convention on the Law of the Sea, Meeting of State Parties, UN Doc. SPLOS/72 (2001). Đối với tất cả các nước mà UNCLOS đã có hiệu lực trước ngày 13/5/1999, gồm cả Malaysia and Vietnam thì ngày 12 /5/2009 trở thành ngày hạn chót mới.</div> <div> </div> <div> [11] Bản đồ này được in lại trong Phụ lục Iở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [12] Xem thêm NGUYEN Hong Thao, ‘‘Vietnam and Maritime Delimitation’’ in Ramses AMER và ZOU Keyuan, eds., Conflict Management and Dispute Settlement in East Asia (Farnham, Burlington: Ashgate, 2011), 171 at 184, ông lưu ý rằng đây là dịp đầu tiên CHNDTH bày tỏ vị thế chính thức của họ về đường 9 chấm.</div> <div> </div> <div> [13] People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/17/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/chn_2009re_mys_vnm_e.pdf.; People’s Republic of China, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—CML/18/2009’’ (7 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/chn_2009re_vnm.pdf . The map was attached to these letters. It was also reproduced in the following Chinese sources: (2009) 9 China Oceans Law Review at 200 and 202 and ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2009) 9 Chinese Journal of International Law at 622.</div> <div> [14] Paracel Islands (quẩn đảo Hoàng Sa).</div> <div> </div> <div> [15] Spratly Islands (quẩn đảo Trường Sa).</div> <div> </div> <div> [16] Macclesfield Bank (bãi cạn Macclesfiled).</div> <div> </div> <div> [17] Pratas Islands (quẩn đảo Pratas).</div> <div> </div> <div> [18] Hu, supra note 6 at 204–6.</div> <div> </div> <div> [19] See Erik FRANCKX, ‘‘American and Chinese Views on Navigational Rights of Warships’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 187 at 196, với tài liệu tham khảo thêm ở chú thích 48 chỉ ra rằng một số học giả phương Tây có khuynh hướng xem nó là sự chuẩn nhận cho yêu sách về quyền sở hữu lịch sử, trong khi các học giả khác nghĩ ngước lại căn cứ trên điều mà việc làm rõ không có nêu lên, tức là bất kỳ quy chiếu cụ thể nào tới vùng nước lịch sử.</div> <div> </div> <div> [20] Republic of the Philippines, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—No. 000228’’ (5 April 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/phl_re_chn_2011.pdf. Vietnam issued a response to both the Philippines and the PRC, yet refrained from giving any interpretation to these terms. Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—77/HC-2011’’ (3 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/vnm_2011_re_phlchn.pdf.</div> <div> [21] People’s Republic of China, supra note 4.</div> <div> </div> <div> [22] People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (7 July 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t838221.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (28 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t835066.htm; People’s Republic of China, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Hong Lei’s Regular Press Conference’’ (21 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http:// www.fmprc.gov.cn/eng/xwfw/s2510/2511/t833157.htm; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2010’’ (2011) 10 Chinese Journal of International Law 427 at 438.</div> <div> </div> <div> [23] . Trong nhiều dịp trước công hàm 2009,TQ tái khẳng định chủ quền ‘‘không thể tranh cãi (indisputable)’’ or ‘‘không thể chối cãi (undeniable)” của họ đối với quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Xem ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2009’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 607 at 612; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2008’’ (2009) 8 Chinese Journal of International Law 493 at 504–5; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2007 (I)’’ (2008) 7 Chinese Journal of International Law 485 at 498–9; ZHU Lijiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2006 (II)’’ (2007) 6 Chinese Journal of International Law 711 at 760; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2004 (II)’’ (2005) 4 Chinese Journal of International Law 607 at 630–1; CHEN Qiang, ‘‘Chinese Practice in Public International Law: 2003 (II)’’ (2004) 3 Chinese Journal of International Law 591 at 598–9; PRC Ministry of Foreign Affairs, ‘‘China’s Indisputable Sovereignty over the Xisha and Nansha Islands’’, (1980) 7 Beijing Review 15, discussed in Otani Yoshio, ‘‘À qui appartient l’archipel des Spratley? Un point de vue sur les revendications chinoises’’ (1996) 1 Annuaire du droit de la mer 179.</div> <div> </div> <div> [24] Charles C. Hyde, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes’’ (1933) 27 American Journal of International Law 311 at 315; Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ in Myron H. NORDQUIST and John Norton MOORE, eds., Security Flashpoints: Oil, Islands, Sea Access and Military Confrontation (The Hague: Nijhoff, 1998), 109 at 113; F. MU¨ NCH, ‘‘Maps’’ in R. BERNHARDT, ed., Max Planck Encyclopedia of Public International Law vol. III (Amsterdam: Elsevier Science, 1995), 287 at 288; T.S. MURTI, ‘‘Boundaries and Maps’’ (1964) 4 Indian Journal of International Law 367 at 388; Daniel SCHAEFFER, ‘‘L’interprétation du droit de la mer par la Chine: ses effets majeurs en Extrême-Orient’’ (2008) 13 Annuaire du droit de la mer 23 at 43; Georg RESS, ‘‘The Delimitation and Demarcation of Frontiers in International Treaties and Maps’’ (1985) 14 Thesaurus Acroasium 435 at 443.</div> <div> </div> <div> [25] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [26] Policy Guidelines for the South China Sea, Point 1, 10 March 1993, in SUN Kuan-Ming, ‘‘Policy of the Republic of China Towards the South China Sea: Recent Developments’’ (1995) 19 Marine Policy 401 at 408 (Annex I).</div> <div> </div> <div> [27] Dzurek, supra note 3 at 13.</div> <div> </div> <div> [28] Republic of China (Taiwan), Statement (1 July 1999), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52353&ctNode51902&mp56.</div> <div> </div> <div> [29] PAN Shiying, ‘‘South China Sea and the International Practice of the Historic Title’’, Conference on the South China Sea, American Enterprise Institute, Washington, 7–9 September 1994, referenced in ZOU Keyuan, ‘‘Historic Rights in International Law and in China’s Practice’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 149 at 161, note 97; SONG Yann-huei and Peter Kien-hong YU, ‘‘China’s ‘Historic Waters’ in the South China Sea: An Analysis from Taiwan, R.O.C.’’ (1994) 12 American Asian Review 83.</div> <div> </div> <div> [30] ZHAO Guocai, ‘‘Analysis of the Sovereign Dispute over the Spratlys under the Present Law of Sea’’ (1999) 9 Asian Review at 22 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 293. Tuy nhiên, cần nêu rõ rằng không phải mại chuyên gia pháp lý Đài Loan đều ủng hộ các tiếp cận yêu sách vùng nước lịch sử dù có lập trường chính thức của chính phủ của họ. Xem ZOU Keyuan, ‘‘China and Maritime Boundary Delimitation: Past, Present and Future’’ in Amer and Zou, eds., supra note 15, at 160.</div> <div> </div> <div> [31] . See Andrea GIOIA, ‘‘Historic Titles’’ in Rudiger WOLFRUM, ed., The Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford: Oxford University Press, 2008), online: MPEPIL http:// www.mpepil.com.</div> <div> </div> <div> [32] Zou, supra note 33 at 152.</div> <div> </div> <div> [33] Juridical Regime of Historic Waters, Including Historic Bays, Study Prepared by the Secretariat, UN Doc. A/CN.4/143 (1962), (1962) 2 Yearbook of the International Law Commission 1 [Historic Waters Study].</div> <div> </div> <div> [34] Ibid., at 13. Nghiên cứu này còn nêu khả năng về một đòi hỏi thứ tư (biện minh “trên cơ sở nhu cầu kinh tế, an ninh quốc gia, lợi ích sống còn hay một căn cứ tương tự”) nhưng chưa có sự đồng thuận cao về đòi hỏi này. Tuy nhiên, ngưới ta cần phải hoàn thành danh sách này với một đòi hỏi tổng quát hơn rằng quền sở hữu lịch sử phải thật rõ ràng. Xem Ahmed ABOU-EL-WAFA, ‘‘Les différends internationaux concernant les frontières terrestres dans la jurisprudence de la Cour internationale de justice’’ (2010) 343 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 9 at 397.</div> <div> </div> <div> [35] Zou, supra note 33 at 161 and references, supra note 25.</div> <div> </div> <div> [36] For a treatment of both positions, xem Historic Waters Study, supra note 36 at 16–19.</div> <div> </div> <div> [37] Xem, chẳng hạn,bằng tiếng Anh, Markus KOTZUR, ‘‘Intertemporal Law’’ in WOLFRUM, ed., supra note 24. Một phân tích chi tiết hơn bằng tiếng Pháp, xem Paul TAVERNIER, Recherches sur l’application dans le temps des actes et des règles en droit international public (problèmes de droit intertemporel ou de droit transitoire) (Paris: Librairie générale de droit et de jurisprudence).</div> <div> </div> <div> [38] See Hasjim DJALAL, ‘‘South China Sea Island Disputes’’ (2000) The Raffles Bulletin of Zoology</div> <div> (Supplement No. 8) 9.</div> <div> </div> <div> [39] Clive Ralph SYMMONS, Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal (Leiden: Nijhoff, 2008) at 17–37. Đưa ra một lập luận tương tự trên cơ sở công trình của Uỷ ban Luật quốc tế về dàn ý của công ước 1958 cũng như trên cơ sở UNCLOS, see Franckx, supra note 22 at 197, and especially note 50.</div> <div> </div> <div> [40] Lần duy nhất TQ được nêu liên quan tới yêu sách lịch sử của Liên Xô cũ đối với Vịnh Peter the Great (Symmons, supra note 42 at 144).</div> <div> </div> <div> [41] Tullio SCOVAZZI, ‘‘Book Review of ‘Historic Waters in the Law of the Sea: A Modern Re-appraisal by Clive Ralph Symmons, Leiden, Martinus Nijhoff, 322 pp., 2008’ ’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 637 at 642. See also ibid., at 639–40 and in the same sense Symmons, supra note 42, at 242–5, 299–300. Continental Shelf (Tunisia/Libyan Arab Jamahiriya), [1982] I.C.J. Rep. 18 at 73–4:</div> <div> Không có định nghĩa về khái niệm lẫn nghiên cứu về chế độ pháp lý của ‘‘vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’. Tuy nhiên, có các quy chiếu về ‘‘vịnh lịch sử’’ hay ‘‘quyền sở hữu lịch sử’’ hay các lí lẽ lịch sử theo hướng tạo nên một bảo lưu cho các quy tắc xác lập từ đó trở đi. Vấn đề này dường như rõ ràng tiếp tục bị điều tiết bởi luật quốc tế chung, luật này không đưa ra một” chế độ” đơn nhất cho ‘‘các vùng nước lịch sử’’ hay ‘‘vịnh lịch sử’’, nhưng chỉ cho một chế độ đặc biệt cho mỗi trường hợp cụ thể đã được thừa nhận về “vùng nước lịch sử” hay “vịnh lịch sử”.</div> <div> </div> <div> [42] Lập luận này được đưa ra trong WU Fengbing, ‘‘Historical Evidence of China’s Ownership of the Sovereignty over the Spratly Islands’’ in China Institute for Marine Development Strategy, ed., Selected Papers of the Conference on the South China Sea Islands (Beijing: Ocean Press, 1992) at 111 (in Chinese), referenced in Zou, supra note 33 at 161, note 98.</div> <div> </div> <div> [43] Nói chung, xem Franckx, Benatar, Joe, and Van den Bossche, supra note 2. Nói cụ thể hơn về Biển Đông, xem NGUYEN Hong Thao, Le Vietnam et ses différends maritimes dans la Mer de Bien Dong (Mer de Chine méridionale) (Paris: Pedone, 2004) at 258.</div> <div> </div> <div> [44] Như đã nêu ở supra note 2, Vietnam gọi khu vực này là ‘‘Biển Đông’’ (‘‘East Sea’’). Xem National Border Committee under the Ministry of Foreign Affairs of Vietnam, online: National Border Committee www.biengioilanhtho.gov.vn/bbg-vie/home.aspx.</div> <div> </div> <div> [45] International Hydrographic Organization, Limits of Oceans and Seas, 3rd ed. (Monte-Carlo: Imp. Mone´gasque, 1953) at preface and 30, online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf. Old maps also use this denomination merely due to the fact that historically European navigators encountered predominantly Chinese ships. See Y. LACOSTE, ‘‘Mer de Chine ou mer de l’Asie du Sud-Est’’ (1981) 24 Hérodote at 13, referenced in Nguyen, supra note 46 at 257</div> <div> </div> <div> [46] Nguyen, supra note 46 at 257.</div> <div> </div> <div> [47] Republic of China (Taiwan), ‘‘Statement of the Ministry of Foreign Affairs concerning the Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea signed by the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) and the People’s Republic of China (PRC) in Cambodia on November 4, 2002’’ (5 November 2002), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem52357&ctNode51902&mp56:</div> <div> Chính phủ THDQ tái khẳng định chủ quyền lãnh thổ trên quần đảo Đông Sa (quần đảo Pratas), Tây Sa (quần đảo Hoàng Sa), Trung Sa (bãi cạn Macclesfield) và Nam Sa (Trường Sa) trong Biển Đông, Đối với các quần đảo này THDQ có tất cảquyền hợp pháp theo luật quốc tế;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Position of the Ministry of Foreign Affairs on Taiwan’s Sovereignty over Islands in the South China Sea’’ (20 November 2007), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem527782&ctNode51903&mp56.</div> <div> Quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, bãi Macclesfield và quần đảo Pratas luôn luôn là phần cố hữu của các vùng lãnh thổ Đài Loan, dù nhìn từ quan điểm của lịch sử địa lý, pháp luật quốc tế hay thực tế đơn giản. Theo các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, chủ quyền đối với các quần đảo này của chính phủ Đài Loan là không thể nghi ngờ và Đài Loan hưởng tất cả các quyền tương ứng;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘The Government of the Republic of China (Taiwan) Reiterates its Sovereignty over the Spratly Islands and has Proposed a Spratly Initiative that Focuses on Environmental Protection Instead of Sovereignty Disputes’’ (15 August 2008), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem532920&ctNode51903&mp56: </div> <div> Quần đảo Trường Sa, bao gồm cả rạn san hô Swallow (đảo san hô Layang-Layang), nằm trong vùng lãnh hải của Đài Loan. Dù theo quan điểm pháp lý, lịch sử địa lý hoặc luật quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas và các vùng nước lân cận là một phần của lãnh thổ và lãnh hải của Đài Loan;</div> <div> Republic of China (Taiwan), ‘‘Solemn Declaration of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China concerning the Philippine Senate Bill 2699 and House Bill 3216’’ (6 February 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/ct.asp?xItem536914&ctNode51902&mp56:</div> <div> Dù từ góc độ lịch sử, địa lý, thực tế hay luật pháp quốc tế, quần đảo Trường Sa, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Macclesfield, quần đảo Pratas, cũng như các vùng biển xung quanh, là các vùng lãnh thổ hiện hữu của THDQ. Sự kiện rằng chủ quyền của các khu vực này thuộc về chính phủ của chúng tôi là không thể phủ nhận, Đài Loan được hưởng và xứng đáng với tất cả các quyền tương ứng. Bất kỳ yêu sách chủ quyền nào đối với, hoặc sự chiếm cứ, các quần đảo này và vùng nước xung quanh sẽ không được chính phủ THDQ thừa nhận.</div> <div> </div> <div> [48] Republic of China (Taiwan), ‘‘Declaration of the Republic of China on the Outer Limits of Its Continental Shelf, no 003’’ (12 May 2009), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem538077&ctNode51036&mp56.</div> <div> </div> <div> [49] Hasjim DJALAL, ‘‘Conflicting Territorial and Jurisdictional Claims in South China Sea’’ (1979) 7(1) The Indonesian Quarterly 36 at 41–2.</div> <div> </div> <div> [50] Robert W. SMITH, ‘‘Maritime Delimitation in the South China Sea: Potentiality and Challenges’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 214 at 224. Xem thêm GAO Zhiguo, ‘‘The South China Sea: From Conflict to Cooperation?’’ (1994) 25 Ocean Development and International Law 345 at 346: ‘‘nghiên cứu tỉ mỉ các tài liệu Trung Quốc cho thấy rằng Trung Quốc không bao giờ tuyên bố chủ quyền toàn bộ cột nước của vùng biển Biển Đông mà chỉ là các đảo và vùng biển xung quanh bên trọng đường này.’’ Xem thêm phát biểu của Wang Xiguang (Uông Hi Quang), người đã giúp Cục Địa lý Bộ Nội Chính trong việc chế tác các bản đồ trong những năm 1940 và dùng cùng một kỹ thuật nhưng đi đến một kết quả khác: ‘‘đường biên giới quốc qia chấm chấm được vẽ như là trung tuyến giữa TQ và các nước liền kề’’, trong XU Sen’an, ‘‘The Connotation of the 9-Dotted Line on the Chinese Map of the South China Sea’’ trong ZHONG Tianxiang, ed., Paper Selections of the Seminar on ‘‘The South China Sea in the 21st Century: Problems and Perspective’’ (Hainan Research Center of the South China Sea, 2000) at 80 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 290.</div> <div> </div> <div> [51] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [52] Một quyển sách nói về cách giải quyết các vần đề này , xem Monique CHEMILLIER-GENDREAU, Sovereignty over the Paracel and Spratly Islands (The Hague: Kluwer Law International, 2000).</div> <div> </div> <div> [53] Anna RIDDELL and Brendan PLANT, Evidence Before the International Court of Justice (London: British Institute of International and Comparative Law, 2009) at 31.</div> <div> </div> <div> [54] Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali), [1986] I.C.J. Rep. 554 at 582, para. 54.</div> <div> </div> <div> [55] Kasikili/Sedudu Island (Botswana/Namibia), [1999] I.C.J. Rep. 1045 at 1098, para. 84, nêu: “Tòa án sẽ bắt đầu bằng việc nhắc lại những gì mà Ban thẩm phán (Chamber) xử vụ tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) phải nói về giá trị chứng cứ của bản đồ”; Tranh chấp lãnh thổ và biển giữa Nicaragua and Honduras trong biển Caribbean (Nicaragua v. Honduras), [2007] I.C.J. Rep. 659 at 723, para. 215, nêu: “Toà án tái khẳng định lập trường của họ trước đây liên quan đến phạm vi vô cùng hạn chế của bản đồ như là một nguồn về quyền sở hữu chủ quyền”; Tranh chấp biên giới (Benin/Niger), [2005] I.C.J. Rep. 90 at 119–20, para. 44, nêu: “nguyên tắc này [như mô tả trong tranh chấp biên giới (Burkina Faso / Cộng hòa Mali) cũng sẽ hướng dẫn Ban Thẩm phán trong việc đánh giá các bản đồ mà các Bên trong trường hợp hiện tại dựa vào”; Sovereignty over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), [2002] I.C.J. Rep. 625 at 667, para. 88; Maritime Delimitation and Territorial Questions between Qatar and Bahrain (Qatar v. Bahrain), Separate Opinion of Judge Kooijmans, [2001] I.C.J. Rep. 225 at 242, para. 68.</div> <div> </div> <div> [56] Patrick DAILLIER, Mathias FORTEAU, and Alain PELLET, Droit international public, 8th ed. (Paris: L.G.D.J., 2009) at 524, para. 301.</div> <div> </div> <div> [57] Một bàn luận về khả năng hạn chế này, xem Maurice KAMTO, ‘‘Le matériau cartographique dans les contentieux frontaliers et territoriaux internationaux’’ in Emile YAKPO and Tahar BOUMEDRA, eds., Liber Amicorum Judge Mohammed Bedjaoui (The Hague: Kluwer, 1999) at 371–98.</div> <div> </div> <div> [58] Riddell and Plant, supra note 56 at 266.</div> <div> </div> <div> [59] ZHAO Lihai, Studies on the Law of Sea (Beijing: Beijing University Press, 1996) at 37 (in Chinese), translated in Li and Li, supra note 4 at 291.</div> <div> </div> <div> [60] JIAO Yongke, ‘‘There Exists No Question of Redelimiting Boundaries in the Southern Sea’’ (2000) 17 Ocean Development and Management at 52 (in Chinese), translated in Michael STRUPP, ‘‘Maritime and Insular Claims of the PRC in the South China Sea under International Law’’ (2004) 11 Zeitschrift fu¨ r chinesisches Recht 1 at 16.</div> <div> </div> <div> [61] Zou, supra note 33 at 160.</div> <div> </div> <div> [62] Grisbadarna Case (Norway v. Sweden), Decision of 23 October 1909, [1910] 4 American Journal of International Law 226 at 231, nêu rằng: ‘‘lãnh hải là thứ phụ thuộc chính yếu của lãnh thổ đất liền’’ (translation from the original French, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 159); North Sea Continental Shelf (Federal Republic of Germany/Denmark; Federal Republic of Germany/Netherlands), [1969] I.C.J. Rep. 3 at 51, para. 96: ‘‘Trong cả hai trường hợp [vùng tiếp giáp lãnh hải và thềm lục địa] nguyên tắc được áp dụng là đất thống trị biển’’. Nghiên cứu sâu hơn và các trường hợp của nguyên tắc này, xem Abou-el-Wafa, supra note 37 at 88–90.</div> <div> </div> <div> [63] Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), [1951] I.C.J. Rep. 116 at 132.</div> <div> </div> <div> [64] UNCLOS, supra note 12, has been ratified by all interested parties in the South China Sea dispute with the exception of Taiwan (Vietnam: 25 July 1994, PRC: 7 June 1996, Philippines: 8 May 1984,Malaysia: 14 October 1996, Brunei: 5 November 1996, Myanmar: 21 May 1996, and Thailand: 15 May 2011), online: UN http://www.un.org/Depts/los/reference_files/chronological_lists_of_ratifications.htm.</div> <div> </div> <div> [65] Ibid.</div> <div> </div> <div> [66] Một cách tiếp cận mới giới hạn đáng kể khả năng áp dụng ngoại lệ củaĐiều 121(3) đối với việc phân giới trên biển, xem Bernard H. OXMAN, ‘‘On Rocks and Maritime Delimitation’’ in Mahnoush H. ARSANJANI, Jacob Katz COGAN, Robert D. SLOANE, and Siegfried WIESSNER, eds., Looking to the Future: Essays on International Law in Honor of W. Michael Reisman (Leiden/Boston: Martinus Nijhoff, 2011), 893. Theo lý luận của tác giả, những tranh cãi liên quan đến ý nghĩa chính xác của việc cư trú của con người và đời sống kinh tế sẽ ít quan trọng hơn, bởi vì trong giai đoạn phân giới các đảo nhỏ thường chỉ đóng một vai trò nhỏ.</div> <div> </div> <div> [67] Alex G. Oude ELFERINK, ‘‘The Islands in the South China Sea: How Does Their Presence Limit the Extent of the High Seas and the Area and the Maritime Zones of the Mainland Coasts?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 169 at 182. See also Marius GJETNES, ‘‘The Spratlys: Are They Rocks or Islands?’’ (2001) 32 Ocean Development and International Law 191 at 199–201; Barry Hart DUBNER, ‘‘The Spratly ‘Rocks’ Dispute: A ‘Rockapelago’ Defies Norms of International Law’’ (1995) 9 Temple International and Comparative Law Journal 291 at 299–306.</div> <div> </div> <div> [68] Nó liên quan đến những hành động do TQ thực hiện bởi để đưa vào các mục bổ sung cho chương trình nghị sự tại cuộc họp năm 2009 của các nước thành viên UNCLOS và kỳ họp lần thứ 15 của Cơ quan đáy biển quốc tế (ISA) một năm sau đó. Xem Erik FRANCKX, ‘‘The International Seabed Authority and the Common Heritage of Mankind: The Need for States to Establish the Outer Limits of Their Continental Shelf’’ (2010) 25 International Journal of Marine and Coastal Law 543 at 563–4. Những nỗ lực như vậy được lặp vào thời điểm Hội nghị của các nước thành viên UNCLOS năm 2011 nhưng không lặp lại tại cuộc họp lần của ISA khoảng một tháng sau đó.</div> <div> </div> <div> [69] Như chỉ rõ qua danh nghĩa đại diện của giáo sư Jia Yu, đưa ra trong một buổi báo cáo tóm tắt của ISA năm 2009. Mặc dù đóng góp này có tiêu đề là ‘‘Safeguarding the Common Heritage of Mankind’’(Bảo vể di sản chung của loài người) trong công bố cho báo chí của ISA (ISA, ‘‘Press Release SB/15/10’’ (June 2009) at 3, online: ISA http://www.isa.org.jm/files/documents/EN/Press/Press09/SB-15–10.pdf), các phim chiếu slides phân phát vào lúc đó tại buổi báo cáo tóm tắt lại có một tiêu đề cụ thể hơn, đó là ‘‘The Rock of Oki-no-Tori Shall Have No EEZ and Continental Shelf’’ (Mỏm đá Okinotori sẽ có EEZ và thềm lục địa mở rộng). Xem thêm Ted McDORMAN, ‘‘The South China Sea after 2009: Clarity of Claims and Enhanced Prospects for Regional Cooperation?’’ (2010) 24 Ocean Yearbook 507 at 514–15. Về chi tiết và các hành động sau này của các bên về mặt này, xem Yann-Huei SONG, ‘‘The Application of Article 121 of the Law of the Sea Convention to the Selected Geographical Features Situated in the Pacific Ocean’’ (2010) 9 Chinese Journal of International Law 663 at 671–4.</div> <div> </div> <div> [70] Indonesia, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—480/POL-703/VII/10’’ (8 July 2010), online: UN http://www.un.org/depts/los/clcs_new/submissions_files/mysvnm33_09/idn_2010re_mys_ vnm_e.pdf. Sự liên kết giữa các hành động can thiệp này với Biển Đông được trình bày trong công hàm này như sau:</div> <div> Về mặt này, các phát biểu của các đại diện ưu tú của CHNDTH cũng liên quan đến tình hình ở Biển Đông và do đó thật đúng khi nêu rằng những thể địa lý rất nhỏhoặc ở xa xôi ở Biển Đông không xứng đáng được hưởng vùng đặc quyền kinh tế hay thềm lục địa của riêng mình. Cho phép sử dụng các mỏm đá, các rạn san hô và đảo san hô vòng không có người ở cô lập với đất liền và ở giữa biển khơi như một điểm cơ sở để tạo ra các khu vực biển gây quan ngại tới các nguyên tắc cơ bản của Công ước [1982] và xâm phạm lợi ích chính đáng của cộng đồng toàn cầu. Vì thế,như được chứng thực bởi những phát biểu trên, cái gọi là “bản đồ đường 9 chấm” rõ ràng thiếu cơ sở pháp lý quốc tế và đồng nghĩa với việc đảo lộn… Công ước 1982.</div> <div> </div> <div> [71] Xem bộ phận luật án lệ rộng hơn và ý kiến các học giả nêu trong Gérard NIYUNGEKO, La preuve devant les juridictions internationales (Brussels: Bruylant, 2005) at 322–35, and more recently Case concerning Pulp Mills on the River Uruguay (Argentina v. Uruguay), [2010] I.C.J. Rep. 1 at 52, para. 168.</div> <div> </div> <div> [72] Raphae¨le RIVIER, ‘‘La preuve devant les juridictions interetatiques à vocation universelles (CIJ et TIDM)’’ in Hélène Ruiz FABRI and Jean-Marc SOREL, eds., La preuve devant les juridictions internationales (Paris: Pedone, 2007), 9 at 38–48. More generally, judicial bodies select the facts they deem pertinent in a discretionary manner. Xem Jean SALMON, ‘‘Le fait dans l’application du droit international’’ (1982) 175 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 261 at 300. For a critical approach to the freedom of judges with respect to weighing evidence, see Rudiger WOLFRUM, ‘‘Taking and Assessing Evidence in International Adjudication’’ in Tafsir Malick NDIAYE and Rudiger WOLFRUM, eds., Law of the Sea, Environmental Law and Settlement of Disputes: Liber Amicorum Judge Thomas A. Mensah (Leiden: Martinus Nijhoff, 2007), 341 at 342; Patrick KINSCH, ‘‘On the Uncertainties Surrounding the Standard of Proof in Proceedings before International Courts and Tribunals’’ in Gabriella VENTURINE and Stafania BARIATTI, eds., Liber Fausto Pocar—Diritti individuali e giustizia internazionale, vol. 1 (Milan: Giuffre`, 2009), 427 at 438–9; Chittharanjan F. AMERASINGHE, Evidence in International Litigation (Leiden: Martinus Nijhoff, 2005) at 232–61.</div> <div> </div> <div> [73] Mặc dù không có học thuyết về việc dựa vào tiền lệ (stare decisis) trong luật quốc tế, tòa và tòa án quốc tế thường trích dẫn luật án lệ. Điều này đặc biệt đúng đối với ICJ, là toà có tính tự tham chiếu cao độ và sẽ chỉ đi chệch khỏi án lệ trong quá khứ khi có các lý do đáng kể. Xem Alan BOYLE and Christine CHINKIN, The Making of International Law (Oxford: Oxford University Press, 2007) at 293–9; Gilbert GUILLAUME, ‘‘The Use of Precedent by International Judges and Arbitrators’’ (2011) 2 Journal of International Dispute Settlement 5 at 12.</div> <div> </div> <div> [74] Frontier Dispute, supra note 57 at 582, para. 55, nêu: ‘‘trọng lượng phân cho các bản đồ với tư cách bằng chứng phụ thuộc vào một số lớn các cân nhắc”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Berna´rdez at 274, para. 37, stating: ‘‘[t]he weight of maps as evidence depends on a range of considerations.’’</div> <div> </div> <div> [75] Xem Case concerning the Delimitation of Maritime Boundary between Guinea-Bissau and Senegal (Guinea- Bissau/Senegal), Decision of 31 July 1989, Dissenting Opinion of Mr. Mohammed Bedjaoui, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 119 at 166–9, paras. 32–7 (lập luận chống lại một chuyển vị tự động các nguyên tắc lãnh thổ sang phân định biển cho các khác biệt “hiển nhiên” và “không thể giảm hơn” về mặt địa lý, mối quan hệ của chúng với các quyền của các dân tộc và các quốc gia quyền đối với các vùng này); Lea BRILMAYER and Natalie KLEIN, ‘‘Land and Sea: Two Common Sovereignty Regimes in Search of a Common Denominator’’ (2001) 33 New York University Journal of International Law and Politics 703 at 703–4 (noting 15 </div> <div> </div> <div> [76] Xem các ví dụ về các vụ liên quan một phần đến các tranh chấp trên biển, supra note 58 citing a passage from Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic of Mali) (which is a territorial case).</div> <div> 80. Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 stating: ‘‘only with the greatest caution can account be taken of maps in deciding a question of sovereignty’’, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para.</div> <div> </div> <div> [77] Island of Palmas Case (Netherlands v. U.S.A.), Award of 4 April 1928, [2006] II Reports of International Arbitral Awards 829 at 852–3 nêu: “Chỉ với sự thận trọng lớn nhất các bản đồ có thể được xét tới trong việc quyết định vấn đề chủ quyền”, reaffirmed in Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 58, para. 214; Territorial Sovereignty and Scope of the Dispute (Eritrea/Yemen), Decision of 9 October 1998, [2006] XXII Reports of International Arbitral Awards 209 at 296, para. 388, nêu: “như trong tất cả các trường hợp về bản đồ, bằng chứng phải được xử lý thât tinh tế”. For an opposing view calling into question the reluctant approach of international adjudicators vis-à-vis cartographic evidence, see Romulo R. UBAY Jr, ‘‘Evidence in International Adjudication: Map Evidence in Territorial Sovereignty Dispute Cases’’ (2011) 1 Aegean Review of the Law of the Sea and Maritime Law 287.</div> <div> </div> <div> [78] Arbitration Between Great Britain and Portugal as Regards Questions Relative to the Delimitation of their Spheres of Influence in East Africa (Manica plateau) (United Kingdom/Portugal), Decision of 30 January 1897, [2007] XXVIII Reports of International Arbitral Awards 283 at 298.</div> <div> </div> <div> [79] Indo-Pakistan Western Boundary (Rann of Kutch) between India and Pakistan (India v. Pakistan), Award of 19 February 1968, Proposal of Mr. Nasrollah Entezam, [2006] XVII Reports of International Arbitral Awards 1 at 505, nêu: “bản đồ chỉ bằng chứng phụ. Chỉ có bản đồ được chuẩn bị bởi người giám định ngay tại chỗ bằng cách quan sát mới là bằng chứng chính. Thầm chí chúng là bằng chứng chính chỉ cho những điều mà người giám định có thể tự mình quan sát”; Qatar v. Bahrain, supra note 58, Dissenting Opinion of Judge Torres Bernardez at 274, para. 37, nêu: “ nói chung, giá trị như là bằng chứng do toà và toà án quốc tế gắn cho chúng là có tính củng cố hay xác nhận cho các kết luận đã được rút ra từ các phương cách khác không dính dáng tới các bản đồ, vì các bản đồ như thế không có danh nghĩa pháp lý”; Island of Palmas, supra note 80 at 853–4, nêu: “dù sao đi nữa, bản đồ chỉ có khả năng đưa ra một chỉ định - và đó là một chỉ định rất gián tiếp - và trừ khi được kèm theo một công cụ pháp lý, không có giá trị của một công cụ như vậy, liên quan đến công nhận hoặc từ bỏ quyền”; ibid., at 853: Nếu trọng tài hài lòng về sự tồn tại của các sự kiện pháp lý có liên quan nhưng các sự kiện này lại mâu thuẫn với lời khai của những người vẽ bản đồ có nguồn thông tin không biết rõ, ông ta có thể sẽ không gán trọng lượng nào cho các bản đồ, tuy các bản đồ này rất nhiều và thường có thể được đánh giá cao.</div> <div> </div> <div> [80] Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56. Xem thêm The Government of Sudan/The Sudan People’s Liberation Movement/Army (Abyei Arbitration), Final Award of 22 July 2009, online: PCA http://www.pca-cpa.org at 256, para. 741:</div> <div> Toà án tương tự như vậy rất miễn cưỡng để cân bằng biên giới Đông và Tây của khu vực do Ngok Dinka chiếm đóng chuyển giao vào năm 1905 với mô tả bằng bút chì năm 1933 về khu vực chăn thả gia súc mùa khô của Ngok Dinka trên một bản đồ vẽ phác, đặc biệt là khi toà đã có bằng chứng toàn diện và cụ thể hơn.</div> <div> </div> <div> [81] Sakeus AKWEENDA, ‘‘The Legal Significance of Maps in Boundary Questions: A Reappraisal with Particular Emphasis on Namibia’’ (1990) 60 British Yearbook of International Law 205 at 212; A.O. CUKWURAH, The Settlement of Boundary Disputes in International Law (Manchester: Manchester University Press, 1967) at 224–5; Hyde, supra note 27 at 313–15; Victor PRESCOTT and Gillian D. TRIGGS, International Frontiers and Boundaries: Law, Politics and Geography (Leiden: Nijhoff, 2008) at 194–5; Durward V. SANDIFER, Evidence before International Tribunals, 2nd ed. (Charlottesville: University Press of Virginia, 1975) at 235; Guenter WEISSBERG, ‘‘Maps as Evidence in International Boundary Disputes: A Reappraisal’’, (1963) 57 American Journal of International Law 781 at 781.</div> <div> </div> <div> [82] E.g., Ian BROWNLIE, The Rule of Law in International Affairs: International Law at the Fiftieth Anniversary of the United Nations (The Hague: Martinus Nijhoff, 1998) at 156.</div> <div> </div> <div> [83] Manfred LACHS, ‘‘La preuve et la Cour internationale de Justice’’ in Chaı¨m PERELMAN and Paul FORIERS, eds., La preuve en droit (Brussels: Bruylant, 1981), 109 at 109.</div> <div> </div> <div> [84] Mức phù hợp trong bản đồ không cần phải luôn luôn là tuyệt đối, nhưng nó phải phù hợp trên tổng quát.. Abouel- Wafa, supra note 37 at 432–4.</div> <div> </div> <div> [85] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58 at 1100, para. 87; see also Dubai/Sharjah Border Arbitration (Dubai v. Sharjah), Award of 19 October 1981, [1993] 91 International Law Reports 543 at 630, para. 168:</div> <div> Theo quan điểm của Toà án cần phải dẹp sang một bên cả hai bản đồ do ông Walker chuẩn bị, xét về vị trí của Hadlib Azana, vì, mặc dù được chuẩn bị bởi cùng một người, chúng lại mâu thuẫn lẫn nhau về đường ranh giới chung trong khu vực này. Suy đoán thêm về các lý do có thể có cho một mâu thuẫn như vậy là chuyện vô ích.</div> <div> Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 296, para. 388:</div> <div> Các bằng chứng cho thời kỳ này bị vây bủa với các mâu thuẫn và sự không chắc chắn. Mỗi bên đã thể hiện sự không thống nhất trong các bản đồ chính thức của mình. Tuy nhiên, xu hướng chung là bằng chứng bản đồ củaYemen là vượt trội về phạm vi và khối lượng so với Eritrea. Tuy nhiên, trọng lượng như vậy có thể được gắn vào bản đồ bằng chứng ủng hộ của một bên được cân bằng bởi thực tế là mỗi bên đã công bố những bản đồ có vẻ đi ngược với khẳng định của mình trong các thủ tục tố tụng.</div> <div> Delimitation of the Border Between the State of Eritrea and the Federal Democratic Republic of Ethiopia (Eritrea-Ethiopia Boundary Commission), Decision of 1 January 2002, [2002] 41 International Legal Materials 1057 at 1089, para. 4.67:</div> <div> Bằng chứng bản đồ là không đồng nhất và nhất quán. Phần lớn hỗ trợ sự tồn tại của một phóng chiếu của Belesa và gán lãnh thổ bên trong nó cho Eritrea. Tuy nhiên, có nhiều bản đồ không làm như vậy, hoặc chỉ làm như vậy một phần</div> <div> </div> <div> [86] Tuy nhiên xem Separate World’s Geography (Chinese Ya Guang Geographic Publisher, 1951) at 18 (Bản dồ nước Cộng hoà), trong đó chỉ có khoảng nửa số vạch được thể hiện [bản đồ TQ 1951].</div> <div> </div> <div> [87] Xem Chinese State Bureau of Surveying and Mapping, Map World, online: Map World http://www.chinaonmap.cn. Bản đồ này được in lại một phần trong Phụ lục II ở cuối bài viết này.</div> <div> </div> <div> [88] Vì vậy, về mặt kỹ thuật hình như chính xác hơn khi nói đường chấm chấm với số vạch thay đổi, chẳng hạn như là đường 11/9/10-chấm. Tuy nhiên, vì cho tới nay đường 9 chấm là đường mà TQ dựa vào trên bình diện quốc tế để minh định lập trường của họ trong tranh chấp của quốc gia đối với quốc gia nên bài đóng góp này thường sẽ dùng khái niệm “đường 9 chấm”, trừ khi các đường với số chấm khác có ý nghĩa pháp lý.</div> <div> </div> <div> [89] Eritrea/Yemen Arbitration, supra note 80 at 295, para. 382.</div> <div> </div> <div> [90] Các vạch được TQ sử dụng để vẽ đường chữ U không phù hợp với các quy định kỹ thuật biểu đồ do Tổ chức Thủy văn Quốc tế đề ra dùng để chỉ ranh giới biển quốc tế, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu thủy sản, vv. Xem International Hydrographic Organization, Regulations of the IHO for International (INT) Charts and Chart Specifications of the IHO, 4th ed. (Monaco: International Hydrographic Bureau, 2010) at B-440, C-407 (International Boundaries and National Limits), online: IHO http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-4/S4_v4.000_Sep10.pdf . Kiểu lập luận này đã được Ukraina đưa ra chống lại Romania trong vụ ở Biển Đen (Romania v. Ukraine), Counter-memorial of Ukraine, 19 May 2006 at 123–5.</div> <div> [91] International Hydrographic Organization Membership, online: IHO http://www.iho-ohi.net/english/home/about-the-iho/about-iho-member-states/ms-information.html.</div> <div> </div> <div> [92] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 57, nêu: “bây giờ Ban thẩm phán (Chamber) quay sang các bản đồ được in trong trường hợp này. Đối với Ban Thẩm phán không có một bản đồ đơn lẻ có sẵn nào có thể nói một cách đáng tin cậy là phản ánh được những ý định của chính quyền thực dân được thể hiện trong các các văn bản liên quan đến biên giới đang có tranh chấp.” Xem thêm Abou-el-Wafa, supra note 37 at 425–6.</div> <div> </div> <div> [93] Smith, supra note 53 at 224.</div> <div> </div> <div> [94] Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Separate Opinion of Judge Oda at 1133–4, para. 40.</div> <div> </div> <div> [95] Cũng phải nói rõ rằng dù ngay cả trong tình huống như thế, việc chế tác bản đồ cũng không phải là một công việc có “giá trị trung lập” về khoa học. Những bóp mép không chủ ý cũng có thể len vào trong quá trình này do những thiên lệch của nhà vẽ bản đồ và bối cảnh xã hội. Jordan BRANCH, ‘‘Mapping the Sovereign State: Technology, Authority, and Systemic Change’’ (2011) 65 International Organization 1 at 7.</div> <div> </div> <div> [96] Trừ khi một bản đồ như vậy đi ngược vị thế của họ. Xem chẳng hạn, Sovereignty over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (Malaysia/Singapore), [2008] I.C.J. Rep. 12 at 95, para. 272. Abou-el-Wafa, supra note 37 at 460–2.</div> <div> </div> <div> [97] Beagle Channel Arbitration (Argentina v. Chile), Decision of 18 February 1977, [2006] XXI Reports of International Arbitral Awards 53 at 167, para. 142. Xem thêm Frontier Dispute, supra note 57 at 583, para. 56, nêu rằng: ‘‘những cân nhắc khác để xác định trọng lượng của các bản đồ như là bằng chứng liên quan tới tính trung lập của các nguồn của chúng đối với tranh chấp đang xem xét và với các bên đối với tranh chấp đó.’’</div> <div> </div> <div> [98] Cukwurah, supra note 84 at 224. Xem thêm Hyde, supra note 27 at 315: Các nguyện vọng hung hăng về lãnh thổ của một nước, qua thời gian nhiều năm có thể phản ánh trong một loạt các bản đồ liên tiếp mô tả rõ rệt sự lấn tới dần và thực sự, và những mô tả sau này có thể khác biệt rõ rệt với các mô tả trước đó;dù trên thự tế không có hiệp ước nào mở rộng ranh giới hay điều chỉnh biên giới.</div> <div> </div> <div> [99] Charles DE VISSCHER, Problèmes de confins en droit international public (Paris: Pedone, 1969) at 46. Xem thêm Joseph Charles WITENBERG, ‘‘La théorie des preuves devant les juridictions internationales’’ (1936) 56 Collected Courses of the Hague Academy of International Law 1 at 66: ‘‘la valeur scientifique de la méthode ayant présidé´à leur établissement’’; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 431.</div> <div> </div> <div> [100] Ian BROWNLIE, African Boundaries: A Legal and Diplomatic Encyclopaedia (London: Royal Institute of International Affairs, 1979) at 5.</div> <div> </div> <div> [101] Cukwurah, supra note 84 at 217–20.</div> <div> </div> <div> [102] Island of Palmas, supra note 80 at 853. Cited in Dubai/Sharjah Border Arbitration, supra note 88 at 630, para. 168. Xem thêm Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075, para. 3.19, nêu: Ủy ban cũng lưu ý rằng các bản đồ, dù thông tin nó cung cấp nhiều như thế nào, không nhất thiết thể hiện chính xác, khách quan thực tế trên mặt đất’</div> <div> </div> <div> [103] Frontier Dispute, supra note 57 at 582–3, para. 55. Xem thêm Beagle Channel, supra note 100 at 174, para. 154, nêu: “Vì thếTòa án bắt buộc đi đến kết luận rằng bản đồ củaPelliza có tính chất quá không chắc chắn để có giá trị chứng minh đòi hỏi”; Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case concerning the Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), Order of 18 July 2011, Dissenting Opinion of Judge ad hoc Cot, [2011] I.C.J. Rep. 1 at 4, para. 21–2 (tuyên bố quyết định của Toà xác định một khu vực phi quân sự tạm thời là “thiếu thận trọng”dưới ánh sáng của tài liệu bản đồ mà ông cho là hạn chế và không đủ đáng tin cậy theo quan điểm kỹ thuật).</div> <div> </div> <div> [104] Legal Consequences of the Construction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory, Advisory Opinion, [2004] I.C.J. Rep. 136 at 168, para. 80. Về việc ICJ chấp nhận ảnh vệ tinh trong các vụ tranh chấp, xem Jana K. HETTLING, ‘‘The Use of Remote Sensing Satellites for Verification in International Law’’ (2003) 19 Space Policy 33 at 38, nghiên cứu sâu hơn của cùng tác giả trong Satellite Imagery for Verification and Enforcement of Public International Law (Cologne: Heymann, 2008) at 157–65.</div> <div> </div> <div> [105] Dzurek, supra note 3 at 12; Zou, supra note 5 at 51.</div> <div> </div> <div> [106] Dzurek, supra note 3 at 11.</div> <div> </div> <div> [107] Xem chẳng hạn bản đồ TQ 1951, supra note 89. Không những một số lượng các vạch chỉ biến đi (ibid.) mà vị trí của những vạch biểu hiện trên rằng bản đồ đó với tỉ lệ 1:23.500.000 rõ ràng là sai biệt với những vạch thấy trong Phụ lục I: ba vạch đầu tiên rõ ràng là thấy được, nhưng vạch đầu tiên nằm theo hướng tây bắc nhiều hơn, vạch thứ hai ở hướng tây nam, và vạch thứ ba theo hướng phía bắc khi so sánh với bản đồ Phụ lục I.</div> <div> </div> <div> [108] Land, Island and Maritime Frontier Dispute (El Salvador/Honduras: Nicaragua Intervening), [1992] I.C.J. Rep. 350 at 550, para. 315. Xem thêm Kasikili/Sedudu Island, supra note 58, Dissenting Opinion of Vice-President Weeramantry at 1176, para. 73:</div> <div> Bản đồ dĩ nhiên có thể mang các mức độ trọng lượng khác nhau tùy thuộc vào tác giả và hoàn cảnh trong đó chúng được làm ra. Hơn nữa, tỉ lệ của các bản đồ thường là quá nhỏ không hiển thị rõ ràng các khu vực cụ thể đang là chủ đề của tranh chấp, trong khi các bản đồ khác đủ lớn có thể chỉ ra các khu vực tranh chấp đầy đủ chi tiết.</div> <div> </div> <div> [109] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1089, para. 4.67. Earlier on in that case (at 1076, para. 3.21), Ủy ban cũng nêu: “một bản đồ ... với tỉ lệ quá nhỏ đến nỗi việc nhập vào sẽ trở thành một vấn đề phải suy xét hơn là sự quan sát chính xác, khó có thể có giá trị pháp lý hay bằng chứng cao.” Xem thêm Case Concerning the Location of Boundary Markers in Taba (Egypt/Israel), Decision of 29 September 1988, [2006] XX Reports of International Arbitral Awards 1 at 48, para. 184:</div> <div> Tòa án không xem xét các chỉ dẫn dựa trên bản đồ là thuyết phục vì tỉ lệ của bản đồ (1:100,000) là quá nhỏ để thể hiện một vị trí trên mặt đất chính xác theo yêu cầu trong những trường hợp này, trong đó khoảng cách giữa các vị trí trụ cột tranh chấp đôi khichỉ một vài mét.</div> <div> Dispute Concerning the Course of the Frontier Between BP 62 and Mount Fitzroy (‘‘Laguna del Desierto’’) (Argentina/Chile), Resolution of 13 October 1995, [1999] 113 International Law Reports 1 at 224:</div> <div> Ngay từ đầu, một số quan sát được lưu ý đến về các bản đồ tỉ lệ 1/10.000 do Chile đệ trình. Những bản đồ này được vẽ với một tỉ lệ lớn hơn đáng kể hơn so với bản đồ của Ủy ban Ranh giới hỗn hợp hoặc những bản đồ kèm theo đệ trình yêu sách chủ quyền của Chile ngày 31 tháng năm 1995, cung cấp một biểu diễn chính xác về địa hình thực sự của mặt đất</div> <div> </div> <div> [110] Maurice KAMTO, ‘‘Sur quelques questions techniques liées à la détermination du tracé d’une frontière maritime de´limitée’’ in Rafael CASADO RAIGON and Giuseppe CATALDI, eds., L’évolution et l’état actuel du droit international de la mer. Mélanges de droit de la mer offerts à Daniel Vignes (Brussels: Bruylant, 2009), 481 at 493–6, tác giả đưa ra một tường trình chi tiết về những khó khăn nghiêm trọng mà Cameroon và Nigeria gặp phải sau đó do sự kiện rằng trong đánh giá của mình ICJ đã dựa trên một biểu đồ Hải quân Anh không chứa bất kỳ chỉ dẫn của mốc đo lường được dùng.</div> <div> </div> <div> [111] Beagle Channel, supra note 100 at 164, para. 137. See also John G. MERRILLS, ‘‘The International Court of Justice and the Adjudication of Territorial and Boundary Disputes’’ (2000) 13 Leiden Journal of International Law 873 at 875, nêu: “về các vấn đề ranh giới và lãnh thổ các bản đồ có khả năng cung cấp bằng chứng về tình hình trên mặt đất và thái độ của các nước có liên quan đối với nó’’; Henry DARWIN, ‘‘Judicial Settlement’’ in Evan LUARD, ed., The International Regulation of Frontier Disputes (London: Thames & Hudson, 1970), 198 at 207–8.</div> <div> </div> <div> [112] Temple of Preah Vihear (Cambodia v. Thailand), [1962] I.C.J. Reports 6 at 23.</div> <div> </div> <div> [113] Delimitation Between Eritrea and Ethiopia, supra note 88 at 1075–6, para. 3.22. Một cách tượng tự Uỷ ban nhận thấy rằng (at 1076, para. 3.21):</div> <div> Tuy nhiên, một bản đồ do một cơ quan chính phủ của một bên vẽ ra, trên một tỉ lệ đủ để cho phép miêu tả của khu vực biên giới tranh chấp là nhận biết được, thường có sẵn để mua hoặc kiểm tra, dù tại nước xuất xứ hoặc ở nơi khác, và bên bị ảnh hưởng bất lợi hành động dựa trên nó, hoặc không phản ứng đối với nó, có thể được dự kiến là sẽ có hậu quả pháp lý quan trọng.</div> <div> </div> <div> [114] Nicaragua v. Honduras, supra note 58 at 735, para. 253.</div> <div> </div> <div> [115] Strupp, supra note 63 at 17.</div> <div> </div> <div> [116] Ibid., at 17, note 98.</div> <div> </div> <div> [117] Yehuda Z. BLUM, Historic Titles in International Law (The Hague: Nijhoff, 1965) at 150.</div> <div> </div> <div> [118] Li and Li, supra note 4 at 290. See also ‘‘Carps Among the Spratlys’’ The Economist (10 March 2011), online: The Economist http://www.economist.com/node/18332702?story_id518332702, stating: ‘‘TQ chỉ vào một bản đồ dùng từ thời THDQ công bố trong cuộc nội chiến những năm 1940 và nói rằng cho tới gần đây không ai quan tâm (mided).”</div> <div> </div> <div> [119] Zhao, supra note 33 at 22, được dịch lại trong Li and Li, supra note 4 at 292.</div> <div> </div> <div> [120] Như lập luận trong bài viết do Nguyễn Hồng Thao trình bày tại Hội thảo quốc tế lần hai, nhan đề là ‘‘The South China Sea: Cooperation for Regional Security and Development’’, tổ chức vào 10–12 /12/ 2010 tại tp Ho Chi Minh, Vietnam: ‘‘South China Sea—Three Stages, Four Challenges, Two Regional Approaches and One Confidence’’ at 12–13. On file with the authors.</div> <div> </div> <div> [121] UN, ‘‘Vietnam: Dispute Regarding the Law on the Exclusive Economic Zone and the Continental Shelf of the People’s Republic of China which was Passed on 26 June 1998’’ (1998) 38 Law of the Sea Bulletin 54 at 55.</div> <div> </div> <div> [122] Vietnam, ‘‘Letter to the Secretary-General of the United Nations—86/HC-2009’’ (8 May 2009), online: UN http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/vnm37_09/vnm_re_chn_2009re_vnm.pdf.</div> <div> </div> <div> [123] Vietnam, ‘‘Viet Nam Request the Chinese Side to Remove from SBSM Map Service All Data and Information that Violate Viet Nam’s Sovereignty’’ (5 November 2010), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn; Vietnam, ‘‘Viet Nam Asks China to Remove Wrongful Data in Its SBSM Map Service’’ (26 January 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn.</div> <div> </div> <div> [124] Vietnam, ‘‘Foreign Ministry Spokesperson Nguyen Phuong Nga Answers Question from the Media at the Press Conference on June 9th 2011 Concerning the Viking II Incident’’ (9 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu ‘”những hành vi có hệ thống của phía TQ nhằm tranh chấp một khu vực không có tranh chấp với mục tiêu hiện thực hoá yêu sách ‘đường 9 chấm’ [sic], một mục tiêu không thể chấp nhận đối với Việt Nam”; Vietnam, ‘‘Press Conference on Chinese Maritime Surveillance Vessel’s cutting exploration cable of PetroViet Nam Seismic Vessel’’ (1 June 2011), online: Ministry of Foreign Affairs http://www.mofa.gov.vn, nêu “Đường chín vạch của TQ ở Biển Đông, còn gọi là ‘đường lưỡi bò’ là hoàn toàn không có căn cứ hợp pháp và trái với Công ước Liên Hợp Quốc năm 1982 về Luật biển mà Trung Quốc là một thành viên. Yêu sách chủ quyền này xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của nhiều nước trong khu vực, trong đó có Việt Nam, và do đó nhiều quốc gia bác bỏ. TQ cố gắng để thực hiện tuyên bố này thực tế làm căng thẳng tăng lên trong khu vực.”</div> <div> </div> <div> [125] Meeting of States Parties to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea, ‘‘Twenty-First Meeting’’ (13–17 June 2011), online: UN Office of Legal Affairs, Division for Ocean Affairs and the Law of the Sea http://www.un.org/Depts/los/meeting_states_parties/twentyfirstmeetingstates parties.htm (as further substantiated by participants in that meeting).</div> <div> </div> <div> [126] . Pensions of Officials of the Saar Territory (Germany, Governing Commission of the Saar Territory), Award of 4 September 1934, [2006] III Reports of International Arbitral Awards 1553 at 1567, nêu: “quyền phản đối của Chính phủ đó chỉ có được vào lúc này khi họ biết về các sự kiện đó”; Fisheries Case, supra note 66 at 139; Nuno Sérgio MARQUES ANTUNES, ‘‘Acquiescence’’ in Wolfrum, ed., supra note 34, 4, para. 21; D.H.N. JOHNSON, ‘‘Acquisitive Prescription in International Law’’ (1950) 27 British Yearbook of International Law 332 at 347, nêu: “nếu không biết thì không thể có sực mặc nhận nào cả”; Jean BARALE, ‘‘L’acquiescement dans la jurisprudence internationale’’ (1965) 11 Annuaire franc¸ais de droit international 389 at 400: ‘‘việc mặc nhận chỉ có thể liên quan đến một tình huống đã được biết đến với nước mặc nhận’, and 401–4; I.C. MACGIBBON, ‘‘The Scope of Acquiescence in International Law’’ (1954) 31 British Yearbook of International Law 143 at 173, nêu: “mệnh đề cho rằng việc sở hữu trên đó quyền sở hữu bằng cách dựa vào thời hiệu (prescription) phải thoả yêu cầu của trạng thái rõ ràng (notoriety) là hiếm khi đáng ngờ”, and 174–6.</div> <div> </div> <div> [127] Barale, supra note 129 at 404–6.</div> <div> </div> <div> [128] Martti KOSKENNIEMI, ‘‘L’affaire du passage par le Grand-Belt’’ (1992) 38 Annuaire français de droit international 905 at 931; Fisheries Case, supra note 66 at 138; Right of Passage over Indian Territory (Portugal v. India), [1960] I.C.J. Rep. 6 at 40. Xem thêm Land, Island and Maritime Frontier Dispute, supra note 111 at 577, para. 364.</div> <div> </div> <div> [129] Fisheries Case, supra note 66 at 138; Chamizal Case (Mexico v. United States), Award of 15 June 1911, [2006] XI Reports of International Arbitral Awards 309 at 329.</div> <div> </div> <div> [130] E.g. Hyung K. LEE, ‘‘Mapping the Law of Legalizing Maps: The Implications of the Emerging Rule on Map Evidence in International Law’’ (2005) 14 Pacific Rim Law and Policy Journal 159 at 159–75, 188; Abou-el-Wafa, supra note 37 at 438–9.</div> <div> </div> <div> [131] Abou-el-Wafa, supra note 37 at 128–9.</div> <div> </div> <div> [132] Xem generally Sam BATEMAN and Ralf EMMERS, eds., Security and International Politics in the South China Sea: Towards a Cooperative Management Regime (Abingdon: Routledge, 2009).</div> <div> </div> <div> [133] . Đối với một tổng quan về các phương pháp hội thảo và thành công của nó, xem SONG Yann-Huei, ‘‘The South China Sea Workshop Process and Taiwan’s Participation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 253 at 256–60.</div> <div> </div> <div> [134] Xem chẳng hạn. Aldo CHIRCOP, ‘‘Regional Cooperation in Marine Environmental Protection in the South China Sea: A Reflection on New Directions for Marine Conservation’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 334; John W. MCMANUS, SHAO Kwang-Tsao, and LIN Szu-Yin, ‘‘Toward Establishing a Spratly Islands International Marine Peace Park: Ecological Importance and Supportive Collaborative Activities with an Emphasis on the Role of Taiwan’’ (2010) 41 Ocean Development and International Law 270; TUAN Vo Si and John PERNETTA, ‘‘The UNEP/GEF South China Sea Project: Lessons Learnt in Regional Cooperation’’ (2010) 53 Ocean and Coastal Management 589 SONG Yann-Huei, ‘‘AMarine Biodiversity Project in the South China Sea: Joint Efforts Made in the SCS Workshop Process’’ (2011) 26 International Journal of Marine and Coastal Law 119.</div> <div> </div> <div> [135] Robert C. BECKMAN, ‘‘Joint Development of Hydrocarbon Resources in the South China Sea: International Legal Framework’’ (16–17 June 2011), online: National University of Singapore—Centre for International Law http://cil.nus.edu.sg/wp/wp-content/uploads/2011/06/Session-2-Beckman- Session-2-CIL-JD-SCS-pdf.pdf. Xem chẳng hạn. Memorandum of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic of Vietnam for the Exploration and Exploitation of Petroleum in a Defined Area of the Continental Shelf Involving the Two Countries, 5 June 1992 (entered into force 4 June 1993), online: NUS-CIL http://cil.nus.edu.sg/1992/1992-memorandum-of-understanding-between-malaysia-and-thesocialist- republic-of-vietnam-for-the-exploration-and-exploitation-of-petroleum-in-a-defined-area-of-thecontinental- shelf-involving-the-two-c/.</div> ', 'images' => '20160621064535a247e33589ec59fdaf79061d7d9daa4f.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2016-06-21', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '42938', 'slug' => 'cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '725', 'rght' => '726', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $setting = array( 'id' => '1', 'name' => 'Công Ty Cổ Phần Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'title' => 'Thiết Bị Và Dịch Vụ Kỹ Thuật Quảng Tây - QHT', 'address_eng' => '<div> QUANG TAY - QHT ENGINEERING EQUIPMENT AND SERVICE JSC</div> <div> Representative: Le Van</div> <div> Position: Director</div> <div> Address: số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, Hà Nội City</div> <div> Phone number:</div> <div> Email:</div> <div> Tax code: 0103008064</div> ', 'address' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/Ảnh chụp Màn hình 2016-06-24 lúc 9_52_55 SA.png" /></p> <h2 style="position: absolute; top: -100000px; overflow: auto;"> <a href="http://www.sieuthibaoholaodong.vn/" title="quần áo bảo hộ lao động">quần áo bảo hộ lao động</a> <a href="http://www.inhoadon.net.vn/" title="in hóa đơn">in hóa đơn</a></h2> <div> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space: pre;">Hậu</span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc<br /> Mã số thuế:<span style="white-space: pre;"> </span>0103008064<br /> Địa chỉ:<span style="white-space: pre;"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội<br /> Email:<span style="white-space: pre;"> </span>quangtayqht@gmail.com<br /> Số điện thoại công ty: 02437759534</div> <div> <div> Số điện thoại kỹ thuật: 0904212040</div> <div> Số điện thoại kinh doanh: 0913303547</div> </div> <div> </div> <div> </div> </div> ', 'contactinfo_eng' => '<div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> ', 'taikhoan' => '<strong><span style="color:#04529a;">Số Tài khoản các ngân hàng của công ty Tân Á</span></strong><br /> <br /> 1. 13022-0506-5430 - Nguyễn Văn Hiệu - Agribank - CN Trung Yên, HN<br /> 2. 0011-00404-0367 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietcombank - CN Sở Giao dịch, HN<br /> 3. 711A-6202-9713 - Nguyễn Văn Hiệu - Vietinbank - CN Thanh Xuân, HN<br /> 4. 190-256-018-210-13 - Nguyễn Văn Hiệu - Techcombank, Hà Nội<br /> 5. 1231-0000-368-767 - Nguyễn Văn Hiệu - BIDV CN Quang Trung, Hà Nội', 'contactinfo' => '<div dir="rtl" style="text-align: left;"> <div> CÔNG TY CP THIẾT BỊ và DỊCH VỤ KỸ THUẬT QUẢNG TÂY –QHT</div> <div> Người đại diện: Lê Văn <span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Chức vụ <span style="white-space:pre"> </span>: Giám đốc</div> <div> Địa chỉ:<span style="white-space:pre"> </span>số 16/111 ngõ 62 Nguyễn Chí Thanh, P Láng Hạ, Q Đống Đa, TP Hà Nội</div> <div> Số điện thoại:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Email:<span style="white-space:pre"> </span></div> <div> Mã số thuế:<span style="white-space:pre"> </span>0103008064</div> </div> <div style=""> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 16px;"> </span><br /> </div> <div style="position: absolute; left: -10000px;"> <a href="http://parkcityhadong.vn/" rel="dofollow">parkcityhadong.vn</a></div> ', 'telephone' => '01659 014592', 'hotline' => '0913303547', 'email' => '', 'url' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2012-06-05', 'modified' => '1620916032', 'youtube' => 'http://youtube.com', 'twitter' => 'https://twitter.com/', 'myspace' => 'https://myspace.com/', 'facebook' => 'https://www.facebook.com/FacebookVietnam/', 'email2' => 'duycuong7640', 'skype' => 'hothihuyen.hn', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'content' => 'Thanks for your interest in Vn Discoverytours. For a fast response, please submit this basic Quick Enquiry form below by clicking “Submit”, and we’ll get back to you by e-mail within 12 to 24 hours (in working days). For urgent booking, call us at +84 974 839 873', 'video' => '<iframe width="360" height="200" src="https://www.youtube.com/embed/kwIc6bliHhc" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>', 'slogan' => 'trung tâm sửa chữa và bảo hành máy giặt electrolux', 'slogan_eng' => '', 'printer' => '', 'googleplus' => '', 'bando' => '<p> <iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="410" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d1680.2372398112452!2d105.81212934716025!3d21.01437303922492!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ab63b645b665%3A0xa6797ac6008687bf!2zQ-G7rWEgSMOgbmcgVHLhuq9jIMSQ4buLYQ!5e0!3m2!1svi!2s!4v1449908805279" style="border:0" width="600"></iframe></p> ', 'gioithieu' => '<p style="text-align: center;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/gioithieu.png" /></p> ', 'thongtincongty' => 'Sửa máy lạnh tại nhà Sửa máy lạnh tại HCM Sửa tủ lạnh Bơm ga máy lạnh ', 'trogiupkh' => 'Tai nghe Iphone Sua may tinh tai nha Máy Ozone Z755', 'dichvuft' => 'Sửa máy lạnh Bảo dưỡng máy lạnh Vệ sinh máy lạnh Lắp đặt máy lạnh', 'bb' => '', 'zing' => '', 'hotline2' => '0912 35 65 75', 'thelink' => '<script type='text/javascript'>window._sbzq||function(e){e._sbzq=[];var t=e._sbzq;t.push(["_setAccount",32506]);var n=e.location.protocol=="https:"?"https:":"http:";var r=document.createElement("script");r.type="text/javascript";r.async=true;r.src=n+"//static.subiz.com/public/js/loader.js";var i=document.getElementsByTagName("script")[0];i.parentNode.insertBefore(r,i)}(window);</script> <script> (function(i,s,o,g,r,a,m){i['GoogleAnalyticsObject']=r;i[r]=i[r]||function(){ (i[r].q=i[r].q||[]).push(arguments)},i[r].l=1*new Date();a=s.createElement(o), m=s.getElementsByTagName(o)[0];a.async=1;a.src=g;m.parentNode.insertBefore(a,m) })(window,document,'script','//www.google-analytics.com/analytics.js','ga'); ga('create', 'UA-72584674-1', 'auto'); ga('send', 'pageview'); </script> <!-- Global site tag (gtag.js) - Google Ads: 876059345 --> <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=AW-876059345"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} gtag('js', new Date()); gtag('config', 'AW-876059345'); </script> ', 'theh1' => '', 'hanoi' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tphcm' => '<div> <strong>CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI HMH VIỆT NAM</strong></div> <div> <strong>Địa chỉ</strong> : Số 51 - Trần Duy Hưng, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội</div> <div> <strong>Điện thoại </strong>: (04) 3641.7498 - <strong>Fax</strong>: (04) 3543.0479</div> <div> <strong>Email </strong>: info@ifes.vn</div> ', 'tt' => '', 'pp' => 'https://www.facebook.com/ruaxetudong.net', 'tphcm_eng' => '', 'hanoi_eng' => '', 'hotline_eng' => '', 'name_eng' => '', 'chinhsach' => null, 'bandohn' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'bandohaiphong' => '<iframe frameborder="0" height="450" src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m14!1m8!1m3!1d3724.958946511035!2d105.8172709!3d20.9942827!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x3135ac91e206c757%3A0xf0f7a088bc4c72a2!2zMTg2IEtoxrDGoW5nIFRydW5nLCBUaGFuaCBYdcOibiwgSMOgIE7hu5lpLCBWaeG7h3QgTmFt!5e0!3m2!1svi!2s!4v1419913280809" style="border:0" width="600"></iframe>', 'gt' => '<p style="text-align: center;"> </p> <span style="font-size:16px;"><span style="color:#ffa500;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG 24/7</strong></span></span></span><br style="margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: arial; font-size: 13px; line-height: 20px; text-align: justify;" /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/hotline.png" style="width: 205px; height: 82px;" /><br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-bhch(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/i-ghtn(1).png" style="width: 136px; height: 57px;" /><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /> <span style="color:#ffffff;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><span style="font-size:14px;"> </span></span></span></span><span style="color:#ffa500;"><span style="font-size:16px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px; font-family: arial; line-height: 20px; text-align: justify;"><strong style="margin: 0px; padding: 0px;"> </strong></span></span></span> <p style="text-align: center;"> <iframe clocktype="html5" frameborder="no" scrolling="no" src="http://clocklink.com/html5embed.php?clock=sdt&timezone=VietNam_Hanoi&color=blue&size=175&Title=&Message=&Target=&From=2015,1,1,0,0,0&Color=blue" style="overflow:hidden;border:0;margin:0;padding:0;width:175px;height:34px;"></iframe></p> ', 'gt_eng' => '' ) $description_for_layout = '' $keywords_for_layout = '' $tintucnoibat = array( (int) 0 => array( 'Post' => array( 'id' => '539', 'name' => 'CÁCH HOẠT ĐỘNG CỦA ỐNG NHÒM ĐO KHOẢNG CÁCH', 'code' => null, 'alias' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ống nhòm đo khoảng cách hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó</span></span> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">để tính ra khoảng cách của vật.</span></span>', 'content' => '<span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><strong>Ống nhòm đo khoảng cách</strong> hoạt động bằng cách dựa vào thời gian mà chùm laser chạm vào vật và quay trở lại thiết bị. Dựa vào thời gian phản hồi lại đó để tính ra khoảng cách của vật.<br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Dựa theo nguyên lý trên nên việc đo đạc vô cùng thuận tiện, tuy nhiên để đo khoảng cách chính xác tuyệt đối thì không thể bằng những loại thước chuyên dụng khác. Bởi vì tốc độ ánh sáng rất nhanh, ở cự ly gần thì ánh sáng phản hồi lại là tức thì cho nên loại ống nhòm này đa số được dùng cho hải quân trên biển hoặc mục đích giải trí như chơi golf là chính.</span><br /> <br /> <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Bộ xung trong </span>ống nhòm đo khoảng cách <span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">có trách nhiệm mã hóa để tránh tình trạng nhiễu ở thiết bị khi ánh sáng xung quanh mạnh, do vậy sẽ giúp việc đo đạc được chính xác hơn.<br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/ống-nhòm-đo-khoảng-cách-coolshot-pro-stabilize-.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span><br /> <br /> <strong><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Ph</span>ạm vi hoạt động</strong><br /> <br /> <span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Mặc dù chùm tia khá hẹp ở cự ly thấp, nhưng khoảng cách càng lớn thì chùm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> sẽ bị rẽ ra và bị trải rộng, Ngoài ra yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng rất nhiều đến độ chính xác của thiết bị, nghe có vẻ vô lý vì gió không thể tác động trực tiếp vào ánh sáng thì sao có thể gây cản trở được? Tuy nhiên khi có gió đẩy ngang thì khí nóng cũng sẽ bi tạt sang một bên, do vậy khi đo ở vị trí xa thì cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Còn một vấn đề nữa đó là vật đo bị khuất sau cây, có thể là 1 bụi cây thưa ánh sáng đủ sức chiếu qua nhưng khi chìm l</span>aser<span style="color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;"> của ống nhòm đo khoảng cách đi qua sẽ bị phản xạ lại sẽ làm giảm chính xác.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/do-khoang-cach.jpg" style="width: 960px; height: 540px;" /></span></span></span><br /> <strong style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px; margin: 0px; padding: 0px;">Công nghệ được sử dụng trên ống nhòm đo khoảng cách</strong><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ tính thời gian bay: Ứng dụng này có thể đo được thời gian mà ánh sáng đến mục tiêu và bị phản lại, Nó được lập trình để lấy tốc độ ánh sáng nhân với số giây quay trở lại để tính ra khoảng cách chính xác nhất.</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ dịch pha tầng số: nhằm mục đích đo tầng số hiện tại để cho ra số liệu cuối cùng khi tính được khoảng cách ở trên</span><br /> <br /> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px; color: rgb(0, 0, 0); text-align: justify; text-indent: 30px;">Công nghệ đo sự giao thoa: Nhằm mục đích phát hiện những thay đổi giữa vật đo và thiết bị như gió hay nhiệt độ để cho kết quả ít sai số nhất.</span><br /> <br /> <p style="margin: 10px 0px; padding: 0px;"> </p> ', 'images' => '201906100811094651c1abaa619828e0f9465c55605a28.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-06-10', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '84932', 'slug' => 'cach-hoat-dong-cua-ong-nhom-do-khoang-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '943', 'rght' => '944', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 1 => array( 'Post' => array( 'id' => '538', 'name' => 'Làm thế nào để các nhà sản xuất có thể sẵn sàng cho cách mạng công nghiệp 4.0 và IIoT?', 'code' => null, 'alias' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><span style="color: rgb(74, 74, 74);">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi </span><em style="box-sizing: border-box; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em><span style="color: rgb(74, 74, 74);"> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></span>', 'content' => '<h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> </h1> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 là giai đoạn hiện tại của cách mạng công nghiệp. Đại diện cho việc sử dụng rộng rãi <em style="box-sizing: border-box;">Mạng lưới vạn vật kết nối Internet</em> (IIoT), tự động hóa, công nghệ cảm biến và các giải pháp cải tiến khác để hợp lí hóa sản xuất và phân phối</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Công nghiệp 4.0 mang đến khái niệm “Nhà máy thông minh”. Tập trung vào việc sử dụng hệ thống không gian mạng thực-ảo để giám sát quy trình nhà máy thực tế và tạo các quyết định tự động dựa trên cơ sở dữ liệu. Tạo hệ thống thực tế thông minh sử dụng IoT và giao tiếp thời gian thực , chúng kết hợp với nhau, với con người thông qua mạng không dây.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0.jpg" style="width: 320px; height: 158px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vai trò của IIoT trong công nghiệp 4.0</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">IIoT hình thành xương sống cho bất kỳ s</span><span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="color: rgb(34, 34, 34);">á</span></span></span><span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">ng kiến nào hướng đến công nghiệp 4.0. Bằng cách sử dụng công nghệ cảm biến, IIoT cho phép truyền tín hiệu từ máy móc sang hệ thống máy tính. Trong khi thông tin cơ bản về máy móc chỉ có thể truy cập được trong khoảng thời gian rất nhỏ, IIoT vẫn mang về cái nhìn tối tân hơn nhiều về lĩnh vực kinh doanh. Thông cụ thể này cung cấp phạm vi cho tự động hóa. Nếu được phân tích đúng cách, dữ liệu nhận được từ cảm biến IoT có thể cung cấp thông tin để tối ưu hóa các khía cạnh khác nhau của quy trình sản xuất.</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-weight: 700; font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Làm gì để một nhà máy sẵn sàng cho Công nghiệp 4.0?</span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;"> </span>Đây là 4 điều kiện tiên quyết cho 1 nhà máy hoặc hệ thống cần có thì mới được gọi là Công nghiệp 4.0</span></span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <h1 style="box-sizing: border-box; font-size: 28px; margin: 0px 0px 17px; font-weight: normal; line-height: 36px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khả năng giao tiếp</span></span></span></h1> </li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Thiêt lập đường truyền giao tiếp , xác định rõ ràng phương thức trao đổi, sử dụng, thu thập dữ liệu. Các máy móc, thiết bị, cảm biến và cả con người phải được kết nối, chia sẻ thông tin và thao tác trên dữ liệu nhận được.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Minh bạch thông tin</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Điều quan trọng là thông tin nhận được phải rõ rang, ngắn gọn và dễ hiểu. Hệ thống tạo ra một "bản sao" của thế giới thật, bản sao này định hình bằng các dữ liệu thu thập từ cảm biến, máy móc</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Hỗ trợ kỹ thuật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Hệ thông này sẽ giúp con người theo 2 cách. Thứ nhất, nó sẽ hỗ trợ chúng ta ra quyết định và giải quyết vấn đề bằng cách cung cấp thông tin cho tiết dựa vào dữ liệu. Thứ hai, nó sẽ hỗ trợ chúng ta làm những việc quá phức tạp hoặc không an toàn</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Đưa quyết định theo mô hình phân tán</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống không gian mạng thực-ảo phải có khả năng đưa ra quyết định đơn giản mọt cách nhanh chóng, tự động, không cần con người can thiệp sử dụng phân tích dữ liệu. Mục tiêu cuối cùng của công nghiệp 4.0 là tự động hóa quy trình sản xuất và tối đa hóa quy mô. Sử dụng quy trình tự động hóa này, công việc có thể được thực hiện bằng máy móc, tăng phạm vi tối ưu hóa thời gian và phân bổ nguồn lực.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> </p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thử thách liên quan đến việc triển khai công nghiệp 4.0?</span></span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/CM 4_0 2(1).jpg" style="width: 276px; height: 182px;" /></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-family: tahoma, geneva, sans-serif; font-size: 14px;">Triển khai công nghiệp 4.0 cũng có thể sẽ gặp phải các khó khăn sau:</span></p> <ol style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Vấn đề bảo mật</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Toàn bộ dữ liệu đều có sẵn , truyền qua Internet đến thiết bị từ xa. Điều này cho thấy dữ liệu rất có nguy cơ bị xâm phạm bảo mật, ăn cắp và thao tác.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Kiến thức sản xuất độc quyền, nếu bị xâm nhập, sẽ có thể dẫn đến thiệt hại lớn đến doanh thu của công ty.</span></span></p> <ol start="2" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Tin tưởng và ổn định</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu thông tin liên lạc nhận được qua cảm biến IoT không được sắp xếp hoặc không đúng lúc sẽ được xem là không đáng tin cậy. Rõ rang, bạn không thể tự động hóa một nhà máy hoạt động dựa trên dữ liệu không đáng tin cậy. Việc duy trì sự toàn vẹn quy trình sản xuất trong khi giảm thiểu sự can thiệp của con người rất phức tạp</span></span></p> <ol start="3" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Thiết lập kết nối</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Chúng ta gần như không thể đảm bảo kết nối internet 100%. Kể cả khi mạng không có khả năng bị hỏng bất ngờ, bạn vẫn sẽ cần tính đến việc bảo trì máy chủ. Rất khó để đảm bảo không mất dữ liệu ngay cả khi kết nối cực hạn hoặc bùng phát đột ngột.</span></span></p> <ol start="4" style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 30px 25px; list-style-position: initial; list-style-image: initial; padding: 0px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <li style="box-sizing: border-box;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Phối hợp hệ thống cũ với IIoT</span></span></span></li> </ol> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Các hệ thống cũ không được thiết kế để tuân thủ các yêu cầu của công nghệ cảm biến. Nhưng hiện đại hóa toàn bộ cơ sở hạ tầng là không khả khi đối với phần lớn các nhà sản xuất. Vì vậy, đòi hỏi phải phối hợp IIoT với hệ thống máy móc cũ để đảm bảo ROI tốt nhất với sự đầu tư của nhà sản xuất.</span></span></p> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; color: rgb(74, 74, 74); font-family: Roboto, sans-serif; font-size: 16px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Ngoài nhứng thách thức trên, nhà sản xuất cũng phải đối mặt với các vấn đề từ nhà đầu tư, đội ngũ kỹ thuật nội bộ. Các nhà đầu tư khá miễn cưỡng với các cuộc cách mạng quy mô lớn. Đồng thời, năng lực IT có sẵn không thường xuyên được cập nhật để xử lý những thách thức này. Dữ liệu nghiên cứu thị trường và xu hướng chuyển đổi kỹ thuật số đã mở ra cái nhìn mới cho nhà đầu tư. Hạn chế về năng lực kỹ thuật vẫn sẽ là mối quan tâm chung khi triển khai bất kỳ IIoT.</span></span></p> ', 'images' => '201905200812307bda1a1c4b780f467d4ece9a47eb5c1b.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-20', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '58464', 'slug' => 'lam-the-nao-de-cac-nha-san-xuat-co-the-san-sang-cho-cach-mang-cong-nghiep-4-0-va-iiot', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '941', 'rght' => '942', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 2 => array( 'Post' => array( 'id' => '537', 'name' => 'Cách bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách', 'code' => null, 'alias' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;">Bảo quản thiết bị trắc địa đúng cách rất quan trọng đối với các kĩ sư đo đạc. Nhất là khi giá trị của các thiết bị như máy toàn đạc điện tử, máy thủy bình,… không hề nhỏ. Bảo quản thiết bị trắc địa tốt sẽ giúp tiết kiệm nhân công, thời gian, chi phí cho các công trình xây dựng. </span></span>', 'content' => '<span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="font-size:14px;"><strong>Thiết bị trắc địa</strong> cần được bảo quản cẩn thận để phát huy tối đa tính năng sử dụng của nó cũng như giảm chi phí đầu tư. Trước khi sử dụng thiết bị, hãy dành một ít thời gian để đọc và làm theo hướng dẫn bảo trì sau:<br /> - Không để thiết bị dưới ánh mặt trời trực tiếp hoặc trong xe kín trong thời gian dài. Nhiệt độ quá nóng có thể làm giảm hiệu quả của nó.<br /> - Nếu thiết bị đã được sử dụng trong điều kiện ẩm ướt, ngay lập tức lau sạch bất kỳ độ ẩm và làm khô thiết bị hoàn toàn trước khi cho lại thiết bị vào hộp đựng.<br /> - Thiết bị điện tử nhạy cảm đã được bảo vệ tốt trong hộp đựng chống lại bụi và độ ẩm.<br /> Tuy nhiên, nếu bụi hoặc hơi ẩm bám vào dụng cụ, có thể gây ra hư hại nghiêm trọng. Vì vậy, hãy chắc chắn thiết bị của bạn được bỏ vào hộp ngay sau khi sử dụng và vệ sinh.<br /> - Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ có thể làm mờ ống kính và giảm đáng kể mức đo được khoảng cách hoặc gây ra lỗi hệ thống điện. Nếu có sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ, để dụng cụ trong hộp đựng kín ở vị trí ấm cho đến khi nhiệt độ của thiết bị trở về nhiệt độ phòng.<br /> - Không bảo quản thiết bị trắc địa ở những nơi nóng hoặc ẩm ướt. Đặc biệt, bạn phải lưu trữ bộ pin ở nơi khô ráo ở nhiệt độ dưới 30 ° C (86 ° F). Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm quá mức có thể khiến nấm mốc phát triển trên các ống kính. Nó cũng có thể làm cho thị kính điện tử bị mờ đi và do đó dẫn đến việc khó bắt mục tiêu.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/DTM 322(1).jpg" style="width: 400px; height: 391px;" /><br /> - Khi bảo quản thiết bị ở những nơi có nhiệt độ cực thấp, hãy để hộp đựng mở.<br /> - Khi điều chỉnh các ốc cân bằng máy, hãy đặt vị trí càng gần vị trí trung tâm của ốc cân bằng máy.<br /> - Không sử dụng dung môi hữu cơ (chẳng hạn như ether hoặc chất pha loãng sơn) để làm sạch các bộ phận phi kim loại của thiết bị (chẳng hạn như bàn phím hoặc các bề mặt được sơn của máy). Làm như vậy có thể dẫn đến đổi màu bề mặt, hoặc lột các ký tự logo. Làm sạch những bộ phận này chỉ bằng một bông gòn, vải hoặc khăn giấy, thấm nhẹ bằng nước hoặc chất tẩy nhẹ.<br /> - Để vệ sinh ống kính quang học, hãy lau nhẹ bằng một miếng vải mềm hoặc bông gòn được thấm cồn.<br /> - Trước khi gắn pin, hãy chắc chắn rằng bề mặt tiếp xúc trên bề mặt pin và dụng cụ đã được lau chùi sạch sẽ.<br /> <br /> <img alt="" src="/admin/webroot/upload/image/images/HOP MAY_02 B40A(2).jpg" /><br /> - Hộp đựng được thiết kế kín nước, nhưng bạn không nên để nó tiếp xúc với mưa lớn.<br /> <br /> Bảo quản thiết bị trắc địa là một trong những khâu quan trọng giúp việc đo đạc được chính xác. Nó giúp hỗ trợ giảm chi phí đầu tư cũng như chi phí sửa chữa máy. Hy vọng những thông tin trên sẽ hữu ích cho bạn.<br /> </span></span>', 'images' => '201905030810258d806bbec8ab9ba5235e121c05e3154a.jpg', 'images_multi' => '', 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-05-03', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '69982', 'slug' => 'cach-bao-quan-thiet-bi-trac-dia-dung-cach', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '939', 'rght' => '940', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ), (int) 3 => array( 'Post' => array( 'id' => '536', 'name' => 'Các loại sai số, tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo', 'code' => null, 'alias' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'cat_id' => '40', 'price' => '0', 'type' => 'new', 'shortdes' => '', 'content' => '<div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1. Các loại sai số trong đo đạc.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số sai lầm.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số sai lầm là do người đo thiếu cẩn thận trong khi đo, hoặc kỹ thuật đo không bảo đảm. Sai số này thường có giá trị tương đối lớn.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Khắc phục: đổi người đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số hệ thống:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số do độ chính xác của máy và không bảo đảm hoặc do thói quen, thị lực của người đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số hệ thống thường có dấu và giá trị không đổi.</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Loại trừ sai số hệ thống:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Nếu do máy thì chúng ta có thể kiểm nghiệm, xác định giá trị sai số của máy rồi lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- nếu do người đo thì chúng ta có thể kiểm nghiện sai số của người bằng cách so sánh kết quả của người đo với một vài người đo khác để biết được mức độ sai khác nhau về kết quả, sau đó lấy kết quả đo trừ đi giá trị sai khác đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số ngẫu nhiên.</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Là những sai số xuất hiện trong kết quả đo một cách ngẫu nhiên mà không thể xác định được quy luật cũng như giá trị và nguyên nhân của sai số đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số ngẫu nhiên không thể loại trừ được, tuy nhiên qua nghiên cứu cho thấy sai số ngẫu nhiên có những tính chất sau đây:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> - Các giá trị tuyệt đối của sai số ngẫu nhiên không vượt quá một giá trị nhất định nào đó.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Các giá trị sai số ngẫu nhiên càng nhỏ thì có khả năng xuất hiện càng nhiều, còn giá trị càng lớn thì xuất hiện càng ít.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Sai số ngẫu nhiên mang giá trị dương (+) và sai số ngẫu nhiên mang giá trị âm (-) có xác suất xuất hiện bằng nhau khi số lần đo tiến tới vô cùng.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">- Tổng đại số của các giá trị sai số ngẫu nhiên của n lần đo cho một đại lượng là bằng không khi:<a href="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-xRibgiac6uE/Ur6R6Z6lB6I/AAAAAAAADeo/LSe-3TIrzM4/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">2. Các tiêu chí đánh giá độ chính xác kết quả đo.</em></span></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">a) Sai số trung bình cộng (kí hiệu là s): được tính theo công thức sau:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://4.bp.blogspot.com/-R8MMROfkfWU/Ur6SpdB55TI/AAAAAAAADew/MkE9uEdOJ3Y/s1600/gisgpsrs-trac-dia-co-so-sai-so.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: s- sai số trung bình cộng</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe4/0ebiserIDsY/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">b) Sai số trung phương (kí hiệu là m): được tính theo công thức:</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-q6MGq8qVYW8/Ur6Tijo7boI/AAAAAAAADfA/34rOoWyxlOg/s1600/gisgpsrs-sai-so-trung-phuong.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong đó: m – sai số trung phương</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> <a href="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://3.bp.blogspot.com/-XitZG4vs5lY/Ur6TBEfaApI/AAAAAAAADe8/RFQOzCDHS1Y/s1600/gisgpsrs-sai-so-do.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a>- sai số ngấu nhiên của lần đo thứ i</span></span></div> <p style="box-sizing: border-box; margin: 0px 0px 10px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> </p> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"> n – số lần đo</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">c) Sai số xác suất (kí hiệu là p)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong dãy kết quả đo nếu sắp xếp các sai số theo giá trị tuyệt đối từ bé đến lớn thì sai số xác suất p có giá trị của sai số đứng giữa về thứ tự sắp xếp.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Khi nghiên cứu về sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) và sai số xác suất (p) thấy chúng có mối quan hệ: p/s/m - tương ứng là 0,67/0,8/1,0</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nếu số lần đo càng nhiều thì tỷ số này càng đúng, dựa vào tỷ số này người tư có thể tính nhanh các giá trị của sai số trung bình cộng (s), sai số trung phương (m) thông qua giá trị của sai số xác suất (p)</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">d) Sai số giới hạn (kí hiệu là f)</em></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Nghiên cứu thống kê cho thấy:</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Cứ 1000 sai số thực thì có 3 giá trị si số vượt qua giới hạn ba lần giá trị sai số trung phương m. Trong 100 sai số thực thì có năm giá trị v]ợt quá giới hạn hai lần giá trị của sai số trung phương m.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Vì vậy người ta thường chọn sai số giới hạn bằng 3 lần sai số trung phương</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 3m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Trong trường hợp yêu cầu độ chính xác cao thì chọn sai số giới hạn bằng 2 lần sai số trung phương.</span></span></div> <div align="center" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">f = 2m</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Như vậy trong quá trình tính toán nếu giá trị nào vượt quá sai số giới hạn thì bị coi là sai số sai lầm và bị loại ra khỏi kết quả đo.</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">e) Sai số tương đối (kí hiệu là <span style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; font-weight: 700;"><em style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px;">1/T</em></span>) là tỷ số giữa sai số trung phương và giá trị thực của đại lượng đo (L).</span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; clear: both;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;"><a href="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" imageanchor="1" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; background-color: transparent; color: rgb(51, 51, 51); text-decoration-line: none;"><img border="0" src="https://2.bp.blogspot.com/-gSCgrAByN9M/Ur6UM1jjS8I/AAAAAAAADfI/mkKKcoc2Ex8/s1600/gisgpsrs-sai-so-tuong-doi.PNG" style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; border: none; vertical-align: middle; max-width: 100%;" /></a></span></span></div> <div style="box-sizing: border-box; margin: 0px; padding: 0px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: "Helvetica Neue", Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px;"> <span style="font-size:14px;"><span style="font-family:tahoma,geneva,sans-serif;">Sai số tương đối dùng để so sánh mức độ sai số với giá trị thực của đại lượng đo:</span></span></div> ', 'images' => '201904250406260790335a670cb13c2fdb67fe2f8df9ba.jpg', 'images_multi' => null, 'pos' => null, 'new' => null, 'hot' => null, 'saleoff' => null, 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-04-25', 'modified' => '2025-04-19', 'status' => '1', 'view' => '77923', 'slug' => 'cac-loai-sai-so-tieu-chi-danh-gia-do-chinh-xac-ket-qua-do', 'name_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'content_eng' => '', 'phut' => null, 'shortdes_tq' => null, 'content_tq' => null, 'name_tq' => null, 'nguoilon' => null, 'treem' => null, 'truso' => null, 'don' => null, 'doi' => null, 'lon' => null, 'tour' => null, 'tourtrongnuoc' => null, 'tournuocngoai' => null, 'noiden' => null, 'ngaydi' => null, 'thangdi' => null, 'namdi' => null, 'ngaykhoihanh' => null, 'thoigiandi' => null, 'ngaykhoihanh_eng' => null, 'thoigiandi_eng' => null, 'videoyou' => null, 'nt' => null, 'duration' => null, 'duration_eng' => null, 'twodaypro' => null, 'twodaypro_eng' => null, 'threedaypro' => null, 'threedaypro_eng' => null, 'photo' => null, 'lft' => '937', 'rght' => '938', 'vat' => null, 'hangsx' => null, 'baohanh' => null, 'tinhtrang' => '1', 'tailieu' => null, 'tag' => null ), 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'parent_id' => null, 'alias' => 'tin-tuc', 'images' => '', 'lft' => '119', 'rght' => '120', 'pos' => '5', 'status' => '1', 'title_seo' => '', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2015-12-16', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'tin-tuc', 'cate' => '4', 'link' => 'tin-tuc', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'new', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) ) $duandatrienkhai = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ) ) $slideshow = array( (int) 0 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '69', 'name' => '', 'images' => null, 'created' => '2019-07-11 10:23:46', 'modified' => '2022-04-16 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '68', 'name' => '', 'images' => '201907111208539ebd41e6cbc1e14780805f6fc0d65867.gif', 'created' => '2019-07-11 10:22:33', 'modified' => '2021-05-13 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Buy <a href="http://contest-sport.com/sport-products/anastrazolos-1/"> Anastrozole directly from the manufacturer in USA </a> and without intermediaries.</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ), (int) 2 => array( 'Slideshow' => array( 'id' => '66', 'name' => '', 'images' => '2019071110173758daf01bf616370befe2ad36e8391dfa.png', 'created' => '2019-07-11 10:09:25', 'modified' => '2022-04-15 00:00:00', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'type' => 'intro', 'link' => '<div style="position:absolute;top: -1286px;">Play <a href="https://windice.io/plinko">bitcoin plinko</a> to hit the jackpot today!</div>', 'content' => '', 'shortdes' => '', 'content_eng' => '', 'shortdes_eng' => '', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'shortdes_tq' => '', 'content_tq' => '' ) ) ) $adv_khuyenmai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '1', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190618044702f2726adc12fc8d21c875c9ee5274335e.png', 'display' => '5', 'created' => '2015-11-12', 'modified' => '2019-06-18', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '1', 'rght' => '2' ) ) $doitac = array( (int) 0 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '47', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121036d3f1b378428c2328a4bb143d22a3d53b.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-06-18', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '7', 'rght' => '8' ) ), (int) 1 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '48', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20190711121014468fcab5a34b87b67951ec18c257f13a.png', 'display' => '3', 'created' => '2019-07-11', 'modified' => '2019-07-11', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '9', 'rght' => '10' ) ), (int) 2 => array( 'Advertisement' => array( 'id' => '49', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => null, 'display' => '3', 'created' => '2022-04-13', 'modified' => '2022-04-26', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '11', 'rght' => '12' ) ) ) $chayphai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '3', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '20160216064647eda555165b5c7208330a328fac635686.png', 'display' => '2', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '5', 'rght' => '6' ) ) $chaytrai = array( 'Advertisement' => array( 'id' => '2', 'name' => null, 'link' => '', 'images' => '201602160646338f7cfbf080f7dfc1a2bafa3a3f0dd7c1.jpg', 'display' => '1', 'created' => '2015-11-13', 'modified' => '2017-02-07', 'status' => '1', 'pos' => '0', 'content' => null, 'slug' => null, 'lft' => '3', 'rght' => '4' ) ) $chiasekinhnghiem = array() $list_menu_footer = array() $danhmuc_left_parent = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ) ) $danhmuc = array( (int) 0 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '1', 'name' => 'Trang chủ', 'slug' => 'trang-chu' ) ), (int) 1 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '2', 'name' => 'Sản phẩm', 'slug' => 'san-pham' ) ), (int) 2 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '3', 'name' => 'Giới thiệu', 'slug' => 'gioi-thieu' ) ), (int) 3 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '5', 'name' => 'Download', 'slug' => 'download' ) ), (int) 4 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '40', 'name' => 'Tin Tức', 'slug' => 'tin-tuc' ) ), (int) 5 => array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) ) $support = array( (int) 0 => array( 'Support' => array( 'id' => '13', 'name' => 'Co so Ha noi', 'phone' => '098 987 678', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'duycuong7640', 'pos' => '0', 'created' => '2013-09-13', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ), (int) 1 => array( 'Support' => array( 'id' => '16', 'name' => 'Co so TP.HCM', 'phone' => '3252 436 432', 'yahoo' => 'duycuong7640', 'skype' => 'tuvantubep', 'pos' => '0', 'created' => '2014-01-15', 'modified' => '2015-05-05', 'status' => '1', 'yahoo1' => 'duycuong7640', 'skype1' => '', 'hotline' => '0987 654 999', 'email' => '', 'name1' => '' ) ) ) $content_for_layout = '<div class="bg-cat-danhmuc"> <div class="cat-title-danhmuc"> <a href="" title=""> <h1></h1> </a> </div> </div> <div class="box-content-detail"> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> <div class="col-product"> <div class="box-new-content"> <div class="box-new-detail"> <div class="time-date"> 12:00:00 <span>21/06/2016</span> </div><!--end time-date--><div class="clear-content"></div> <div class="box-like-share"> <div class="like1"> <div class="fb-like" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-layout="standard" data-action="like" data-show-faces="true" data-share="true"></div> </div> </div><!--end box-like-share--><div class="clear-content"></div> <div class="ct-tt"> <div class="clear-main"></div> </div><!--end ct-tt--> <!--<div class="fb-comments" data-href="http://quangtayqht.vn/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do.htm" data-width="715" data-numposts="5" data-colorscheme="light"></div>--> <div class="clear-content"></div><div class="clear-content"></div> </div><!--end box-new-detail--> <div class="bar-new-detail"> <label>Private same category</label> <div class="clear-main"></div> <ul> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/pha-vo-ky-luc-ve-khoang-cach-vien-tai-luong-tu.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ces-2015-cam-bien-va-ket-noi.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/vu-tru-la-so.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/hoc-sinh-lop-12-sang-che-thiet-bi-ban-da-ngoi-sai-tu-the.htm" title=""> <h3> <span>(01-07-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/10-thi-nghiem-co-tinh-dot-pha.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/nobel-vat-ly-thuoc-ve-ba-nha-khoa-hoc-my-uc.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/cha-de-cong-nghiep-quang-dien.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/luoc-giai-ve-thuyet-tuong-doi-hep.htm" title=""> <h3> <span>(29-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/mot-so-giai-phap-cong-nghe-moi-tai-hoi-cho-hannover.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> <li> <a href="http://quangtayqht.vn/ky-an-moliere-corneill.htm" title=""> <h3> <span>(27-06-2016)</span></h3> </a> </li> </ul> <div class="clear-main"></div> </div><!--end bar-new-detail--> <div class="clear-main"></div> <div class="pagination"> <span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1" rel="first">« First</a></span><span class="prev"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9" rel="prev">« Previous</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:1">1</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:2">2</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:7">7</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:8">8</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:9">9</a></span><span class="current number">10</span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11">11</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:12">12</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:13">13</a></span>...<span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:46">46</a></span><span class="number"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47">47</a></span><span class="next"><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:11" rel="next">Next »</a></span><span><a href="/Product/chitiet/cham-va-vach-trong-bien-dong-nhin-nhan-tu-luat-chung-cu-ban-do/js/script.js/page:47" rel="last">End »</a></span>Page 10/47. View 10/461. </div> <div class="clear-main"></div> </div><!--end box-ctbar--> </div> </div>' $scripts_for_layout = '' $cap1 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '6', 'name' => 'Liên hệ', 'slug' => 'lien-he' ) ) $dm_c2 = array() $cap2 = array( 'Catproduct' => array( 'id' => '74', 'name' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'parent_id' => '2', 'alias' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'images' => null, 'lft' => '76', 'rght' => '77', 'pos' => '27', 'status' => '1', 'title_seo' => 'Sổ sách, báo biểu khí tượng thủy văn', 'meta_key' => '', 'meta_des' => '', 'created' => '2019-07-06', 'modified' => '2019-07-06', 'slug' => 'so-sach-bao-bieu-khi-tuong-thuy-van', 'cate' => '4', 'link' => 'san-pham', 'name_eng' => '', 'name_tq' => '', 'type' => 'product', 'hot' => '0', 'content' => '', 'display' => '0', 'content_eng' => null ) ) $dm_c3 = array()include - APP/View/Elements/menu.ctp, line 23 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::element() - CORE/Cake/View/View.php, line 424 include - APP/View/Layouts/home.ctp, line 107 View::_evaluate() - CORE/Cake/View/View.php, line 920 View::_render() - CORE/Cake/View/View.php, line 883 View::renderLayout() - CORE/Cake/View/View.php, line 539 View::render() - CORE/Cake/View/View.php, line 483 Controller::render() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 957 ProductController::chitiet() - APP/Controller/ProductController.php, line 135 ReflectionMethod::invokeArgs() - [internal], line ?? Controller::invokeAction() - CORE/Cake/Controller/Controller.php, line 485 Dispatcher::_invoke() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 186 Dispatcher::dispatch() - CORE/Cake/Routing/Dispatcher.php, line 161 [main] - APP/webroot/index.php, line 92
12:00:00
21/06/2016
PROJECT IS IMPLEMENTED
